Doradca metodyczny: Grażyna Piotrowska Podstawowym aktem prawnym, określającym treści wychowania komunikacyjnego dla różnego typu szkół jest rozporządzenie MEN. ustawą z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami - dookreślenie zasad uzyskiwania karty rowerowej i wprowadzenie nowej kategorii prawa jazdy uprawniającego do kierowania motorowerem, - zagwarantowanie wprowadzenia treści programowych z zakresu wychowania komunikacyjnego w podstawę programową kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Ustawa z dnia 1 kwietnia 2011 roku o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (Dz. U. nr 92, poz. 530). nowe przepisy dotyczące poruszania się rowerzystów. Edukacja komunikacyjna dzieci w Polsce rozpoczyna się w przedszkolu . Treści z zakresu wychowania komunikacyjnego wplecione są w działalność dydaktycznowychowawczą. Szkolna edukacja komunikacyjna wpisana jest w podstawy programowe klas I-III szkoły podstawowej, w klasach IV-VI, w podstawy programowe przedmiotu zajęcia techniczne. W gimnazjum w podstawie programowej przedmiotu zajęcia techniczne i edukacja dla bezpieczeństwa. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) Przedszkola i oddziały przedszkolne Dziecko kończące przedszkole orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) Przedszkola i oddziały przedszkolne Edukacja komunikacyjna w przedszkolu polega na wprowadzaniu dziecka w życie najbliższego środowiska i otoczenia. Uczy się także rozpoznawania obiektów, miejsc, sygnałów, dźwięków, barw i właściwego zachowania na drodze. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) I etap edukacyjny (kl. 1-3 SP) Zajęcia techniczne Uczeń wie: jak należy bezpiecznie poruszać się po drogach, w tym na rowerze i korzystać ze środków komunikacji publicznej; jak zachować się w sytuacji wypadku. W zakresie sprawności fizycznej uczeń, m.in.: jeździ na rowerze, przestrzega zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA I etap edukacyjny (kl. 1-3 SP) Uczniowie klas I-III, zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym mogą uczestniczyć w ruchu na drogach publicznych tylko jako piesi i pasażerowie. W tym etapie edukacji należy dążyć do: - wyposażenia ucznia w wiadomości, niezbędne dla zrozumienia zasad świadomego i bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym, - wyrobienia koniecznych nawyków i umiejętności potrzebnych do samodzielnego i odpowiedzialnego korzystania z dróg, - kształtowania postawy szacunku dla uczestników ruchu drogowego i osób działających na rzecz porządku publicznego, - rozwoju wyobraźni, myślenia przyczynowo-skutkowego. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA I etap edukacyjny (kl. 1-3 SP) Program wychowania komunikacyjnego w tych klasach obejmuje następującą tematykę: - bezpiecznej drogi do szkoły - prawidłowe zachowania podczas spacerów i wycieczek - bezpieczne zachowanie się pieszych na chodniku - pokazanie i ćwiczenie prawidłowego sposobu przekraczanie jezdni rozpoznawanie sygnalizacji świetlnej i sygnałów policjanta - prawidłowe zachowanie się na przystankach i w środkach komunikacji publicznej - rozpoznawanie najczęściej spotykanych znaków drogowych - poznanie podstawowych przepisów dotyczących rowerzystów - zapoznanie się ze światełkiem odblaskowym jako elementem podnoszącym bezpieczeństwo WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) II etap edukacyjny (kl. 4-6 SP) Zajęcia techniczne: Uczeń bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta. Zajęcia techniczne pozwalają przygotować ucznia do uzyskania karty rowerowej. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) II etap edukacyjny (kl. 4-6 SP) Cel główny: Cele Wychowania Komunikacyjnego w II etapie kształcenia stanowią integralną część ogólnych celów edukacyjnych zawartych w podstawie programowej. Są nimi kształcenie nawyków poprawnego zachowania w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer, rowerzysta. Ich realizacja przyczyni się do wszechstronnego rozwoju uczniów, kształtowania zachowań prozdrowotnych i proekologicznych rozwoju samodzielności oraz podejmowania odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA II etap edukacyjny (kl. 4-6 SP) Wdrażanie do zdyscyplinowania i utrwalania prawidłowych nawyków zachowań na drodze. Cele szczegółowe: 1. Wyposażenie w wiadomości niezbędne do zrozumienia zasad świadomego uczestnictwa w ruchu drogowym. 3. Kształtowanie umiejętności obserwacji i oceny sytuacji na drodze oraz podejmowania właściwych decyzji. 4. Doskonalenie stosowania zasad i przepisów o ruchu drogowym. 5. Wdrażanie do prawidłowej interpretacji i stosowania hierarchii ważności norm, znaków, sygnałów i poleceń drogowych. 6. Poznanie przepisów regulujących bezpieczeństwo i porządek w ruchu drogowym poza terenem zabudowanym. 7. Poznanie przyczyn wypadków drogowych, spowodowanych przez pieszych, pasażerów, rowerzystów i motorowerzystów oraz wdrażanie do ich unikania. 8. Poznanie sposobu postępowania kierującego rowerem w razie przybycia na miejsce wypadku. 9. Wyrabianie umiejętności planowania bezpiecznego spędzania wolnego czasu. 10. Doskonalenie umiejętności wykorzystania zawartości apteczki pierwszej pomocy. 11. Wdrażanie do prawidłowego postępowania w razie wypadku. 12. Przygotowanie uczniów do uzyskania uprawnień na kartę rowerową. 13. Uświadomienie roli roweru jako ekologicznego środka w turystyce i wypoczynku. 14. Kształcenie umiejętności zaplanowania bezpiecznej wycieczki rowerowej. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) III etap edukacyjny (kl.1-3 Gim.) Edukacja dla bezpieczeństwa uwzględniająca kształtowanie u uczniów nawyków oraz opanowanie zasad działania ratowniczego, szczególnie z zakresu udzielania pierwszej pomocy podczas wypadku. Zajęcia techniczne Moduł-wychowanie komunikacyjne WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz.17) III etap edukacyjny (kl.1-3 Gim.) Zgodnie z podstawą programową w ramach III etapu edukacyjnego nauczyciele winni przygotować uczniów do aktywnego udziału w życiu społecznym. Dostrzeganie potrzeb innego człowieka, umiejętność poszanowania norm obowiązujących w życiu społecznym w różnych dziedzinach życia ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego uczestnictwa w ruchu drogowym. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE-PODSTAWA PROGRAMOWA III etap edukacyjny (kl.1-3 Gim.) Aby maksymalnie przybliżyć uczniom gimnazjum problematykę bezpieczeństwa w ruchu drogowym, proponuje się: - organizowanie konkursów, turniejów klasowych z tej problematyki, - uczestnictwo w rajdach, turniejach, olimpiadach na temat wiedzy o bezpieczeństwie ruchu drogowego, organizowanych na terenie gminy, powiatu czy województwa, - redagowanie artykułów, wykonywanie plakatów, folderów itp., informacyjnych o istniejących na drogach zagrożeniach i sposobach ich unikania, - analizowanie przyczyn wypadków, - udział w ćwiczeniach, szkoleniach związanych z pierwsza pomocą przedlekarską - odczytywanie treści znaków drogowych, - analizowanie zasad pierwszeństwa przejazdu zarówno wobec pieszych, jak i kierujących pojazdami, - próby zatrzymania się w miejscu w czasie jazdy na wrotkach, łyżworolkach, deskorolkach - na nawierzchni śliskiej, - obserwację i określanie odległości z jakiej widoczne są o zmroku lub w trudnych warunkach atmosferycznych przedmioty barwy ciemnej i jasnej, - obserwację i określanie widoczności o zmroku lub w trudnych warunkach pogodowych, znaków drogowych i innych urządzeń inżynieryjno-drogowych oraz elementów odblaskowych przeznaczonych dla pieszych (znaczków, opasek itp.), mających właściwości fluorescencyjne, porównywanie z przedmiotami nie mającymi tych cech. WYCHOWANIE KOMUNIKACYJNE- wnioski nauczycieli zajęć technicznych Oprócz treści programowych zawartych w przedmiocie „zajęcia techniczne”, dyrektorzy szkół powinni przygotować perspektywiczny program działań dydaktycznych i wychowawczych w zakresie BRD. Program ten realizowany przez nauczycieli na różnych przedmiotach edukacyjnych i zajęciach pozalekcyjnych, należy włączyć do Szkolnego Programu Wychowawczego. Doradca metodyczny: Grażyna Piotrowska