Wady naczyniowe mózgu
advertisement
Wady naczyniowe mózgu Tętniaki oraz malformacje tętniczo-żylne naczyń mózgowych stanowią przyczynę 85% przypadków pierwotnego krwawienia podpajęczynówkowego (odpowiednio 80% i 5%). W 15% przypadków obraz angiograficzny jest prawidłowy. Epidemiologia tętniaków Powstawanie tętniaka mózgu związane jest z niewłaściwą budową środkowej warstwy mięśniowej ściany naczynia tętniczego, wadą budowy wewnętrznej warstwy elastycznej oraz działaniem prądu krwi w miejscu gdzie dochodzi do w/w nieprawidłowości. Tętniaki naczyń mózgowych najczęściej mają kształt workowaty (charakterystyczna szyjka - miejsce odejścia od naczynia oraz worek tętniaka - z reguły kopułowatego kształtu) i są wadami wrodzonymi. Znacznie rzadziej spotyka się tętniaki wrzecionowate. Poza etiologią wrodzoną wyróżniamy tętniaki pourazowe oraz mykotyczne powstające na drodze uszkodzenia ściany naczynia przez materiał bakteryjny bądź grzybiczy. W badaniach sekcyjnych tętniaki naczyń mózgowych spotyka się w ok. 2% przypadków. Pod względem wielkości tętniaki mózgowe dzielimy na: - tzw. "baby aneurysms" o średnicy do 2mm - małe o średnicy między 3 a 6mm - średnie od 6 do 15mm - duże od 15 do 25mm - olbrzymie o średnicy przekraczającej 25mm. Lokalizacja tętniaków związana jest ściśle z nasilonym działaniem prądu krwi, dlatego najczęściej spotyka się je w miejscach podziału tętnic mózgowych. Biorąc pod uwagę lokalizację tętniaki mózgowe spotykamy na: - tętnicy łączącej przedniej ok. 30% - w miejscu odejścia t. łączącej tylnej ok. 25% - t. szyjnej wewnętrznej z wyłączeniem okolicy t. łączącej tylnej ok. 15% - tętnicy środkowej ok. 20% - dalszym odcinku t. przedniej ok. 5% - w układzie kręgowo-podstawnym ok. 5%. Czynnikami ryzyka powstawania tętniaków są: - nadciśnienie tętnicze - nikotynizm - nadużywanie alkoholu - kolagenozy - torbielowatość nerek - wady rozwojowe koła tętniczego podstawy mózgu, takie jak asymetria, zwężenia tętnic. Leczenie W leczeniu tętniaków mózgowych stosowana jest metoda mikrochirurgiczna polegająca na założeniu klipsa naczyniowego zaciskającego szyjkę tętniaka co zapobiega dostawaniu się krwi do jego worka, a w następstwie prowadzi do jego inwolucji. Metodę tę nazywamy "klippingiem". Istnieją również inne metody leczenia chirurgicznego takie jak "trapping" polegający na założeniu klipsa na naczynie macierzyste przed i za tętniakiem - metoda stosowana wyjątkowo, gdy nie ma możliwości wykonania "clippingu" oraz "wrapping" czyli obłożenie tętniaka np. masami plastycznymi, mięśniem, materiałem hemostatycznym stosowana w przypadku tętniaków wrzecionowatych. Alternatywą dla metod chirurgicznych są metody wewnątrznaczyniowej embolizacji. W Klinice Neurochirurgii CMUJ wykonujemy rocznie ok. 200 operacji tętniaków naczyń mózgowych. Malformacje tętniczo-żylne Malformacje tętniczo-żylne mózgu zbudowane są z tętniczych naczyń doprowadzających oraz żylnych odprowadzających pomiędzy którymi brak jest sieci włosowatej, dlatego też żyły odprowadzają z nich czerwoną, dobrze utlenowaną krew. Cechę charakterystyczna stanowi również brak tkanki mózgowej pośród naczyń stanowiących tzw. "nidus" czyli jądro naczyniaka. Są one wadami wrodzonymi powstałymi w wyniku zaburzenia płodowego procesu rozwoju połączeń pomiędzy tętnicami i żyłami. Najczęściej manifestują one swoją obecność poprzez objawy krwawienia śródmózgowego, napady padaczkowe, dając efekt masy, rzadziej niedokrwienie, bóle głowy, charakterystyczny szmer naczyniowy. Leczenie operacyjne polega na zamknięciu tętniczych naczyń odżywczych, następnie żył drenujących naczyniak i wycięciu jądra malformacji. Poza metodami operacyjnymi stosowane są metody radiochirurgiczne z użyciem przyśpieszacza liniowego lub noża gamma, a także metody wewnątrznaczyniowe polegające na embolizacji naczyniaka. W tutejszej Klinice rocznie zaopatrujemy ok. 30 naczyniaków tętniczo-żylnych. Diagnostyka wad naczyniowych mózgu Pierwszym badaniem wykonywanym u chorych z objawami krwawienia z tętniaka lub naczyniaka jest tomografia komputerowa. Badaniem diagnostycznym, na podstawie którego podejmowane jest leczenie operacyjne, jest cyfrowa angiografia subtrakcyjna (DSA). Spośród rzadziej stosowanych metod wyróżnić należy badanie rezonansu magnetycznego z opcją naczyniową i angio-tomografię komputerową. Wszystkie te badania wykonujemy w naszej klinice we współpracy z Zakładem Diagnostyki Obrazowej. Ryc.1 Angiografia mózgowa – tętniak tętnicy łączącej przedniej Ryc. 2 Schematyczny rysunek obrazujący zaklipsowanie tętniaka na tętnicy szyjnej wewnętrznej prawej. Oddział Kliniczny Kliniki Neurochirurgii i Neurotraumatologii we współpracy z Pracownią angiografii i radiologii zabiegowej Zakładu Diagnostyki Obrazowej dysponuje pełnym oprzyrządowaniem do wykonywania embolizacji tętniaków i naczyniaków mózgu, w przypadkach gdy ryzyko zastosowania metody klasycznej przewyższa ryzyko zabiegu wewnątrznaczyniowego. Doświadczony zespół neuroradiologów, jak i najnowocześniejszy sprzęt gwarantują minimalny poziom powikłań bezpośrednich jak i odległych.
