bezpośrednie inwestycje zagraniczne
advertisement
Internacjonalizacja a Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce dr Wojciech Zysk Katedra Handlu Zagranicznego Motto na dziś „Bodajbyś cudze dzieci uczył...” Kto to powiedział? Prawdziwe motto na dziś „Bodajbyś żył w ciekawych czasach...” A to kto powiedział??? Pojęcie Internacjonalizacji inaczej: „umiędzynarodowienie” działalności gospodarczej ścisłe powiązanie gospodarki (przedsiębiorstw) z innymi gospodarkami (podmiotami gospodarczymi) internacjonalizacja prowadzi do wzrostu współzależności wszystkich uczestników rynku globalnego - globalizacja... Klasyczne formy internacjonalizacji eksport import tranzyt Nowoczesne formy internacjonalizacji obrót uszlachetniający transakcje kompensacyjne transakcje offsetowe transakcje barterowe transakcje licencyjne franchising Nowoczesne formy internacjonalizacji leasing joint-venture filie zagraniczne zakład produkcyjny za granicą spółka córka alians strategiczny inwestycje bezpośrednie - !!! Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ jest to forma przepływu kapitału międzynarodowy przepływ kapitału to taka migracja, która pociąga za sobą odnotowanie w bilansie płatniczym istnieje wiele podziałów i wiele sposobów klasyfikacji przepływu kapitału w zależności od przyjętego kryterium np. ze względu na “czas” możemy rozróżnić krótko- i długookresową migrację kapitału inny przykład: ze względu na “pochodzenie” mamy kapitał prywatny i publiczny Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ istotnym kryterium jest “forma” migrującego za granicę kapitału możemy wtedy wyróżnić: – 1. lokaty na rynku walutowym – 2. kredyty handlowe – 3. inwestycje portfelowe – 4. kredyty finansowe – 5. inwestycje bezpośrednie - !!! Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ Lokaty na rynku walutowym to najczęściej spekulacyjne krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku celem uzyskania wyższego niż w kraju zysku Kredytami handlowymi nazywamy kredyty związane z wymianą handlowo-towarową udzielane w handlu zagranicznym Kredyty finansowe to pożyczki finansowe udzielane przez banki, organizacje międzynarodowe i banki centralne krajów Inwestycje portfelowe to nabywanie na długi okres zagranicznych papierów wartościowych, zwłaszcza akcji i obligacji Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ Najistotniejszą formą migracji kapitału są bezpośrednie inwestycje zagraniczne (ang. foreign direct investment – FDI) BIZ to wg UNCTAD inwestycje pociągające za sobą długookresowe, długotrwałe związki, przynoszące trwałe korzyści oraz kontrolę nad osobą prawną mającą siedzibę w jednym kraju sprawowane przez przedsiębiorstwo z innego kraju Firma może inwestować za granicą w sposób bezpośredni na dwa sposoby: poprzez inwestycję “od podstaw” (ang. greenfield investment) w nowy podmiot gospodarczy, bądź przez przejęcie lub fuzję z istniejącą firmą Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ według OECD i IFM bezpośrednie inwestycje zagraniczne to lokaty kapitału, podejmowane z zamiarem uzyskania bezpośredniego i długotrwałego wpływu na działalność i zarządzanie przedsiębiorstwa, w którym się inwestuje lub dostarczenie nowych środków przedsiębiorstwu, w którym inwestor ma już udział tymi nowymi środkami mogą być dobra inwestycyjne, technologie, know-how, lub po prostu środki finansowe bezpośrednimi inwestycjami będą przepływy finansowe skierowane do filii zagranicznych lub oddziałów, przekazywanie technologii, patentów i dóbr rzeczowych w zamian za udziały Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ Słowo “bezpośredni” w definicji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oznacza, że inwestor jest aktywny i ma wpływ (kontrolę) na działalność produkcyjną w podmiocie, w którym zainwestował MFW podaje przedział procentowy wymaganych udziałów w podmiocie (objęcie lub nabycie kapitału zakładowego), w którym się inwestuje na 10-25 %, OECD natomiast dopuszcza dolną granicę 10 % BIZ w Polsce Zmiany systemowe od 1989 roku, otwarcie gospodarki i liberalizacja handlu sprzyjały decyzjom lokowania kapitałów przez inwestorów zagranicznych Ponadto przebieg polskich procesów transformacji zaowocował systematycznym spadkiem ryzyka inwestycyjnego i wzrostem atrakcyjności inwestycyjnej Polski Wolumen i struktura tych inwestycji w istotny sposób oddziaływają na polską gospodarkę i na jej strukturę ekonomiczną poprzez wpływ na zmiany w handlu zagranicznym BIZ w Polsce BIZ stwarzają szanse włączenia się polskiej gospodarki do międzynarodowego podziału pracy i kształtującej go globalnej gospodarki światowej Włączenie to umożliwi zmniejszenie dystansu cywilizacyjnego, jaki dzieli nas zarówno od krajów „starej” UE i od innych rozwiniętych krajów świata BIZ kreują także określone zagrożenia związane m. in. z rynkiem pracy, konkurencją na rynkach lokalnych, eliminacją polskich podmiotów gospodarczych, nadmiernymi transferami ZYSKów za granicę, stosowaniem tzw. cen transferowych i wreszcie z nadmiernym importem towarów i usług BIZ w Polsce Szczególnie uzasadnionym jest: monitorowanie zjawiska bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce badanie i analiza związków strukturalnych pomiędzy BIZ a ich wpływem na rozwój i zmiany struktury handlu zagranicznego w Polsce jako istotnego parametru struktury ekonomicznej i konkurencyjności gospodarki BIZ w Polsce Po roku 2000 zahamowana została wysoka dynamika napływu BIZ do Polski 12000 9 574,20 10000 10 601,10 7 891,20 8000 5 677,70 5 196,70 6000 20 ół 03 ro cz e 20 04 Ip 02 20 01 00 20 99 19 98 19 97 2500 19 96 19 95 19 94 93 19 91 19 19 90 0 924 92 291 89 19 2000 2 510,20 14001 490,80 19 4000 7 146,60 6 060 6420 20 BIZ w Polsce Wnioskować można, iż wyczerpały się typowe i tradycyjne czynniki przewagi konkurencyjnej kraju napływu: korzystne zmiany gospodarcze charakterystyczne dla okresu potransformacyjnego, otwarcie gospodarki, korzystne regulacje prawne, możliwości prywatyzacyjne, opusty i preferencje, korzystne warunki gospodarowania, relatywnie niskie koszty pracy i innych czynników produkcji BIZ w Polsce Na spadek napływu bezpośrednich inwestycji do Polski złożyły się przyczyny: mniejsze wpływy z prywatyzacji, zmniejszenie zakresu atrakcyjności oferty prywatyzacyjnej, pogorszenie się ogólnej sytuacji gospodarczej (pogorszenie się wskaźników makroekonomicznych), narastająca konkurencyjność krajów Europy Środkowej i Wschodniej, zwłaszcza Czech, Słowacji i Węgier, zmiany przepisów wewnętrznych w Polsce, dotyczących miedzy innymi specjalnych stref ekonomicznych, BIZ w Polsce spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA (po zamachach terrorystycznych) i w Niemczech, słaby system promocji Polski za granicą, brak aktywnej polityki przyciągania inwestycji, brak wielkich projektów inwestycyjnych typu greenfield, krytyczna ocena gospodarki polskiej dokonana przez Komisję Europejską (uznanie zbyt wysokiego poziomu stóp procentowych i prognozy utrzymywania się niskiego tempa wzrostu gospodarczego, pogarszanie się sytuacji na rynku pracy, umacnianie się złotego) konflikty z podmiotami zagranicznymi inwestującymi w Polsce, m.in. Eureko czy Vattenfall BIZ na świecie - co było po 2001??? 1 600 1 492 1 400 1 088 1 200 1 000 800 600 400 735 694 202 156 168 1991 1992 222 257 1993 1994 330 386 478 200 0 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
