WYKŁAD CZWARTY

WYKŁAD DRUGI
ROZWÓJ HISTORYCZNY
SYSTEMÓW PRAWNYCH I
POLITYCZNYCH
RECEPCJA PRAWA RZYMSKIEGO
- KODEKS JUSTYNIANA (IUS CIVILE)
- XII WIEK: GLOSATORZY (BOLONIA)
- PRZYCZYNY RECEPCJI (FORMALNE, MERYTORYCZNE)
- METODY RECEPCJI
- RÓŻNE WPŁYWY NA RÓŻNYCH TERENACH
- KODYFIKACJA PRAWA KONTYNENTALNEGO
NARODZINY COMMON LAW
- ROZDROBNIENIE PRAWA
- ROLA ZWYCZAJU
- STWORZENIE SYSTEMU SĄDÓW KRÓLEWSKICH
- SYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGO
- BRAK KODYFIKACJI PRAWA
- RECEPCJA COMMON LAW W STANACH
ZJEDNOCZONYCH
RÓŻNICE
NORMA
GENERALNA
BRAK
KODYFIKACJI
NORMA
INDYWIDUALNA
ŹRÓDŁA PRAWA
STANOWIONEGO
ŹRÓDŁA PRAWA
PRECEDENSOWEGO
KODYFIKACJA
SĘDZIOWIE
SĘDZIOWIE
WYDAJĄ WYROKI TWORZĄ PRAWO
FORMA PAŃSTWA
MONARCHIA – PAŃSTWO NA CZELE KTÓREGO STOI
KORONOWANY, DOŻYWOTNI I DZIEDZICZNY
WŁADCA (KRÓL, KSIĄŻĘ, CESARZ, CAR, SUŁTAN)
STANOWA
KONSTYTUCYJNA
ABSOLUTNA
OGRANICZONA
OGRANICZONA
NIEOGRANICZONA
FEUDALIZM
XIX-XX WIEK
XVI–XVIII WIEK
PARLAMENTARNA
FORMA PAŃSTWA
REPUBLIKA – PAŃSTWO, W KTÓRYM GŁOWA
PAŃSTWA (JEDNOSTKA LUB GRUPA OSÓB)
POCHODZI Z WYBORÓW I SPRAWUJE URZĄD
PRZEZ OKREŚLONY CZAS (kadencję)
PREZYDENCKA
PARLAMENTARNA
MIESZANA
PREZYDENT GŁOWĄ
PAŃSTWA I
SZEFEM RZĄDU
PREZYDENT SILNY PREZYDENT,
MA FUNKCJE
WPŁYWOWY
FORMALNE
PARLAMENT
PODZIAŁ WŁADZY,
RZĄD NIE
ODPOWIADA PRZED
PARLAMENTEM
RZĄD
ODPOWIADA
PRZED
PARLAMENTEM
PREZYDENT I
PREMIER
WSPÓŁRZĄDZĄ
REŻIM POLITYCZNY
NIEDEMOKRATYCZNY
DEMOKRATYCZNY
GRECKIE POLIS,
WIĘKSZOŚĆ
WSPÓŁCZESNYCH
PAŃSTW
AUTOKRACJA
DYKTATURA
TYRANIA
DESPOTYZM
ABSOLUTYZM
TOTALITARYZM
FASZYZM
KOMUNIZM
FUNDAMENTALIZM
DEMOKRACJA
KRYTERIA PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH:
ZASADA SUWERENNOŚCI NARODU
DEMOKRATYCZNY SYSTEM RZĄDÓW (DEMOKRACJA
PRZEDSTAWICIELSKA)
WYBORY (WOLNE I POWSZECHNE)
GWARANCJA OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI
OBYWATELSKICH
SYSTEM PARTYJNY (PLURALISTYCZNY) oraz
RYWALIZACJA I KOMPROMIS POLITYCZNY
PODZIAŁ WŁADZY (BRAK KUMULACJI)
„RZĄDY PRAWA, A NIE RZĄDY LUDZI”
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA
PODEJMOWANIE WAŻNYCH DECYZJI
(POLITYCZNYCH, SPOŁECZNYCH) PRZEZ
SPOŁECZEŃSTWO (PAŃSTWOWE LUB LOKALNE)
RODZAJE DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ:
REFERENDUM: GŁOSOWANIE W FORMIE
ODPOWIEDZI NA PYTANIE(A)
PLEBISCYT: ZA I PRZECIW DANEJ KWESTII
(TERYTORIALNEJ)
INICJATYWA LUDOWA: INICJOWANIE PROCESU
LEGISLACYJNEGO
WETO LUDOWE: ZNIESIENIE AKTU PRAWNEGO LUB
DECYZJI ORGANÓW WŁADZY
DEMOKRACJA POŚREDNIA
DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA, WYBORY:
*
*
*
*
*
*
WOLNE
POWSZECHNE
TAJNE
RÓWNE
BEZPOŚREDNIE LUB POŚREDNIE
WIĘKSZOŚCIOWE LUB PROPORCJONALNE
PRAWNE I POLITYCZNE ASPEKTY SYSTEMU
WYBORCZEGO
SYSTEM WYBORCZY = ORDYNACJA WYBORCZA
SYSTEM WYBORCZY
WYBORY: POKOJOWY SPOSÓB ROZTRZYGNIĘCIA
WALKI O WŁADZĘ
SYSTEM WYBORCZY: OGÓŁ NORM REGULUJĄCYCH
WYBORY
* CZYNNE I BIERNE PRAWO WYBORCZE
* KAMPANIA WYBORCZA
* SPOSÓB LICZENIA GŁOSÓW
WYBORY:
* LEGITYMIZUJĄ WŁADZĘ
* UMOŻLIWIAJĄ WIĘKSZY DOSTĘP DO
WŁADZY
* TWORZĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ POLITYCZNĄ
SYSTEM PARTYJNY
PODZIAŁ ILOŚCIOWY:
-SYSTEM JEDNOPARTYJNY – ZAKAZ DZIAŁANIA
INNYCH PARTII (OGRANICZENIE DEMOKRACJI,
CIĄGŁOŚĆ RZĄDÓW, DELEGALIZACJA, FASZYZM I
KOMUNIZM)
-SYSTEM DWUPARTYJNY – DWIE PARTIE
DOMINUJĄCE (MAŁE PARTIE BEZ SZANS,
POLARYZACJA SPOŁECZEŃSTWA, PARTIE ZBLIŻONE
DO CENTRUM, STANY ZJEDNOCZONE, WIELKA
BRYTANIA, KANADA ?)
-SYSTEM WIELOPARTYJNY – TRZY LUB WIĘCEJ
PARTII MA SZANSĘ NA ZDOBYCIE WŁADZY
(ROZDROBNIENIE, CZĘSTA ZMIANA RZĄDZĄCYCH,
POLSKA, WŁOCHY)
-SYSTEM PARTII DOMINUJĄCEJ (INDIE, MEKSYK)
SYSTEM PARTYJNY
PODZIAŁ JAKOŚCIOWY:
-SYSTEM HEGEMONICZNY – JEDNA PARTIA U
WŁADZY PRZEZ DŁUGI OKRES CZASU, BEZ
WZGLĘDU NA FORMĘ RZĄDÓW (SAMODZIELNE LUB
KOALICYJNE)
-SYSTEM ZRÓWNOWAŻONY – POLARYZACJA, ALE
BEZ DOMINACJI JAKIEJKOLWIEK PARTII,
NAJCZĘŚCIEJ DWUPARTYJNY LUB DWUBLOKOWY
-SYSTEM ZMIENNY – CZĘSTE ZMIANY PARTII
RZĄDZĄCYCH, ALE BRAK SFORMALIZOWANYCH
REGUŁ (RÓŻNE PARTIE RZĄDZĄ, ZAWIERAJĄ
RÓŻNE KOALICJE)
-SYSTEM ROZPROSZONY – WIELE PARTII
UZYSKUJE PODOBNĄ ILOŚĆ GŁOSÓW (ZMIANY
PODCZAS KADENCJI)
PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE
PRAWA CZŁOWIEKA A PRAWA OBYWATELA
ŹRÓDŁO OCHRONY: PRAWO MIĘDZYNARODOWE I
PRAWO KRAJOWE (KONSTYTUCJE)
NAJWAŻNIEJSZE WSPÓŁCZESNE PRAWA I
WOLNOŚCI OBYWATELSKIE:
*
*
*
*
*
*
*
PRAWO DO ŻYCIA
WOLNOŚĆ SŁOWA, PRASY, ZGROMADZEŃ
WOLNOŚĆ RELIGIJNA, WOLNOŚĆ SUMIENIA
PRAWO WŁASNOŚCI
PRAWO DO PRYWATNOŚCI
WOLNOŚCI PROCESOWE
PRAWA SOCJALNE
TOTALITARYZM
KRYTERIA PAŃSTW TOTALITARNYCH:
-MONOPOL IDEOLOGICZNY
-MONOPOL PARTYJNY
-STAŁA KONTROLA PAŃSTWA NAD
SPOŁECZNOŚCIĄ
-KONCENTRACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ
-DYKTATURA JEDNOSTKI STOJĄCEJ NA CZELE
PAŃSTWA
-BRAK LEGALNIE DZIAŁAJĄCEJ OPOZYCJI
HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM TOTALITARNY
ISTNIAŁ W HITLEROWSKICH NIEMCZECH I
STALINOWSKIM Z.S.R.R.
AUTORYTARYZM
KRYTERIA PAŃSTW AUTORYTARNYCH:
-RZĄDY JEDNOSTKI LUB GRUPY OSÓB (SZACUNEK I
POSŁUSZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA)
-POLICYJNE (SIŁOWE) METODY RZĄDZENIA
-PAŃSTWO JEST WAŻNIEJSZE OD PRAW
JEDNOSTEK
-NACJONALIZM I RASIZM JAKO ELEMENT
CODZIENNOŚCI FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA
-OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ORGANIZOWANIA
SIĘ SPOŁECZEŃSTWA
HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM
AUTORYTARNY ISTNIAŁ W HISZPANII FRANCO,
PORTUGALII SALAZARA, PERONA W ARGENTYNIE,
PINOCHETA W CHILE oraz W INNYCH PAŃSTWACH
AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
STRUKTURA TERYTORIALNA
ZŁOŻONE
UNITARNE
JEDEN PORZĄDEK
PRAWNY
I SPOŁECZNY
FEDERACJA
STANY
ZJEDNOCZONE
KONFEDERACJA
SZWAJCARIA