Fakt podstawowy Pierwotnie głównym gospodarzem wirusa Zika

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21,
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Realne zagrożenie czy medialny szum?
Rozprzestrzenia się coraz szybciej…
Atakuje dzieci…
Dotarł do Dani…
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Fakt podstawowy
Pierwotnie głównym gospodarzem wirusa Zika były
małpy. Na drodze przemian urbanizacyjnych w Afryce
nowym gospodarzem stał się człowiek.
Spekulacje pojawiają się na temat:
- informacji o samym wirusie
- ewentualnego zagrożenia wirusem Zika w Polsce
- możliwości zawleczenia inwazyjnych gatunków
komarów na teren Polski
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
WIRUS
Informacje o wirusie
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Wirus Zika zaliczany jest do rodziny Flawiwirusów, w której występuje ok. 65 różnych
wirusów, w tym m.in.: wirus żółtej gorączki, dengi, chikungunya i inne. Są to wirusy
spokrewnione ze sobą genetycznie i antygenowo.
Rodzaj tych wirusów (flawiwirusów) jest bardzo stary- liczy miliony lat. Głównie
przenoszony jest przez komary.
Z punktu widzenia epidemiologicznego ważne są 2 grupy komarów Aedes:
1.
Aedes aegypti: wektor wirusów żółtej gorączki, dengi, chikungunya, zika.
Występowanie: region tropikalny lub subtropikalny, w Europie to Wybrzeże Morza
Czarnego
2.
Aedes albopictus: nazywany komarem azjatyckim lub tygrysim
To wektor 20 arbowirusów YFV, DENV, CHIKV, Zika, WNV, japońskie zapalenie mózgu,
wschodnie, zachodnie i wenezuelskie końskie zapalenie mózgu. Odporny na niskie
temperatury. W Japonii stwierdzany gdzie izoterma wynosiła +12 st. C. Ekspansja na
cały świat – w Europie od lat 70’tych XX wieku
Wektor: stawonóg, w którym wirus namnaża się
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Historia ekspansji zakażeń wirusem Zika:
Wirus ten został wyizolowany po raz pierwszy w Ugandzie
w 1947 z małpy z gatunku makak królewski podczas badań
żółtej gorączki prowadzonych w lesie Zika.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
● do 2006r. - obecny na terenach tropikalnych Afryki i Południowo-Wschodniej
Azji.
● w 2007r. - epidemia na wyspie Yap (Mikronezja), potem ekspansja na inne
wyspy Pacyfiku.
● w 2015r. - wirus dotarł do Ameryki Południowej.
● w 2016r. - wykryto zawleczenie wirusa Zika do Wielkiej Brytanii, Danii oraz
Hiszpanii.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Lata 2015-2016
Odnotowano 114 przypadków zawleczeń wirusa
w Europie (Austria, Dania, Finlandia, Francja,
Hiszpania, Holandia, Irlandia, Malta, Niemcy,
Portugalia, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy
i ostatnio Czechy).
Źródło: http://gis.gov.pl/o-nas/aktualnosci/329-informacja-dotyczaca-zakazen-wirusemzika?highlight=WyJ6aWthIl0=, dnia 03.03.2016
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Najważniejsze problemy związane
z wirusem ZIKA:
1. Małogłowie u noworodków urodzonych przez kobiety, które przeszły zakażenie
wirusem ZIKA w ciąży.
Już wiadomo, że wirus ZIKA na pewno jest w stanie przejść przez łożysko i dotrzeć
do płodu, uszkadzając go.
Brazylia: od listopada 2015r. do 24 stycznia 2016r. zgłoszono 4180 przypadków
mikrocefalii.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
USA – zakażenie kobiet w ciąży
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Najważniejsze problemy związane
z wirusem ZIKA:
2.
Możliwość transmisji zakażenia wirusem ZIKA poprzez kontakty seksualne.
Wirus Zika został wykryty w płynach ustrojowych (nasienie) zatem MOŻE BYĆ
przenoszony drogą płciową (przypadek osoby z USA, która nie podróżowała na tereny występowania
transmisji wirusa, ale odbyła stosunek seksualny z osobą, która powróciła z Wenezueli i była zakażona wirusem Zika).
3. Wirusa wykryto w moczu.
Zbadano, że wirus utrzymuje się dłużej w moczu- ok. 2-3 tygodnie, aniżeli we
krwi.
4.
Możliwość introdukcji wirusa na teren Europy.
Introdukcja: wprowadzenie nierodzimego gatunku na nowy teren.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Wrota zakażenia: skóra. Wirus namnaża się w komórkach skóry.
Pojawia się wysoki odsetek zakażeń wirusem Zika bez objawów, ok. 60-80%.
Okres inkubacji trwa od 3-12 dni od ukąszenia komara. Wiremia pojawia się do 7 dnia,
objawy pojawiają się od 2 do 12 dni, objawy trwają do 7 dni od momentu pojawienia się.
Możliwe objawy zakażenia wirusem ZIKA:
Z punktu widzenia klinicznego najbardziej charakterystycznym objawem są
bóle mięśniowe i stawowe
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Jak dochodzi do zakażenia człowieka wirusem
Zika:
-w wyniku ukąszenia przez zakażonego komara
-istnieje możliwość zakażenia drogą krwi ( transfuzja krwi)
- poprzez kontakty seksualne (wirus utrzymuje się w nasieniu
nawet przez 3 tygodnie-okres ten może ulec zmianie ze względu na
trwające badania nad zakażeniem Zika).
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Diagnostyka zakażeń wirusem Zika:
1.
Materiał genetyczny, w którym może być wykryty wirus Zika to:
-Krew ( wirusa we krwi można wykryć TYLKO w pierwszych dniach po zakażeniu,
maksimum do 7 dni.
-Mocz, nasienie (w moczu i nasieniu wirus utrzymuje się dłużej-nawet 3
tygodnie)
2.
Metodą wykrywania wirusa Zika jest badanie genetyczne zwane inaczej badaniem
PCR, które ma na celu wykrycie określonego kodu genetycznego (może to być
fragment DNA lub RNA czynnika chorobotwórczego czyli wirusa) w badanym
materiale genetycznym. Wirus Zika należy do wirusów RNA!
3.
Metodą potwierdzenia obecności wirusa w organizmie człowieka jest badanie
serologiczne.
- aby można było potwierdzić zakażenie krew musi być pobrana nie wcześniej niż
7-10dni od zakażenia
- oznaczane są przeciwciała IgM i IgG
- wyniki badań serologicznych czasami są trudne do interpretacji ponieważ
występują reakcje krzyżowe w obrębie flawiwirusów
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Z punku widzenia diagnostycznego…
…problem polega na tym że wirusy:
Denga, Zika, WNV (Wirus Zachodniego Nilu) z rodziny Flawiwirusów
Mają podobne antygeny i wchodzą w reakcje krzyżowe
zatem testem serologicznym NIE OKREŚLI się czy mamy do czynienia z wirusem
Zika czy innym flawiwirusem
Test neutralizacji może to określić!!!
Obecnie
w NIZP-PZH trwają prace nad wprowadzeniem
ukierunkowanego na wykrywanie zakażeń wirusem Zika.
testu
RT-PCR
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Obraz kliniczny zakażenia wirusem Zika
Rozpoznanie czy zachorowanie jest spowodowane wirusem Denga,
Zika lub Chikunguya tylko na podstawie objawów klinicznych jest
prawie NIEMOŻLIWE .
Bóle stawów/mięśni są obserwowane w większej liczbie
przypadków zachorowań spowodowanych wirusem Zika niż Denga
czy Chikunguya.
dodatkowa informacja: Koszt badania IgM i IgG w PZH wynosi 510 zł.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
WHO
- Epidemia wirusa Zika nadal rozprzestrzenia się w obu
Amerykach
- 1 lutego 2016 roku WHO uznało, że wirus ten stanowi zagrożenie
dla zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Zalecenia!
Leczenie!
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Kobiety w ciąży, które przebywały na
terenach epidemii Zika
+ nawet jeśli nie mają objawów zakażenia powinny zgłosić się na
badania ( w okresie od 2-12 tygodni od powrotu).
+ jeśli mają objawy (gorączka, wysypka, bóle mięśni, zaczerwienione
oczy, zapalenie spojówek) powinny wykonać badanie w kierunku Zika
w czasie występowanie objawów
+ poleca się badanie serologiczne o niskim wskaźniku reakcji
krzyżowych (np. NS1). Schemat postępowania kończy się testami
neutralizującymi
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Mężczyźni, którzy wrócili z terenów
występowania Zika
+ stosowanie zabezpieczeń
+ unikanie stosunku z partnerką w ciąży
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Jeśli czujesz się źle ( zalecenia CDC):
z autorskiego tłumaczenia
+ weź leki. Najlepiej takie jak paracetamol na uśmierzenie
bólu i złagodzenie gorączki. Nie bierz aspiryny czy innych
produktów zawierających aspirynę ani takich które działają
przeciwzapalnie, np. ibuprofen.
+ pij dużo wody i odpoczywaj
+ dodatkowo zabezpieczaj się przed ugryzieniem przez
komary aby uniknąć rozprzestrzeniania się choroby
CDC- Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom Zakaźnym, siedziba w Atlancie, USA.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Nie opracowano skutecznego specyficznego leczenia
przeciwwirusowego ZIKV, ani żadnej skutecznej szczepionki
przeciw wirusowi. Leczenie choroby jest wyłącznie
objawowe i obejmuje leczenie przeciwgorączkowe,
przeciwbólowe, podawanie płynów i odpoczynek.
Badacze zaznaczają, że w budowie wirusa znajdują się
3 białka: C, prM, E, które będą obiektem działania leków.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
MOŻLIWOŚCI ZAWLECZENIA
INWAZYJNYCH GATUNKÓW KOMARÓW
DO POLSKI
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Aedes albopictus czyli komar
z gatunku najbardziej
inwazyjnego. Rozmnaża się
i rozwija w wodzie.
Przy czym nie potrzebuje
dużo wody. Do złożenia
i wylęgu jaj wystarczą
malutkie pojemniki z wodą.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Na poziomie wysokiej wody składają jaja, potem osadzają się na
granicy z wodą i tak mogą przetrwać nawet miesiące zimowe. Larwy wylęgają
się ratami. W momencie kiedy podnosi się woda kolejna partia jaj jest
zmywana przez wodę i rozwija się w niej.
Miejscem rozwoju może tez być roślina o nazwie:
Dracena i Lucky Bamboo
Są to rośliny sprowadzane z Azji i tutaj może
rozwinąć się komar- tj. w pojemniku z wodą,
w którym ta roślina jest transportowana.
Innym miejscem rozwoju larw komara
tygrysiego są używane opony wypełnione
wodą, kontenery w których panuje niższa
temperatura, a nawet wypalone znicze, w
których zbiera się woda; pojemniki w ogródkach
działkowych, beczki, dziuple drzew, fontanny,
betonowe zbiorniki na wodę, wazony, skorupy
orzechów kokosowych.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Drogi zawleczenia
Wpływ globalizacji na rozmieszczenie
się komarów i przenoszonych przez
nie patogenów jest w dobie
dzisiejszych czasów bardzo znaczący!
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Istnieje zdolność komarów do współczesnych środków
transportu i nowych typów miejsc rozwojowych
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Szlaki handlowe : autostrady, promy, stacje napraw samochodów
to drogi zawleczenia komarów .
Strategie umożliwiające rozprzestrzenianie się
inwazyjnych gatunków komarów to:
● odporność jaj na wysychanie ponad rok;
● możliwość pozostania w miejscach ich depozycjiosadzania (zużyte opony, doniczki roślin ozdobnych);
● zdolność jaj do diapauzy (okresowego zwolnienia
procesów rozwojowych) podczas miesięcy zimowych;
● wylęg larw „na raty”.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
nie ma danych - stwierdzono, że go nie ma
nie są to populacje stałe
jest, żyje zaaklimatyzował się
; ż-zdobywa tereny, ale
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Kolor szary- nie ma danych; zielony- stwierdzono, że go nie ma; czerwony-jest, żyje zaaklimatyzował się; żółtyzdobywa tereny, ale nie są to populacje stałe
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Wymagania środowiskowe dla
komara Aedes Albopictus
Średnia temperatura roczna
> 11 st. C
Średnia temperatura letnia
> 17 st. C
Średnia temperatura zimowa > - 2 st. C
Opady > 500 mm/rok
W przełożeniu na warunki atmosferyczne panujące w Polsce, które byłyby
korzystne dla aklimatyzacji komara tygrysiego to obecnie głównym czynnikiem
ograniczającym jest temperatura. W latach 2010-2015 jest ona niższa od
wymaganej dla tych komarów.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Średnia temperatura
roczna > 11oC
Źródło: http://www.imgw.pl/klimat/ , dnia 03.03.2016
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Średnia temperatura w zimie > - 2oC
Źródło: http://www.imgw.pl/klimat/ , dnia 03.03.2016
Średnia temperatura w lecie > 17oC
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Średnia ilość opadów
> 500 mm/rok
Źródło: http://www.imgw.pl/klimat/ , dnia 03.03.2016
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Możliwe drogi transportu Ae.
Albopictus do Polski
Żegluga śródlądowa
Handel używanymi oponami (Niemcy-Francja)
Handel roślinami ( import z Holandii, Niemiec)
Transport i turystyka w Europie (Włochy, Szwajcaria, Niemcy,
Holandia) za pomocą autokarów i samochodów
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia & Oddział Epidemiologii
Społeczny projekt:
monitoring komarów w Polsce
ze szczególnym uwzględnieniem
komara tygrysiego „Polowanie
na tygrysy”
W Polsce badania nad fauną komarów podczas ostatnich 30
latach prowadzone były wybiórczo. Nie wiemy jak zmienił się
skład gatunkowy komarów w Polsce.
Celem projektu jest poznanie aktualnego składu fauny komarów
w Polsce.
Monitoring komarów w Niemczech i krajach Europy zachodniej
działa od 2007r.
Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna w m.st. Warszawie
Oddział Promocji Zdrowia
&
Oddział Epidemiologii
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Opracowanie: Agnieszka Podlaszczak, Magdalena Bilińska, Ewelina Górecka
Warszawa, 2016r.