nawrócenie - Wydawnictwo WAM
advertisement
WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE NAWRÓCENIE Cele Uczeń: - wie, co to jest nawrócenie - wymienia etapy nawrócenia - dokonuje autorefleksji nad potrzebą własnego nawrócenia Metody okienko informacyjne praca z tekstem biblijnym praca z tekstem - szeregowanie rozmowa kierowana Formy pracy praca w grupach Materiały film pt: Nawrócenie ksero1: schemat okienka informacyjnego ksero 2: schemat nawrócenia (Mk 10, 46-52) ksero 3: wypowiedzi bohaterów filmu ksero 4: biblijne określenia nawrócenia Nowy Testament (kilkanaście egzemplarzy) kolorowe plansze formatu A3 z wypisanymi etapami nawrócenia św. Pawła nożyczki (kilka par) klej szary papier flamastry taśma lakiernicza lub magnesy 1 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE sznurek i klamerki do bielizny Czas: 2 x 45 min PLAN ZAJĘĆ KATECHEZA I 1. Wprowadzenie 2. Sekwencja 1: okienko informacyjne n/t nawrócenia 3. Puenta oparta na wypowiedziach m.in. ks. J. Twardowskiego i ks. F. Greniuka 4. Notatka 5. Sekwencja 2: struktura nawrócenia w świetle NT 6. Osobista refleksja na temat osobistego nawrócenia 7. Puenta KATECHEZA II 8. Wprowadzenie 9. Emisja filmu Nawrócenie 10. Sekwencja 3: tworzenie etapów procesu przemiany muzyków na podstawie ich wypowiedzi w filmie 11. Notatka 12. Sekwencja 4: praca z formularzem: biblijne określenia nawrócenia 13. Puenta końcowa 14. Praca domowa. PRZEBIEG ZAJĘĆ 2 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KATECHEZA I Sekwencja 1 Wprowadzenie [2 min] Wielu młodych ma krytyczne spojrzenie na Kościół, mówi, że nie widzi autentycznych chrześcijan, wielu spośród was krytycznie też patrzy na swoje chrześcijaństwo. Jaka jest przyczyna powierzchowności wiary? Dlaczego pierwsi chrześcijanie dawali heroiczne świadectwo, które nawróciło świat starożytny, a współcześnie chrześcijanie nie pociągają innych do wiary swoją postawą? Trafną diagnozę tego stanu rzeczy wydaje się oddawać poniższy tekst. Katecheta czyta głośno poniższy fragment artykułu ks. Zbigniewa Czerwińskiego: „Chodzi o to, że cała masa chrześcijan jest nimi tylko z nazwy, z imienia. Noszą oni etykietkę chrześcijan, ale w gruncie rzeczy, wewnętrznie chrześcijanami nie są, nigdy naprawdę nie weszli w chrześcijaństwo. Nie są oni właściwie świadomi tego, że głównym kryterium, na podstawie którego można kogoś nazwać chrześcijaninem, nie jest czyjaś pobożność, spełnianie praktyk religijnych, troska o potrzeby parafii. Nie jest nim także to, że ktoś jest porządnym człowiekiem, że wstąpił do zakonu lub otrzymał święcenia. Tym kryterium jest pewne WYDARZENIE, które nazywa się nawróceniem”1. A wy jak rozumiecie ten termin? Aktywizacja [15 min] Katecheta tworzy 4 zespoły po czym wyjaśnia na czym będzie polegało zadanie. Przedstawia schemat okienka informacyjnego (KSERO 1), za pomocą którego uczniowie: 1. zbudują własną definicję nawrócenia 2. rozpiszą definicję nawrócenia na mniejsze elementy za pomocą schematu strzałkowego, wypunktowania czy wzoru matematycznego 3. znajdą porównania tego procesu 4. zilustrują je w metaforyczny sposób. Na zakończenie uczniowie prezentują efekty swojej pracy na forum ogólnym. Katecheta prosi, aby w czasie referowania inne grupy uważnie słuchały i porównywały zawartość swoich „okienek” z treścią wypowiedzi grupy referującej. Zwraca także uwagę, by w czasie wypowiedzi nie przeszkadzać i nie przerywać. Plakaty z okienkiem informacyjnym zawieszamy kolejno, jeden po 1 Z. Czerwiński, Wspólnoty neokatechumenalne jako jedna z form duszpasterstwa ewangelizacji , „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne KUL”, t. 26 (1979), z. 6, s. 8. 3 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE drugim, na sznurku i przypinamy klamerkami. Katecheta ustosunkowuje się do wypracowanych przez uczniów definicji, koryguje błędy, zauważa i podkreśla elementy poprawne. Puenta [10 min] Katecheta najpierw stwierdza posługując się słowami ks. Czerwińskiego: „Jeśli ktoś je [nawrócenie - red.] przeżył, można go nazwać prawdziwym chrześcijaninem. Jeśli to wydarzenie nie nastąpiło – taki człowiek (mimo, że jest ochrzczony) wewnętrznie nie jest chrześcijaninem i gdy go tak nazywamy – to jest to tylko etykietka. Albo, mówiąc mniej drastycznie, jest on chrześcijaninem w stanie nierozwiniętym, niedojrzałym, zalążkowym”2. Następnie pogłębia je przygotowaną na dużym arkuszu szarego papieru (brystolu) definicją nawrócenia zawartą w Leksykonie duchowości katolickiej: Nawrócenie jest procesem podjęcia świadomej decyzji zerwania z grzechem i zwrócenia się do Boga oraz zawierzenia Jego miłości. Dokonuje się ono we wnętrzu człowieka. Wyrazem nawrócenia jest jego pozytywna postawa, działanie, wartościowanie i myślenie. Ma charakter moralny, ,«stanowi podstawowy warunek podjęcia i rozwoju życia duchowego». Określane bywa ono greckim terminem metanoia, gdy proces ten dotyczy najgłębszych pokładów psychiki człowieka i przemiany jego serca, jego sumienia i systemu wartości. Nawrócenie (hebr. sub, gr. epistrephein zmiana drogi, powrót, zawrócenie z drogi; gr. metanoia - przemiana wewnętrzna) jest przemianą wewnętrzną i duchową, nowym nastawieniem osobowym3. Uczniowie pod kierunkiem katechety wspólnie konfrontują powyższe spojrzenia odnoszą i z definicjami wypracowanymi przez siebie. Dla pokazania różnorodności rozumienia zjawiska nawrócenia katecheta wywiesza także przygotowane na kolorowym papierze definicje nawrócenia w ujęciu ks. Jana Twardowskiego i ks. Franciszka Greniuka4. Jedną z nich uczniowie zapisują do zeszytu w formie notatki. Sekwencja 2 2 3 4 Tamże. S. Urbański, W. Zawadzki, Nawrócenie, w: M. Chmielewski (red.),Leksykon duchowości katolickiej, Lublin Kraków 2002, s. 567. Ks. Jan Twardowski mówi, że „zwykle uważamy, że są dwa rodzaje nawróceń. Ktoś się nawraca dlatego, że odzyskał utraconą wiarę, albo dlatego, że był grzesznikiem i oczyścił się z grzechów. Tymczasem mamy nawracać się stale, to znaczy nieustannie zwracać się ku Bogu, choćbyśmy wierzyli bez zastrzeżeń i dbali o czystość duszy”. Według ks. Franciszka Greniuka, metanoia chrześcijańska jest „warunkiem pojednania z Bogiem, jest nawróceniem moralnym i zarazem religijnym. Jest przejściem od stanu grzechu do stanu łaski, przyjaźni z Bogiem, które zresztą dokonuje się z Jego inicjatywy. W procesie tym w większym lub mniejszym stopniu ulega przemianie myślenie, zaangażowanie woli i postawa człowieka. Nawrócenie takie jest zarazem usprawiedliwieniem człowieka, którego dokonuje sam Bóg, ale zawsze przy jego udziale”. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nawr%C3%B3cenie 4 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE Wprowadzenie Przyjrzyjmy się, jak nawrócenie przedstawiane jest w Biblii. Aktywizacja [10 min] Nauczyciel rozdaje każdej grupie Nowy Testament i kopie KSERO 2 z gotowym do wypełnienia formularzem struktury nawrócenia. Wybrany przez katechetę uczeń odczytuje głośno fragment Ewangelii o uzdrowieniu niewidomego (Mk 10, 46-52). Następnie katecheta wyjaśnia, że opowieść o uzdrowieniu ślepca jest katechezą, która opisuje nawrócenie. Ślepota w Biblii jest symbolem ślepoty duchowej, grzeszności, a przypowieść, którą czytaliśmy jest nie tylko prostym zapisem faktów o uzdrowieniu niewidomego, którego dokonał Jezus, ale katechezą Kościoła pierwotnego, która opisuje, jak przebiega nawrócenie człowieka na chrześcijaństwo. Zadaniem uczniów jest próba usystematyzowania tej struktury w pięciu etapach, które mogą być następujące: 1. Ludzie mówią niewidomemu o Jezusie 2. Wołanie niewidomego (modlitwa): Jezusie ulituj się nade mną 3. Apostołowie, czyli Kościół, przyprowadzają niewidomego do Jezusa 4. Osobiste spotkanie niewidomego z Jezusem i jego uzdrowienie po porzuceniu wcześniejszych zabezpieczeń (płaszcza) 5. Niewidomy idzie za Jezusem „drogą”, czyli rozpoczyna drogę wiary. Po zakończonej pracy następuje omówienie efektów pracy na forum klasy. Katecheta prosi wybranych uczniów o głośne przeczytanie wypracowanych struktur nawrócenia. Puenta [6 min] Katecheta prosi, aby uczniowie w ciszy dokonali osobistej refleksji, kierowanej następującymi pytaniami: Jak wyglądają Twoje relacje z Bogiem? Na jakim etapie drogi do Niego znajdujesz się właśnie Ty? W tle może pojawić się refleksyjna muzyka. Po chwili refleksji dokonanej w ciszy katecheta mówi: Bóg obiecuje nam wspaniałe rzeczy: dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała. Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli według mych nakazów i przestrzegali przykazań i według nich postępowali (por. Ez 11, 19); nawróćcie się, a żyć będziecie (Ez 18, 32). Pamiętajcie też o słowach ks. Jana Twardowskiego, który mówi, że „mamy nawracać się stale, to znaczy nieustannie zwracać się ku Bogu, choćbyśmy wierzyli bez zastrzeżeń i dbali o czystość duszy”. Dotyczy to wszystkich ludzi, nie tylko głęboko wierzących i grzeszników. Każdego dnia mamy nawracać się na nowo. 5 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KATECHEZA II Sekwencja 3 Wprowadzenie [3 min] Prawdziwą głęboką wiarę musi poprzedzać religijne nawrócenie. Wtedy to dopiero wiara nie jest tylko tradycją czy formą nabytej pobożności, ale staje się fundamentem życia. Słabość polskiego katolicyzmu polega na tym, że według badań Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego z 2000 r. 83% badanych katolików nigdy takiego duchowego spotkania nie przeżyło. Zobaczmy film, który opowiada o muzykach rockowych, którzy kilka lat temu przeżyli spektakularne nawrócenie. Posłuchajmy także, co na temat nawrócenia mówią młodzi ludzie w filmie Nawrócenie. Aktywizacja [29 min] Projekcja filmu Nawrócenie, w którym świadectwo nawrócenia dają: Dariusz Malejonek, Tomasz Budzyński, Robert Fridrych, Piotr Żyżylewicz, Grzegorz Wacław. Wypowiada się też Muniek Staszczyk. Przed emisją filmu nauczyciel prosi uczniów, aby zwrócili uwagę na drogę prowadzącą do nawrócenia się muzyków. Katecheta przed obejrzeniem filmu tworzy 4 grupy. Po projekcji prosi, by zespoły wzięły nożyczki, klej, kartkę formatu A4 i KSERO 3, na którym znajdują się pochodzące z filmu wypowiedzi muzyków. Zadaniem uczniów jest pocięcie otrzymanych kartek na pojedyncze karteczki, a następnie logiczne ich uporządkowanie tworzące etapy procesu duchowej przemiany bohaterów filmu. Po wykonaniu zadania prosi zespoły o zreferowanie efektów pracy na forum klasy, a na zakończenie przyklejenie ich na kartkę A4. Szczegółowy układ karteczek może być różny, ważne, żeby zawierał ogólny schemat nawrócenia religijnego: 1. Odejście od Boga 2. Związane z tym odejściem doświadczenie cierpienia 3. Wołanie do Boga, czyli szczera modlitwa nawracającego się 4. Osobiste spotkanie z Jezusem Zmartwychwstałym 5. Pójście drogą wiary. Istotne jest, aby uczniowie uświadomili sobie istnienie pewnego ciągu zdarzeń, które 6 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE prowadzą każdego człowieka do żywego spotkania z Jezusem Zmartwychwstałym. Następnie katecheta pyta: Z czym kojarzy się Wam ten schemat? Taki schemat poznaliście na ostatniej katechezie, a dotyczył on wydarzenia uzdrowienia niewidomego. Zobaczcie teraz i porównajcie etapy nawrócenia Szawła - św. Pawła Apostoła (można krótko przypomnieć historię życia i nawrócenia św. Pawła). Katecheta wywiesza kolorowe plansze z wypisanymi etapami. Mówi, że w nawróceniu Szawła są cztery etapy, które można odnaleźć w nawróceniu każdego człowieka: 1. Poznanie Boga 2. Poznanie siebie 3. Posłanie 4. Trwanie w Kościele. Nauczyciel dodaje także, że w tradycji chrześcijańskiej drogę dojrzewania w wierze dzieli się na trzy etapy (niektórzy nazywają je drogami): oczyszczenia, oświecenia i zjednoczenia. Uczniowie zapisują etapy nawrócenia św. Pawła do zeszytów w formie notatki. Puenta [ 1 min] Życie chrześcijańskie zaczyna się w pełni od wydarzenia, które Biblia nazywa nawróceniem, czyli osobistym spotkaniem z Jezusem Chrystusem Zmartwychwstałym. To spotkanie jest łaską, ale dokonuje się w pewnym ciągu zdarzeń, które zależą również od człowieka. Należy do nich: - przyznanie się człowieka przed samym sobą do swojej dotychczasowej duchowej ślepoty i niewystarczalności, - autentyczna szczera modlitwa do Boga o pomoc, przyjęcie do siebie apostołów, których Jezus posyła przed sobą, - wreszcie - po wewnętrznym, duchowym spotkaniu i uzdrowieniu przez Zmartwychwstałego Jezusa - wierne pójście za Nim drogą wiary. Sekwencja 4 Wprowadzenie Zobaczmy teraz jakich synonimów używa Pismo Święte na opisanie nawrócenia. Aktywizacja [8 min] Praca w tych samych grupach. Nauczyciel rozdaje formularz z fragmentami Pisma 7 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE Świętego (KSERO 4) i egzemplarze Nowego Testamentu (np. po 1 zestawie pomocy dla 2 osób). Zadaniem uczniów jest wypisanie w kręgach określeń – synonimów, których używa Pismo Święte na określenie nawrócenia. Następnie wybrani uczniowie omawiają wykonane zadanie na forum klasy. Określenia, jakie powinni wypisać uczniowie, to m.in.: narodzenie z Boga, wskrzeszenie, nowe narodzenie, nowe stworzenie, narodziny z Ducha, nowe życie. Puenta [2 min] Katecheta podsumowuje pracę uczniów słowami: Zauważcie, że określenia takie jak: „narodzenie z Boga”, „wskrzeszenie”, „nowe narodzenie”, ”nowe stworzenie” próbują przedstawić fundamentalne znaczenie tego wydarzenia w życiu człowieka, jakim jest nawrócenie. Nie możesz być przecież „wskrzeszonym”, gdy nie jesteś umarły, nie możesz „żyć na nowo”, gdy wcześniej nie byłeś w śmierci, nie możesz „narodzić się na nowo”, gdy nie umarł w tobie stary człowiek. Dla Biblii nawrócenie w życiu człowieka jest wydarzeniem ważniejszym niż narodzenie się z ciała, a nawet ważniejszym niż fizyczna śmierć. Puenta końcowa [2 min.] Przemiana człowieka jest łaską i należy być cierpliwym w tym powolnym procesie stawania się prawdziwym chrześcijaninem. Każde nawrócenie jest inne, nie każde tak spektakularne jak muzyków rockowych, niektóre dokonują się w samotności, w wewnętrznym cierpieniu, poszukiwaniu, odkrywaniu siebie przed Bogiem, doświadczaniu różnych zdarzeń prowadzących do „zatrzymania się”, zdjęcia maski, odzyskania wzroku, słuchu i rozumu. Życzę Wam cierpliwości i doświadczenia przemiany w swoim życiu. Bo że warto się NAWRACAĆ, z pewnością już przekonaliście się! Praca domowa [2 min] 1. Zainteresowanym uczniom można polecić książkę Marcina Jakimowicza, Radykalni, Katowice 1997. Opisuje ona szerzej losy nawróconych muzyków (do nabycia m.in. w: www.ksiegarnia.fronda.pl). 2. Zadanie na ocenę celującą: utworzenie hasała reklamowego dotyczącego faktu, że nawracać się „opłaci”. Opracowała Agnieszka Szajda Załączniki (ksero 2 – 4) opracował Dariusz Kwiecień 8 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE BIBLIOGRAFIA: 1. Czerwiński Z., Wspólnoty neokatechumenalne jako jedna z form duszpasterstwa ewangelizacji , „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne KUL”, t. 26(1979), nr 6, s. 5-20. 2. Dufour X.L. (red.), Słownik teologii biblijnej, Poznań-Warszawa 1985. 3. Góralczyk P., Eschatologiczny radykalizm chrześcijańskiej moralności, „Communio”, 26(1996), nr 3(96), s. 89-102. 4. Hallesby O., Moja droga do wiary, Warszawa 1980. 5. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nawr%C3%B3cenie 6. Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002. 7. Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1988. 8. Św. Augustyn, Wyznania, Kraków 1998. 9. Urbański S., Zawadzki W., Nawrócenie, w: Leksykon duchowości katolickiej, M. Chmielewski red., Lublin - Kraków 2002, s. 567. 9 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KSERO 1 2. Schemat: Strzałkowy 1. Definicja nawrócenia Wypunktowanie: („- ”, „* ”) Wzór matematyczny 3. Porównanie 4. Rysunek, ilustracja porównania, scenka Nawrócenie jest jak... dialogowa Jeżeli to możliwe, proszę schemat ułożyć pionowo i powiększyć na całą stronę. 10 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KSERO 2 -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Jezus uzdrawia niewidomego (Mk 10, 46-52). Schemat NAWRÓCENIA według Ewangelii: 1. .................................................................................... 2. .................................................................................... 3. .................................................................................... 4. ................................................................................... 5. ................................................................................... ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Jezus uzdrawia niewidomego (Mk 10, 46-52). Schemat NAWRÓCENIA według Ewangelii: 1. .................................................................................... 2. .................................................................................... 3. .................................................................................... 4. ................................................................................... 5. ................................................................................... ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Jezus uzdrawia niewidomego (Mk 10, 46-52). Schemat NAWRÓCENIA według Ewangelii: 1. .................................................................................... 2. .................................................................................... 3. .................................................................................... 4. ................................................................................... 5. ................................................................................... ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Jezus uzdrawia niewidomego (Mk 10, 46-52). Schemat NAWRÓCENIA według Ewangelii: 1. .................................................................................... 2. .................................................................................... 3. .................................................................................... 4. ................................................................................... 5. ................................................................................... ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KSERO 3 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ŻYŁEM W ŚMIERCI, TO BYŁ CZAS STRACONY DLA MNIE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TAK SIĘ STAŁO, ŻE W KOŃCU OD BOGA ODSZEDŁEM ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------WOŁAŁEM DO BOGA: POKAŻ MI , ŻE JESTEŚ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KIEDY POZNAŁEM CHRYSTUSA WTEDY DOSTAŁEM PRAWDZIWE SZCZĘŚCIE, PRAWDZIWĄ MIŁOŚĆ, PRAWDZIWE POZNANIE, KIM NAPRAWDĘ JESTEM ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------MOI PRZYJACIELE ZAPROWADZILI MNIE DO KOŚCIOŁA I TO MI BARDZO POMOGŁO ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TEN MOMENT TO BYŁA NAJWIĘSZA REWOLUCJA W MOIM ŻYCIU ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BYŁEM SPEŁNIONY MUZYCZNIE, ALE TOWARZYSZYŁO MI POCZUCIE WEWNĘTRZNEJ PUSTKI ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------WSZEDŁEM NA DROGĘ JEZUSA I STARAM SIĘ NIĄ KROCZYĆ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------JEZUS PUKA DO WASZEGO SERCA - MOŻE WŁAŚNIE TERAZ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 WOJNA ŚWIATÓW – NAWRÓCENIE - MATERIAŁY DYDAKTYCZNE KSERO 4 Przeczytaj poniższe czytania z Nowego Testamentu i wpisz w okręgi wokół rysunku biblijne określenia (synonimy) słowa „nawrócenie”. • J 1, 13 • J 3, 3 • J 3, 5 • Rz 6, 4 • 2 Kor 5, 17 • Ef 4, 24 • Gal 6, 15 • Kol 3, 9-10 13
