Ogólne zasady postępowania z chorym dzieckiem. Interpretacja podstawowych badań dodatkowych. Najczęściej występujące schorzenia w poszczególnych okresach rozwojowych. dr n. med. Jolanta Meller Okresy rozwojowe płód i noworodek okres niemowlęcy małe dziecko okres dojrzewania Najczęściej występujące objawy chorób u dzieci wymioty sinica żółtaczka napady drgawkowe obrzęki 1 Badanie kliniczne obserwacja odrębności pediatrycznego badania klinicznego wywiad rodzice i dziecko jako uczestnicy badania badanie fizykalne wpływ stopnia rozwoju na ocenę stanu dziecka Badanie dziecka zdrowego rozwój odżywienie i dieta zapobieganie wypadkom wzrastanie warunki rodzinne i socjalne przewidywania Badanie dziecka chorego (ocena stanu ogólnego dziecka) Czy choroba jest ciężka czy lekka? obserwacja -jakość płaczu -reakcja na zachowanie rodziców -stan świadomości -kolor skóry badanie fizykalne -stan nawodnienia skóry -inne objawy dodatkowe badania dodatkowe 2 Interpretacja podstawowych badań dodatkowych Zmiany leukocytów we krwi obwodowej w zależności od wieku Glukoza Norma dla krwi żylnej: u noworodków 50 – 115 mg/dl u dzieci 70 – 105 mg/dl u dorosłych 70 – 115 mg/dl 3 Badanie moczu ciężar właściwy 1,016 – 1,022 kg/l przejrzystość odczyn składniki chemiczne: białko, cukier, ciała ketonowe osad: wałeczki, erytrocyty bakterie Równowaga kwasowo zasadowa Saturacja % wysycenia hemoglobiny tlenem we krwi krążącej 4 Postępowanie z ciężko chorym dzieckiem monitorowanie nawadnianie (gospodarka wodna i elektrolitowa) leczenie objawowe (uzupełnianie płynów, zwalczanie gorączki, kontrola ciśnienia krwi) tlenoterapia Problemy okresu noworodkowego dojrzałość noworodka wczesne i późne następstwa wcześniactwa Odrębności fizjopatologiczne okresu niemowlęcego niedostateczny rozwój systemów obronnych skłonność do uogólniania procesów patologicznych, zwłaszcza zapalnych chwiejność przemiany materii, łatwe powstawanie powikłań metabolicznych chwiejność gospodarki wodno-elektrolitowej, skłonność do odwodnienia i przewodnienia anatomia ciała 5 Woda w organizmie człowieka Zapotrzebowanie wodne 3 miesięczne niemowlę 9 miesięczne 6 lat dorosły 140-160 ml/kg/dobę 125-145 90-100 20-40 Utrata wody przez skórę i nerki – niedojrzałość czynnościowa Najczęstsze schorzenia wieku niemowlęcego Ostry nieżyt błony śluzowej nosa przyczyny: wirusy od obrzęku błony śluzowej do uogólnionych leczenie: objawowe zapobieganie objawy: 6 Najczęstsze schorzenia wieku niemowlęcego. Ostre zapalenie ucha środkowego sprzyja ułożenie na plecach oraz krótka i szeroka trąbka słuchowa objawy: ból, brak łaknienia, nagłe pojawienie się choroby, niekiedy biegunka leczenie zapobieganie Zapalenie płuc cechy anatomiczno – czynnościowe odporność objawy Zespoły biegunkowe Biegunka – znamienne zwiększenie liczby wypróżnień w ciągu doby w porównaniu do poprzedniego okresu lub/i zmiana konsystencji stolca na płynną lub półpłynną oraz stolec zawierający krew, śluz lub ropę 7 Biegunka ostra – do 10 dni przewlekła – utrzymuje się dłużej niż 10- 14 dni Przyczyny biegunki wirusy: Rota-, adeno-, Norwolk bakterie: Salmonella, Shigella, Yersinia, E.coli, Campylobacter pasożyty: Gardia lamblia i inne egzotoksyny bakterii: Staphylococcus aureus Wskazania do diagnostyki mikrobiologicznej biegunka krwista cholery, biegunka o bardzo ciężkim przebiegu biegunka przewlekająca się dochodzenie epidemiczne podejrzenie 8 Leczenie biegunki nawadnianie realimentacja postępowanie w przypadku wymiotów leki przeciwbiegunkowe, przeciwdrobnoustrojowe Nawadnianie doustne uzupełnienie niedoboru wody i elektrolitów (pierwsze 3-4 godziny) 50100 ml/kg/4h DPN (Gastrolit, Saltoral) leczenie podtrzymujące: kontynuacji DPN 5-10 ml/kg po stolcu biegunkowym lub po wymiotach Kliniczna ocena stopnia odwodnienia 9 Wskazania do nawadniania dożylnego biegunka przebiegająca z ciężkim odwodnieniem (>10%) wstrząs chory nieprzytomny niedrożność przewodu pokarmowego uporczywe wymioty pomimo odpowiedniego nawadniania doustnego niepowodzenia nawadniania doustnego Realimentacja Obecnie zaleca się wczesny powrót do diety stosowanej przed wystąpieniem biegunki Nie ma wskazań do stosowania mieszanek ubogolaktozowych u dzieci chorych na ostrą biegunkę (wskazaniem do stosowania tych preparatów jest jedynie istotne nasilenie biegunki po wprowadzeniu pokarmów mlecznych i równocześnie potwierdzenie nietolerancji laktozy – obecność substancji redukujących w kale powyżej 0,5% pH stolca < 5,5) Postępowanie w przypadku wymiotów nawadnianie małymi porcjami (ok. 5ml) co 1-2 min. płyn powinien być chłodny zgłębnik żołądkowy 10 Leki przeciwbiegunkowe i leczenie przeciwdrobnoustrojowe nieuzasadnione jest stosowanie w ostrej biegunce u dzieci w większości przypadków ostra biegunka zakaźna ma samoograniczający się przebieg i nie wymaga stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych Przewlekłe zburzenia w odżywianiu Marasmus Kwashirkor Hipotrepsja stan niedożywienia energetyczno-białkowego izolowany niedobór białek I stopnia – niedobór masy ciała 10-20% II stopnia – 20-40% Atrepsja niedobór masy ciała powyżej 40% Szczególne problemy zdrowotne okresu dojrzewania Wypadki Problemy psychospołeczne depresja samobójstwo nadużywanie substancji odurzających zaburzenia snu jadłowstręt psychiczny i bulimia Problemy związane z dojrzewaniem seksualnym ciąża antykoncepcja choroby przenoszone drogą płciową zaburzenia miesiączkowania schorzenia dermatologiczne choroby ortopedyczne 11