Najważniejsze daty do egzaminu z historii Polski i świata.

Najważniejsze daty do egzaminu z historii Polski i świata.
STAROŻYTNOŚĆ
Ok 3500 lat p.n.e. – rozpoczęcie epoki starożytnej, koniec prehistorii – wynalezienie pisma
Ok 3000 lat p.n.e. – połączenie Górnego i Dolnego Egiptu XVIII w. p.n.e. – powstanie kodeksu
Hammurabiego w Babilonii
776 r. p.n.e. – pierwsze igrzyska w Olimpii w starożytnej Grecji, od tego momentu starożytni Grecy
liczą czas
753 r. p.n.e. – legendarna data założenia starożytnego Rzymu , od tego momentu starożytni Rzymianie
liczą czas
509 r. p.n.e. – usunięcie od władzy ostatniego króla Tarkwiniusza Pysznego- koniec monarchii i
powstanie republiki w Rzymie.
490 r. p.n.e. – bitwa pod Maratonem. Zwycięstwo Greków nad wojskami perskimi.
480 r. p.n.e. – bitwa w wąwozie Termopile. Zwycięstwo Persów. Bohaterska postawa Spartan. 264
241 p.n.e. – I wojna punicka
216 – 202 p.n.e. – II wojna punicka. Marsz Hannibala, wodza Kartagińczyków na Rzym. Zwycięstwo
Rzymian.
146 r. p.n.e. – Koniec III, ostatniej wojny punickiej zdobycie Kartaginy przez Rzymian
73-71 r. p.n.e. – powstanie Spartakusa w starożytnym Rzymie
44 r. p.n.e. – zabójstwo Juliusza Cezara
31 r. p.n.e. – bitwa pod Akcjum, pokonanie Marka Antoniusza i Kleopatry przez Oktawiana Augusta,
założenie cesarstwa w Rzymie i upadek Egiptu – włączenie go do Rzymu ( prowincja rzymska) –
początek cesarstwa w Rzymie
1 r. – Narodziny Chrystusa
313 r. – edykt mediolański – Konstantyn Wielki zezwolił na wyznawanie chrześcijaństwa
380r. – cesarz Teodozjusz Wielki uznaje chrześcijaństwo za religię panującą.
395 r. – podział Imperium Rzymskiego na Cesarstwo Zachodniorzymskie ze stolicą w Rzymie i
Wschodniorzymskie ze stolicą w Konstantynopolu przez cesarza Teodozjusza Wielkiego
476 r. – upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego – koniec starożytności
ŚREDNIOWIECZE
476 r. – początek średniowiecza
496 r. – chrzest Chlodwiga, władcy Państwa Franków, pierwsze państwo chrześcijańskie po upadku
cesarstwa zachodniorzymskiego
622 r. – ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny. Powstanie islamu
732 r. – bitwa pod Poitiers, Karol Młot pokonał muzułmanów i powstrzymał ich ekspansję w Europie.
25 grudnia 800 r. – koronacja Karola Wielkiego na cesarza Państwa Franków (pierwszy cesarz w
Europie po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego )
843 r. – traktat w Verdun – podział Państwa Franków przez wnuków Karola Wielkiego na trzy
części, z których powstają później: Francja, Włochy i Niemcy
962 r. – Otton I koronował się na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
966 r. – chrzest Polski przyjęty przez pierwszego władcę – Mieszka I z dynastii Piastów
968 r. – powstanie pierwszego biskupstwa misyjnego ( zależnego bezpośrednio od papieża ) w
Polsce
972 r. – bitwa pod Cedynią, Mieszko I pokonuje niemieckiego margrabiego Hodona
1000 r. – zjazd w Gnieźnie- spotkanie Bolesława Chrobrego z Ottonem III, powstanie
arcybiskupstwa w Gnieźnie i trzech biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu
1025 r. – koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski, śmierć Chrobrego, koronacja
Mieszka II na króla Polski
1039 r. – przeniesienie stolicy z Gniezna do Krakowa przez Kazimierza Odnowiciela
1054 r. – schizma wschodnia – podział chrześcijaństwa na kościół rzymskokatolicki i prawosławny
1095 r. – synod w Clermont – rozpoczęcie wypraw krzyżowych
1096 – 1099 – I wyprawa krzyżowa, zdobycie Jerozolimy, założenie Królestwa Jerozolimskiego
1122 – konkordat w Wormacji, kończył spór o inwestyturę i regulował zakres władzy świeckiej i
duchownej w tej kwestii.
1076 r. – koronacja Bolesława Śmiałego (Szczodrego) na króla Polski
1109 r. – wyprawa cesarza Henryka V na Polskę (obrona Głogowa). Zwycięstwo Polaków i
przejęcie pełni władzy przez Bolesława Krzywoustego
1138 r. – testament Bolesława Krzywoustego, podział kraju na dzielnice (zasada senioratu)
1180 – zjazd w Łęczycy, Kazimierz Sprawiedliwy zostaje princepsem ( znosi zasadę senioratu) i
ma zwierzchni ą władzę nad braćmi
1226 – sprowadzenie Krzyżaków do Polski przez księcia Konrada Mazowieckiego (zajęli Ziemię
Chełmińską)
1241 r. – najazd Tatarów na Polskę, bitwa pod Legnicą (legenda o hejnale i tradycja Lajkonika)
1291 – zdobycie Akki przez krzyżowców, zakończenie krucjat porażką chrześcijan
1308 r. – zajęcie przez Krzyżaków Gdańska i Pomorza Gdańskiego
1320 r. – koronacja na króla Polski Władysława Łokietka, pierwszy raz w Krakowie
1331 r. – bitwa pod Płowcami, pokonanie Krzyżaków
1333 r. – 1370 – rządy Kazimierza Wielkiego – ostatniego z dynastii Piastów
1364 r. – założenie Akademii w Krakowie przez Kazimierza Wielkiego
1370 r. – po śmierci Kazimierza Wielkiego królem Polski został król Węgier Ludwik Węgierski
(Andegaweński)
1374 r. – przywilej w Koszycach wydany przez Ludwika Andegaweńskiego w celu osadzenia na
tronie swej córki Jadwigi. Przywilej polegał na obniżeniu podatków z 12 do 2 gr. z 1 łana
chłopskiego.
1385 r. – unia w Krewie. Polska i Litwa zostają połączone poprzez unię personalną osobą
władcy, czyli Władysława Jagiełły, który poślubił królową Jadwigę.
15 lipca 1410 r. – bitwa pod Grunwaldem – 1411r – pokój w Toruniu
1444 r. – bitwa pod Warną. Śmierć Władysława Warneńczyka, króla który łączył swą osobą (
unia personalna) Polskę i Węgry (od 1440 r.)
1454 – 1466 – wojna trzynastoletnia Polski z Zakonem Krzyżackim za czasów króla Kazimierza
Jagiellończyka. Zwycięstwo Polaków. 1466 r. – II pokój w Toruniu. Polacy odzyskują ziemię
(Pomorze Gdańskie z Gdańskiem)
1450 r. – wynalezienie druku (udoskonalenie czcionki drukarskiej) przez Niemca Jana Gutenberga
1453 r. – upadek Konstantynopola koniec średniowiecza
EPOKA NOWOŻYTNA
1488 r. – Bartłomiej Diaz przypływa do Przylądka Dobrej Nadziei (wyprawa trwała 1487-88)
1492 r. – odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, koniec średniowiecza
1498r. – odkrycie drogi morskiej do Indii przez Vasco da Gamma (wyprawa trwała 1497-99)
1519 – 1522 r. – wyprawa Ferdynanda Magellana opływa świat, sam Magellan ginie w walkach z
tubylcami na Filipinach
1517 r. – wystąpienie Marcina Lutra, początek reformacji, 95 tez na drzwiach katedry w Wittenberdze.
1555 r. – pokój w Augsburgu ( ustalenie zasady „czyj kraj tego religia” – w Niemczech)
1505 r. - konstytucja Nihil Novi („nic nowego”- król nie może zmienić prawa bez zgody
szlachty)
1525 r. – hołd pruski księcia Albrechta Hohenzollera na Rynku w Krakowie złożony królowi
polskiemu Zygmuntowi Staremu, sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego i powstanie Prus
Książęcych
1569 r. – unia lubelska zawarta w Lublinie( unia realna) – ścisłe połączenie Polski i Litwy.
Powstaje Rzeczpospolita Obojga Narodów
1572 r. – noc Św. Bartłomieja we Francji – rzeź kalwinów francuskich (zwanych hugenotami)
1596 r. – unia w Brześciu mówiąca o pokoju między katolikami a prawosławnymi w Polsce,
powstanie nowego wyznania – unitów
1573 r. – konfederacja warszawska – związek szlachty potwierdzający tolerancję religijną w
Polsce
1573 r. – pierwsza wolna elekcja w Polsce – wybór Henryka Walezego (artykuły henrykowskie i
pacta conwenta)
1576 – 1586 r. – rządy Stefana Batorego
1618 – 1648 r. – wojna trzydziestoletnia w całej Europie (przyczyny religijne)
1610 r. – zwycięska bitwa pod Kłuszynem Polaków z Rosją , wojskami polskimi dowodził
hetman Stanisław Żółkiewski
1611 r. – dymitriada, czyli wyprawa Polska na Rosję w celu osadzeniu na tronie moskiewskim
swojego kandydata
1620 r. – zwycięska bitwa pod Cecorą z Turkami – śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego
1621r. – bitwa pod Chocimiem, dowodził i poniósł śmierć w boju hetman Jan Karol
Chodkiewicz, zwycięstwo Polaków .
1627 r. – bitwa morska pod Oliwą ze Szwedami, zwycięska dla Polaków
1648 r. – powstanie Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie i wojna polsko – rosyjska –
zwycięstwo Polaków
1655 - 1660 – potop szwedzki zakończony pokojem w Oliwie
1672 r. – bitwa pod Kamieńcem Podolskim, porażka Polaków, haracz dla Turcji po pokoju w
Buczaczu
1673 – bitwa pod Chocimiem z Turkami, zwycięstwo Polaków pod dowództwem hetmana Jana
Sobieskiego
12-13 września 1683 – odsiecz wiedeńska pod dowództwem króla Polski Jana III Sobieskiego,
pokonanie Turków
1776 r. – Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki
1787r. – Stany Zjednoczone Ameryki przyjmują konstytucję
14 lipca 1789 r. – wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej – trwała do 1794 r.
1697 – 1763 – unia polsko – saksońska. Rządy królów elekcyjnych z dynastii Wettinów: Augusta
II Mocnego i Augusta III Sasa, (przeplatane rządami króla Stanisława Leszczyńskiego).
1717r – sejm niemy
1732 r. - traktat trzech czarnych orłów (Traktat Loewenwolda)– państwa sąsiednie: Prusy ,
Rosja i Austria ustaliły między sobą, że będą decydowały o wyborze kandydata na króla Polski
1764 r. – elekcja ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego
1768 – 1772 – konfederacja barska
1772 r. – I rozbiór Polski 1773 r. – sejm rozbiorowy - dramatyczny sprzeciw Tadeusza Rejtana.
1788 – 1792 – lata trwania Sejmu Wielkiego, zwanego Czteroletnim, marszałkiem polskim był
Stanisław Małachowski, a marszałkiem litewskim Kazimierz Nestor Sapieha
3 maja 1791 r. – uchwalenie Konstytucji 3 Maja
1792 r. – konfederacja targowicka, wojna polsko – rosyjska w obronie konstytucji- porażka
obrońców konstytucji,
1793 r. – II rozbiór Polski
24 marca 1794 r. – powstanie kościuszkowskie (przegrane)
1795 r. – III rozbiór Polski – Polska znika z mapy Europy na 123 lata
1804 r. – Napoleon Bonaparte zostaje Cesarzem Francuzów, wydaje kodeks
1812 r. – wyprawa Napoleona na Rosję
1813r. - przegrana Napoleona w bitwie narodów pod Lipskiem
1815 r. –ostateczna porażka Napoleona w bitwie pod Waterloo, zostaje zesłany na Wyspę św. Heleny
1814 - 1815 r. – Kongres Wiedeński
1797 r. – powstanie Legionów Polskich we Włoszech pod dowództwem gen. Jana Henryka
Dąbrowskiego i powstanie hymnu polskiego autorstwa Józefa Wybickiego.
1807 r. – Napoleon zakłada Księstwo Warszawskie i nadaje mu konstytucję
1809r. – bitwa pod Raszynem, wojska Księstwa Warszawskiego pokonują wojska austriackie i
powiększają swoje terytorium o tereny zabrane przez Austrię w trzecim rozbiorze.
1815r. –wraz z Napoleonem upada Księstwo Warszawskie, Kongres Wiedeński zakłada
Królestwo Polskie (Kongresówkę), połączoną unią personalną z Rosją przez cara Aleksandra I
29 na 30 listopada 1830 r. – wybuch powstania listopadowego: wygrane bitwy pod Wawrem,
Iganiami, Stoczkiem, Grochowem, porażka pod Ostrołęką
Luty 1846r.- powstanie krakowskie
1846 r. – rabacja galicyjska, czyli powstanie galicyjskich chłopów(przewodził im Jakub Szela)
przeciwko szlachcie
1848 r. – Wiosna Ludów w Europie i w Polsce: powstania krakowskie i wielkopolskie – krótkie i
nieudane
1871 r. – Powstanie zjednoczonych Włoch i zjednoczonych Niemiec
1882r. – Powstanie Trójprzymierza (Niemcy, Austria, Włochy)
1907 r. – Powstanie Trójporozumienia ( Anglia, Francja, Rosja)
22 stycznia 1863 r. – wybuch powstania styczniowego (m. in. z powodu branki – 14/15 stycznia
1863, przymusowy pobór do wojska rosyjskiego osób podejrzanych o działalność spiskową) –
wojna partyzancka z Rosjanami, bez dużych bitew, same potyczki gdyż nie istniało wojsko
polskie.
1864 r. – upadek powstania, zmiana nazwy Królestwa Polskiego na Kraj Przywiślański
1901 r. – strajk dzieci we Wrześni – zabór pruski przeciwko nauczania religii po niemiecku. W
strajku uczestniczy Maria Konopnicka, która pisze na tę okazję pieśń „Rotę”
HISTORIA NAJNOWSZA
28 czerwca 1914 r. – zamach w Sarajewie na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, następcę tronu
Austro-Węgierskiego
1914 – 1918 – lata trwania I wojny światowej
1916 – bitwa pod Verdun, najdłuższa wojna pozycyjna w czasie I wojny światowej (trwała od lutego
do grudnia)
Kwiecień 1917 – przystąpienie Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej
1917 – rewolucje w Rosji (lutowa – obaliła carat i październikowa – bolszewicka, która wprowadziła
komunizm w Rosji)
18 marca 1918 – traktat w Brześciu – wystąpienie Rosji z I wojny światowej.
11 listopada 1918 r. – zawieszenie broni (podpisano je w Lasku Compiegne pod Paryżem) i
zakończenie I wojny światowej
11 listopada 1918 r. – odzyskanie przez Polskę niepodległości
28 czerwca 1919 r. – podpisanie traktatu wersalskiego z Niemcami, powstanie Ligi Narodów