analiza cech dyserytropoezy w różnego typu niedokrwistościach
advertisement
Lek. Anna Torska ANALIZA CECH DYSERYTROPOEZY W RÓŻNEGO TYPU NIEDOKRWISTOŚCIACH STRESZCZENIE Zmiany dysplastyczne w erytroblastach występują w różnych niedokrwistościach. Używane dotychczas określenie dyserytropoeza „miernego” lub „wyraźnego” stopnia mówi jedynie o jej obecności, a nie o stopniu ekspresji konkretnych cech. W piśmiennictwie dotychczas brak doniesień opartych na szerszym materiale dotyczących częstości występowania dysplazji erytroblastów oraz ich wartości różnicującej. Stwierdzenie ich w odsetku ≥ 10% stało się kryterium diagnostycznym MDS, ale nie określono, które z cech dysplazji mają wartość niedokrwistościami. diagnostyczno-różnicującą zespoły mielodysplastyczne z innymi Z powyższych względów przeprowadzono badania retrospektywne, których celem było: a) ustalenie częstości występowania różnych cech dyserytropoezy w szpiku w wybranych typach niedokrwistości, b) poszukiwanie charakterystycznych cech dysplazji erytroblastów dla poszczególnych typów niedokrwistości, c) analiza uwarunkowań stopnia nasilenia cech dyserytropoezy. Badanie objęło 346 chorych z następującymi rodzajami niedokrwistości: zespoły mielodysplastyczne 128 przypadków (MDS RAEB-2- 21, RAEB-1- 25, RARS -16, RA -51 , RCMD- 15), niedokrwistość megaloblastyczna na tle niedoboru wit. B12 - 50 przypadków, niedokrwistość syderopeniczna - 65 przypadków, niedokrwistość hemolityczną - 48 przypadków, niedokrwistość na tle chorób przewlekłych- 34 przypadki, anemia aplastyczna 21 przypadków. Poza tym analizie poddano także wyniki morfologii krwi obwodowej każdego z przypadków. W preparatach rozmazów szpiku oceniano obecność następujących 15 cech dysplazji erytroblastów: megaloblasty, makronormoblasty, wielojądrzastość, fragmenty jądra, dziwaczne kształty jąder, nieprawidłowe mitozy, wodniczki jądrowe, nieprawidłowa gęstość chromatyny, mostki cytoplazmatyczne, ciałka Howell-Jolly’ego, ziarnistości zasadochłonne, defekty hemoglobinizacji, postrzępione zarysy cytoplazmy, pierścieniowate syderoblasty, wodniczki cytoplazmatyczne. Badanie miało charakter retrospektywny oparty na analizie w/w cech dysplazji w archiwalnych rozmazach szpiku. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem oprogramowania IBM SPSS 21.0.0. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że cechy dyserytropoezy są wysoce niespecyficzną nieprawidłowością stwierdzaną w mikroskopie i można je spotkać w każdym typie niedokrwistości. Poszczególne rodzaje niedokrwistości cechuje duże zróżnicowanie częstości występowania konkretnych cech dyserytropoezy jak również łącznego ich odsetka. Z badań wynika, że najniższy średni odsetek komórek z cechami dysplazji w zespołach mielodysplastycznych spotkano w RAEB2 i wynosił on 40%, natomiast w RARS sięgał aż 80%. Zatem trudno jest zaakceptować tak niskie kryterium (>10%) podawane przez WHO, które prawdopodobnie wynika z niewielkiej liczby badanych cech. W każdym przypadku niedokrwistości (MDS i nie-MDS) odsetek dysplastycznych erytroblastów przekraczał próg 10%. Nie ma takiej cechy dyserytropoezy, która byłaby najczęstsza we wszystkich niedokrwistościach. Nie ma też takiego zestawu cech, które same zróżnicowałyby konkretne niedokrwistości. Szczególnie różnicującymi cechami dyserytropoezy są : pierścieniowate syderoblasty w zespole mielodysplastycznym typu RARS występujące w odsetku > 29% oraz megaloblasty w odsetku > 23% w niedokrwistości z niedoboru witaminy B12; natomiast wodniczki jądrowe nie występują w niedokrwistości z niedoboru żelaza i wit. B12. Określenie pozostałych nieprawidłowości erytroblastów nie pozwoliło na bardziej wiarygodną diagnostykę różnicową niedokrwistości. Badania nasuwają potrzebę zachowania ostrożności co do przedwczesnego etykietowania pacjenta podejrzeniami MDS tylko na podstawie wyraźnych cech dyserytropoezy. W wielu niedokrwistościach istnieje związek między stopniem nasilenia cech dysplazji i głębokością niedokrwistości ale ustalenie ich przyczynowego związku wymaga dalszych badań.
