SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ
OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH
W MYŚLENICACH
Myślenice 2015-09-01
W rozumieniu potocznym profilaktyka oznacza zapobieganie występowaniu zjawisk niepożądanych. Według W. Okonia profilaktyka to ogół
działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi. W pedagogice oznacza zapobieganie powstawaniu u dzieci
niepożądanych przyzwyczajeń i postaw, błędów w uczeniu się lub postawie ciała. W tym znaczeniu profilaktyka oznacza wszelkie pożądane
oddziaływanie pedagogiczne, wytwarzając bowiem jakieś wartościowe cechy, jednocześnie zapobieganie powstawaniu cech niepożądanych lub ich
utrwaleniu się1.
Współczesne podejście profilaktyki obejmuje trzy stopnie działań profilaktycznych:
-
profilaktyka uniwersalna (stopnia I) skierowana do grup niskiego ryzyka, obejmująca szerokie i niezdiagnozowane grypy osób, której
celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji zachowań ryzykownych;
profilaktyka selektywna (stopnia II) adresowana do grup podwyższonego ryzyka i osób po inicjacji zachowań ryzykownych, której
celem jest obniżenie czasu i głębokości dysfunkcji oraz wycofanie się z ryzykownego działania;
-
profilaktyka wskazująca (stopnia III) skierowana do grup wysokiego ryzyka obejmująca działania lecznicze,
rehabilitacyjne oraz
resocjalizacyjne, której celem jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się degradacji społecznej oraz powrót do normalnego funkcjonowania.
Przeprowadzone badania ankietowe, analiza problemów wychowawczych w szkole wskazały na konieczność ujęcia w Szkolnym Programie
Profilaktyki przede wszystkim działań z obszaru profilaktyki I, II stopnia ale również obejmujące zakres profilaktyki III stopnia w stosunku do
uczniów wykazujących wysoki stopień ryzyka patologii społecznych. Szkolny Program Profilaktyki koncentruje się przede wszystkim na redukcji i
eliminacji czynników ryzyka (min. osobowościowych, rodzinnych i środowiskowych) oraz wzmacnianiu czynników chroniących (min.
zainteresowanie nauką szkolną, poszanowanie norm i autorytetów, wzmacnianie więzi emocjonalnej z rodziną, działalność w konstruktywnych
grupach rówieśniczych) przed występowaniem wśród młodzieży zachowań ryzykownych (alkoholizm, narkomania, nikotynizm, przemoc, wczesna
inicjacja seksualna).
…………………………………………..
1
Por. W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1998, s. 315-316
2
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych, analizy występujących problemów
wychowawczych jak również analizy danych epidemiologicznych i potrzeb wynikających ze zmieniających się warunków życia współczesnej
młodzieży.
Szkolny Program Profilaktyki opracowany przez zespół w składzie:
przewodnicząca – Agnieszka Proszek – wicedyrektor
Ewa Paniak – pedagog szkolny, doradca zawodowy
Grażyna Kucharczyk – nauczyciel biologii
1. Podstawy prawne.
2. Cel ogólny.
3. Obszary działań profilaktycznych.
Ad 1. PODSTAWA PRAWNA
- Konstytucja art. 72
- Konwencja o prawach dziecka – 1989.art.3,19,33
- Ustawa o systemie oświaty (zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktycznych)
- Rozporządzenie o podstawie programowej
- Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 24.04.1997r.
- Rozporządzenie MENiS z dnia 31.01.2002r. dot. ramowych statutów publicznych szkół
- Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994r.
- Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 09.11.1995r.
- Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982r.
- Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29.07.2005r.
Ad 2. OGÓLNY CEL PROGRAMU PROFILAKTYKI
Ochrona ucznia przed zagrożeniami rozwoju, zaspokajaniu potrzeb psychicznych, pomocy w realizowaniu celów rozwojowych i uczenie
umiejętności radzenia sobie z trudnościami w życiu.
3
Ad 3. OBSZARY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Myślenicach skierowany jest do nauczycieli, rodziców i uczniów. Program zawiera
następujące zakresy tematyczne:
1. Przeciwdziałanie uzależnieniom.
2. Zapobieganie i zmniejszanie negatywnych skutków wagarowania i niepowodzeń szkolnych.
3. Profilaktyczny program walki ze stresem.
4. Profilaktyka nowotworów (wykrywanie raka piersi).
5. Profilaktyka przemocy domowej.
6. Przeciwdziałanie zachowaniom autodestrukcyjnym.
7. Profilaktyka raka szyjki macicy i zakażeniom wirusem HPV.
8. Profilaktyka HIV/AIDS
9. Przeciwdziałanie przemocy seksualnej, zjawisku cyberprzemocy i handlu ludźmi.
10. Promocja zdrowego trybu życia.
4
ZADANIE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
OBSZAR I : PROFILAKTYKA UZALEŻNIAŃ
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
Kształtowanie dojrzałej i odpowiedzialnej postawy
życiowej.
Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
Przygotowanie do pełnienia ról społecznych.
Kształtowanie sytemu wartości.
Kształtowanie postawy asertywnej – umiejętność
odmawiania.
Zwiększanie kompetencji w zakresie
komunikowania interpersonalnego.
Rozwijanie umiejętności właściwego wyboru
zawodu oraz aktywnego poruszania się po rynku
pracy.
Ukazywanie negatywnych skutków używania
substancji psychoaktywnych w kontekście
budowania tożsamości oraz relacji
interpersonalnych.
Przekazywanie wiedzy na temat wpływu środków
psychoaktywnych na zdrowie potomstwa.
Przekazanie rzetelnej wiedzy na temat
destrukcyjnego działania dopalaczy na zdrowie
i funkcjonowanie człowieka.
Kształtowanie odpowiedzialności w aspekcie
pełnienia ról rodzicielskich.
Warsztaty, prelekcje, zajęcia
GDDW.
Konsultacje indywidualne
z pedagogiem/psychologiem dla
wychowawców, uczniów
i rodziców.
Realizacja Programu
Profilaktycznego „Ars, czyli jak
dbać o miłość”.
5
Cały rok szkolny
REALIZATORZY
Wychowawcy
Pedagog
Psycholog
Doradca zawodowy
Nauczyciele
ZADANIE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
PRZECIWDZAIŁANIE ALKOHOLIZMOWI
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
Dostarczanie wiedzy nt. wpływu alkoholu na
organizm,
chorób
będących
następstwem
nadużywania alkoholu.
Zapoznanie uczniów z charakterystyką faz
i mechanizmów uzależnienia.
Zapoznanie uczniów z negatywnym wpływem
alkoholizmu na relację w obrębie rodziny
i środowiska lokalnego.
Propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu.
Diagnoza problemu sięgania po używki oraz sytuacji
rodzinnej i osobistej uczniów.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w zależności
od potrzeb i sytuacji ucznia i jego rodziny.
Współpraca wychowawców z rodzicami oraz
pedagogiem/psychologiem.
Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły
i regulaminem wycieczek szkolnych oraz
procedurami działania w przypadku zagrożenia
uzależnieniami.
Wspieranie
rodzin
dotkniętych
problemem
uzależnienia.
Zajęcia GDDW, biologii, WF
Cały rok szkolny
Prelekcje, pogadanki
Spotkania ze specjalistami
Konsultacje
indywidualne
z pedagogiem/psychologiem.
REALIZATORZY
Biolodzy
Wychowawcy
Pedagog
Psycholog
PRZECIWDZAIŁANIE NARKOMANII I NIKOTYNIZMOWI
ZADANIE
•
•
•
•
Dostarczanie wiedzy nt. mechanizmów uzależnień.
Zapoznanie się z formami pomocy osobom
uzależnionym i zagrożonym uzależnieniami.
Gromadzenie i udostępnianie
informacji
o instytucjach pomocowych.
Zapoznanie uczniów z negatywnym wpływem
substancji psychoaktywnych na organizm i relacje
interpersonalne oraz funkcjonowanie społeczne, ze
szczególnym
uwzględnieniem
zagrożeń
wynikających z używania dopalaczy.
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
GDDW
Cały okres
Spotkanie z Policją
realizacji
Warsztaty szkoleniowe dla uczniów
i rodziców.
Organizacja zajęć pozalekcyjnych,
wycieczek, imprez szkolnych, akcji
profilaktycznych.
Przekazanie informacji na temat
działających ośrodków leczących
uzależnienia.
Konsultacje indywidualne z
6
REALIZATORZY
Biolodzy
Wychowawcy
Pedagog
Nauczyciele
•
•
•
Ukazanie działań i zachowań alternatywnych
(propagowanie aktywnego trybu życia).
Wspieranie
rodziny
w
pełnieniu
zadań
wychowawczych.
Dostarczanie informacji na temat rozpoznawania
sygnałów wskazujących na używanie substancji
psychoaktywnych.
uczniami i rodzicami.
OBSZAR II: ZAPOBIEGANIE WAGAROWANIU i NIEPOWODZENIOM EDUKACYJNYM
ZADANIA
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
REALIZATORZY
• Przygotowanie nauczycieli do realizacji
programu profilaktycznego.
• Opracowanie sposobów motywowania uczniów
do uczestnictwa w zajęciach, zaniechania
wagarów.
I. ZADANIA NAUCZYCIELI I WYCHOWAWCÓW:
• wspomaganie ucznia w budowaniu poczucia
własnej wartości;
• rozpoznawanie przyczyn wagarów i/lub
niepowodzeń szkolnych;
• skuteczne motywowanie uczniów do udziału
w zajęciach;
• kontrola frekwencji i wyników w nauce uczniów;
• szybkie reagowanie na występujące nieobecności
i niepowodzenia szkolne poprzez organizację
i koordynację pomocy psychologiczno –
pedagogicznej;
• ścisła współpraca z pedagogiem/psychologiem
szkolnym
• utrzymanie stałego kontaktu z rodzicami ucznia
o wysokiej absencji;
• organizacja zajęć dydaktyczno –
wyrównawczych;
• dostarczanie rodzicom rzetelnej informacji
o frekwencji i postępach w nauce dziecka;
• ustalanie zasad współpracy oraz sposobów
pomocy dla ucznia oraz jego rodziców;
• zapoznanie uczniów ze Statutem Szkoły,
Szkoleniowe rady pedagogiczne.
Cały rok szkolny
Konsultacje indywidualne.
Pogadanki na temat motywowania
uczniów.
Kontrola dzienników.
Kontrola uczniów wagarujących i/lub
z niepowodzeniami edukacyjnymi.
7
Nauczyciele
Wychowawcy
Pedagog
Psycholog
Doradca zawodowy
regulaminem klasyfikowania i oceniania,
programem wychowawczym i profilaktycznym
szkoły;
• kształtowanie umiejętności planowania
i organizowania czasu – układanie planów pracy:
tygodniowego, miesięcznego okresowego;
• organizowanie w obrębie klasy pomocy
koleżeńskiej, wspomaganie ucznia mającego
trudności w nauce przez nauczyciela;
• zachęcanie uczniów do udziału w kółkach
zainteresowań, zawodach, konkursach,
olimpiadach.
II. ZADANIA UCZNIÓW:
• znajomość konsekwencji opuszczania zajęć
szkolnych;
• planowanie pracy w krótkim i długim przedziale
czasowym;
• korzystanie z pomocy koleżeńskiej lub zwracanie się
o pomoc do nauczyciela w przypadku trudności w
nauce;
• konsekwentne dążyć do wyznaczonych sobie celów;
• korzystanie z proponowanych form pomocy
psychologiczno – pedagogicznej.
III. ZADANIA RODZICÓW:
• ścisła współpraca z wychowawcami i nauczycielami;
• korzystanie z proponowanych form psychologiczno
– pedagogicznej w celu niwelowania problemów
uczniów.
Cały rok szkolny
Indywidualne rozmowy.
Powoływanie „zespołów pomocy
uczniowskiej w klasach.
Zajęcia pozalekcyjne.
Konsultacje
indywidualne
z
pedagogiem/psychologiem
szkolnym
Zebrania z rodzicami.
Cały rok szkolny
Konsultacje
z
psychologiem/pedagogiem
szkolnym dla rodziców.
Kierowanie
do
instytucji
pomocowych.
OBSZAR III: PROFILAKTYCZNY PROGRAM WALKI ZE STRESEM
ZADANIE
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
•
•
•
•
Pogłębianie wiedzy uczniów na temat stresu.
Pogłębianie wiedzy na temat objawów stresu i ich
rozpoznawania.
Kształtowanie umiejętności pozytywnego radzenia
sobie ze stresem.
Uwrażliwienie uczniów na znaczenie zdrowego stylu
Lekcje biologii i WF.
GDDW, prelekcje
8
Cały rok szkolny
Wychowawcy
Nauczyciele
Pedagog
Psycholog
Rodzice
Nauczyciele
Pedagog
Psycholog
REALIZATORY
Biolodzy
Wychowawcy
Nauczyciele WF
Pedagog
Psycholog
Doradcy zawodowi
życia w kontekście
objawów
stresu,
prozdrowotnych.
umiejętności redukowania
kształtowanie
postaw
OBSZAR IV: PROFILAKTYCZNY PROGRAM RAKA SUTKA
ZADANIE
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
•
•
•
•
Dostarczenie rzetelnej wiedzy o czynnikach
sprzyjających powstaniu raka piersi.
Zapoznanie z technikami badania piersi.
Przedstawienie najczęściej występujących objawów
raka piersi.
Wdrażanie do systematycznej samokontroli.
Lekcje biologii
GDDW, WF, prelekcje;
Ćwiczenia praktyczne
Według
harmonogramu
REALIZATORZY
Wychowawcy
M. Twardowska,
G. Kucharczyk;
Wioletta Stręk
OBSZAR V: PROFILAKTYCZNY PROGRAM „NIEBIESKA KARTA”
ZADANIE
•
•
•
•
•
•
Pozyskanie informacji o uczniach, i rodzinach, w
których dochodziło bądź dochodzi do przemocy.
Zapoznanie się z rozporządzeniem nt. „niebieskiej
karty” i opracowanie procedury postępowania w
sytuacji zagrożenia przemocą..
Pomoc psychologiczno – pedagogiczna dla uczniów
i rodzin.
Pomoc materialna dla uczniów i rodzin.
Współpraca z zespołem interdyscyplinarnym.
Inne działania w zależności od potrzeb.
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
Ankiety, rozmowy indywidualne.
Cały rok szkolny
Analiza tekstu rozporządzenia oraz
formularza”
niebieska
karta”.
Szkolenie
pedagogów
i
osób
odpowiedzialnych z ramienia szkoły.
Konsultacje
indywidlualne
z
pedagogiem/psychologiem
dla
uczniów, rodziców i wychowawców.
Udział w szkoleniach dotyczących
problemu przemocy.
Współpraca z Policją, Ośrodkami
Interpencji Kryzysowej i PCPR.
9
REALIZATORZY
Wychowawcy
Pedagog,
Wicedyrektor,
Psycholog
OBSZAR VI: PROFILAKTYCZNY PROGRAM „ZACHOWANIA AUTODESTRUKTYWNE”
ZADANIE
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
REALIZATORZY
•
•
•
•
•
•
•
•
Diagnoza skali problemu zachowań
autodestrukcyjnych uczniów.
Integracja klasy, wzajemne poznanie swoich
zainteresowań, sukcesów, pozytywnych aspektów
osobowości.
Zwracanie uwagi na mocne strony ucznia, jego
pozytywne cechy osobowości, uwypuklenie
pozytywnych uczuć względem siebie i innych.
Zapoznanie uczniów z informacjami na temat gdzie
szukać pomocy i wsparcia w sytuacjach trudnych
i kryzysowych.
Przekazywanie i upowszechnianie informacji
o zadaniach pedagoga i psychologa szkolnego oraz
dostępnych placówkach pomocowych.
Uwrażliwienie nauczycieli na zjawisko autoagresji
i samobójstw wśród młodzieży.
Zapoznanie nauczycieli ze zjawiskiem samobójstw
młodzieży, przekazanie wiedzy na temat sygnałów
świadczących o zagrożeniu samobójstwem;
Kształtowanie umiejętności rozmowy z uczniem co
do którego istnieje podejrzenie zagrożenia
samobójstwem.
Warsztaty psychologiczne.
Konsultacje indywidualne z
pedagogiem/psychologiem dla
nauczycieli, uczniów, rodziców.
Badania ankietowe.
Rozpowszechnianie informacji o
placówkach pomocowych.
Kierowanie uczniów i rodziców do
placówek pomocowych.
Cały rok szkolny Wychowawcy
Nauczyciele
Pedagog
Psycholog
Doradca zawodowy
OBSZAR VII: PROFILAKTYCZNY PROGRAM ZAKAŻENIA WIRUSEM HPV, RAK SZYJKI MACICY
„Wybierz życie – pierwszy krok”
ZADANIE
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
REALIZATORZY
•
•
•
•
Dostarczenie wiedzy na temat zachowań
ryzykownych i drogach zakażenia HPV.
Poznanie czynników ryzyka zakażenia wirusem
HPV.
Dostarczenie rzetelnej wiedzy na temat objawów
zakażenia wirusem HPV i chorobach.
Poznanie najczęstszych schorzenia związane z
zakażeniem HPV.
Zajęcia GDDW,
Prezentacja multimedialna.
Dostarczenie ulotek informacyjnych.
Konsultacje indywidualne.
Wizyta w gabinecie ginekologicznym.
10
Cały rok szkolny Pedagog szkolny,
Wioletta Stręk
•
•
•
•
•
•
Zapoznanie uczniów z wiedzą jak zmniejszyć ryzyko
zachorowania na raka szyjki macicy.
Podkreślenie konieczności wykonywania badań
cytologicznych w kontekście wczesnego
wykrywania raka szyjki macicy.
Poznanie czynników chroniących i zmniejszających
ryzyko zakażenia HPV.
Przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat
biologicznych, psychologicznych i społecznych
skutkach podejmowania zbyt wczesnej aktywności
seksualnej.
Wzbudzenie świadomości i konieczności
regularnych badań ginekologicznych.
Dostarczenie wiedzy na temat przebiegu badania
ginekologicznego, wizyta w gabinecie
ginekologicznym.
OBSZAR VIII: PROFILAKTYKA ZAKAŻENIA WIRUSEM HIV I CHOROBY AIDS
ZADANIE
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
REALIZATORZY
•
•
•
•
•
•
•
Kształtowanie postawy odpowiedzialności w sferze
życia seksualnego.
Przekazanie wiedzy na temat dróg zakażenia
wirusem HIV oraz konsekwencji ryzykownych
zachowań.
Przekazanie wiedzy na temat sposobów
zapobiegania zakażeniu HIV i roli systemu
wartości w kształtowaniu postawy
odpowiedzialności za siebie i innych.
Obalenie mitów dotyczących HIV/AIDS oraz osób
zakażonych i chorych.
Kształtowanie właściwej i pozbawionej uprzedzeń
postawy wobec osób zakażonych wirusem HIV
chorych na AIDS.
Przedstawienie postawy asertywnej wobec
wywieranej presji seksualnej.
Kształtowanie postawy szacunku wobec siebie i
innych, świadomości własnych potrzeb oraz ich
wyrażania
Zajęcia GDDW, prelekcje pogadanki.
Lekcje biologii.
Konsultacje indywidualne z
pedagogiem/psychologiem.
11
Cały rok
szkolny
Pedagog
Psycholog
Nauczyciele biologii
•
Przekazanie informacji na temat placówek w
których można bezpłatnie i anonimowo wykonać
test na HIV
OBSZAR IX: PROFILAKTYKA CYBERPRZEMOCY I PRZEMOCY SEKSUALNEJ
ZADANIA
SPOSÓB REALIZACJI
TERMIN
REALIZATORZY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przedstawienie prawnych konsekwencji przemocy
w tym cyberprzemocy i przemocy seksualnej oraz
psychologicznych kosztów ofiary.
Kształtowanie dojrzałej postawy wobec przemocy
seksualnej, wolnej od mitów i stereotypów.
Zapoznanie z czynnikami ryzyka zwiększającymi
zagrożenie gwałtem i innymi formami przemocy
seksualnej.
Zapoznanie uczniów z pojęciem „tabletka gwałtu”,
jej działania oraz sposobów zmniejszenia
zagrożenia z nią związanego.
Przedstawienie wiedzy i umiejętności związanych z
ochroną siebie i innych przed przemocą seksualną i
przemocą w sieci.
Przekazanie wiedzy na temat zasad postępowania
w przypadku doświadczania różnych form
przemocy.
Prezentacja postawy jak jasno komunikować
własne potrzeby, bronić siebie i własnych
przekonań oraz stawiać granice w kontaktach z
ludźmi.
Przekazanie wiedzy na temat zasad bezpiecznego
korzystania z Internetu oraz zachowania w
przypadku doświadczania przemocy w sieci.
Przedstawienie wiedzy na temat zjawiska handlu
ludźmi.
Kształtowanie umiejętności zachowania
bezpieczeństwa w kontekście zagrożenia handlem
ludźmi oraz zasad zachowania w przypadku
zagrożenia.
Zajęcia GDDW;
Wykład, pogadanka, prezentacja
filmów.
Realizacja zajęć FDN „Stop
cyberprzemocy”, „Handel dziećmi”,
„Sponsoring”, „Dowód miłości”.
Konsultacje indywidualne z
pedagogiem/psychologiem.
12
Cały rok
szkolny
Wychowawcy
Pedagog
Psycholog
Doradca zawodowy
OBSZAR X: PROMOCJA ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA
ZADANIA
SPOSÓB REALIZACJI
•
•
•
•
•
Zapoznanie z podstawowymi czynnikami
wpływającymi na zdrowy tryb życia.
Ukazywanie negatywnych skutków:
stosowania nieprawidłowo zbilansowanej diety,
nadużywania alkoholu,
palenia papierosów,
zażywania narkotyków,
nadużywania leków.
Kształtowanie dojrzałej postawy wobec mitów
związanych z odżywianiem i dietami.
Rozwijanie umiejętności:
- właściwego doboru produktów spożywczych,
- komponowania prawidłowo zbilansowanych diet,
- prawidłowego planowania rozkładu zajęć w
czasie dnia, tygodnia.
Propagowanie aktywnego spędzania wolnego czasu
poprzez regularne ćwiczenia fizyczne.
Kształtowanie nawyków przestrzegania higieny
przygotowywania i spożywania posiłków, higieny
ciała i otoczenia.
Zajęcia warsztatowe na lekcjach
wychowania fizycznego i GDDW.
Konsultacje indywidualne.
TERMIN
Cały rok
szkolny
REALIZATORZY
Wychowawcy
Nauczyciele WF
Pedagog
Psycholog
13