CELE: Utrwalenie i pogłębienie wiedzy z zakresu historii starożytnej

CELE:
1. Utrwalenie i pogłębienie wiedzy z zakresu historii starożytnej oraz kultury
antycznej (historia, język polski, plastyka).
2. Rozbudzanie zainteresowania epoką.
3. Przybliżenie kultury antycznej jako kolebki cywilizacji europejskiej.
4. Podniesienie poziomu wiedzy humanistycznej.
5. Rozwijanie umiejętności poszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych
źródeł.
6. Rozwijanie umiejętności formułowania wypowiedzi ustnej.
TERMIN: 7lutego 2012
1. Starożytność, antyk – definicje.
2. Ramy czasowe starożytności.
3. Źródła kultury europejskiej (co to jest źródło kultury, jakie są dwa główne źródła kultury
europejskiej).
4. Jakie znaczenie ma antyk dla kultury europejskiej?
5. Narodziny filozofii (gdzie narodziła się filozofia, co oznacza słowo „filozofia”, filozofowie
i ich poglądy: Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Demokryt z Abdery, Pitagoras z Samos,
Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy, epikurejczycy, sceptycy, cynicy).
6. Cechy sztuki starożytnej.
7. Zabytki architektury antycznej (Grecja i Rzym).
8. Kogo przedstawiały rzeźby greckie? Rzeźbiarze greccy (Myron, Fidiasz) i ich dzieła +
rzeźba znana jako „Wenus z Milo”.
9. Podstawowe informacje na temat Biblii (obowiązuje załącznik: karta pracy).
10. Biblia pierwszą w Europie książką, która ukazała się drukiem (kto i w którym roku ją
wydał, w którym miejscu w Polsce znajduje się jeden z zachowanych do dziś
egzemplarzy).
11. Co oznacza słowo „ewangelia”? Ewangeliści.
12. Związki frazeologiczne pochodzące z Biblii: zakazany owoc, egipskie ciemności, ziemia
obiecana, manna z nieba, hiobowa wieść, syn marnotrawny, czyn samarytański,
salomonowy wyrok, judaszowy pocałunek, niewierny Tomasz.
13. Co to jest werset?
14. Jak powstał człowiek? Dlaczego człowiek został stworzony jako ostatni? W jaki sposób
Bóg stwarza? Jakie zadania wyznaczył Bóg człowiekowi? [Księga Rodzaju]
15. Co to jest przypowieść?
16. Przypowieść o synu marnotrawnym – treść.
17. Sens dosłowny i przenośny Przypowieści o synu marnotrawnym.
18. Czemu ojciec pozwala synowi na dokonanie niewłaściwego wyboru? Cechy ojca,
starszego i młodszego syna.[Przypowieść o synu marnotrawnym]
19. Jaki byłby człowiek bez miłości? Cechy prawdziwej miłości. Dlaczego miłość jest według
św. Pawła najwyższą wartością? [Hymn o miłości]
20. Co to jest mit? Co to jest mitologia? Kto jest autorem Mitologii? Podział mitów
(teogoniczne, kosmogoniczne, antropogeniczne, genealogiczne). Funkcje mitów.
21. Bogowie greccy i rzymscy, narodziny świata według mitologii, wybrane mity i
bohaterowie mitologiczni (obowiązują załączniki: trzy karty pracy).
22. Jak są przedstawieni bogowie w mitach?
23. Jak powstał człowiek według mitologii? Jak dar Prometeusza zmienił życie ludzi?
Dlaczego Prometeusz to jedna z najwznioślejszych postaci w mitologii? [Mit o
Prometeuszu]
24. Mit o Orfeuszu i Eurydyce – treść + przesłanie.
25. Mit o rodzie Labdakidów (obowiązuje załącznik).
26. Związki frazeologiczne pochodzące z mitologii: syzyfowa praca, pięta Achillesa, nić
Ariadny, puszka Pandory, prometejski czyn.
27. Kim był Homer? O czym opowiadają eposy Homera (Odyseja, Iliada)? Skąd tytuł Iliada?
28. Jak doszło do wojny trojańskiej?
29. Dokładny przebieg pojedynku między Achillesem a Hektorem (oraz czemu do niego
doszło) + cechy bohaterów.
30. Epopeja, inwokacja, porównaniehomeryckie, retardacja, epitet stały – definicje (oraz
przykłady epitetów stałych z eposów Homera).
31. Cechy Odyseusza. Jaki motyw pojawia się w Odysei? Jak należy rozumieć Itakę? Czego
symbolem jest Penelopa?
32. Jak narodził się teatr antyczny? W jakich miejscach wznoszono teatry? Jak wyglądał
teatr? Kim byli aktorzy? Jakie nosili kostiumy? Katharsis – definicja. Przykład
tragediopisarza i komediopisarza greckiego (+ tytuły dzieł).
33. Co to jest tragedia antyczna? Budowa tragedii antycznej.
34. Na czym polegała zasada trzech jedności?
35. Słynni pisarze rzymscy i ich dzieła (Horacy, Wergiliusz, Owidiusz).
Z ILUSTROWANEGO SŁOWNIKA MITOLOGII GRECKIEJ I RZYMSKIEJ (autor: Lucyna
Stankiewicz) obowiązują następujące hasła:
Achilles, Afrodyta, Apollo, Ares, Atena, Dedal, Hektor, Hera, Herakles, Narcyz, Nike,
Odyseusz, Posejdon, Prometeusz, Tezeusz, Zeus.
Z LEKCJI FILOZOFII. OD SOKRATESA DO HEIDEGGERA (autor: Łukasz Henel) obowiązuje
pięć pierwszych rozdziałów (strony: 5-40).
ZAKRES WYMAGAŃ: chronologia, początki człowieka, Sumer, Babilonia, Egipt, Izrael, Grecja, Rzym
1. Powstanie człowieka (pojęcia: australopitek, paleolit, homo sapiens, homo
neandertalensis, neolit, dolmen, megalit, brąz).
2. Sumer- pierwsza cywilizacja (pojęcia: Żyzny Półksiężyc, Mezopotamia, irygacja).
3. Osiągnięcia Babilonii Hammurabiego (kodeks Hammurabiego, pojęcie politeizmu).
4. Egipt (kim był faraon, postać Ramzesa II).
5. Bogowie Egiptu (Re, Ozyrys, Izyda, Set, Thot, Horus; pojęcia: mumia, sarkofag,
piramida, hieroglif).
6. Dzieje Izraela (pojęcia: niewola babilońska, prorok, Mesjasz, Jahwe, monoteizm,
Biblia, Tora; postaci: Mojżesz, Dawid, Salomon).
7. Grecja (cywilizacje: minojska, mykeńska; pojęcia: Hellada, Hellenowie, kultura
minojska, kultura mykeńska, polis, agora, Wielka Grecja, kolonia, metropolia).
8. Pierwsza demokracja – Ateny (pojęcia: Attyka, demokracja, eklezja, demagog,
strateg, ostracyzm, akropol; postać Peryklesa; kto mógł głosować w Atenach).
9. Sparta (pojęcia: Lakonia, helota, geruzja, periojkowie, eforzy; rola Likurga).
10. Wojny grecko – perskie (pojęcia: falanga, hoplita; słynni wodzowie: Temistokles,
Miltiades, Leonidas, Kserkses; daty: bitwa pod Maratonem, bitwa pod Termopilami,
bitwa pod Salaminą, bitwa pod Platejami).
11. Bogowie greccy (postacie: Achilles, Tezeusz, Pytia; czym była wyrocznia;
najsłynniejsza grecka wyrocznia - Delfy).
12. Sport w życiu Greków (pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada, agony, gimnazjony,
pięciobój; antyczne dyscypliny: skok w dal, biegi, rzut oszczepem, rzut dyskiem,
zapasy, boks, pankration; daty: pierwsze oraz ostatniestarożytne igrzyska olimpijskie).
13. Style malarskie (czarnofigurowy i czerwonofigurowy).
14. Style architektury greckiej (dorycki, joński, koryncki).
15. Filozofia i nauka grecka (pojęcia:filozofia, akademia, liceum, klepsydra; myśliciele:
Euklides, Herodot, Tukidydes, Klaudiusz Ptolemeusz, Archimedes).
16. Podboje Aleksandra Wielkiego (czym był Hellenizm; dokonania Aleksandra Wielkiego
i Filipa II;daty: bitwy pod Cheroneą, Granikos, Issos, Gaugamelą).
17. Powstanie Rzymu (pojęcia: patrycjusze, plebejusze, pyrrusowe zwycięstwo; postać
Romulusa; data założenia Rzymu).
18. Instytucje republiki rzymskiej (pojęcia: senat, dyktator, konsul, pretor, cenzor,
kwestor, edyl, trybun ludowy, liktor, zgromadzenie ludowe, republika).
19. Podboje Rzymu (czym był legion;postaci: Hannibal, Scypion, Juliusz Cezar,
Wercyngetoryks; daty: bitwa pod Kannami, bitwa pod Zama).
20. Upadek republiki rzymskiej (pojęcia: prowincja, gladiator, arystokracja; postaci:
Spartakus, Kleopatra, Pompejusz; daty: bitwa pod Farsalos, bitwa pod Akcjum).
21. Cesarstwo rzymskie – pierwsi cesarze: Oktawian August, Klaudiusz, Trajan (pojęcia:
pax romana, pryncypat, cesarz, romanizacja, barbarzyńca, limes, szlak bursztynowy).
22. Rzymskie miasto (pojęcia: forum, bazylika, kuria, rostra, terma, atrium, perystyl,
koloseum, akwedukt, amfiteatr, westalka).
23. Osiągnięcia Rzymian (pojęcia: mozaika, prawo XII tablic, kodeks Justyniana; postaci:
Galen, Liwiusz, Tacyt, Swetoniusz, Mecenas).
24. Dzieje Chrześcijaństwa (pojęcia: Mesjasz, apostoł, chrystogram, Pismo Święte,
katolik, sobór, papież, heretyk; dokonania: Piłata, Piotra, Pawła z Tarsu, Konstantyna
Wielkiego; czym był i kiedy został wydany Edykt mediolański).
25. Koniec cesarstwa zachodniorzymskiego (pojęcia: wielka wędrówka ludów, Hunowie;
dokonania: Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, Attyli,
Romulusa Augustulusa; daty: założenieKonstantynopola, podział cesarstwa na
wschód i zachód, upadek cesarstwa zachodniorzymskiego).
26. Wskazywanie na mapie następujących miejsc: kontynent, na którym powstał
człowiek, Asyria, Egipt, Izrael, Ateny, Sparta, Italia.