...prowadzenie biznesu etycznie... ...sprawia, że jest to lepszy biznes Etyka biznesu w Wielkiej Brytanii Londyn, 4 września 2012 Philippa Foster Back OBE Dyrektor Instytut Etyki Biznesu © IBE O Instytucie Instytut został założony, aby zachęcić do stosowania wysokich standardów biznesowych w oparciu o wartości etyczne. Badania Publikacje Szkolenia Panele dyskusyjne Doradztwo Edukacja www.ibe.org.uk © IBE Spójrzmy na: Znaczenie Definicja języka etyki biznesu Kontekst Etyczne przywództwo w biznesie Jak brytyjski biznes “robi etykę biznesu” © IBE Znaczenie języka i. CSR – ISO 26000 ii. CR iii. Definicja etyki biznesu wg IBE © IBE CSR ISO 26000 ISO 26000:2010 ISO 26000:2010 zawiera wskazówki, a nie wymagania, więc nie może być certyfikatem, w przeciwieństwie do innych znanych norm ISO. Zamiast tego, pomaga wyjaśnić, czym jest społeczna odpowiedzialność, pomaga firmom i organizacjom we wdrożeniu zasad efektywnego działania i przedstawia najlepsze, globalne praktyki w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu. Skierowany jest do wszystkich rodzajów organizacji, niezależnie od ich aktywności, rozmiarów lub lokalizacji. © IBE Definicja Społeczna odpowiedzialność odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko, poprzez przejrzyste i etyczne zachowanie, które przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, w tym ochrony zdrowia i dobrobytu społeczeństwa bierze pod uwagę oczekiwania interesariuszy; jest zgodna z obowiązującym prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania; i… jest zintegrowane w całej organizacji i praktykowane we wszystkich relacjach UWAGA 1: Działania obejmują produkty, usługi i procesy. UWAGA 2: Relacje odnoszą się do działalności organizacji w sferze jej wpływów. © IBE A co z etyka biznesu? Wartości etyczne są podstawą…. dążenia do odpowiedzialności korporacyjnej (CR) robić rzeczy etycznie Kodeksy etyczne robić etyczne rzeczy Program CSR © IBE Definicja Etyki Biznesowej wg IBE „Etyka biznesu jest wdrożeniem wartości etycznych do zachowania przedsiębiorców‟ © IBE Wartości i Etyka Wszystkie firmy i organizacje działają w oparciu o podstawowe wartości bezpośrednie lub pośrednie. Są to wartości „biznesowe’ i etyczne. © IBE Identyfikacja wartości korporacyjnych Wartości biznesowe Myślenie przyszłościowe Jakość Wartości etyczne Respekt Zaufanie Customer focus Odpowiedzialność Szczerość Otwartość Praca zespołowa Koncentracja na kliencie Efektywność Transparentność Uczciwość Integralność Rentowność Wydajność Niezawodność © IBE Jak wartości są wykorzystywane? Wartości etyczne są wyrażane za pomocą: Zobowiązań Obowiązków Odpowiedzialności Sposób w jaki działamy tworzy naszą kulturę © IBE A gdzie jest prawo? Pozycja prawna organizacji - co musi robić Etyczna odpowiedzialność organizacji - jaki sposób zachowania wybiera Zapamiętaj: •Prawo jest obowiązkowe – trzeba go przestrzegać •Etyka jest uznaniowa – masz wybór © IBE Czy istnieją różne podejścia? Co należy zrobić? Wielka Brytania/ Europa USA Decyzja jest ….. Oparta na wartościach Zgodna z przepisami Pytanie testowe: •Dział ryzyka •Manager ds. etyki •Dział Corporate Affairs •Dział prawny •Sekretarz spółki •Compliance Kto zajmuje się podejmowaniem decyzji, zarządzeniem w organizacji? •Zarząd •Dział HR, CR •Audyt wewnętrzny © IBE Etyka vs Podporządkowane dążenie do sytuacji, gdy ludzie robią właściwe rzeczy Etyka Zapobieganie Oparta na zasadach Kierowanie się wartościami W duchu prawa Uznaniowe Pośrednie Podporządkowanie Odkrywanie Oparte na prawie Kierowanie się strachem Zgodne z literą prawa Obowiązkowe Bezpośrednie © IBE Kontekst Ład korporacyjny Regulacje Opinia publiczna © IBE Etyczne aspekty ładu korporacyjnego Wartości Kultura organizacyjna Etyczne przywództwo Podział władzy/obowiązków Wynagrodzenie Nadzór/audyt etyki Ład korporacyjny – posiadanie kodeksu etycznego jest dobrą praktyką zarządzania Standardy postępowania Ważne, aby wszyscy pracownicy wiedzieli jakie normy zachowania obowiązują i czego się od nich oczekuje. Traktowane jest to jako dobra praktyka, gdy dyrektorzy/prezesi sporządzają kodeksy etyki lub oświadczenia praktyki biznesowej i publikują je zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. 1992 (The Cadbury Committee) The Committee on the Financial Aspects of Corporate Governance – incorporated in to the Combined Code © IBE Ostatnio… The UK Corporate Governance Code (2010), Financial Reporting Council, oświadczenie: “Ład korporacyjny jest więc tym, co zarząd spółki robi, jak określa wartości spółki, ale musi się to odróżniać od codziennego zarządzania operacyjnego spółki przez menedżerów w pełnym wymiarze czasu.” “Zarząd powinien ustanowić wartości i standardy firmy i zapewnić, że akcjonariusze i inni się z nimi zapoznali i są one dla nich zrozumiałe.” © IBE Ład korporacyjny w Polsce Kodeks dobrych praktyk – Giełda Papierów Wartościowych Oparty na zasadzie “przestrzegaj albo wyjaśnij” Zakres: Konflikt interesów Niezależność Odniesienie do łapówkarstwa i korupcji Różnorodność Brak konkretnego odniesienia do kodeksów etycznych... © IBE Inne interesujące wydarzenia w UK FRC „Wytyczne w sprawie skuteczności zarządu‟ Wartości Kultura Etyczne przywództwo Zróżnicowanie płci w zarządach Lord Davies review 2011 12 months on Konsultacje FRC © IBE UK Bribery Act 2010 Umożliwia ściganie łapówkarstwa popełnionego za granicą, przez osoby będące normalnie rezydentami, obywatelami Wielkiej Brytanii i brytyjskich organów korporacyjnych Czyni bardziej przejrzystymi przestępstwa popełniane przez osoby fizyczne i spółki - ułatwia ściganie : Przekupywanie innej osoby Bycie przekupywanym Przekupywanie zagranicznych urzędników/oficjeli Obnaża niepowodzenia komercyjnych organizacji w walce z korupcją Posiadanie ‘odpowiednich procedur’ może być dobrą formą obrony dla firm © IBE Adekwatne procedury …mogą być obroną dla firm Zawierają wytyczne dotyczące stosowania „gratyfikacji” Wyjaśnia, w jaki sposób prawo postrzega korporacyjną „gościnność” Zapewnia firmom ochronę przed nielegalnymi działaniami partnerów joint-venture Definiuje „osoby towarzyszące” © IBE UK Companies Act 2006 Dał moc prawną idei, która mówi, że firma powinna prowadzić swoje sprawy nie tylko na podstawie bilansu w umyśle. Jak? 1. 2. 3. Obowiązki dyrektorów Raportowanie wymagań Angażowanie akcjonariuszy © IBE Kto jest zainteresowany? NGOs media pracownicy dostawcy akcjonariusze FIRMA regulatorzy społeczności interesariusze klienci konkurencja zainteresowane strony © IBE Opinia publiczna w UK “Czy wierzysz, że poniższe osoby mówią prawdę?” Doctors 88% Teachers 81% Professors 74% Judges 72% Scientists 71% 68% Clergym en/Priests The Police 63% 62% Television new s readers Ordinary m an/w om an in the street 55% Civil servants 47% Pollsters 39% Trade union officials 34% 29% Business leaders Journalists Governm ent m inisters Politicians generally 19% 17% 14% Base: c.1,000-2,000 British Adults Aged 15+, most recent fieldwork 10-16 June 2011, base 1,026 Source: Ipsos MORI/British Medical Association © IBE “W jakim stopniu firmy brytyjskie są etyczne” % % saying very/fairly ethical Base: c. 1,000 / 2,000 British adults aged 16+ / 15+ each year © IBE Nagłówki Diageo płaci $16.4M, aby ustanowić SEC BP zawiesza managera pod zarzutem łapówkarstwa WPP’s Sorrell defends £6.8m pay package Libor rigging ''was institutionalised at major UK bank'' 27 www.ibe.org.uk/businessethicsnews.asp © IBE “Którymi dwoma/trzema sprawami z zakresu zachowania przedsiębiorstw należałby się zająć?” Change ’10-’11 +44 Executive pay +1 Dyskryminacja w traktowaniu ludzi Pracownicy, którzy mają możliwość informowania o nieetycznych działaniach Odpowiedzialność za środowisko +1 Przekupstwo i korupcja +8 Otwartość w informowaniu Molestowanie i mobbing w miejscu pracy +4 Sweatshop labour Równowaga między domem a pracą Uczciwa i otwarta walka cenowa produktów i usług Bezpieczeństwo i ochrona w miejscu pracy Prawa człowieka Traktowanie dostawców Praktyki marketingowe i reklamowe Żaden z powyższych Źródło: 1,001 Dorosłych brytyjczyków 16+; 19t– 25 sierpnia 2011, f wywiady osobiste Dane wskazują statystycznie istotne różnice na poziomie ufności 95% -3 -1 -1 -6 +2 -3 -2 n/a -4 0 4 © IBE “Które z poniższych zagadnień etycznych są ważne dla Twojej organizacji?” Źródło: 46 UK FTSE 350 companies Źródło: IBE Corporate Ethics Policies and Programmes, 2010 UK and Continental Europe Survey www.ibe.org.uk © IBE Etyczne przywództwo w biznesie © IBE Kto jest zainteresowany twoją osobistą reputacją? media ??? pracownicy twój pracodawca rodzina TY ??? społeczeństwo, w którym żyjesz organ podatkowy interesariusze zainteresowane strony koledzy © IBE Kiedy problem dotyczy etyki? Gdy nie jest objęty przez prawo Jeśli porusza problemy moralne członka zespołu Jeśli sprawia, że zastanawiasz się, co jest poprawne i niepoprawne Jeśli jesteś zmuszony do zastanowienia się, gdzie leżą twoje zobowiązania © IBE Gdzie rodzą się dylematy etyczne? Wartości społeczne Wartości zawodowe Wartości osobiste Wartości korporacyjne © IBE Standardy życia publicznego w UK Ustanowione w październiku1994 Siedem zasad życia publicznego (Zasady Nolana) Bezinteresowność Integralność Obiektywność Odpowiedzialność Otwartość Szczerość Przywództwo © IBE Atrybuty etycznego przywódcy Otwartość Sprawiedliwość Odwaga 5 atrybutów etycznego lidera Uczciwość Umiejętność słuchania © IBE Zachowania etycznego lidera Miej otwarty umysł i ciągle doskonal swojego umiejętności zachęcając do tego innych; Bądź niezależny i gotowy do bycia rozliczanym za podejmowane działania; Bądź świadomy i wiedź, że robienie właściwych rzeczy jest właściwą rzeczą; Bądź rozważny i ostrożny w zarządzaniu oczekiwaniami; Bądź zdecydowany nie mój się konfrontacji; aktywnie wskazuj niewłaściwe zachowania. © IBE Etyczne przywództwo dziś Dawać przykład Przejmować inicjatywę Zachowania Otwartości Transparentności Dialog i zaangażowanie Nawiązywać kontakty Nadawać ton © IBE KONSEKWENCJE POWODY Kultura organizacyjna i klimat Niewystarczająca polityka etyki i mechanizmów kontroli Ryzyko operacyjne Niepowodzenie integralności Zachowanie osób realizujących swoje własne interesy (rozwijanie kariery, ochrona bytu etc.) Inne ryzyka Inne konsekwencje np.: „Target culture” Presja ze strony rynków finansowych, w celu wytworzenia krótkoterminowych rezultatów Ryzyko wizerunkowe Chcą pomóc firmie przetrwać konsekwencje dla gospodarki, niekorzystny wpływ na dobrobyt jednostek i społeczeństw © IBE Jak brytyjska firma działa etycznie © IBE Pytania do zadania Jakie są główne problemy, przed którymi stoi nasz sektor? Jakie są kluczowe kwestie stojące przed naszą firmą? Czy nasi koledzy zgadzają się? Czy mamy skuteczne zasady i procedury? Czy nasza kultura jest otwarta czy zamknięta? Czy żyjemy zgodnie z naszymi wartościami? Czy nasi udziałowcy zgadzają się? © IBE Praktyczne rozwiązania (przez-)budowanie kultury To codzienna aktywność.... © IBE Zaczyna się od wartości Wartości etyczne są wyrażane za pomocą: Zobowiązań Obowiązków Odpowiedzialności Sposób w jaki działamy tworzy naszą kulturę © IBE Budowanie kultury Jak organizacje ją tworzą? Podstawowe wartości etyczne Wyrażone w Polityce Etyki i Kodeksie Wspierane przez efektywne programy etyczne Wzmacnia kulturę zaufania i uczciwości Wpływa na postępowanie i podejmowanie decyzji osoby indywidualne firma/organizacja © IBE Kultura – dlaczego pracownicy postępują właściwie? Bo tak trzeba I… To dobre dla firmy… ale: Strach przed konsekwencjami Sprawdzenie zgodności z kodem Poprosić kogoś o pomoc © IBE Kultura – dlaczego pracownicy postępują niewłaściwie? Strach Ignorancja Wierzenia Presja ze strony innych Kultura organizacji Pragnienie personalnego zysku Niewiedza… © IBE ....doing business ethically makes for better business…. Jak to się robi? Bazuje na organizacyjnych: Zasadach etycznych / Polityce etyki Programie etyki Kodeksie etycznym © IBE Cel programu … wartości etyczne sformułowane w kodzie oferują ramy do logicznej analizy dylematów, które pojawiają się w trakcie bieżącej działalności… © IBE Elementy efektywnego programu etyki Wartości etyczne Polityka etyki osadzić, wdrożyć, uruchomić… Kodeks etyczny Kodeks postępowania •Przewodnik dla pracowników •Sposób pracy •Zasady biznesowe •Zobowiązania i standardy Osadzone wartości -> zachowanie © IBE Elementy, które trzeba zawrzeć: © IBE Ramy Kontekst i kultura rygorystyczny rozumowanie PRACOWNICY Umiejętność stosowania decyzji Myślenie i informacja zwrotna MANAGEROWIE STARSI LIDERZY © IBE Ustal zestaw zasad, aby pomóc pracownikom w podejmowaniu decyzji Czy to legalne? Zapytaj jeśli nie jesteś pewien Czy byłbyś zakłopotany, gdyby ktokolwiek dowiedział się o podjętej przez Ciebie decyzji? Jakbyś się czuł gdybyś przeczytał o tym w gazecie? Czy to wpływa na Ciebie w jakikolwiek sposób? © IBE Oto niektóre z najczęstszych zagrożeń, które muszą zostać uwzględnione: Nieetyczne lub nieuczciwe zachowanie Działania „na skróty” w sprawach zdrowia i bezpieczeństwa Nie zdeklarowanie potencjalnego konfliktu interesów Płacenie łapówek jakiegokolwiek rodzaju Przyjmowanie prezentów wysokiej wartości i „nadużywanie” gościnności © IBE Obszary ryzyka • Praktyki gromadzenia pieniędzy •Etyczne inwestowanie • Lobbying i dotacje polityczne •Używanie służbowych komputerów •Konflikt interesów •Prawa człowieka • Odpowiedzialność •Korupcja, łapówkarstwo za środowisko •Bezpieczeństwo pracowników •Prezenty i gościnność •Równowaga dom-praca • Zarządzanie •Łańcuch dostaw •Ochrona danych •Pranie pieniędzy • Praktyki reklamowe i sprzedażowe • Gratyfikacje •Molestowanie, dyskryminacja i mobbing © IBE Przykładowe czerwone flagi Jeśli słyszysz jak ktoś mówi jeden z poniższych tekstów, można się spodziewać, że może się wydarzyć coś nieetycznego! “Wiesz, może tylko tym razem.” “Nikt się nigdy nie dowie.” “Nieważne jak to zostanie zrobione dopóki będzie zrobione.” “Wszyscy tak robią.” “Nie martw się, to część kultury.” “Zniszcz ten dokument.” “Możemy to ukryć.” “Co z tego będzie dla mnie?” “Nie było tej rozmowy.” “Nie chcę wiedzieć.” © IBE © IBE Wspieranie pracowników, którzy odważyli się „przemówić” Badania IBE wykazały, że jeden na czterech pracowników ma wiedzę o uchybieniach w ich organizacji, ale tylko około połowa z nich to zgłasza. © IBE Jak sprawić by to działało? Wartości etyczne -> Polityka etyki osadzić, wdrożyć, uruchomić… Kodeks etyczny Kodeks postępowania •Przewodnik dla pracowników •Sposób pracy •Zasady biznesowe •Zobowiązania i standardy Kampanie świadomościo-we i komunikacyjne Co? Dlaczego? Jak? Szkolenia i wzmocnienia dylematy, debata, zachęty Wspieranie kontekstu i kultury Przywództwo, strategie, polityki; zasoby, cele biznesowe; CR, CSR, Monitoring i księgowość przeglądy; zaangażowanie zainteresowanych stron Bazowanie na wartościach -> wpływa na postępowanie i podejmowanie decyzji © IBE Etyka w firmach brytyjskich 81% wspominają kodeks w swoich rocznych raportach 32% przystosowują do użytku lokalnego w innych miejscach 87% publikują swój kodeks w firmowym intranecie 83% sprawdzają dostawców i innych partnerów biznesowych w zakresie polityki etyki i praktyk 73% twierdzi, że rewidują swój program co 4 lata (49% każdego roku) © IBE Podsumowanie Etyka biznesu Wartości Etyka Kultura Prowadzenie Ryzyko Zaufanie i reputacja & Wyniki finansowe © IBE © IBE www.ibe.org.uk © IBE