Elementy RKO
advertisement
Przedmedyczne działania ratunkowe w stanach zagrożenia życia i zdrowia Adriana Borodzicz-Cedro W Europie dochodzi do około 700000 tysięcy zatrzymań krążenia o podłożu kardiologicznym Procent przeżycia chorych po NZK do momentu wypisu ze szpitala wynosi 5-10 % Podjęcie RKO przez świadków zdarzenia jest podstawowym działaniem zwiększającym szanse na przeżycie Wczesna resuscytacja i prawidłowo wykonana defibrylacja( 1-2 min. po NZK zwiększa szanse przeżycia do 60%) Resuscytacja Jest to zespół czynności ratunkowych( oddychanie wspomagane, pośredni masaż serca, elektroterapia, farmakoterapia) mających na celu przywrócenie i utrzymanie transportu tlenu do tkanek i komórek, w których wyniku powróci spontaniczna czynność krążenia i oddychania Termin ten pochodzi z łaciny i oznacza „odnowić, wznosić, wskrzeszać”, zatem w aspekcie medycznym oznacza przywrócenie krążenia i oddychania a niekiedy prostych funkcji OUN Reanimacja Jest to zespół czynności ratunkowych, których celem jest przywrócenie i utrzymanie transportu tlenu do tkanek i komórek, w których wyniku powróci spontaniczna czynność krążenia, oddychania i czynność ośrodkowego układu nerwowego( mózgu) czyli powrót świadomości W łacinie termin ten oznacza „powrót duszy” czyli w aspekcie medycznym oznacza przywrócenie wydolnego oddychania, krążenia i czynności OUN z zachowanymi wyższymi czynnościami kojarzeniowymi Etiologia pozaszpitalnych zatrzymań krążenia i oddechu Podejrzenie choroby serca Choroby płuc Choroby naczyń mózgowych Nowotwór złośliwy Krwawienia z przewodu pokarmowego Położnictwo/pediatria Zatorowość płucna Padaczka Cukrzyca Choroby nerek Urazy Uduszenie Przedawkowanie leków (narkotyków) Utonięcia Inne samobójstwa Porażenie prądem/piorunem Cele RKO Celem resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) i intensywnego podtrzymywania akcji serca jest zabezpieczenie mózgu przed utratą zdolności do życia Elementy RKO W skład RKO wchodzą uciskanie klatki piersiowej (zapewnia krążenie krwi) i oddechy ratownicze (zapewniają dostarczenie tlenu do płuc). RKO może zapobiec uszkodzeniu narządów życiowo ważnych takich jak mózg i serce. RKO należy rozpocząć w przypadku osób nieprzytomnych i nieoddychających prawidłowo (nie należy brać pod uwagę pojedynczych westchnięć) Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych BLS/ Adult Basic Life Support/ BLS/ Adult Basic Life Support/ BLS to podstawowe zabiegi resuscytacyjne (Basic Life Support — BLS) dotyczą bezprzyrządowego (za wyjątkiem środków ochrony osobistej) utrzymywania drożności dróg oddechowych oraz podtrzymywania oddychania i krążenia Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych Przedłużają czas trwania migotania komór Podtrzymują przepływ krwi przez naczynia mózgu i serca Nie odwracają migotania komór w prawidłowy rytm RKO w większości przypadków nie przywraca akcji serca. Jednakże prawidłowo prowadzona RKO (zwłaszcza uciskanie klatki piersiowej) zwiększa prawdopodobieństwo wykonania skutecznej defibrylacji po dostarczeniu defibrylatora Według aktualnych wytycznych, aby zwiększyć skuteczność defibrylacji, powinna ona być wykonana w warunkach szpitalnych w czasie < 3 min, w warunkach pozaszpitalnych <5 min jest to postępowanie klasy I Łańcuch przeżycia Ratowanie życia wymaga wykonania sekwencji kroków. Każdy krok wpływa na przeżycie. Te etapy są często opisywane jako ogniwa „Łańcucha przeżycia”. Wczesne rozpoznanie i wezwanie pomocy Należy podejrzewać zawał serca, jeżeli u poszkodowanego wystąpił długotrwały, gniotący ból w środku klatki piersiowej, który nie ustępuje mimo odpoczynku. Ból może promieniować do ręki lub żuchwy. Poszkodowani często opisują wystąpienie uczucia osłabienia, ciężkiej choroby i splątania oraz obfite pocenie się. Jeżeli podejrzewasz zawał serca natychmiast wezwij karetkę. W krajach Unii Europejskiej obowiązuje jeden numer 112. W Polsce numer do Pogotowia Ratunkowego to 999 Wczesne rozpoczęcie RKO Jeżeli dojdzie do zatrzymania krążenia (serce przestaje pracować) wczesne rozpoczęcie uciskania klatki piersiowej i oddechów ratowniczych (Podstawowe Zabiegi Resuscytacyjne – Basic Life Suport – BLS) może podwoić szansę przeżycia poszkodowanego Wczesna defibrylacja W większości przypadków zatrzymania krążenia mięsień sercowy drga z powodu zaburzeń elektrycznych określanych jako „migotanie komór”. Jedynym skutecznym leczeniem migotania komór jest wykonanie wstrząsu elektrycznego (defibrylacja). Szansa na wykonanie skutecznej defibrylacji spada o prawie 10% w ciągu każdej minuty od chwili utraty przytomności. Użycie AED umożliwia wykonanie defibrylacji przez ratowników niezawodowych Opieka poresuscytacyjna Po skutecznej resuscytacji ratownik może zwiększyć szansę przeżycia poszkodowanego. W przypadku ratowników niezawodowych działania mogą obejmować ułożenie nieprzytomnego, oddychającego poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. Jedynie personel medyczny może używać zaawansowanych technik w celu poprawy przeżycia Kolejność działań ratowniczych Ocena bezpieczeństwa Podchodź ostrożnie, bądź pewien, że żadne niebezpieczeństwo nie zagraża Tobie i poszkodowanemu. Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni Uważaj na zagrożenia: prąd elektryczny, gazy, ruch uliczny, urządzenia mechaniczne w ruchu itp. Oceń przytomność Ostrożnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj „Czy wszystko w porządku”? Jeżeli poszkodowany reaguje: – Pozostaw go w pozycji zastanej. – Dowiedz się, co jest nie w porządku. – Regularnie oceniaj stan poszkodowanego Wezwij pomoc Jeżeli w pobliżu jest ktoś jeszcze poproś go, aby zaczekał, ponieważ możesz potrzebować jego współpracy. Jeżeli jesteś sam krzycz głośno starając się zwrócić na siebie uwagę, ale na tym etapie nie zostawiaj poszkodowanego Wezwij pomoc Podstawowe znaczenie dla ratowników ma jak najszybsze wezwanie pomocy Jeśli pomocy udziela co najmniej 2 ratowników, jeden powinien rozpocząć resuscytację a drugi natychmiast udać się po pomoc po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha Jeśli poszkodowany jest osoba dorosłą, pojedynczy ratownik udzielający pomocy powinien założyć, że przyczyną jest patologia układu krążenia i natychmiast udać się po pomoc po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha Wezwij pomoc Jednakże jeśli prawdopodobną przyczyną utraty przytomności są zburzenia oddechowe, np. w: - urazie - utonięciu - zadławieniu - zatruciu alkoholem lub lekami - lub jeśli poszkodowany jest niemowlę lub dziecko ratownik powinien przed udaniem się po pomoc przez około 1 minutę prowadzić resuscytację Udrożnij drogi oddechowe i oceń oddech U osoby nieprzytomnej zapadający się język może zablokować drogi oddechowe Odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy Umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą oddechy ratunkowe, opuszki palców (wskazującego i środkowego) drugiej reki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem oceń, czy występuje prawidłowy oddech. Oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, i nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych, staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy Jeżeli oddech jest prawidłowy ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej Wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie) Regularnie oceniaj oddech Jeżeli jego oddech nie jest prawidłowy wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij pogotowie, wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej Wezwij pomoc Wezwij karetkę dzwoniąc na numer 112 lub 999 podając miejsce zdarzenia, swoje nazwisko oraz informacje o ewentualnym zatrzymaniu krążenia Jak najszybciej przynieś AED/ jeżeli jest dostępny/. Jeśli nie rozpocznij RKO Jeżeli jest ktoś koło ciebie poproś go o wezwanie karetki i przyniesienie AED a sam rozpocznij RKO Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej Uciskanie klatki piersiowej jest prowadzone u poszkodowanego leżącego na plecach na twardej powierzchni. Mostek jest rytmicznie uciskany w kierunku pleców. Umożliwia to do przepływ krwi z serca po całym organizmie Uklęknij obok poszkodowanego Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej Ułóż nadgarstek drugiej reki na grzbiecie pierwszej Spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego Nie uciskaj nadbrzusza ani dolnej części mostka Pochyl się nad poszkodowanym przy prostych łokciach, tak by twoje ramiona znajdowały się bezpośrednio nad klatką piersiową poszkodowanego Wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4–5 cm Po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s), okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam Wykonaj oddechy ratownicze Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi Po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę Zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka reki umieszczonej na czole poszkodowanego Pozostaw usta delikatnie otwarte jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy Weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza Wykonaj oddechy ratownicze Wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi; taki oddech ratowniczy jest efektywny, utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa Wykonaj oddechy ratownicze Jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych, następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć´ klatki piersiowej Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2 Wykonaj oddechy ratownicze Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji Jeżeli wykonane na wstępie oddechy ratownicze nie powodują uniesienia się klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynności: Sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce Wykonaj oddechy ratownicze Sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane Wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik powinni oni się zmieniać podczas prowadzenia RKO co 1–2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji podczas zmian BLS RKO ograniczona wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej możesz prowadzić w następujących sytuacjach: Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z częstotliwością 100 uciśnięć/min Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, jeżeli zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji BLS Kontynuuj resuscytację do czasu gdy przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania Poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać Ulegniesz wyczerpaniu Automatyczne defibrylatory zewnętrzne (Automated External Defibrylator AED) Są to urządzenia, za pomocą których wykonuje się defibrylacje elektryczną w migotaniu komór lub częstoskurczu komorowym bez tętna. Produkowanych jest wiele typów tych aparatów, ale wszystkie opierają się na takich samych zasadach działania. Same analizują zapis rytmu serca. Sygnał elektryczny wytwarzany przez m. serca jest transmitowany przez dwie elektrody samoprzylepne, analizowany przez mikroprocesor, a postawione rozpoznanie rodzaju zaburzeń rytmu jest przekazane ratownikowi przez głośnik lub zapis na ekranie AED AED ma zaprogramowane wielkości energii zgodne z aktualnymi wytycznymi Sam ładuje energie, a wyzwolenie jej dokonuje się automatycznie lub przez ratownika (tryb półautomatyczny) AED posiada pamięć, co pozwala na przechowywanie danych Według wytycznych ERC 2005 AED powinny być lokalizowane w miejscach publicznych, gdzie do NZK dochodzi, w obecności świadków, 2 razy w roku AED Standardowy AED jest odpowiedni dla dzieci powyżej 8 roku życia Dla dzieci pomiędzy 1 a 8 rokiem życia należy używać elektrod pediatrycznych i trybu pediatrycznego w defibrylatorze, jeżeli jest dostępny Jeżeli taki tryb nie jest dostępny, stosuje się AED taki jaki jest dostępny Nie zaleca się wykorzystywania AED u dzieci poniżej 1 roku życia POLECENIA GŁOSOWE Polecenia powinny zalecać Tylko pojedyncze wyładowania, gdy rozpoznany zostanie rytm do defibrylacji. Niepodejmowanie oceny tętna lub oddechu po wyładowaniu Natychmiastowe podjęcie RKO po wyładowaniu (prowadzenie uciskania klatki piersiowej po powrocie spontanicznego krążenia nie jest szkodliwe). 2 minuty RKO przed ponowną oceną rytmu, oddechu lub tętna Kolejność czynności przy używaniu AED Sprawdź czy poszkodowany, świadkowie i ratownik są bezpieczni Oceń chorego wg ABC: – poszkodowany nieprzytomny, nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo – wezwij służby ratownicze, a jeśli AED jest dostępne, to poproś kogoś, lub sam przynieś defibrylator Kolejność czynności przy używaniu AED Rozpocznij RKO zgodnie z algorytmem BLS Po przyniesieniu AED włącz urządzenie i stosuj się do instrukcji głosowych lub wizualnych( włącz go i naklej elektrody ) Jeżeli ratowników jest dwóch, nie przerywaj RKO aż do przyklejenia elektrod, w czasie kiedy AED dokonuje analizy rytmu, dopilnuj, aby nikt nie dotykał poszkodowanego Kolejność czynności przy używaniu AED Rozpoznane rytmy do defibrylacji Nacisnąć przycisk wyzwalający energie (AED automatyczne samo wyładowuje energie) Kolejne czynności wykonuj zgodnie z poleceniami głosowymi lub wizualnymi urządzenia Wyładowanie pojedyncze energii -150 J - defibrylator dwufazowy, 360 J- defibrylator jednofazowy Po wyładowaniu natychmiast podejmij RKO przez okres 2 min, bez kontroli tętna i rytmu Kolejność czynności przy używaniu AED Rozpoznane rytmy nie do defibrylacji Natychmiast rozpocznij uciskanie klatki piersiowej 30 razy z szybkością 100/min, dołącz ratownicze oddechy i powtarzaj to przez 2 min (5 cykli) Kolejne czynności wykonuj zgodnie z poleceniami AED Kolejność czynności przy używaniu AED Kontynuuj postępowanie do chwili Przyjazdu specjalistycznych służb medycznych Gdy poszkodowany zacznie samodzielnie oddychać Ty ulegniesz wyczerpaniu Kolejność czynności przy używaniu AED Wytyczne mogą dotyczyć resuscytacji prowadzonej przez jednego lub dwóch ratowników Jeśli jest dwóch ratowników – jeden wykonuje defibrylacje – drugi sprowadza pomoc, potem może asystować przy BLS – pojedynczy ratownik powinien szybko założyć AED i wezwać pomoc W walizce z AED powinny być do dyspozycji nożyczki (do przecięcia ubrania), a także ostrze do usunięcia owłosienia z klatki piersiowej i ręcznik do wysuszenia klatki piersiowej AED Korzyści płynące z użycia AED są znacznie mniejsze gdy ratownicy przybywają w czasie dłuższym niż 10 minut od powiadomienia Lub gdy użycie AED nie jest wcześniejsze od dotarcia na miejsce zdarzenia służb ratowniczych Międzynarodowe Wytyczne 2005 RKO i doraźnego postępowania w zaburzeniach krążenia, zalecenia Wszystkich fachowych pracowników pomocy doraźnej przeszkolić, wyposażyć i upoważnić do wykonywania automatycznej defibrylacji zewnętrznej AED (Automated External Defibrillation) Zapewnia w warunkach szpitalnych możliwość wykonania defibrylacji w czasie <3 min od NZK W miarę możliwości lokalnych wdrażać program publicznego dostępu do defibrylacji (PAD) Celem programu PAD (Public Access Defibrillation jest poprawa dostępu do defibrylacji zwłaszcza w sytuacjach gdy dotarcie służb medycznych w krótkim czasie jest niemożliwe, a na miejscu zdarzenia znajdują się służby działające w systemie ratownictwa (straż pożarna, policja, GOPR, TOPR) Międzynarodowe Wytyczne 2005 RKO i doraźnego postępowania w zaburzeniach krążenia, zalecenia W jednym miejscu jednocześnie zgromadzona jest duża liczba osób (stadion sportowy, centra handlowe, lotnisko) Defibrylatory AED rozpoznają migotanie komór, decydują, czy istnieje potrzeba wyładowania, same się ładują do ustalonego poziomu energii i informują o gotowości do wyładowania Nie zawsze wykrywają drobnofaliste migotanie komór, co wynika z ich mniejszej czułości Przykładowe AED Przykładowe AED Przykładowe AED Przykładowy AED- zakładanie elektrod Analiza rytmu Wykonanie masażu Dziękuję bardzo
