Zastosowanie

advertisement
Zastosowanie
Energetyka
Medycyna Chemia Archeologia
Technika Rolnictwo Zbrojenia
Geologia
Lista zastosowań nuklidów promieniotwórczych i dziedzin, w których
wykorzystuje się przemiany jądrowe jest imponująca.
Energetyka
Pierwsza eksperymentalna elektrownia jądrowa powstała w roku 1954
w ZSRR. Obecnie jako paliwo wykorzystuje się uran niskowzbogacony,
czyli zawierający ok. 97% uranu - 238 i 3% uranu - 235.
Elektrownie jądrowe mogą być źródłem taniej i czystej energii o ile są
właściwie zbudowane i prawidłowo eksploatowane. Wymagają mniejszych
ilości paliwa i emitują do atmosfery znikome ilości izotopów
promieniotwórczych. Trudnym do rozwiązania problemem pozostaje
utylizacja odpadów promieniotwórczych.
Medycyna
W medycynie wykorzystuje się radionuklidy wskaźnikowe do badania
stanu niektórych organów lub tkanek. Technet - 99 jest stosowany do
wykrywania schorzeń wątroby, mózgu i tarczycy. Nuklidy potas - 42 i cez
- 129 do badania serca, a wapń - 47 do diagnozowania nowotworów kości.
Radioterapia wykorzystuje niektóre nuklidy do leczenia chorób
nowotworowych (tzw. bomba kobaltowa, igły radowe). W balneologii
stosuje się kąpiele i inhalacje z zastosowaniem radonu.
Izotopy promieniotwórcze mogą być również wykorzystane do sterylizacji
sprzętu medycznego i laboratoryjnego.
Chemia
W chemii izotopy promieniotwórcze są stosowane do badania
mechanizmów reakcji, procesów dyfuzji i adsorpcji oraz w analizie
chemicznej. "Znaczy" się konkretne atomy przy pomocy nuklidów
promieniotwórczych i śledzi ich wędrówkę z substratów do produktów.
Archeologia
Izotopy promieniotwórcze pozwalają określić wiek znalezisk. Dzięki
badaniu zawartości radioaktywnego węgla -14 można wyznaczyć wiek
znalezisk i wykopalisk. Tak wyznaczono między innymi wiek Całunu
Turyńskiego.
Technika określania wieku znalezisk na podstawie zawartości 14C opiera
się na fakcie powstawania z azotu tego izotopu węgla ze stałą szybkością
w wyższych partiach atmosfery. Utworzony węgiel radioaktywny utlenia
się do CO2 w procesie fotosyntezy. Dopóki organizm żyje utrzymuje się
w nim stały procent 14C. W momencie śmierci zaczyna się ciągły, powolny
rozkład izotopu. Mierząc jego ilość można stwierdzić jak dawno nastąpiła
śmierć organizmu.
Geologia
Badania oparte na rozpadzie uranu i toru oraz rubidu - 37 i potasu - 19
pozwalają określić wiek skał i minerałów. Zmierzona ilość produktu
przemian jądrowych w minerale w stosunku do zawartości radionuklidu
wyjściowego jest miernikiem upływu czasu. Za pomocą nuklidów
promieniotwórczych można też lokalizować kopaliny.
Technika
Izotopy stosuje się w precyzyjnych badaniach grubości materiałów, do wykrywania
wad materiałowych (defektoskopy). Przy ich pomocy można wykryć cieki wodne.
Umieszczane są w czujnikach dymu i urządzeniach alarmowych. Stosowane są do
kontroli procesów.
Rolnictwo i hodowla
Nuklidy promieniotwórcze są stosowane do wywoływania mutacji u roślin
i zwierząt, dzięki której eliminuje się cechy szkodliwe i produkuje odmiany
uszlachetnione.
Zbrojenia
Reaktory jądrowe są stosowane jako źródło napędu statków i okrętów. Do
celów militarnych (bomby jądrowe) wykorzystuje się wysokowzbogacony
uran - tzn. zawierający 99% 235U lub pluton 239Pu. Istotą wybuchu
jądrowego zwanego wybuchem bomby "atomowej" jest niekontrolowane
rozszczepienie łańcuchowe.
Download