patologia karta przedmiotu

Projekt „OPERACJA SUKCES – unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby
gospodarki opartej na wiedzy” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego
Kapitał Ludzki.
KARTA PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu
PATOLOGIA
2. Numer kodowy
MOR03c
3. Język, w którym prowadzone są zajęcia
polski
4. Typ kursu
obowiązkowy
5. Grupa treści kształcenia
nauki podstawowe
6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej
studia magisterskie
7. Rok studiów/semestr
III rok/ semestr 5-6
8. Formuła przedmiotu
wykłady/ ćwiczenia
9. Liczba godzin zajęć
180
10. Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin
Wykłady w wymiarze 60 godzin (30 wykładów dwugodzinnych); ćwiczenia w wymiarze 120
godzin (40 ćwiczeń trzygodzinnych)
11. Liczba punktów ECTS
16
12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot
Katedra Patomorfologii
13. Imię i nazwisko osoby zaliczającej przedmiot
Prof. dr hab. med. Wielisław Papierz
14. Osoby prowadzące zajęcia
Pracownicy Katedry Patomorfologii: prof. dr hab. med. Wielisław Papierz, prof. dr hab. med. Małgorzata
Wągrowska –Danilewicz, prof. dr hab. med. Marian Danilewicz, prof. dr hab. med. Stanisław Sporny,
dr med. Katarzyna Taran, dr med. Aleksandra Omulecka, dr med. Iwona Lewy- Trenda, dr med. Agnieszka
Wierzchniewska- Ławska, dr med. Joanna Duda-Szymańska, dr med. Łukasz Antoszczyk, dr med. Paweł
Stawerski, dr med. Janusz Janczukowicz, dr med. Anna Bąkiewicz, lek. Mateusz Józefowicz.
Pracownicy Zakładu Patologii Molekularnej i Neuropatologii Katedry Onkologii: prof. dr hab. Paweł P.
Liberski, dr hab. Beata Sikorska, dr hab. Izabela Zawlik, dr Magdalena Zakrzewska, dr Monika WitusikPerkowska.
15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe
wiedza z anatomii prawidłowej, histologii, fizjologii, fizjopatologii i biologii molekularnej w zakresie
wymaganym programem studiów na wydziale lekarskim
16. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z:
przedmiotów klinicznych
17. Cele i założenia nauczania przedmiotu
Opanowanie materiału z zakresu patologii ogólnej: zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne, zmiany
postępowe, stany oraz zmiany przednowotworowe, nowotwory i zapalenia, patologia układowa
(patologia układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, wątroby i trzustki, układu
rozrodczego, układu moczowego, układu gruczołów wydzielania wewnętrznego, układu nerwowego,
układu chłonnego i krwiotwórczego oraz skóry), patologii środowiskowej, immunopatologii, patologii
wieku rozwojowego, chorób genetycznie uwarunkowanych i chorób zakaźnych, morfologicznych badań
pośmiertnych osoby dorosłej, płodu i noworodka (aspekty medyczne i prawne). Opanowanie materiału z
zakresu molekularnych mechanizmów procesów patologicznych, w tym genetycznych i epigenetycznych,
etiopatogenezy, obrazu klinicznego, obrazu makroskopowego i mikroskopowego, ewolucji oraz
następstw zmian patologicznych, metod diagnostycznych stosowanych w patomorfologii, ich zalet,
ograniczeń oraz wskazań do ich zastosowania. Zapoznanie studentów ze strukturą i rutynową
działalnością jednostek prowadzących diagnostykę patomorfologiczną.
Kształtowanie umiejętności analizy historii choroby pacjenta; umiejętności myślenia przyczynowoskutkowego (czynnik etiologiczny - zmiana patologiczna - objawy - powikłania); analizy obrazu
makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych; posługiwania się polską oraz
łacińską/angielską terminologią z zakresu patologii; umiejętności wyciągania wniosków oraz tworzenia
prognoz
w
indywidualnych
przypadkach
w
oparciu
o
analizę
wyniku
badania
histopatologicznego/cytologicznego oraz dane z literatury; umiejętności analizy zmian patologicznych
ujawnianych w czasie badań pośmiertnych; wnioskowania co do przyczyny i mechanizmu śmierci oraz
zmian patologicznych współistniejących w badaniu pośmiertnym; umiejętności wyboru w
indywidualnych przypadkach najbardziej efektywnych metod diagnostycznych dostępnych w jednostkach
diagnostyki patomorfologicznej; przedstawiania własnych poglądów oraz dyskusji na temat zmian
patologicznych i patomechanizmu chorób w indywidualnych przypadkach; pracy indywidualnej i
zespołowej, przewodniczenia grupie i komunikacji; umiejętności uczenia się oraz krytycznej oceny
literatury.
Propagowanie postawy holistycznego postrzegania pacjenta; kształtowanie wzoru właściwej współpracy
pomiędzy patomorfologiem a klinicystą; wpajanie szacunku dla odmiennych poglądów i postaw;
kształtowanie zachowań prozdrowotnych; kształtowanie zachowań ukierunkowanych na profilaktykę
chorób środowiskowych i cywilizacyjnych.
18. Metody dydaktyczne
wykład, demonstracja (preparaty mikroskopowe, schematy obrazów mikroskopowych i
makroskopowych, fotografie, filmy) , dyskusja, prezentacje multimedialne
19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Literatura podstawowa:
− Patologia znaczy słowo o chorobie. Stachura J, Domagała W, wydanie drugie, zmienione i poprawione,
Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2008
− Robbins Basic Pathology 7e. Kumar V, Robbins SL, Cotran RS, wydanie I polskie, red. Olszewski W
− Biologia molekularna człowieka. Epstein RJ, Wydawnictwo Czelej
− Biologia molekularna w medycynie. Elementy genetyki klinicznej. red. J. Bal, Wydawnictwo Naukowe
PWN
Literatura uzupełniająca polskojęzyczna:
− Diagnostyka sekcyjna: Medycyna sądowa. Jakliński A, Kobiela J
− Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie zakażeń HIV i zachorowań na AIDS
Literatura uzupełniająca anglojęzyczna:
− Robbins Basic Pathology 7e. Kumar V, Robbins SL, Cotran RS
− Robbins Basic Pathology 8e. Kumar V, Robbins SL, Cotran RS
− Robbins and Cotran Review of Pathology 2e
20. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu
Warunki zaliczenia ćwiczeń i dopuszczenia do egzaminu:
1. obecność na wszystkich ćwiczeniach
2. uzyskanie z każdego z ćwiczeń podsumowujących kolejne działy wiedzy przewidziane programem
nauczania, minimum 6 punktów (skala punktów możliwych do uzyskania w trakcie każdego
ćwiczenia podsumowującego: od 0 do 10 punktów; w tym: od 0 do 5 punktów za wiedzę
teoretyczną i od 0 do 5 punktów za umiejętności praktyczne).
Forma ćwiczeń podsumowujących wiedzę: ustna i pisemna, zadaniowa (zadania otwarte, półotwarte i
zamknięte) obejmująca wiedzę teoretyczną oraz sprawdzian umiejętności praktycznych (analiza obrazu
morfologicznego zmian patologicznych omawianych w trakcie ćwiczeń z zakresu wiedzy danego
ćwiczenia podsumowującego).
• W przypadkach nieobecności na ćwiczeniach student zobowiązany jest uczestniczyć w zajęciach z
zakresu pominiętej problematyki w dniu ćwiczeń innej grupy.
• W przypadku nieobecności na ćwiczeniu podsumowującym wiedzę lub nieuzyskania wymaganej
minimalnej liczby punktów student zobowiązany jest do zgromadzenia minimalnej wymaganej liczby
punktów w czasie zaliczenia materiału teoretycznego i sprawdzianu umiejętności praktycznych u
osoby prowadzącej zajęcia z daną grupą studencką, najpóźniej w ostatnim dniu przed sesją
egzaminacyjną danego roku akademickiego.
EGZAMIN: Forma egzaminu: pisemna, zadaniowa. Należy wybrać i zaznaczyć jedną, uznaną za
prawidłową, odpowiedź z pięciu podanych wariantów. Egzamin trwa 100 minut i obejmuje 100 zadań
zamkniętych (test wielokrotnego wyboru z jedną odpowiedzią prawidłową), w tym: 10 zadań testowych
dotyczących obrazów mikroskopowych zmian patologicznych omawianych w trakcie wykładów i ćwiczeń
z patologii prezentowanych kolejno w formie pokazu multimedialnego oraz 90 zadań testowych
obejmujących tematykę zawartą w obowiązujących podręcznikach oraz omawianą w trakcie wykładów i
ćwiczeń.
Oceny z egzaminu przypisywane są liczbie punktów po wykreśleniu krzywej metodą Hofstee. Skala ocen:
bardzo dobry (5), ponad dobry (4,5), dobry (4), dość dobry (3,5), dostateczny (3), niedostateczny (2).
Przewiduje się możliwość podwyższenia oceny z egzaminu związaną z przyznaniem punktów
dodatkowych. Jest to możliwe jedynie wówczas, gdy ocena wynikająca z punktów uzyskanych
na egzaminie jest co najmniej dostateczna. Liczba punktów dodatkowych jest uzależniona od sumy
punktów zebranych przez studenta w trakcie wszystkich ćwiczeń podsumowujących wiedzę
przeprowadzonych w czasie III roku studiów.
Suma punktów z siedmiu
ćwiczeń podsumowujących
do 50 pkt. włącznie
51 - 55
56 - 60
61 - 65
66 - 69
70
Punkty dodatkowe
0
1
2
3
4
5
21. Treści merytoryczne budujące wiedzę
1.
2.
3.
4.
WYKŁADY SEMESTR I
Patomorfologia jako dziedzina nauk medycznych. Metody i techniki badań patomorfologicznych.
Morfologiczne wykładniki uszkodzenia komórek. Morfologiczne wykładniki zmian adaptacyjnych.
Naprawa tkanek: regeneracja komórek i włóknienie. Patologiczne aspekty procesów naprawczych.
Zaburzenia w krążeniu. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały
zmian patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie zaburzeń w krążeniu.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Zmiany wsteczne. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały zmian
patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie zmian wstecznych.
Zmiany postępowe oraz stany i zmiany przednowotworowe. Definicje podstawowych pojęć
stosowanych w patomorfologii, podziały zmian patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz
makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i następstwa w zakresie zmian postępowych i
stanów oraz zmian przednowotworowych.
Nowotwory cz. I. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały zmian
patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie nowotworów nabłonkowych.
Nowotwory cz. II. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały zmian
patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie nowotworów nienabłonkowych.
Zapalenia cz. I. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały zmian
patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie zapaleń nieswoistych.
Zapalenia cz. II. Definicje podstawowych pojęć stosowanych w patomorfologii, podziały zmian
patologicznych, ich etiopatogeneza, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian i
następstwa w zakresie zapaleń swoistych.
Patologia molekularna cz. I. Pogranicze histopatologii i biologii molekularnej. Metody molekularne
stosowane w diagnostyce histopatologicznej (FISH, hybrydyzacja in situ, immunohistochemia
wykrywająca zmutowane lub
zmienione konformacyjnie białka). Badania molekularne
uzupełniające badania histopatologiczne na przykładzie nowotworów oun (metylacja promotora
MGMT, utrata heterozygotyczności 1p/19q, p53, mutacje IDH1), nowotworów piersi (BRCA1,
BRCA2,ERBB2). Badania molekularne wykorzystywane w diagnostyce chorób mięśni. Pojęcie
biomarkera diagnostycznego, predykcyjnego i prognostycznego.
Patologia molekularna cz. II. Rozwój patologii molekularnej i jej wpływ na klasyfikację histologiczną
nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Przedstawienie bieżącego stanu wiedzy
dotyczącego molekularnych podstaw wybranych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego
oraz omówienie związków pomiędzy znajomością biologii molekularnej nowotworów, a ich
klasyfikacją w oparciu o obraz morfologiczny na przykładzie nowotworów pochodzenia glejowego i
zarodkowego. Prezentacja możliwości praktycznego wykorzystania wiedzy molekularnej w
działaniach klinicznych w oparciu o obecny stan wiedzy dotyczący podłoża molekularnego
gwiaździaków, wyściółczaków i rdzeniaka. Podłoże molekularne wybranych fakomatoz.
Choroby środowiskowe. Zmiany patologiczne wywołane zanieczyszczeniem środowiska i paleniem
tytoniu. Uszkodzenia wywołane czynnikami fizycznymi i chemicznymi. Choroby związane z
odżywianiem.
Patologia układu odpornościowego. Choroby autoimmunizacyjne. Choroby z niedoborów
immunologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem AIDS. Skrobiawica.
Tanatologia. Historyczne i współczesne definicje śmierci. Proces umierania. Zmiany pośmiertne o
charakterze rozkładowym i utrwalającym. Medyczne i prawne aspekty śmierci.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
WYKŁADY SEMESTR II
Patologia tkanek miękkich i kości. Definicja tkanek miękkich. Nowotwory tkanek miękkich. Pojęcie i
kryteria złośliwości histologicznej nowotworów tkanek miękkich. Aktualne klasyfikacje nowotworów
tkanek miękkich i ich znaczenie prognostyczne. Współczesna diagnostyka nowotworów tkanek
miękkich (barwienie rutynowe, badania immunohistochemiczne, badania genetyczne).
Patomorfologia przewodu pokarmowego. Nienowotworowe choroby układu pokarmowego:
eozynofilowe zapalenie przełyku, przełyk Barretta, przewlekłe zapalenie żołądka, choroba trzewna,
mikroskopowe zapalenia jelita oraz choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Etiologia i patogeneza tych chorób, jak również ich obraz makro- (z uwzględnieniem obrazu
endoskopowego) i mikroskopowy oraz możliwe następstwa i powikłania. Aspekty klinicznomorfologiczne i prawidłowa współpraca między klinicystą a patomorfologiem. Zasady prawidłowego
pobierania wycinków do badania histopatologicznego, w trakcie endoskopii.
Patomorfologia wątroby i trzustki. Etiopatogeneza, morfologia i następstwa zmian patologicznych
wątroby i trzustki. Ostre wirusowe zapalenie wątroby. Przewlekłe zapalenie wątroby. Marskość
wątroby. Pierwotne nowotwory wątroby. Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki. Nowotwory
zewnątrz i wewnątrzwydzielniczej części trzustki. Diagnostyka zmian patologicznych wątroby i
trzustki oraz zasady właściwej współpracy pomiędzy patomorfologiem a klinicystą.
Patomorfologia układu rozrodczego. Nadżerka prawdziwa i rzekoma (Ectropion).
Wewnątrznabłonkowa neoplazja szyjki macicy – definicja, charakterystyka mikroskopowa, regresja i
progresja zmian. Cytodiagnostyka ginekologiczna – definicja, technika pobrania materiału, systemy
oceny rozmazów (Papanicolaou i Bethesda) i ich przydatność w diagnostyce różnych zmian
patologicznych w szyjce macicy. Wirusy HPV – ich rola w nowotworzeniu w szyjce macicy, techniki
wykrywania infekcji HPV. Rak szyjki macicy – epidemiologia (Świat, Polska), czynniki ryzyka, objawy
kliniczne, postacie makroskopowe, typy histopatologiczne, stopnie zaawansowania klinicznego,
leczenie.
Patomorfologia układu nerwowego cz. I. Patomorfologiczne wykładniki zmian adaptacyjnych
neuronów, komórek astrogleju, gleju skąpowypustkowego i komórek ependymalnych oraz komórek
mikrogleju. Obrzęk mózgu: przyczyny, obraz makroskopowy i mikroskopowy; ewolucja zmian
mikroskopowych, następstwa. Zmiany pourazowe w ośrodkowym układzie nerwowym: krwiak nad i
podtwardówkowy (przyczyny, obraz makroskopowy i mikroskopowy, ewolucja zmian, następstwa);
stłuczenie i rozerwanie mózgu (obraz makro i mikroskopowy), ewolucja zmian mikroskopowych oraz
następstwa. Stwardnienie rozsiane: etiopatogeneza, obraz zmian makroskopowych w mózgowiu i
rdzeniu kręgowym, obraz zmian mikroskopowych („świeże” i „stare” plaki demielinizacyjne), postaci
stwardnienia rozsianego.
Patomorfologia układu nerwowego cz. II. Charakterystyka ogólna nowotworów oun (specyfika
oddziaływania procesu nowotworowego związana z lokalizacją w przestrzeni otoczonej
nierozciągliwą powłoką kostną – ciasnota wewnątrzczaszkowa; istotne znaczenie rokownicze
umiejscowienia nowotworu; rzadkość występowania przerzutów poza ośrodkowy układ nerwowy).
Klasyfikacja WHO nowotworów układu nerwowego z uwzględnieniem stopnia biologicznej
złośliwości (grading) i omówieniem kryteriów oceny gradingu. Charakterystyka najczęstszych postaci
histologicznych nowotworów układu nerwowego (częstość występowania, lokalizacja, obraz
mikroskopowy, stopień złośliwości biologicznej, rokowanie z uwzględnieniem czynników
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
rokowniczych.
Patomorfologia gruczołu piersiowego. Czynniki ryzyka raka piersi. Diagnostyka przedoperacyjna i
pooperacyjna zmian patologicznych w sutku. Analiza immunohistochemiczna guzów piersi.
Klasyfikacja histopatologiczna raka sutka wg WHO. Klasyfikacja molekularna raka sutka. Diagnostyka
węzła wartowniczego. Stadia zaawansowania raka piersi. Czynniki prognostyczne w raku sutka.
Następstwa mastektomii.
Patomorfologia układu oddechowego. Przewlekła obturacyjna choroba płuc: przewlekłe zapalenie
oskrzeli i rozedma płuc – definicja, patogeneza, postacie morfologiczne, zmiany mikroskopowe.
Zespół ostrej niedomogi oddechowej noworodków i dorosłych – patogeneza i patofizjologia,
charakterystyka morfologiczna. Gruźlica płuc – patogeneza i ewolucja zmian morfologicznych,
postacie histokliniczne. Atypowe zapalenia płuc – etiologia, odrębności morfologiczne i kliniczne.
Diagnostyka cyto- i histopatologiczna chorób płuc, w szczególności związana z endoskopią dróg
oddechowych – charakterystyka materiałów diagnostycznych, obrazy mikroskopowe. Korelacje
obrazów histopatologicznych i radiologicznych w chorobach płuc.
Patomorfologia węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku. Wskazania do pobrania węzła
chłonnego do badania histopatologicznego. Metody diagnostyki patomorfologicznej mające
zastosowanie w ocenie powiększonych węzłów chłonnych, z podkreśleniem znaczenia badania
immunohistochemicznego niezbędnego w diagnostyce zmian rozrostowych węzłów chłonnych.
Obraz morfologiczny odczynowych zmian w węzłach chłonnych, zmian mikroskopowych w
chorobach ziarniniakowych, w toksoplazmozie i mononukleozie zakaźnej oraz w limfadenopatiach
polekowych. Nowotwory przerzutowe i pierwotne węzłów chłonnych. Czynniki predysponujące do
rozrostu chłoniaków, aktualny podział chłoniaków. Obraz kliniczny i morfologiczny najczęstszych
chłoniaków nieziarniczych i chłoniaków ziarniczych. Metody diagnostyki patomorfologicznej, obraz
kliniczny i morfologia najczęstszych rozrostów z komórek szeregu szpikowego. Przyczyny
powiększenia śledziony oraz morfologia rozrostowych zmian nienowotworowych i nowotworowych
śledziony.
Patomorfologia skóry. Zmiany nienowotworowe skóry. Etiologia, patogeneza, wykładniki
morfologiczne, następstwa i powikłania ostrych i przewlekłych chorób zapalnych skóry, w tym
chorób wywołanych przez wirusy, bakterie i grzyby, chorób na podłożu immunologicznym oraz
uwarunkowanych genetycznie. Patogeneza i różnicowaniu łuszczycy, zmian brodawkowatych i
chorób pęcherzowych skóry.
Choroby wywoływane przez priony. Definicja i rodzaje chorób wywoływanych przez priony u ludzi
(ch. Creutzfeldta-Jakoba, kuru, ch. Gerstmanna-Streusslera-Scheinkera, śmiertelna rodzinna
bezsenność). Choroby wywoływane przez priony u zwierząt. Teoria prionu i patogeneza chorób
pionowych. Genetyka rodzinnych postaci chorób wywoływanych przez priony.
Patomorfologia nerek i dróg moczowych. Wskazania i przeciwwskazania do biopsji nerki, rodzaje
biopsji, technika nakłucia nerki oraz sposoby podziału biopunktatu. Metody patomorfologicznej
diagnostyki glomerulopatii (mikroskopia świetlna, immunomorfologia i mikroskopia elektronowa).
Zmiany morfologiczne w przebiegu kamicy dróg moczowych. Nowotwory nerki i pęcherza
moczowego.
Diagnostyka glomerulopatii. Techniki morfologiczne mające zastosowanie w diagnostyce
kłębuszkowych chorób nerek. Budowa i funkcja kłębuszka nerkowego oraz kłębuszkowej bariery
filtracyjnej, z uwzględnieniem budowy ultrastrukturalnej. Patogeneza kłębuszkowych chorób nerek
oraz patomechanizm uszkodzenia kłębuszka w glomerulopatiach. Objawy kliniczne kłębuszkowych
chorób nerek oraz rodzaje zmian morfologicznych w kłębuszku, śródmiąższu, cewkach i naczyniach
krwionośnych w glomerulopatiach pierwotnych i wtórnych, ze szczególnym uwzględnieniem
cukrzycowej choroby nerek.
14. Układ dokrewny. Klasyfikacja zmian patologicznych tarczycy. Wole rozlane i guzkowe.
Autoimmunologiczna choroba tarczycy. Zapalenia tarczycy. BAC w diagnostyce zmian gruczołu
tarczowego. Złośliwe nowotwory tarczycy: szczegółowy podział , diagnostyka i rokowanie. Przyczyny
i następstwa pierwotnej nadczynności przytarczyc. Phaeochromocytoma.
15. Patologia wieku rozwojowego. Odrębności patologii wieku rozwojowego. Nowotwory i zmiany
nowotworopodobne u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem guzów drobnookrągłokomórkowych.
Aktualne klasyfikacje nowotworów wieku rozwojowego o znaczeniu prognostycznym. Współczesna
diagnostyka
nowotworów
wieku
rozwojowego
(barwienie
rutynowe,
odczyny
immunohistochemiczne, badania genetyczne).
22. Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje
Po ukończeniu kursu patologii student powinien:
− zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych z zakresu zaburzeń w
krążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, stanów oraz zmian przednowotworowych,
nowotworów i zapaleń; zmian patologicznych układu krążenia, układu oddechowego, układu
pokarmowego, wątroby i trzustki, układu rozrodczego, układu moczowego, układu gruczołów
wydzielania wewnętrznego, układu nerwowego, układu chłonnego i krwiotwórczego oraz skóry
występujących u dorosłych i w wieku rozwojowym, a także zmian patologicznych powstałych w
wyniku działania czynników środowiskowych, zaburzeń układu odpornościowego, chorób zakaźnych i
chorób uwarunkowanych genetycznie;
− prawidłowo posługiwać się w mowie i piśmie w języku polskim oraz łacińskim/angielskim terminologią
z zakresu patologii;
− odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną;
− zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu;
− wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych;
− zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne;
− prawidłowo posługiwać się polskimi oraz łacińskimi/angielskimi terminami z zakresu patologii;
− omówić implikacje kliniczne konkretnego wyniku badania histopatologicznego lub cytologicznego;
− zabezpieczyć materiał do badań patomorfologicznych;
− stosować zasady właściwej współpracy pomiędzy patomorfologiem a klinicystą;
− ocenić przydatność metod diagnostycznych stosowanych w patomorfologii w indywidualnych
przypadkach;
− zinterpretować wyniki badań patomorfologicznych;
− ocenić rokowanie dla indywidualnego pacjenta na podstawie analizy wyników badania
patomorfologicznego;
− wykorzystać wyniki badań zawarte w raporcie patomorfologicznym w planowaniu leczenia w
indywidualnych przypadkach;
− powiązać obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych z objawami klinicznymi i
wynikami badań patomorfologicznych;
− umieć postępować z dokumentacją medyczną i zanalizować protokół z sekcji zwłok;
− zabezpieczyć materiał biologiczny do dalszych badań mających na celu ustalenie przyczyny śmierci
oraz współistniejących zmian patologicznych;
− prawidłowo w mowie i piśmie posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu
tanatologii;
− zanalizować makroskopowy obraz zmian patologicznych w badaniu pośmiertnym i wyjaśnić ich
ewentualne znaczenie dla rozpoznania przyczyny lub mechanizmu śmierci;
Ponadto student ćwiczy umiejętność :
• myślenia przyczynowo-skutkowego (czynnik etiologiczny -zmiana patologiczna - objawy powikłania)
• krytycznej oceny literatury
• debatowania, dyskutowania oraz przedstawiania własnych poglądów
• pracy indywidualnej i zespołowej
• przewodniczenia grupie i komunikacji
23. Zagadnienia integrujące wiedzę podstawową i kliniczną na zajęciach z patologii
1. Etiopatogeneza, obraz kliniczny, obraz makroskopowy i obraz mikroskopowy oraz ewolucja i
następstwa zmian patologicznych z zakresu zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, zmian
postępowych, stanów oraz zmian przednowotworowych, nowotworów i zapaleń; zmian
patologicznych układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, wątroby i trzustki,
układu rozrodczego, układu moczowego, układu gruczołów wydzielania wewnętrznego, układu
nerwowego, układu chłonnego i krwiotwórczego oraz skóry występujących u dorosłych i w wieku
rozwojowym, a także zmian patologicznych powstałych w wyniku działania czynników
środowiskowych, zaburzeń układu odpornościowego, chorób zakaźnych i chorób uwarunkowanych
genetycznie.
2. Etiopatogeneza i obraz kliniczny choroby nowotworowej, pojęcia gradingu i stagingu, TNM i pTNM.
3. Czynniki patogenne zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne.
4. Zasady właściwej współpracy między patomorfologiem a klinicystą.
5. Zasady pobierania i zabezpieczania materiału do badań cytologicznych i histopatologicznych.
6. Rodzaje badań diagnostycznych stosowanych w patomorfologii, ich ograniczenie i zalety oraz
wskazania do ich zastosowania.
7. Rodzaje badań skriningowych i korzyści wynikające z ich upowszechniania.
8. Wykorzystanie metod biologii molekularnej w diagnostyce histopatologicznej.
9. Zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce i terapii nowotworów.
24. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych)
Ćwiczenie 1: Zaburzenia w krążeniu cz. I (3 godziny )
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zaburzenia w krążeniu (krwotok, przekrwienie, obrzęk)
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zaburzeń w krążeniu
•
•
•
podać nazwy łacińskie/angielskie zaburzeń w krążeniu
wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zaburzeń w krążeniu
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zaburzeń w krążeniu
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zaburzenia w krążeniu
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
Ćwiczenie 2: Zaburzenia w krążeniu cz. II (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zaburzenia w krążeniu (zator, zakrzep, zawał)
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zaburzeń w krążeniu
• podać nazwy łacińskie/angielskie zaburzeń w krążeniu
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zaburzeń w krążeniu
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zaburzeń w krążeniu
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zaburzenia w krążeniu
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zaburzeń w krążeniu
Ćwiczenie 3: Zmiany wsteczne cz. I (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany wsteczne (zanik, stłuszczenie, szkliwienie, zwapnienie)
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian wstecznych
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian wstecznych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian wstecznych
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian wstecznych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zmian wstecznych
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian wstecznych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany wsteczne w zakresie obrazów
mikroskopowych
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian wstecznych
Ćwiczenie 4: Zmiany wsteczne cz. II (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany wsteczne (martwica, skrobiawica)
•
•
•
•
podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian wstecznych
podać nazwy łacińskie/angielskie zmian wstecznych omawianych w trakcie ćwiczeń
wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian wstecznych
nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian wstecznych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zmian wstecznych
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian wstecznych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany wsteczne w zakresie obrazów
mikroskopowych
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian wstecznych
Ćwiczenie 5: Podsumowanie wiedzy z zakresu zaburzeń w krążeniu i zmian wstecznych (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zaburzeń w krążeniu i zmian wstecznych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zaburzeń w krążeniu i zmian wstecznych
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zaburzeń w krążeniu i zmian wstecznych
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zaburzeń w
krążeniu i zmian wstecznych
• ocenić rokowanie w przypadku stwierdzenia zaburzeń w krążeniu i zmian wstecznych
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia
pacjenta
Ćwiczenie 6: Zmiany postępowe (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany postępowe
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian postępowych
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian postępowych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian postępowych
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian postępowych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę postępową
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian postępowych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany postępowe
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian postępowych
Ćwiczenie 7: Stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe cz. I (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe
• podać definicje i omówić etiopatogenezę stanów przedrakowych i nowotworów nabłonkowych
•
•
•
•
•
podać nazwy łacińskie/angielskie stanu przedrakowego i nowotworów nabłonkowych
posługiwać się podstawową polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu patologii
onkologicznej
porównać biologię nowotworów łagodnych i złośliwych
wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego stanów przedrakowych i
nowotworów nabłonkowych
nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny choroby nowotworowej
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• sklasyfikować nabłonkowe nowotwory łagodne i złośliwe z użyciem nazw polskich oraz
łacińskich/angielskich
• odnaleźć w materiale tkankowym stan przedrakowy i nowotwór nabłonkowy
• omówić schematy obrazu mikroskopowego stanów przedrakowych i nowotworów
nabłonkowych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe w
zakresie obrazów mikroskopowych
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego stanów przedrakowych i nowotworów
nabłonkowych
• omówić zasadę i zilustrować przykładami pojęcie badań skriningowych oraz przedstawić korzyści
wynikające z ich upowszechniania
Ćwiczenie 8: Nowotwory nabłonkowe cz. II (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe
• podać definicje i omówić etiopatogenezę nowotworów nabłonkowych
• podać nazwy łacińskie/angielskie stanu przedrakowego i nowotworów nabłonkowych
• posługiwać się podstawową polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu patologii
onkologicznej
• porównać biologię nowotworów łagodnych i złośliwych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego stanów przedrakowych i
nowotworów nabłonkowych
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny choroby nowotworowej
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• sklasyfikować nabłonkowe nowotwory łagodne i złośliwe z użyciem nazw polskich oraz
łacińskich/angielskich
• odnaleźć w materiale tkankowym stan przedrakowy i nowotwór nabłonkowy
• omówić schematy obrazu mikroskopowego stanów przedrakowych i nowotworów
nabłonkowych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić stany przedrakowe i nowotwory nabłonkowe
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego stanów przedrakowych i nowotworów
•
nabłonkowych
omówić zasadę i zilustrować przykładami pojęcie badań skriningowych oraz przedstawić korzyści
wynikające z ich upowszechniania
Ćwiczenie 9: Nowotwory nienabłonkowe (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić nowotwory nienabłonkowe
• podać definicje i omówić etiopatogenezę nowotworów nienabłonkowych
• podać nazwy łacińskie/angielskie nowotworów nienabłonkowych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego nowotworów nienabłonkowych
• omówić system TNM
• omówić zasady klasyfikacji nowotworów wg WHO
• omówić wykresy przedstawiające zapadalność na nowotwory
• omówić wykresy przedstawiające śmiertelność z powodu chorób nowotworowych
• omówić schematy obrazu mikroskopowego nowotworów nienabłonkowych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• odnaleźć w materiale tkankowym nowotwór nienabłonkowy
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• sklasyfikować nienabłonkowe nowotwory łagodne i złośliwe z użyciem nazw polskich oraz
łacińskich/angielskich
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić nowotwory nienabłonkowe
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego nowotworów nienabłonkowych omawianych w
trakcie ćwiczenia
Ćwiczenie 10: Zapalenia nieswoiste (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• podać definicję zapalenia
• wymienić objawy zapalenia
• przedstawić etiopatogenezę procesów zapalnych
• prawidłowo posługiwać się podstawową polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu
zapaleń
• wymienić typy morfologiczne zapaleń i zilustrować je przykładami
• podać nazwy polskie oraz łacińskie/angielskie zapaleń nieswoistych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zapaleń nieswoistych
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zapaleń nieswoistych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zapalenia nieswoistego
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zapaleń nieswoistych
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zapalenia nieswoiste
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zapaleń nieswoistych
Ćwiczenie 11: Zapalenia swoiste (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• porównać zapalenia swoiste i nieswoiste
• omówić pojęcie chorób ziarniniakowych i zilustrować je przykładami
• podać nazwy polskie oraz łacińskie/angielskie zapaleń swoistych
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zapaleń swoistych
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zapaleń swoistych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym obszar zapalenia swoistego
• omówić schematy obrazu mikroskopowego i odróżnić je w zakresie zapaleń swoistych
• zanalizować obraz mikroskopowy zapaleń swoistych
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zapaleń swoistych
Ćwiczenie 12: Podsumowanie wiedzy z zakresu zmian postępowych, stanów przednowotworowych
oraz nowotworów i zapaleń (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zaburzeń zmian postępowych, nowotworów i zapaleń
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian postępowych, nowotworów i zapaleń
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian postępowych, nowotworów i zapaleń
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
postępowych, nowotworów i zapaleń
• ocenić rokowanie w przypadku stwierdzenia zmian postępowych, nowotworów i zapaleń
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
Ćwiczenie 13: Patologia serca i naczyń (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne serca i naczyń
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych serca i naczyń
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych serca i naczyń
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych serca i naczyń
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
serca i naczyń
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych serca i naczyń
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne serca i naczyń
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych serca i naczyń
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych serca i naczyń
Ćwiczenie 14: Patologia układu oddechowego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne układu oddechowego
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu oddechowego
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu oddechowego
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu
oddechowego
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu oddechowego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu oddechowego
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu oddechowego wykonać
szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu oddechowego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu oddechowego
Ćwiczenie 15: Podsumowanie wiedzy z zakresu patologii serca i naczyń oraz zmian patologicznych
układu oddechowego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych serca i naczyń
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych układu oddechowego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian patologicznych serca i naczyń
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych serca i naczyń
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
patologicznych serca i naczyń
• ocenić rokowanie w indywidualnych przypadkach w przypadku stwierdzenia zmian
patologicznych serca i naczyń
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian patologicznych układu oddechowego
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych układu oddechowego
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
patologicznych układu oddechowego
• ocenić rokowanie w indywidualnych przypadkach w przypadku stwierdzenia zmian
patologicznych układu oddechowego
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
Ćwiczenie 16: Patologia układu pokarmowego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
•
•
•
•
•
wymienić zmiany patologiczne układu pokarmowego
podać definicję i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu pokarmowego
podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu pokarmowego
wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu
pokarmowego
nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu pokarmowego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu pokarmowego
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu pokarmowego
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu pokarmowego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu pokarmowego
Ćwiczenie 17: Patologia wątroby i trzustki (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne wątroby i trzustki omawiane w trakcie ćwiczenia
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych wątroby i trzustki
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych wątroby i trzustki
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych wątroby i trzustki
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
wątroby i trzustki
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych wątroby i trzustki
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne wątroby i trzustki
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych serca wątroby i trzustki
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych wątroby i trzustki
Ćwiczenie 18: Podsumowanie wiedzy z zakresu zmian patologicznych przewodu pokarmowego,
wątroby i trzustki (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych układu pokarmowego
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych wątroby i trzustki
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian patologicznych układu pokarmowego, wątroby i
trzustki
•
•
•
•
zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych układu pokarmowego,
wątroby i trzustki
prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
patologicznych układu pokarmowego, wątroby i trzustki
ocenić rokowanie w indywidualnych przypadkach w przypadku stwierdzenia zmian
patologicznych układu pokarmowego, wątroby i trzustki
zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
Ćwiczenie 19: Praktyczne aspekty patomorfologii na przykładzie oceny materiału pooperacyjnego raka
jelita grubego (3 godziny)
Ćwiczenie stanowi jeden z trzech elementów procesu poznawania rutynowej działalności jednostek
diagnostyki patomorfologicznej – przedstawiane treści będą uzupełnione w czasie części laboratoryjnej
ćwiczenia nr 2s z zakresu diagnostyki sekcyjnej (w semestrze I) oraz ćwiczenia 26 „Proces diagnostyczny
oraz implikacje kliniczne badania patomorfologicznego na przykładzie raka sutka” (w semestrze II).
Celem wszystkich tych ćwiczeń jest przybliżenie specyfiki pracy patomorfologa oraz wskazanie korzyści
wynikających z właściwej współpracy pomiędzy klinicystą a patomorfologiem.
Ćwiczenie polega na dokonaniu oceny mikroskopowej wycinków z materiału pooperacyjnego jelita
grubego z guzem, pobranych rutynowo przez patomorfologa w trakcie badania makroskopowego. Ocena
ta ma posłużyć sporządzeniu raportu patomorfologicznego wg podanego wzoru, zgodnego z aktualnie
obowiązującymi standardami.
ZADANIE DLA STUDENTA (praca indywidualna): Ocenić stopień zaawansowania choroby nowotworowej
- pTN na podstawie analizy obrazu mikroskopowego wycinków z materiału pooperacyjnego raka jelita
grubego i danych klinicznych.
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• omówić system TNM
• omówić ogólne zasady klasyfikacji nowotworów wg WHO
• przedstawić etiopatogenezę raka jelita grubego
• wskazać czynniki ryzyka raka jelita grubego
• omówić sekwencję zaburzeń genetycznych doprowadzających do transformacji nowotworowej
na przykładzie raka jelita grubego
• przedstawić zasady oceny materiału pooperacyjnego i sporządzania raportu
patomorfologicznego
• przedstawić aktualną klasyfikację histopatologiczną nowotworów jelita grubego (wg WHO)
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania patomorfologicznego na przykładzie raka jelita grubego
• przedstawić zasady i korzyści wynikające z właściwej współpracy pomiędzy patomorfologiem a klinicystą
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• powiązać obraz makroskopowy i mikroskopowy ujawnionych zmian patologicznych z objawami
klinicznymi i wynikami badań patomorfologicznych
• prawidłowo zabezpieczyć i opisać materiał przeznaczony do badań histopatologicznych
Ćwiczenie 20: Zastosowanie markerów molekularnych w neuroonkologii na przykładzie analiz w
kierunku obecności utraty heterozygotyczności i/lub niestabilności mikrosatelitarnej, oceny statusu
genu EGFR i metylacji promotora genu MGMT (3 godziny)
Praca w podgrupach z wykorzystaniem wiedzy dotyczącej patologii molekularnej wybranych
nowotworów i umiejętności analizy wybranej literatury fachowej – analiza przypadków klinicznych w
świetle możliwości diagnostycznych.
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić zasady wyboru markerów do oceny sekwencji mikrosatelitarnych w oparciu o
dostępne internetowe bazy danych i informacje z piśmiennictwa medycznego
• przedstawić zasady przygotowania materiału genomowego do analiz molekularnych
• rozumie konieczność stosowania kontroli pozytywnej i negatywnej oraz określonej liczebności
powtórzeń w badaniach naukowych
• omówić rodzaje anomalii genu EGFR w GBM (zwiększenie liczby kopii – polisomia ch.7,
amplifikacja; nadekspresja, mutacje m.in. wariant EGFRvIII)
• omówić podstawy wybranych technik służących do oceny statusu genu EGFR na poziomie
DNA/RNA/białka (np. real-time-PCR, PCR różnicowy, FISH, immunocytochemia/immunohistochemia)
• omówić rolę metylacji promotora genu MGMT w glejakach
• omówić podstawy techniki MSP (methylation-specific PCR)
• wyjaśnić konieczność stosowania kontroli pozytywnej (całkowicie zmetylowany DNA) i
negatywnej (niezmetylowany DNA) oraz kontroli reakcji MSP
•
omówić wpływ statusu metylacji promotora genu MGMT na leczenie glejaka lekami alkilującymi
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zaplanować eksperyment medyczny oraz molekularne badanie diagnostyczne
• postępować z materiałem biologicznym, którego źródłem są tkanki nowotworowe
• dokonać interpretacji wyników wybranych analiz molekularnych oceniających: obecność utraty
heterozygotyczności w i niestabilności mikrosatelitarnej w glejakach oun; status genu EGFR na
poziomie DNA/RNA/białka uzyskanych przy użyciu wybranych technik (np. real-time PCR, PCR
różnicowy, FISH, immunocytochemia/iimunohistochemia); statusu metylacji promotora genu
MGMT przy użyciu techniki MSP
• zaproponować, w oparciu o interpretację uzyskanych wyników, możliwości wykorzystania
pozyskanej wiedzy w praktyce klinicznej w odniesieniu do poszczególnych typów nowotworów
ośrodkowego układu nerwowego
• dokonać wyboru w/w markerów mających służyć ocenie zaburzeń w znanych obszarach genomu
• dokonać właściwej interpretacji położenia wybranych markerów w odniesieniu do loci
poszczególnych genów
Ćwiczenie 21: Choroby konformacyjne (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zdefiniować choroby konformacyjne
• wymienić i zdefiniować zaburzenia konformacji różnych białek, omówić ich znaczenie w patologii
• zdefiniować pojęcie amyloidów i omówić ich powstawanie
•
•
•
wymienić i omówić choroby konformacyjne sporadyczne i uwarunkowane genetycznie (choroba
Alzheimera, choroba Parkinsona, otępienia czołowo-skroniowe, otępienie z ciałami Lewy’ego,
choroba Huntingtona, wtrętowe zapalenie mięśni)
wyjaśnić związek pomiędzy zaburzeniem konformacji białka a procesami patologicznymi i
obrazem histopatologicznym
omówić sposoby usuwania patologicznie zwiniętych białek i ich zaburzenia
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić i omówić zaburzenia konformacji białek i ich związek z omawianymi chorobami
• wyjaśnić obserwowane zmiany mikroskopowe w chorobach neurodegeneracyjnych w oparciu o
zaburzenia molekularne
• wyjaśnić metody stosowane w wykrywaniu chorób neurodegeneracyjnych
•
potrafi dyskutować na temat możliwości szerzenia się patologicznie zwiniętych białek i pojęcia „prionoz”
Ćwiczenie 22: Patologia układu moczowego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne układu moczowego
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu moczowego
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu moczowego omawianych w
trakcie ćwiczenia
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu
moczowego
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu moczowego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu moczowego
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu moczowego wykonać
szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu moczowego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu moczowego
Ćwiczenie 23: Patologia układu rozrodczego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne układu rozrodczego
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu rozrodczego
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu rozrodczego
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu
rozrodczego
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu rozrodczego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu rozrodczego
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu rozrodczego
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu rozrodczego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu rozrodczego
Ćwiczenie 24: Patologia układu dokrewnego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne układu dokrewnego
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu dokrewnego
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu dokrewnego
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu dokrewnego
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu dokrewnego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu dokrewnego
zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu dokrewnego
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu dokrewnego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu dokrewnego
Ćwiczenie 25: Podsumowanie wiedzy z zakresu zmian patologicznych układu moczowego, układu
rozrodczego i układu dokrewnego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych układu moczowego, układu
rozrodczego i układu dokrewnego
• przedstawić zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian patologicznych układu moczowego,
układu rozrodczego i układu dokrewnego
Umiejętności i kompetencje: Po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych układu moczowego,
układu rozrodczego i układu dokrewnego
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
patologicznych układu moczowego, układu rozrodczego i układu dokrewnego
• ocenić rokowanie w indywidualnych przypadkach w przypadku stwierdzenia zmian
patologicznych układu moczowego, układu rozrodczego i układu dokrewnego
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
Ćwiczenie 26: Proces diagnostyczny oraz implikacje kliniczne badania patomorfologicznego na
przykładzie raka sutka (3 godziny)
Ćwiczenie stanowi jeden z trzech elementów procesu poznawania rutynowej działalności jednostek
diagnostyki patomorfologicznej i jest kontynuacją ćwiczenia nr 19 „Praktyczne aspekty patomorfologii na
przykładzie oceny materiału pooperacyjnego raka jelita grubego” oraz części laboratoryjnej ćwiczenia 2s
z zakresu diagnostyki sekcyjnej (odbywanych w semestrze I). Celem wszystkich tych ćwiczeń jest
przybliżenie specyfiki pracy patomorfologa oraz wskazanie korzyści wynikających z właściwej współpracy
pomiędzy klinicystą a patomorfologiem. Ćwiczenie polega na dokonaniu analizy wyników badań
zawartych w prezentowanym raporcie patomorfologicznym raka sutka w celu oceny rokowania i
zaplanowania leczenia w indywidualnych przypadkach.
ZADANIE DLA STUDENTA (praca indywidualna): Zanalizować jednostkowy raport patomorfologiczny
raka sutka, zinterpretować zawarte w nim wyniki badań patomorfologicznych, ocenić rokowanie dla
pacjenta, zaproponować sposób leczenia pacjenta w oparciu o wyniki badań zawartych w raporcie
patomorfologicznym.
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić etiopatogenezę raka sutka
• wyjaśnić podłoże molekularne raka sutka
• omówić czynniki ryzyka raka sutka
• omówić metody diagnostyczne stosowane w przypadku podejrzenia raka sutka
• zdefiniować pojęcie biopsji i wymienić jej rodzaje
• wyjaśnić pojęcie badania śródoperacyjnego
• wymienić i scharakteryzować rodzaje badań immunohistochemicznych i badań z wykorzystaniem
technik biologii molekularnej wykorzystywanych w diagnostyce raka sutka
• omówić ograniczenia i zalety oraz wskazania do zastosowania metod diagnostycznych
omawianych w trakcie ćwiczenia
• przedstawić aktualną klasyfikację histopatologiczną nowotworów sutka (wg WHO)
• przedstawić aktualnie obowiązujące elementy raportu patomorfologicznego w przypadku raka
sutka
• przedstawić zasady oceny materiału pooperacyjnego i sporządzania raportu
patomorfologicznego
• omówić implikacje kliniczne wyników badań patomorfologicznych w przypadku raka sutka
• wymienić rodzaje badań diagnostycznych stosowanych w patomorfologii, podać ich ograniczenie
i zalety oraz wskazania do ich zastosowania
• zilustrować przykładami potencjalne możliwości wykorzystania metod diagnostycznych
stosowanych w patomorfologii
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• ocenić przydatność metod diagnostycznych stosowanych w patomorfologii w indywidualnych
przypadkach
• zinterpretować wyniki badań patomorfologicznych
•
•
•
•
powiązać obraz makroskopowy i mikroskopowy ujawnionych zmian patologicznych z objawami
klinicznymi i wynikami badań patomorfologicznych
ocenić całość raportu patomorfologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia pacjenta
ocenić rokowanie dla indywidualnego pacjenta na podstawie analizy wyników badania
patomorfologicznego
wykorzystać wyniki badań zawarte w raporcie patomorfologicznym w planowaniu leczenia w
indywidualnych przypadkach
Ćwiczenie 27: Patologia układu nerwowego (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne układu nerwowego
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych układu nerwowego
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych układu nerwowego
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych układu
nerwowego
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
układu nerwowego
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu nerwowego
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne układu nerwowego
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych układu nerwowego
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych układu nerwowego
Ćwiczenie 28: Patologia węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych węzłów chłonnych, śledziony,
grasicy i szpiku
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i
szpiku
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych węzłów
chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku
Umiejętności i kompetencje: o zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych węzłów chłonnych, śledziony,
grasicy i szpiku
•
•
•
zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne węzłów chłonnych, śledziony,
grasicy i szpiku
wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych węzłów chłonnych,
śledziony, grasicy i szpiku
omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku
Ćwiczenie 29: Patologia skóry (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić zmiany patologiczne skóry
• podać definicje i omówić etiopatogenezę zmian patologicznych skóry
• podać nazwy łacińskie/angielskie zmian patologicznych skóry
• wymienić cechy obrazu makroskopowego i mikroskopowego zmian patologicznych skóry
• nazwać objawy i opisać przebieg kliniczny chorób związanych z obecnością zmian patologicznych
skóry
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmiany patologicznej a zaburzeniem funkcji organizmu
• odnaleźć w materiale tkankowym zmianę patologiczną
• omówić schematy obrazu mikroskopowego zmian patologicznych skóry
• zanalizować obraz mikroskopowy i odróżnić zmiany patologiczne skóry
• wykonać szkic/schemat obrazu mikroskopowego zmian patologicznych skóry
• omówić implikacje kliniczne wyniku badania histopatologicznego potwierdzającego istnienie
zmian patologicznych skóry
Ćwiczenie 30: Podsumowanie wiedzy z zakresu zmian patologicznych układu nerwowego, węzłów
chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry (3 godziny)
Wiedza:po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat zmian patologicznych układu nerwowego, węzłów
chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry
• zilustrować przykładami pojęcia z zakresu zmian patologicznych układu nerwowego, węzłów
chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy i mikroskopowy zmian patologicznych układu nerwowego,
węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu zmian
patologicznych układu nerwowego, węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry
• ocenić rokowanie w indywidualnych przypadkach w przypadku stwierdzenia zmian
patologicznych układu nerwowego, węzłów chłonnych, śledziony, grasicy i szpiku oraz skóry
• zinterpretować wynik badania histopatologicznego i wykorzystać go w planowaniu leczenia
pacjenta.
ĆWICZENIA Z DIAGNOSTYKI SEKCYJNEJ
Ćwiczenie 1s: Badanie pośmiertne jako procedura medyczna (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić historyczne i aktualnie obowiązujące definicje śmierci
• omówić rodzaje śmierci
• podać definicje i omówić rodzaje sekcji zwłok
• przedstawić obowiązki i uprawnienia lekarzy patomorfologów i medyków sądowych
• omówić przepisy prawne regulujące wykonywanie sekcji zwłok
• przedstawić zasady postępowania z dokumentacją medyczną i sporządzania protokołu z sekcji
zwłok
• opisać technikę sekcji zwłok osoby dorosłej
• przedstawić sekcję zwłok jako procedurę medyczną o szczególnym stopniu narażenia na kontakt
z materiałem potencjalnie infekcyjnym
• wymienić zmiany patologiczne obserwowane w morfologicznym badaniu pośmiertnym
wywołane HIV i AIDS
• opisać patomechanizm zmian patologicznych wywołanych infekcją HIV
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
• zabezpieczyć materiał biologiczny do dalszych badań mających na celu ustalenie przyczyny
śmierci oraz współistniejących zmian patologicznych
• tworzyć i interpretować dokumentację medyczną związaną z wykonywaniem sekcji zwłok
Ćwiczenie 2s: Diagnostyka sekcyjna osoby dorosłej (3 godziny)
Część laboratoryjna ćwiczenia 2s z zakresu diagnostyki sekcyjnej stanowi jeden z trzech elementów
procesu poznawania rutynowej działalności jednostek diagnostyki patomorfologicznej i wiąże się
tematycznie z ćwiczeniem nr 19 „Praktyczne aspekty patomorfologii na przykładzie oceny materiału
pooperacyjnego raka jelita grubego” (w semestrze I) oraz ćwiczeniem 26 „Proces diagnostyczny oraz
implikacje kliniczne badania patomorfologicznego na przykładzie raka sutka” (w semestrze II).
Celem wszystkich tych ćwiczeń jest przybliżenie specyfiki pracy patomorfologa oraz wskazanie korzyści
wynikających z właściwej współpracy pomiędzy klinicystą a patomorfologiem.
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić najczęstsze przyczyny zgonów osób dorosłych
• przedstawić spektrum zmian makroskopowych ujawnianych w badaniu pośmiertnym osób
dorosłych, zmarłych z powodu najczęściej występujących przyczyn zgonu
• zanalizować wykresy umieralności
• opisać technikę sekcyjną w przypadku podejrzenia zatoru powietrznego
• opisać technikę sekcyjną w przypadku podejrzenia odmy opłucnowej
• przedstawić strukturę i rutynową działalność jednostek diagnostyki patomorfologicznej
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
•
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
zabezpieczyć i prawidłowo opisać materiał do rutynowych badan patomorfologicznych
Ćwiczenie 3s: Proces umierania (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić etapy procesu umierania i opisać zmiany w nich zachodzące
• przedstawić zmiany pośmiertne, ich rodzaje i znaczenie w diagnostyce sekcyjnej
• prawidłowo posługiwać się polską oraz łacińską/angielską terminologią z zakresu tanatologii
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować makroskopowy obraz zmian pośmiertnych i wyjaśnić ich ewentualne znaczenie dla
rozpoznania przyczyny lub mechanizmu śmierci
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 4s: Badanie pośmiertne płodu i noworodka (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić najczęstsze przyczyny zgonu płodów i noworodków
• przedstawić spektrum zmian makroskopowych ujawnianych w badaniu pośmiertnym płodów i
noworodków zmarłych z powodu najczęściej występujących przyczyn zgonu
• zanalizować wykresy umieralności
• opisać technikę sekcyjną w przypadku badania pośmiertnego płodu i noworodka i wskazać jej
odrębności
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
• zabezpieczyć materiał biologiczny do dalszych badań mających na celu ustalenie przyczyny
śmierci oraz współistniejących zmian patologicznych w przypadku sekcji zwłok płodu i
noworodka
Ćwiczenie 5s: Obraz makroskopowy uogólnionej choroby nowotworowej w badaniu pośmiertnym (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić najczęstsze nowotwory złośliwe człowieka
• zanalizować wykresy zapadalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych
• przedstawić przebieg kliniczny choroby nowotworowej
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych obserwowanych w przypadku zgonu z
powodu uogólnionej choroby nowotworowej
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 6s: Obraz makroskopowy niewydolności krążenia w badaniu pośmiertnym (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• omówić etiopatogenezę niewydolności krążenia
•
przedstawić przebieg kliniczny niewydolności krążenia
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych obserwowanych w badaniu
pośmiertnym osób z niewydolnością krążenia
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 7s: Obraz makroskopowy zmian patologicznych ośrodkowego układu nerwowego w badaniu
pośmiertnym (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• wymienić najczęstsze zmiany patologiczne OUN
• omówić etiopatogenezę najczęstszych zmian patologicznych OUN
• przedstawić przebieg kliniczny zaburzeń związanych z obecnością zmian patologicznych OUN
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych OUN w badaniu pośmiertnym
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 8s: Obraz makroskopowy niewydolności wątroby w badaniu pośmiertnym (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• omówić etiopatogenezę niewydolności wątroby
• przedstawić przebieg kliniczny niewydolności wątroby
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych obserwowanych w badaniu
pośmiertnym osób z niewydolnością wątroby
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 9s: Obraz makroskopowy niewydolności nerek w badaniu pośmiertnym (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• omówić etiopatogenezę niewydolności nerek
• przedstawić przebieg kliniczny niewydolności nerek
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych obserwowanych w badaniu
pośmiertnym osób z niewydolnością nerek
• zinterpretować relacje pomiędzy obrazem zmian patologicznych ujawnionych w badaniu
pośmiertnym wykonywanym w czasie ćwiczenia a danymi z historii choroby
Ćwiczenie 10s: Podsumowanie wiedzy z zakresu morfologicznych badań pośmiertnych (3 godziny)
Wiedza: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• przedstawić aktualne poglądy na temat morfologicznych badań pośmiertnych
• aktualne poglądy na temat interpretacji obrazu makroskopowego z zakresu morfologicznych
badań pośmiertnych
Umiejętności i kompetencje: po zakończeniu ćwiczenia student potrafi:
• całościowo zanalizować obraz makroskopowy zmian patologicznych ujawnianych w badaniu
pośmiertnym
• wnioskować co do przyczyny śmierci, mechanizmu śmierci i zmian patologicznych współistniejących na
podstawie analizy obraz makroskopowego zmian ujawnionych w badaniu pośmiertnym
25. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z:
przedmiotów klinicznych
26. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające
27. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem
patho-lodz.org