W mojej rodzinie była obecna cukrzyca typu 2. Czy oznacza to, że u mnie także wystąpi? Mimo faktu istnienia cukrzycy w rodzinie, można zabezpieczyć się przed jej wystąpieniem. Najistotniejsze jest, aby prowadzić zdrowy styl życia, a ryzyko wystąpienia cukrzycy zmalenie. Trzy podstawowe elementy: regularne ćwiczenia fizyczne – przynajmniej 30 minut dziennie 5 dni w tygodniu, utrzymanie optymalnej wagi ciała i stosowanie zdrowej zbilansowanej diety. Te czynniki powinny pomóc w walce z cukrzycą typu 2. Ponadto zauważyć należy, iż zdrowszy styl życia także zmniejsza ryzyko występowania innych chorób jak choroba wieńcowa oraz poprawi ogólną kondycję psychofizyczną. Diagnoza i czynniki ryzyka Specjalna komisja Światowej Organizacji Zdrowia uaktualniła i zaostrzyła kryteria rozpoznania cukrzycy. Tak więc do cukrzycy zaliczamy przypadki, w których: 1. Są obecne objawy wskazujące na cukrzycę (np. wzmożone pragnienie, wielomocz) + glikemia równa lub większa od 200 mg/dl (11.1 mmol/l), niezależnie od pory pobrania próbki krwi do badania i od posiłków lub 2. Glikemia na czczo jest równa lub większa od 126 mg/dl (7 mmol/l) lub 3. Glikemia w 2 godziny po posiłkach jest większa lub równa 200 mg/dl (11,1 mmol/l) w czasie testu tolerancji glukozy (po podaniu 75g glukozy doustnie). Glikemia na czczo poniżej 110 mg/dl (6.1 mmol/l) jest uważana za normę charakteryzującą osoby zdrowe. Jeśli przekracza ona tę wartość, ale jest mniejsza od 126 mg/dl, definiuje się jako obniżoną tolerancję cukru na czczo. Podobnie określa się przypadki, w kórym glikemia po 2 godz. od podania 75 g glukozy doustnie wynosi między 140–200 mg/dl (u osób zdrowych jest mniejsza od 140 mg/dl). Obie te kategorie się wyodrębnia, gdyż osoby te mają podwyższone w przyszłości ryzyko rozwinięcia się cukrzycy. Poza tym, chociaż nie zaliczają się jeszcze do chorych na cukrzycę, mają one zwiększone ryzyko powikłań naczyniowo-sercowych. Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 Osoby, które mają czynniki ryzyka podane niżej, mają większe prawdopodobieństwo na zachorowanie na cukrzycę i stąd winny bardziej rygorystycznie kontrolować poziom cukru we krwi (przynajmniej 1 x na 3 lata, o ile jest on prawidłowy)... – wywiad rodzinny pozytywny (tj. rodzice lub brat/siostra chorzy) – otyłość – wiek powyżej 45 lat – stwierdzenie w poprzednich badaniach nietolerancji glukozy – stwierdzenie w przeszłości cukrzycy ciężarnych lub poród noworodka o wadze większej niż 4 kg – nadciśnienie tętnicze – podwyższony poziom cholesterolu lub trójglicerydów – zespół policyklicznych jajników – mała aktywność ruchowa. Leczenie Leczenie Trzy główne komponenty mają wpływ na wyrównanie poziomu cukru we krwi: – dieta i uzyskanie/utrzymanie należnej wagi ciała – aktywność ruchowa – leki (doustne leki przeciwcukrzycowe lub insulina). Niektórzy wyodrębniają czwarty: edukacja chorego. Aktualnie nie dąży się tak rygorystycznie jak kiedyś do rezygnacji z używania w posiłkach cukrów tzw. prostych (np. ciast, słodyczy) i utrzymania jednakowej kaloryczności wszystkich posiłków. Np. chory, który jest świadomy, że przy jakiejś szczególnej okazji zjadł więcej niż zwykle, może w pewnych granicach regulować glikemie, indywidualizując dawki insuliny. Niemniej pozostaje ważnym uzyskanie i utrzymanie prawidłowej wagi ciała, co często z takim trudem i za cenę wielkich ofiar udaje się uzyskać chorym na cukrzycę. Bywa, że pacjent, który pozbywa się nadmiaru tkanki tłuszczowej, nie tylko może uwolnić się od leków do prawidłowej regulacji cukru we krwi, ale i ustabilizuje ciśnienie tętnicze i poziom cholesterolu – wszystkie te czynniki, które w sposób istotny wpływają na powikłania naczyniowe, o których była mowa wyżej. Chory na cukrzycę typu 2 musi przestrzegać pewnych zasad i rygorów dietetycznych. I. Posiłki podziel na 3 główne i 2 mniejsze przekąski. Nie spożywaj obfitych posiłków, ale skromniejsze, za to częściej. Unikniesz w ten sposób uczucia głodu i dużych wahań poziomu cukru we krwi. ● Zmniejsz o połowę dotychczas spożywane porcje. Szczególnie dotyczy to: pieczywa, wyrobów mącznych, mięsa i słodkich owoców. ● Przy nadwadze lub otyłości unikaj tłuszczów. Pamiętaj, że znajdują się one w większości pokarmów, w produktach spożywczych. Najbardziej zdradliwe są te niewidoczne „gołym” okiem. ● Bez ograniczeń spożywaj warzywa – np. pomidory, ogórki, zieloną sałatę, kapustę, kalarepę, szpinak, botwinę, buraki ćwikłowe, paprykę, rzodkiewkę, cebulę, selery, bakłażany itp. Możesz też pić wodę mineralną, sok pomidorowy, napoje bez dodatków cukru, herbatę, kawę nie słodzone cukrem. ● Wystrzegaj się napoi alkoholowych. Są wysoko kaloryczne, a także wikłają cukrzycę. ● Jeśli masz kłopoty z nadciśnieniem tętniczym krwi, sercem, układem krążenia – ogranicz do minimum dodawanie do potraw soli. Wiele produktów zawiera już spore ilości soli (np. pieczywo, margaryny i wędliny). Zastąp sól aromatycznymi ziołami, przyprawami. ● Wystrzegaj się produktów typu „light” dla diabetyków, cukrzyków itp., gdyż zawierają one inny rodzaj cukru – np. fruktozę, sorbitol, inne cukry złożone. Oprócz cukrów zawierają duże ilości tłuszczu. ● Często kontroluj swoją masę ciała – waż się o tej samej porze, na tej samej wadze i zapisuj uzyskane wyniki pomiarów (np. raz w tygodniu). ● Wystrzegaj się głodówek – są nieracjonalne w cukrzycy i nie przynoszą pożytku, a wręcz mogą zaszkodzić. ● Wystrzegaj się przejadania, które prowadzi do nadwagi i otyłości. Dlatego też poproś lekarza diabetologa o określenie indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego. ● Pamiętaj o racjonalnie wydatkowanej energii – bądź w ruchu. RUCH I DIETA TO PODSTAWA LECZENIA. Zioła w cukrzycy Zioła w cukrzycy typu 2 Produkty spożywcze zalecane w cukrzycy: ● Cebula, czosnek pospolity, rzodkiew, pomidor, ogórek, fasola, dynia, bakłażan, pietruszka, seler, burak zwyczajny, kapusta włoska, szpinak, marchew, ziemniaki, jabłka. Produkty nie wskazane w cukrzycy: ● Alkohol, ciastka, słodycze, rodzynki, winogrona, daktyle, miód, dżemy, marmolady, konfitury, lody, soki, słodzone napoje, wieprzowina, boczek, wątróbka, tłuste ryby (łosoś, węgorz, karp), kawior, żółtka jaj. Oprócz diety i ruchu proponuje się mieszanki ziołowe: Kompozycja wg. O.O. Bonifratrów liść borówki czarnicy kwiat rumianku strąki fasoli ziele rutwicy kłącze perzu korzeń mniszka 150g 100g 50g 50g 50g 50g liść szałwi 50g ziele dziurawca znamię kukurydzy 50g 50g kwiat jasnoty białej 20g Zioła zmieszać, wsypać łyżkę na szklankę wrzątku, zaparzać pod przykryciem 30 minut, przecedzić i pić gorące po jedzeniu 2–3 razy dziennie. Wg. o. Cz. Klimuszki korzeń mniszka pospolitego korzeń kozłka 50g 50g liść borówki czernicy 50g liść pokrzywy 50g liść brzozy kwiat bzu czarnego 50g 50g liść szałwi 50g ziele fiołka trójbarwnego owoc jałowca 50g 50g ziele rutwicy 50g owocnia fasoli 50g Zioła w równej ilości (50g) dokładnie wymieszaj. Łyżkę mieszanki zalej szklanką wrzącej wody i odstaw pod przykryciem na 3 godziny. Pij 3 razy dziennie na 20 min. przed posiłkami. Mieszanka ziołowa ziele rutwicy owoc jałowca ziele przywrotnika 50g 50g 50g kwiatostan lipy ziele poziomki liść mącznicy lekarskiej 50g 50g 50g liść borówki czernicy ziele jemioły 50g 50g ziele dziurawca 50g ziele centurii 50g kłącze turzycy piaskowej 50g Zioła w równej ilości (50g) dokładnie wymieszaj. Łyżkę mieszanki zalej szklanką wrzącej wody i odstaw pod przykryciem na 3 godziny. Pij 3 razy dziennie na 20 min. przed posiłkami. Mieszanka ziołowa liść pokrzywy 50g liść borówki czernicy 50g ziele rutwicy 50g liść brzozy 50g korzeń mniszka pospolitego 50g owocnia fasoli 50g ziele jemioły 50g liść mącznicy lekarskiej 50g znamię kukurydzy 50g kwiatostan lipy 50g Zioła w równej ilości (50g) dokładnie wymieszaj. Łyżkę mieszanki zalej szklanką wrzącej wody i odstaw pod przekryciem na 3 godziny. Pij 3 razy dziennie po pół szklanki na 20 minut przed jedzeniem. Wg. o. Grzegorza Sroki liść borówki czernicy 150g koszyczek rumianku posp. owocnia fasoli 50g 50g ziele rutwicy 50g kłącze perzu korzeń mniszka posp. 50g 50g liść szałwi 50g ziele dziurawca znamię kukurydzy 50g 65g kwiat jasnoty białej 20g Łyżeczkę mieszanki zalej szklanką wrzącej wody i odstaw pod przykryciem na 30 minut. Pij gorące 2– 3 razy dziennie po jedzeniu (nie słodzić). Obecnie w sprzedaży znajduje się szereg gotowych mieszanek ziołowych, wygodnych do przyrządzania z nich naparów. DIBETOSAN – Nr 15 – Species antidiabeticae – zawiera: 25g ziela rutwicy, 25g owocni fasoli, 10g korzenia cykorii, 20g ziela pokrzywy, 5g liści szałwi, 10g korzenia omanu, 5g korzenia mniszka. Najważniejszy związek czynny – galegina (w budowie podobnej do guanidyny i syntetycznych leków przeciwcukrzycowych). DIABETOL – VAR mieszanka ziołowa przeciw cukrzycy. MIESZANKA ZIÓŁ PRZECIW CUKRZYCY – zawiera: liście borówki czernicy, ziele rutwicy lekarskiej, owoce fasoli, korzeń mniszka lekarskiego, kłącze perzu, liście szałwi, znamię kukurydzy. DIABETAN (mieszanka ziołowa przeciw cukrzycy) zawiera: naowocnię fasoli, ziele borówki czernicy, ziele szałwi, ziele rutwicy, ziele rdestu ptasiego, korzeń mniszka, liść maliny, owoc kopru, korzeń łopianu, korzeń lukrecji. DIABETINA (mieszanka przeciw cukrzycy) zawiera: ziele rutwicy, naowocnię fasoli, kłącze perzu, korzeń mniszka, owoc kopru, liść pokrzywy, ziele serdecznika. DIABETOVIT (mieszanka przeciw cukrzycy) zawiera: ziele rutwicy, naowocnię fasoli, liść borówki czernicy, liść pokrzywy, liść szałwi, korzeń mniszka. HERBOSAN 3 (mieszanka przeciw cukrzycy) zawiera: ziele rutwicy, ziele dziurawca, ziele pokrzywy, kłącze perzu, naowocnię fasoli, korzeń mniszka. Sposób użycia w/w mieszanek: łyżkę ziół zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem od 15–30 minut, przecedzić, pić ciepły napar 2–3 razy dziennie. * * Zapamiętaj! * stosuj dietę * zwiększ aktywność fizyczną * unikaj stresu korzystaj z leczenia uzdrowiskowego np. Kołobrzeg, Krynica Zdrój, Ciechocinek * dbaj o stopy * przyjmuj leki przepisane przez lekarza Nie odkładaj niczego na jutro! Już dziś zmień swój sposób odżywiania i tryb życia. * Pamiętaj zawsze o modlitwie, polecając Bogu swoje kłopoty i zdrowie.