Daty w historii

DATY W HISTORII
I .STAROŻYTNOŚĆ od ok. 4tys. l.p.n.e. do 476r.
-4tys. l.p.n.e. – powstanie Mezopotamii
-XVIIIw. p. n.e. – kodeks Hammurabiego
-3tys.p.n.e. – powstanie państwa egipskiego
-XXVIw.p.n.e. – piramida Cheopsa
-ok.1020r.p.n.e. – plemiona izraelskie zjednoczyły się - powstało Królestwo Izraela
-586 – 538r.p.n.e. – czasy niewoli babilońskiej Żydów
-3tys .p.n.e. – powstaje Grecja, zasiedlona przez Achajów i Jonów
-XII – Xiw.p.n.e. – Grecja opanowana przez Dorów
-VIII – VIw. p.n.e. – kolonizacja grecka
-776r.p.n.e. – I igrzyska olimpijskie w Olimpii (od 1896r. nowożytne igrzyska olimpijskie)
-594r.p.n.e. – Solon przeprowadza reformy w Atenach – strząśnięci długów
-508/507p.n.e. – Klejstenes tworzy demokrację ateńską
-490r.p.n.e. – 479r.p.n.e. – wojny Greków z Persami (Maraton – 490r.p.n.e., Termopile –
480r.p.n.e., Salamina – 480r.p.n.e., Plateje – 479r.p.n.e., powstanie Związku Morskiego –
479r.p.n.e.)
-Vw.p.n.e. – tworzy Fidiasz, Perykles, Sokrates
-431 – 404r.p.n.e. – wojny peloponeskie Aten ze Spartą
-338r.p.n.e. – bitwa pod Cheroneą – Zwycięstwo Filipa II Macedońskiego nad Grekami
-333r.p.n.e. – zwycięstwo Aleksandra Wielkiego pod Issos z Persją
-753r.p.n.e. – powstaje miasto Rzym na 7 wzgórzach – założył je Romulus
-I wojna punicka – 264 – 241r.p.n.e. – Rzymu z Kartaginą
-II wojna punicka – 218 – 201r.p.n.e. – w niej bitwa pod Kannami 216r.p.n.e. – zwycięstwo
Hannibala, 202r.p.n.e. – zwycięstwo Rzymy pod Zamą
-III wojna punicka – 149 – 146r.p.n.e. – zwycięstwo Rzymy
-146r.p.n.e. Grecja podbita przez Rzym
-73 – 71r. p.n.e. - powstanie Spartakusa
-49 – 44r.p.n.e. – wojna domowa w Rzymie o władzę – senat walczy z Juliuszem Cezarem
-44r.p.n.e. – J. Cezar zabity – w święto id marcowych
-31r.p.n.e. – Oktawian August pokonał Marka Antoniusz pod Akcjum
-27r.p.n.e. – O. August zostaje I cesarzem rzymskim, rządzi do 14r. n.e.
-1r. – narodził się Jezus
-79r. – wybuch wulkanu Wezuwiusz niszczy miasto Pompeje
-64r – prześladowania chrześcijan za cesarza Nerona – podpalił Rzym
-313r. – edykt mediolański Konstantyna Wielkiego – chrześcijaństwo uznane w Rzymie
-IVw - najazdy Hunów na państwo rzymskie – Atylla wódź Hunów
-380r. – chrześcijaństwo religią państwowa w Rzymie – Teodozjusz Wielki
- 395r. – podział państwa rzymskiego na dwie części – Teodozjusz Wielki
-IV i V w. – wędrówki ludów w Europie
-406,410,455r. – Rzym zajęty przez plemiona barbarzyńskie
-476r. – upadek zachodniego Rzymu, data kończy starożytność
II. ŚREDNIOWIECZE
-panowanie Justyniana Wielkiego – 527 – 565r. – stworzył kodeks praw
-1054r. – schizma wschodnia – rozłam w Kościele – katolicy i prawosławni
-622r. – ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny – hidżra – nowa era u muzułmanów
-630r. - powrót Mahometa do Mekki
-711r. – opanowanie przez Arabów Hiszpanii
-496r. – Chlodwig – władca Franków przyjmuje chrześcijaństwo
-732r. – Karol Młot pokona Arabów pod Poiters
-756r. – Pepin Krótki tworzy Państwo Kościelne
-800r. – Karol Wielki zostaje koronowany w Rzymie na cesarza zachodniego cesarstwa
rzymskiego
-843r. – traktat z Werdun – 3 wnukowie K. Wielkiego dzielą jego ziemie
-955r. – Henryk Saksoński pokona Węgrów na Lechowym Polu
-962r. – Otton I koronowany na cesarza odnowionego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego – I Rzesz Niemiecka – przetrwa do 1806r.
-1000r. – zjazd w Gnieźnie – Otton III chce uniwersalistycznej Europy – zjednoczonej na
zasadach chrześcijaństwa i kultury
-529r. – powstanie zakonu benedyktynów
-1059r. - I konklawe
-1075 – Dictatus papae – dokument Grzegorza VII o swojej wyższości nad cesarzem
Henrykiem IV
-1122r. – ugoda w Wormacji
-1216 – powstaje zakon Dominikanów
-1223 – powstają Franciszkanie
-od 1095r. – wyprawy krzyżowe do ziemi Świętej – ogłasza je Urban II na synodzie w
Clermont
-1099r. – zdobycie Jerozolimy
-1100r. – utworzenie Królestwa Jerozolimy
-1204 – 1261 – utworzenie Cesarstwa łacińskiego – podczas IV krucjaty
-1291r. – zdobycie Akki – ostatniej twierdzy krzyżowców – koniec krucjat
- 1119r. -powstanie zakonu Templariuszy w Ziemi Świętej
-ok. 1130r.powstanie zakonu Joanitów
-1190r. – powstanie zakonu Krzyżaków
-uniwersytety – 1088r. w Bolonii, ok.1150r. – Paryż, 1167 – Oxford, 1173 – Salerno, 1229 –
Cambridge
-1347 – czarna śmierć w Europie
-1450 – Gutenberg odkrył druk– koniec średniowiecza
-1453r. – upadek Konstantynopola – koniec średniowiecza
-1492r. – Kolumb odkrył Amerykę– koniec średniowiecza
ODRODZENIE/BAROK
-XV/XVIw – tworzą: Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi
-1487r. – Bartolomeo Diaz odkrył Przylądek Dobrej Nadziei,
-1497 – 98 – Vasco da Gama – podróż do Indii
-1519 – 1522r. – Ferdynand Magellan – podróż dookoła świata
-1517r. – 95 tez Marcina Lutra – reformacja
-1521 – 1555r. – wojny religijne w Niemczech, zakończone pokojem w Ausburgu – czyj kraj
tego religia
-1536 – 1564 – Jan Kalwin tworzy gminę kalwińska w Genewie
-1572r. – noc św. Bartłomieja – wymordowanie hugenotów w Paryżu
-1598r. –edykt nantejski Henryka IV kończy wojny religijne we Francji
-1534r. – Henryk VIII tworzy kościół anglikański
-1545 – 1563 – obradował sobór trydencki
-1542r. – utworzenie Świętego Oficjum – sąd przeciwko heretykom
-polowa XVIw. – powstaje Indeks Ksiąg Zakazanych
-1534r. – powstaje Towarzystwo Jezusowe – Ignacego Loyoli (Jezuici)
-XIIIw. – Ruś pod panowaniem mongolskim
-1380r. – zwycięstwo wojsk moskiewskich nad Tatarami na Kulikowym Polu
-XVIw. – Moskwa „ Trzecim Rzymem”
-1547r. Iwan IV Groźny koronuje się na cara
-1643 – 1715r. – rządy Ludwika XIV – króla Francji „ król słońce”
-1685r. L. XIV odwołał edykt nantejski
-1640 – 1660r. – rewolucja angielska na czele Oliver Cromwell
-1649r. – król Anglii Karol I Stuart został ścięty
-1688 – 1689 – chwalebna rewolucja na jej czele Wilhelm III Orański
OŚWIECENIE/XIX WIEK
-1689 – 1725r. – rządy w Rosji Piotra I Wielkiego
-1700 – 1725 – III wojna północna o Inflanty Rosji, Szwecji, Danii i Polski – 1709r.
zwycięstwo Piotra I pod Połtawą ze Szwecją
-1703r. – Piotr I stworzył nowa stolice Sankt Petersburg „ gród św. Piotra”
-1762 – 1796 rządy w Rosji Katarzyny II Wielkiej
-1701r. elektor Fryderyk I koronuje się na króla Prus
-1740 – 1786r. rządy Fryderyk II władca absolutnie oświecony w Prusach
-1740 – Prusy zdobywają Śląsk
-1756 – 63 – wojna 7 letnia o Śląsk z Austria wygrana przez Prusy
-1740 – 1780 – rządy w Austrii Marii Teresy
-1765r. – opłata stemplowa wprowadzona w 13 koloniach brytyjskich
-1773r. – „ bostońska herbatka”
-1775 – 1783 wojna o niepodległość USA(1775 – Lexington, 1777r. – Saratoga, 1781r. –
Yorktown)
-4 lipca 1776r. Deklaracja niepodległości USA w niej prawa człowieka
-1787r. – konstytucja USA
-1789 – 1799r. rewolucja francuska
-14 lipca 1789r. zdobycie Bastylii – początek rewolucji
-4/5 sierpnia 1789r. zniesiono przywileje stanowe we Francji
-26 sierpnia 1789r. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
-1790r. ustawa o duchowieństwie
-1791r. – konstytucja Francji – Francja monarchia konstytucyjną
-1792 -93 wojna Francji z Prusami i Austrią (Valmy – zwycięstwo Francuzów)
-21.09.1792r. – Francja republiką
-1793r. ścięcie króla Ludwika XVI
-1793 -94 powstanie w Wandei
-1793 – 95 koalicja antyfrancuska walczy o przywrócenie monarchii
-1793 – 94 – wielki terror we Francji – powstaje Komitet Ocalenia Narodowego
Maksymiliana Robespierra
-1794r. – w lipcu M. Robespierre ścięty – koniec terroru
-1795r. – nowa konstytucja Francji wprowadza dyrektoria – organ wł. wykonawczej
-1799r. – Napoleon Bonaparte dokonał zamachu stanu we Francji, obalił dyrektoriat i został I
konsulem
-1804r. koronacja Napoleona na cesarza Francuzów
-1801r. Napoleon podpisał z kościołem konkordat
-1804r. – kodeks Napoleona
-1809r. Napoleon zlikwidował Państwo Kościelne
-1803 – 1815 wojny napoleońskie
-1805 – przegrana francuzów i Hiszpanów pod Trafalgarem z Anglią
-1805r. – zwycięstwo Napoleona pod Austerlitz – „bitwa 3 cesarzy”
-1806r. – napoleon likwiduje Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego
-1806r. zwycięstwo Francji pod Jeną i Auerstedt
-1806r. – blokada kontynentalna narzucona na Anglię przez Napoleona
-1807r. pokój w Tylży z Rosja i Prusami – powstaje Księstwo Warszawskie
-1812r. wyprawa Napoleona do Rosji – zwycięstwo pod Borodino, armia w rozsypce,
warunki klimatyczne, głód powodują, że Napoleon wycofuje się z Rosji
-1813r. – bitwa pod Lipskiem (bitwa narodów) – przegrana Napoleona
-1814r. – abdykacja Napoleona, zesłanie na wyspę Elbę
-1815 – 100 dni Napoleona – przegrana pod Waterloo, zesłanie na wyspę św. Heleny
-1814 – 15 Kongres wiedeński
-1815r. – utworzenie Świętego Przymierza – Austria, Prusy, Rosja
-1830r. – rewolucja lipcowa we Francji
-1830r. – rewolucja w Belgii
-1848 – 1849r. – Wiosna Ludów
-1848r. – rewolucja lutowa we Francji
-1782r. – maszyna parowa Jamesa Watta
-1752r. – Beniamin Franklin – piorunochron
-1783r. – bracia Montgolfier – I lot balonem
-rewolucja przemysłowa – rozpoczęła się w Anglii – w II połowie XVIIIw i trwała tam do
1830r.
-1815 – 1870 – rewolucja przemysłowa w innych krajach na świecie
-1825r. – I linia kolejowa na świecie – George Stephenson
-1859r. – Austria przegrała bitwę pod Solferino z Piemontem – początek jednoczenia Włoch
-1860r. – wyprawa tysiąca – Giuseppe Garibaldiego – podbija Królestwo Obojga Sycylii
-1861r. – powstanie Królestwa Włoch
-1866r. – Włochy uzyskują Wenecję
-1870r. – zajęcie Rzymu przez wojska włoskie – papież” więźniem Watykanu” – zakończenie
jednoczenia państwa włoskiego
-1815r. – powołano na Kongresie wiedeńskim – Związek Niemiecki
-1866r. – Prusy zwyciężają Austrię pod Sadową – rozwiązano Związek Niemiecki, powołano
Związek Północnoniemiecki bez Austrii, Otto von Bismarck
-1867r. – powstają Austro – Węgry
-1870 – 71 r. – wojna Francji z Prusami, bitwa pod Sedanem do niewoli trafił cesarz Francji
Napoleon III, Francję ogłoszono republiką
-1871r. – Francja kapituluje w wojnie z Prusami oddaje Alzację i część Lotaryngii
-18 stycznia 1871r. – powołano Cesarstwo Niemiecki – Wilhelm I – cesarzem
-1834r. – Wielka Brytania zniosła niewolnictwo w koloniach
-1860r. – Karolina Pd ogłosiła secesję – odłączenie od Unii
-1861r. – stany Pd ogłosiły Konfederację – 11 stanów – utworzono niezależne państwo
-1861 - 65 – wojna secesyjna w USA (1863r. - bitwa pod Gettysburgiem przegrana przez
Południe) ,(na czele Pn- Abraham Lincoln, na czele Ps- gen. Lee)
-1 stycznia 1863r. – Proklamacja Zniesienia Niewolnictwa – A. Lincolna
-1867r. USA odbija Rosji Alaskę
-1600 – utworzenie Angielskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej( kolonializm) – wielki
podbój kolonialny państw europejskich na wszystkich kontynentach – mapa str. 157
podręcznik
-1842 – 1860 – wojna opiumowa w Chinach
-1848r. – Manifest komunistyczny – Karola Marksa i Fryderyka Engelsa
-1855r. – szczepionka przeciwko wściekliźnie – Ludwik Pasteure
-1895r. – promienie X – Wilhelm Roentgen
-1903 i 1911r. M. Skłodowska – Curie – nagrody nobla w dziedzinie promieniotwórczości
-II połowa XIXw . Karol Darwin – teoria ewolucji
-od 1870r. – II rewolucja przemysłowa w Europie i na świecie, tzw. rewolucja techniki
-1882r. żarówka Thomasa Edisona
-1885r. Niemiec Karl Benz – samochód spalinowy
-1903r. – bracia Wright – I lot samolotem
-1876r. Graham Bell – opatentował telefon
-1895r. bracia Lumiere – I film
-1906r. – I audycja radiowa w USA
- koniec XIXw. to czasy równouprawnienia kobiet w niektórych państwach Europy i
wprowadzania zasad demokracji – wszyscy mężczyźni posiadali prawo wyborcze w
Niemczech, Austro – Węgrzech, Wielkiej Brytanii
XX WIEK – I WOJNA ŚWIATOWA
-1882r. – powołanie Trójprzymierza
-1907r. – powołanie Trójporozumienia(ententa)
-28 czerwca 1914r. zamach na arcyksięcia Ferdynanda w Sarajewie -przyczyna bezpośrednia
wojny
-28 lipca 1914r. Austro – Węgry wypowiedziały wojnę Serbii – początek I wojny światowej
-wrzesień 1914r. – „cud nad Marną” – ocalił Paryż
-od czerwca do listopada 1916r. – bitwa nad rzeką Sommą – nierozstrzygnięta
-od lutego do grudnia – bitwa o twierdzę Verdun – nierozstrzygnięta
-czerwiec 1916r. ofensywa Brusiłowa – na Wschodzie nierozstrzygnięta
-od lutego 1917r. Niemcy rozpoczęły nieograniczona wojnę podwodną
-wybuch rewolucji lutowej w Rosji – 3 marca 1917r., utworzenie rad delegatów robotniczych
i żołnierskich – Włodzimierz Lenin, 15 marca car Mikołaj II abdykował
-6/7 listopada 1917r. – wybuch rewolucji październikowej w Rosji – szturm na Pałac zimowy
( Rosja staje się Rosją Radziecką)
-1917 – 1922 wojna domowa w Rosji
-1918r. – pokój brzeski Rosji z państwami centralnymi w I wojnie światowej
-1918r. –w Rosji „ czerwony terror” – powołano czeka – Wszechrosyjska Nadzwyczajną
Komisje do walki z Kontrrewolucja i Sabotażem
-1922r. – powstał ZSRR
-1917r. USA wypowiedziały Niemcom wojnę
-9 listopada 1918r. – wybuch rewolucji w Berlinie, Niemcy republiką
-11 listopada 1918r. koniec I wojny światowej –Niemcy podpisują rozejm z aliantami
-powstanie nowych państw po wojnie; Czechosłowacji, Węgier, Królestwo Serbów,
Chorwatów i Słoweńców, Polska, WMG
-12 listopada 1918r. – Austria republiką
-I 1918r. – orędzie prezydenta USA – Woodrowa Wilsona – zasada samostanowienia
narodów
-VI 1919r. – traktat wersalski
opracowała: mgr Bożena Tokarz