Bohater filmu Jestem Doroty Kędzierzawskiej

Danuta Górecka
Bohater filmu Jestem Doroty Kędzierzawskiej – wzrusza,
intryguje, skłania do refleksji...
Cele lekcji:
Podczas zajęć uczeń:
 doskonali umiejętność analizy i interpretacji dzieła filmowego;
 prezentuje i ocenia postać filmową;
 sporządza funkcjonalną notatkę z lekcji;
 uczy się we współpracy;
 rozwiązuje problemy w twórczy sposób;
 komunikuje się w różnych sytuacjach;
 przedstawia swoje stanowisko.
Czas trwania – 2 godz. lekcyjne.
Metody i techniki pracy – metody aktywizujące.
Forma pracy – dominuje praca w małych (pięcioosobowych, sześcioosobowych) grupach
(zał. nr 1), także praca z całym zespołem klasowym.
Środki dydaktyczne – materiały promujące film (np. plakaty, fotosy), arkusze papieru,
mazaki.
Przebieg zajęć
1. Uczniowie obejrzeli film wcześniej, najlepiej w dniu poprzedzającym zajęcia. Zanim
młodzież przystąpi do pracy w grupach, ustalamy z całą klasą pewne informacje, które
zapisujemy na tablicy – określamy czas i miejsce akcji filmu, wymieniamy głównych
bohaterów, wskazujemy postaci drugoplanowe, przypominamy nazwiska twórców:
reżysera, autora zdjęć i muzyki.
(Dorota Kędzierzawska, Arthur Reinhart, Michael Nyman)
2. Rozpoczynamy pracę w grupach – podział klasy na 5 lub 6 zespołów, które wykonują
to samo zadanie.
Polecenie do pracy grupowej:
Poszukajcie odpowiedzi na pytania zapisane w tabeli. Zadbajcie o zwięzłą i spójną
notatkę. Czas przeznaczony na wykonanie zadania – 25 minut.
1. Co robi
bohater filmu?
Jakie skutki
przynoszą jego
działania?
Np.:
działania bohatera
ucieka z domu dziecka, powraca do rodzinnego miasteczka,
próbuje nawiązać kontakt z matką, urządza się na starej barce,
zaprzyjaźnia się z dziewczynka z sąsiedztwa, planuje wspólną
podróż z Kuleczką...
skutki działań
żyjąc samotnie na barce, doświadcza wolności – sam decyduje
o swoim życiu; matka go odtrąca, co staje się przyczyną
samobójczych myśli; policja, zawiadomiona o pobycie
chłopca na barce, niszczy jego marzenie o wspólnej ucieczce
z Kuleczką...
Np.:


2. Co mówi, myśli
i czuje bohater
filmu?



Np.:

3. Co o bohaterze
filmu myślą
i mówią inni?
Jak się do niego
odnoszą?



Np.:


4. W jaki sposób
bohater się
zmienia?
Jaką postawę
zajmuje?




niewiele mówi ( tylko to, co konieczne), jest skupiony,
raczej zamknięty w sobie
dużo myśli, dziwi się światu, marzy, planuje swoje
życie
obserwuje przyrodę
czuje się samotny, inny, obcy, nikomu niepotrzebny,
zbyteczny na tym świecie
z pewnymi trudnymi myślami i uczuciami trudno mu
się uporać, zmaga się z nimi
ludzie dorośli są wobec niego zimni, szorstcy, często
wrodzy (chcą go nawet zdeprawować), najczęściej
obojętni – nazywają go Kundlem
największego okrucieństwa doświadcza ze strony
matki, która nie interesuje się nim, odrzuca go
rówieśnicy wyśmiewają się z niego albo wręcz
prześladują
jedynie Kuleczka ma inny stosunek do bohatera –
okazuje mu zainteresowanie, serdeczność i zrozumienie
(ona również czuje się samotna i gorsza)
nie daje się zdeprawować – w tym zimnym i okrutnym
świecie zachowuje wrażliwość, dobroć, czystość
nie skarży się na swój los, nikogo nie obwinia,
z godnością przyjmuje to, co przynosi mu życie
ma odwagę marzyć o lepszym świecie i realizować
swoje marzenia
heroicznie zmaga się z samotnością
mimo chwil załamania nie zmienia się, pozostaje
wierny swoim zasadom
trudności życia hartują go, umacniają w przekonaniu,
że ma prawo do istnienia
3. Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Można tę część lekcji zorganizować w ten
sposób, że przedstawiciel wybranej przez nauczyciela grupy udziela odpowiedzi
na pytania. Pozostałe zespoły uzupełniają wypowiedź kolegi.
4. Podsumowanie pracy to próba określenia konfliktów, które przeżywa bohater.
Dookreślą się one podczas dyskusji z całą klasą. Wnioski zapisujemy na tablicy.
Konflikt wewnętrzny – bohater zmaga się sam ze sobą, próbuje urządzić sobie życie
całkowicie po swojemu, udowodnić sobie, że jego istnienie ma sens.
Konflikt między bohaterem a innymi ludźmi – Kundel zmaga się z obojętnością
i okrucieństwem ludzi, walczy o swój tożsamościowy i podmiotowy status, o swoje
prawo do godnego życia.
Konflikt między bohaterem a światem zewnętrznym
o biologiczne przetrwanie, o środki do życia.
- bohater walczy
5. Ponownie praca w grupach. Każdy zespół formułuje przesłanie, jakie odnajduje
w filmie Jestem. Przesłanie zostaje zapisane na dużej kartce drukowanymi
literami. Grupy szukają dla niego odpowiedniego uzasadnienia, odwołując się do
filmu.
6. Prezentacja pracy zespołów. Przedstawiciele grup kolejno zawieszają karty,
a następnie krótko komentują zapisane na nich przesłania filmu.
Na przykład:
OBOJĘTNOŚĆ TO NAJGORSZA CHOROBA NASZYCH CZASÓW
W ŚWIECIE ZIMNYCH I OBOJĘTNYCH LUDZI JEDYNIE DZIECKO STAJE SIĘ
OBROŃCĄ WAŻNYCH WARTOŚCI
ŻYCIE BEZ MARZEŃ NIE MA WARTOŚCI
NIE MOŻEMY ŻYĆ SAMOTNIE – DO SZCZĘŚCIA POTRZEBNA NAM
PRZYJAŻŃ INNYCH LUDZI.
NIEZALEŻNIE OD SYTUACJI POWINNIŚMY BYĆ WIERNI SWOIM
ZASADOM
7. Ostatnia część lekcji jest przygotowaniem do napisania pracy domowej.
Nauczyciel zawiesza trzy duże czyste arkusze papieru. Każdy z tych arkuszy jest
zatytułowany
Arkusz nr 1 – BOHATER FILMU WZRUSZA NAS, BO...........
Arkusz nr 2 – BOHATER FILMU INTRYGUJE NAS, BO..............
Arkusz nr 3 – BOHATER FILMU SKŁANIA NAS DO NASTĘPUJĄCYCH
REFLEKSJI....................................
Wskazani przez nauczyciela uczniowie otrzymują mazaki i zapisują propozycje,
zgłaszane przez klasę.
8. Nauczyciel odczytuje zapisy. Nie komentuje ich i zadaje pracę domową.
Praca domowa
1. Wzrusza, intryguje, skłania do refleksji... Zaprezentuj i oceń bohatera filmu
Doroty Kędzierzawskiej Jestem.
2. Film Doroty Kedzierzawskiej Jestem otrzymał na XXX Festiwalu Polskich
Filmów Fabularnych w Gdyni nagrodę publiczności. Napisz krótkie
uzasadnienie tej nagrody.
3. Obcość i samotność człowieka w świecie. Rozwiń temat, odwołując się do
filmu Doroty Kędzierzawskiej Jestem.
9. Zajęcia zamyka refleksja nad lekcją (czego nauczyliśmy się? co nam się
podobało?) i ocena pracy uczniów.
Uwaga. Jeśli starczy czasu, koniecznie trzeba omówić z młodzieżą wybrane
artystyczne aspekty filmu.
Akcja – niespieszna, powoli rozwijająca się, w filmie niewiele się dzieje, niewiele się
mówi, ważniejsze jest to, co dzieje się w świecie wewnętrznym bohatera.
Kompozycja – spójna, wyrazista, rola klamry kompozycyjnej.
Zdjęcia filmowe – bardzo poetyckie, wysmakowane, kontrastujące z zimnem
i okrucieństwem ludzkich zachowań (rodzi się pytanie – czy tak widzi świat bohater?).
Muzyka – dopełnia obraz filmowy, buduje nastrój.
Bibliografia
Doug Bueh, Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć
się, Kraków 2004.
Załącznik nr 1
ZASADY PRACY W GRUPIE1
NAJEFEKTYWNIEJ PRACUJE SIĘ W ZESPOLE 5 OSÓB
 Wybierzcie spośród siebie LIDERA, SEKRETARZA oraz SPRAWOZDAWCĘ.
 Pamiętajcie, że LIDER kieruje kieruje pracą grupy, organizuje ją, a nie
przewodzi, zwłaszcza nie dominuje, nie narzuca swoich poglądów, dba, by
wszyscy mogli się wypowiedzieć, ale nie na raz, więc ustala, kto w danej chwili
mówi.
LIDER dba też o to, by wszyscy pracowali, by każdy miał udział
w rozwiązywaniu zadania, pilnuje, aby grupa pracowała nad zadaniem –
tematem, a nie poświęcała uwagi kwestiom ubocznym, nieistotnym dla
osiągnięcia celu.
 SEKRETARZ – pilnuje, by nie umknęły uwadze i pamięci ciekawe pomysły
zgłaszane w czasie pracy nad rozwiązaniem problemu.
1
Materiały PROGRAMU KREATOR
 SPRAWOZDAWCA – stara się wyławiać w trakcie pracy zespołu ważne
ustalenia, uzgadnia z grupą stanowisko – rezultat pracy, przedstawia efekt
pracy zespołu publicznie.
 KAŻDY CZŁONEK ZESPOŁU – stara się pracować intensywnie, na miarę
swoich możliwości, ale z dbałością o wspólny udział w osiągnięciu celu;
uważnie słucha, co mają inni do powiedzenia, nie przerywa wypowiedzi
kolegów, czeka na swoją kolej w zgłaszaniu pomysłów i spostrzeżeń.
UWAGA !
Ważne, by na kolejnych lekcjach, podczas których młodzież pracuje w grupach, role odgrywane
w zespole zmieniały się. Niech każdy uczeń ma szansę sprawdzenia swoich możliwości.