ZASADY RACHUNKOWOŚCI
advertisement
Rachunkowość finansowa SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA Podstawy prawne Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek. Krajowe Standardy Rachunkowości KRS nr 1 "Rachunek przepływów pieniężnych" KRS nr 2 „Podatek dochodowy” KRS nr 3 "Niezakończone usługi budowlane" KRS nr 4 „Utrata wartości aktywów” KSR nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” KRS nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” KRS nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dacie bilansu – ujęcie i prezentacja” KRS nr 8 „Działalność deweloperska” KRS nr 9 „Sprawozdanie z działalności” Ustawa o rachunkowości Ustawa o rachunkowości obowiązuje mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne (z zastrzeżeniem pkt 2), a także innych osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego; 2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro; 3) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowokredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów; 4) gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także: a) państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe, b) gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe, 5) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2; 6) oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej; 7) jednostki niewymienione w pkt 1–6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych – od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane. Rachunkowość według Ustawy o rachunkowości Zgodnie z ustawą o rachunkowości, zakres przedmiotowy rachunkowości finansowej obejmuje: opis stosowanych zasad rachunkowości, na który składa się zakładowy plan kont, wykaz prowadzonych ksiąg rachunkowych oraz dokumentację systemu przetwarzania danych przy użyciu komputera i jej zmiany, prowadzenie ksiąg rachunkowych, do których zalicza się dziennik, konta księgi głównej, w której obowiązuje ujęcie każdej operacji zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, konta ksiąg pomocniczych służące uszczegółowieniu i uzupełnieniu zapisów kont ksiąg pomocniczych, okresowe ustalenie i sprawdzenie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego, sporządzanie sprawozdań finansowych i innych, których dane wynikają z ksiąg rachunkowych, gromadzenie i przechowywanie opisu przyjętych zasad rachunkowości, ksiąg rachunkowych, dokumentów inwentaryzacyjnych i sprawozdań finansowych, poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych. Sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe składa się z: 1) bilansu; 2) rachunku zysków i strat, 3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. Sprawozdanie finansowe Jednostek, których sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu, sporządzają ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto, oraz rachunek przepływów pieniężnych. Sprawozdanie finansowe Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeli obowiązek jego sporządzania wynika z ustawy lub odrębnych przepisów. Sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki zawartego w sprawozdaniu finansowym oraz w sprawozdaniu z działalności. Sprawozdanie finansowe Sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR, przez jednostki, o których mowa powyżej, podejmuje organ zatwierdzający. Ustawa o rachunkowości zmiany 5 września 2014 r. weszła w życie ustawa z 11.07.2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, wprowadzająca nowe rozwiązania dla jednostek mikro. Jednostki mikro według UoR 1) Spółki handlowe (osobowe i kapitałowe) oraz spółki osobowe przez nie tworzone, także oddziały przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz jednostki sektora finansów publicznych – jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości: a) 1 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, b) 3 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy, c) 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty, Jednostki mikro według UoR 2) stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej, Jednostki mikro według UoR 3) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, 4) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które stosują zasady rachunkowości na podstawie ustawy o rachunkowości na podstawie własnego wyboru, mimo że nie osiągnęły przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy w wysokości 1.200.000 euro. Jednostki mikro według dyrektywy Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek. Jednostki mikro według dyrektywy Spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowo-akcyjne oraz spółki osobowe przez nie tworzone, które na dzień bilansowy nie przekroczyły limitów dwóch z trzech następujących kryteriów: 1) suma bilansowa 350 000 euro, 2) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów 700.000 euro, 3) przeciętne zatrudnienie w roku obrotowym – 10 osób. ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM DLA JEDNOSTEK MIKRO Informacje ogólne: 1) firma, siedziba i adres albo miejsce zamieszkania i adres oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji, 2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony, 3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym, 4) wskazanie zastosowanych zasad rachunkowości przewidzianych dla jednostek mikro z wyszczególnieniem wybranych uproszczeń, ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM DLA JEDNOSTEK MIKRO 5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności, 6) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru. Bilans - Aktywa A. Aktywa trwałe, w tym środki trwałe B. Aktywa obrotowe, w tym: – zapasy – należności krótkoterminowe Aktywa razem Bilans - Pasywa A. Kapitał (fundusz) własny, w tym: – kapitał (fundusz) podstawowy – należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, w tym: – rezerwy na zobowiązania – zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek Pasywa razem Rachunek zysków i strat A. Przychody podstawowej działalności operacyjnej i zrównane z nimi, w tym zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) B. Koszty podstawowej działalności operacyjnej: I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów i energii III. Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia IV. Pozostałe koszty Rachunek zysków i strat C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów D. Pozostałe koszty i straty, w tym aktualizacja wartości aktywów E. Podatek dochodowy F. Zysk/strata netto (A–B+C–D–E ) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 1b ustawy) lub G. Wynik finansowy netto ogółem (A–B+C–D–E), w tym: I. Nadwyżka przychodów nad kosztami (wartość dodatnia) II. Nadwyżka kosztów nad przychodami (wartość ujemna) (dla jednostek mikro, o których mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy). Aktywa i Pasywa Bilans Bilans BILANS TO SPRAWOZDANIE FINANSOWE BĘDĄCE ZESTAWIENIEM WARTOŚCI ZASOBÓW MAJĄTKOWYCH (AKTYWÓW) ORAZ ŹRÓDEŁ ICH FINANSOWANIA (PASYWÓW). Bilans BILANS PREZENTUJE STANY AKTYWÓW I PASYWÓW NA OKREŚLONY DZIEŃ. Aktywa Aktywa mówią o sytuacji majątkowej podmiotu w danym dniu. Stanowią realną stronę bilansu. Aktywa Aktywa trwałe (długoterminowe) Majątek firmy, który fizycznie jest wykorzystywany w jednostce powyżej jednego roku obrotowego To składniki majątkowe, które w ciągu jednego roku zamienią się na środki pieniężne Aktywa obrotowe (krótkoterminowe) Aktywa obrotowe Środki pieniężne (windykacja) → (zaopatrzenie) ↓ Należności Materiały ↓ ← (sprzedaż) (produkcja) Produkty gotowe Pasywa To informacja o źródłach finansowania majątku spółki. 2 źródła finansowania: - Kapitały własne (kapitał właścicieli firmy) - Kapitały obce (zobowiązania). Bilans BILANS SPORZĄDZANY JEST WEDŁUG ZASAD I WZORU OKREŚLONEGO PRZEZ USTAWĘ Wymogi formalne bilansu PRAWIDŁOWY BILANS ZAWIERA: OZNACZENIE PODMIOTU KTÓREGO DOTYCZY OKREŚLNIE DNIA NA KTÓRY JEST ON SPORZĄDZONY NAZWY POSZCZEGÓLNYCH AKTYWÓW I PASYWÓW WRAZ Z ICH WARTOŚCIAMI WYRAŻONYMI W ZŁOTYCH PODSUMOWANIA GRUP AKTYWÓW I PASYWÓW PODPISY OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA SPORZĄDZENIE I ZATWIERDZENIE DATĘ SPORZĄDZENIA. Bilans uproszczony UPROSZCZONĄ WERSJĘ BILANSU MOGĄ SPORZĄDZAĆ PODMIOTY, KTÓRE SPEŁNIAJĄ PRZYNAJMNIEJ DWA Z PONIŻSZYCH WARUNKÓW: ŚREDNIOROCZNE ZATRUDNIENIE W PRZELICZENIU NA PEŁNE ETATY MNIEJSZE NIŻ 50 OSÓB SUMA AKTYWÓW NIE WIĘKSZA NIŻ 2 MLN EURO PRZYCHÓD ZE SPRZEDAŻY ORAZ OPERACJI FINANSOWYCH NIE WIĘKSZY NIŻ 4 MLN EURO Wyrażone w euro wielkości przelicza się według średniego kursu ustalonego przez Narodowy Bank Polski na dzień 31 grudnia roku poprzedniego. Data sporządzenia bilansu BILANS SPORZĄDZANY JEST NA DZIEŃ: KOŃCZĄCY ROK OBROTOWY ZAKOŃCZENIA DZIAŁALNOŚCI UPADŁOŚCI LUB LIKWIDACJI ZMIANY FORMY PRAWNEJ PODMIOTU PODZIAŁU PODMIOTU PRZEJĘCIA PODMIOTU POŁĄCZENIA PODMIOTÓW Zasady sporządzania bilansu Równowagi bilansowej Aktywa = Pasywa Aktywa = Kapitał własny + Zobowiązania Zasady sporządzania bilansu Ciągłości bilansowej bilans zamykający rok obrotowy jest jednocześnie bilansem otwierającym rok następny; w kolejnych okresach stosuje się te same sposoby wyceny Zasady sporządzania bilansu Rzetelnej wyceny wykazane składniki bilansowe odpowiadają stanowi rzeczywistemu Zasady sporządzania bilansu Ostrożnej wyceny określa sposób podejścia do wyceny składników bilansowych – nie można zawyżać ich wartości. Zasady sporządzania bilansu ujęte w ciągu roku obrotowego składniki majątku wycenione w cenach faktycznie za nie zapłaconych (cena nabycia) lub kosztach ich wytworzenia należy wycenić na dzień bilansowy uwzględniając obniżenie ich wartości wynikające z: stopniowego zużycia (środki trwałe i wartości niematerialne i prawne) utraty ich wartości rynkowej (udziały, akcje, wyroby, towary) obniżenia wartości użytkowej (zapasy). Roczny raport spółki (Annual Report) Roczny raport Sprawozdanie > spółki finansowe Zawartość rocznego raportu spółki Sprawozdania finansowe Dodatkowe opisowe raporty Inne materiały ilustrujące działalność (np. sprawozdanie prezesa spółki, sprawozdanie zarządu, sprawozdanie o pracownikach, skrócone wyniki finansowe spółki za kilka lat) Aktywa i Pasywa Jednostka gospodarcza Aktywa Zasoby majątkowe Pasywa Źródła finansowania Aktywa !! Aktywa – są to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które zgodnie z oczekiwaniami spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Kontrolowane przez jednostkę: Zdolność do sprawowania kontroli nad dopływem korzyści do podmiotu – w wyniku przejęcia przez jednostkę ryzyka i korzyści z tytułu ich posiadania Wpływ korzyści ekonomicznych wykorzystanie aktywów do produkcji wymiana na inne aktywa regulowanie zobowiązań. Aktywa trwałe i obrotowe Aktywa Aktywa trwałe Aktywa obrotowe Aktywa trwałe To część aktywów jednostki, które nie są zaliczane do aktywów obrotowych, wykorzystywane w jednostce przez okres dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Wartości niematerialne i prawne To nabyte przez jednostkę aktywa trwałe w postaci praw majątkowych nadających się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby własne jednostki. Wartości niematerialne i prawne Obejmują one: koszty zakończonych prac rozwojowych, nabytą wartość firmy, licencje, koncesje know-how, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, autorskie prawa majątkowe. Wartości niematerialne i prawne Wartość firmy – to różnica między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto, to jest aktywów pomniejszonych o przejęte zobowiązania. Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe: 1. Środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie Środki trwałe !! Środki trwałe - to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, które spełniają następujące warunki: przewidywany okres użyteczności ekonomicznej jest dłuższy niż 1 rok, są zdatne i kompletne do użytku, przeznaczone do używania na potrzeby własne podmiotu. Środki trwałe Do środków trwałych zalicza się: nieruchomości (grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntów, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego oraz użytkowego, budowle, budynki, będące odrębną własnością lokale), maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy. Środki trwałe w budowie Środki trwałe w budowie – to środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia, (to ogół kosztów poniesionych w związku z nie zakończoną budową, to koszty montażu). Należności długoterminowe To wynikające z kontraktu prawa do otrzymania aktywów pieniężnych od innej jednostki gospodarczej, które stają się wymagalne w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego, z wyłączeniem należności z tytułu dostaw i usług niezależnie od terminu wymagalności, które zaliczane są do aktywów obrotowych . Inwestycje długoterminowe Aktywa posiadane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci: przyrostu wartości nabytych aktywów, uzyskania z nich przychodów w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również transakcji handlowych. Inwestycje długoterminowe Inwestycje nie są użytkowane przez jednostkę, lecz jednostka posiada je w celu osiągnięcia określonych wyżej korzyści. Inwestycje długoterminowe Inwestycje długoterminowe obejmują: nieruchomości, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe (udziały, akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki). inne inwestycje długoterminowe. Inwestycje Finansowe -Akcje - Obligacje -Inne instrumenty finansowe Rzeczowe -Nieruchomości -W nowe środki trwałe (obce i własne) -Odtworzenie i modernizacja ŚT Niematerialne -Badania i rozwój - Szkolenie kadr - Szeroko rozumiane prawa Przedmiotowa klasyfikacja inwestycji Papiery wartościowe Udzielone pożyczki Nieruchomości Środki pieniężne i inne aktywa Nabyte prawa Inne aktywa finansowe Walory kulturowe Aktywa obrotowe Są to składniki, które pod daną postacią są przejściowo wykorzystywane w działalności gospodarczej> Ulegają one przekształceniu w trakcie procesu produkcyjnego, przyjmując inną postać zewnętrzną. Aktywa obrotowe obejmują: Rzeczowe aktywa obrotowe, które są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy, Aktywa obrotowe obejmują: Aktywa finansowe – które są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne, Aktywa obrotowe obejmują: Należności krótkoterminowe – jest to ogół należności z tytułu dostaw i usług bez względu na termin płatności oraz całość lub część należności z innych tytułów nie zaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Zapasy Materiały (podstawowe, pomocnicze, paliwo) Półprodukty i produkty w toku. Produkty gotowe Towary Materiały Są to składniki majątku, które jednostka nabywa na własne potrzeby, a które zużywają się całkowicie w cyklu produkcyjnym, przenosząc swą wartość na wytwarzane lub przetwarzane produkty Półprodukty i produkty w toku To produkty, które nie przeszły jeszcze całego procesu produkcyjnego. Półprodukty mogą być magazynowane lub sprzedane. Produkty gotowe Obejmują zdatne do sprzedaży wyroby gotowe i usługi. Wyroby gotowe – są to rzeczowe produkty pracy, które powstały w wyniku procesu produkcyjnego i są przeznaczone do sprzedaży innym jednostkom. Towary Są to składniki majątku zakupione przez jednostkę w celu odsprzedaży. Należności krótkoterminowe należności od odbiorców za sprzedane produkty, - należności od budżetu z tytułu nadpłaconych podatków, - należności dochodzone na drodze sądowej. - ROSZCZENIE SPORNE Należności dochodzone na drodze sądowej powstają gdy kontrahent nie akceptuje należności lub jej części. Skierowanie sprawy do sądu sprawia, że taką należność określa się mianem roszczenia spornego. Inwestycje krótkoterminowe - - krótkoterminowe aktywa finansowe przeznaczone do odsprzedaży w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (udziały, akcje, udzielone pożyczki krótkoterminowe), środki pieniężne i inne aktywa pieniężne (środki pieniężne w kasie, na rachunku bankowym, czeki, weksle obce). Aktywa pieniężne Aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz. Aktywa pieniężne 1) 2) 3) Środki pieniężne w kasie, banku Inne środki pieniężne Inne aktywa pieniężne Inne środki pieniężne To łatwo dające się spieniężyć ekwiwalenty środków pieniężnych o nieznacznym ryzyku utraty płynności, płatne w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia bilansowego. Aktywa C. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy D. Udziały (akcje) własne Pasywa PASYWA Pasywa Kapitał własny Zobowiazania i rezerwy na zobowiązania KAPITAŁ WŁASNY Kapitał własny – będący w dyspozycji jednostki bez ograniczeń czasowych: Kapitał podstawowy: - kapitał zakładowy – spółki kapitałowe - kapitał właścicieli – spółki jawne - fundusz założycielski - przedsiębiorstwa państwowe - fundusz udziałowy - spółdzielnie KAPITAŁ WŁASNY II. Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym: - nadwyżka wartości sprzedaży (wartości emisyjnej) nad wartością nominalną udziałów (akcji) III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tym: - z tytułu aktualizacji wartości godziwej IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, w tym: - tworzone zgodnie z umową (statutem) spółki na udziały (akcje) własne V. Zysk (strata) z lat ubiegłych VI. Zysk (strata) netto VII. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) Istota ekonomiczna kapitału własnego Aktywa – Zobowiązania jednostki Kapitał zapasowy Obowiązek tworzenia kapitału zapasowego mają spółki kapitałowe. Kapitał zapasowy Kapitał zapasowy przeznaczany jest na: - na pokrycie starty bilansowej - Na dywidendy - Na umorzenie akcji/udziałów własnych - Na podwyższenie kapitału podstawowego Kapitał z aktualizacji wyceny Dotyczy: - Aktualizacji wyceny środków trwałych - Aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych Pozostałe kapitały rezerwowe Tworzy się z zysku netto lub innych źródeł (np. świadczenia wspólników) na podstawie uchwały wspólników. Przeznaczany np. na pokrycie strat i innych wydatków, na pokrycie zakupu akcji własnych. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania Rezerwy na zobowiązania –są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Rezerwy tworzy się na bieżąco, nie później niż na dzień bilansowy, na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania. Zobowiązania Zobowiązania to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Zobowiązania długoterminowe Obejmują zobowiązania wobec banków, instytucji finansowych z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek o terminie spłaty powyżej 12 miesięcy. Zobowiązania krótkoterminowe To ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług (bez względu na termin zapłaty) oraz wobec pozostałych jednostek z tytułu kredytów, podatków, ubezpieczeń społecznych, wynagrodzeń o terminie zapłaty do 12 miesięcy. Fundusze specjalne Fundusze specjalne – tworzone przez jednostkę na ściśle określone cele (ZFŚS). Rozliczenia międzyokresowe Koszty i przychody Pojęcie kategorii wynikowych Rachunek zysków i strat Przychody i zyski To prawdopodobne, przyszłe korzyści jednostki w okresie sprawozdawczym, w postaci wpływów lub innego zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań i rezerw, o wiarygodnie określonej wartości, które ostatecznie doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia niedoboru kapitału własnego w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli. KOSZTY I STRATY To prawdopodobne zmniejszenia przyszłych korzyści jednostki w okresie sprawozdawczym, o wiarygodnie określonej wartości, w postaci wydatków lub innego zmniejszenia wartości aktywów, albo do zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które ostatecznie doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub do zwiększenia niedoboru kapitału własnego w inny sposób niż pobranie środków przez udziałowców lub właścicieli. STRATY I ZYSKI NADZWYCZAJNE To zyski i straty powstające w bankach, zakładach ubezpieczeń, zakładach reasekuracji oraz spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Wynik finansowy Konta przychodów funkcjonują podobnie do kont pasywnych zwiększenia po stronie Ct. Wynik finansowy Konta kosztów oraz „Podatku dochodowego” funkcjonują jak konta aktywne – zwiększenia po stronie Dt. KLASYFIKACJA PRZYCHODÓW PRZYCHODY PRZYCHODY OPERACYJNE PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY PRZYCHODY ZE SPRZEAŻY PRODUKTÓW PRZYCHODY FINANSOWE POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW I MATERIAŁÓW Przychody z działalności operacyjnej - związane są z operacyjną jednostki. działalnością Przychody ze sprzedaży: - wyrobów gotowych, - usług, - materiałów i towarów. Pozostałe przychody operacyjne (związane pośrednio z działalnością operacyjną): - przychody ze zbycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, Pozostałe przychody operacyjne - odpisane przedawnione zobowiązania, - otrzymane odszkodowania, kary, grzywny oraz darowizny, - związane ze zdarzeniami losowymi; Przychody finansowe - - przychody z tytułu dywidend, odsetek, przychody ze sprzedaży aktywów finansowych, dodatnie różnice kursowe, odpisy aktualizujące wartość inwestycji. KLASYFIKACJA KOSZTÓW KOSZTY KOSZTY OPERACYJNE KOSZTY ZWYKŁEJ DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ KOSZTY FINANSOWE POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE Koszty zwykłej działalności operacyjnej koszty działalności podstawowej – koszty wytwarzania wyrobów, koszty świadczenia usług, sprzedaż towarów, koszty ogólnozakładowe (zarządu) – koszty funkcjonowania jednostki jako całości oraz zarządzania jednostką. Koszty zwykłej działalności operacyjnej - - amortyzacja majątku trwałego, zużycie materiałów i energii, zużycie usług obcych, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne świadczenia, pozostałe (np. koszty służbowych). i inne podróży Koszty finansowe - - - odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek, odsetki zwłoki w zapłacie zobowiązań i inne, wartość sprzedanych inwestycji, odpisy aktualizujące wartość inwestycji, ujemne różnice kursowe. Pozostałe koszty operacyjne - - (związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki): koszty związane ze zbyciem środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, odpisane należności przedawnione, umorzone, nieściągalne, Pozostałe koszty operacyjne - - - obciążające jednostkę odszkodowania, kary i grzywny, nieodpłatnie przekazane przez jednostkę aktywa (w tym w drodze darowizny), związane ze zdarzeniami losowymi. Wynik finansowy Wynik finansowy = Przychody – Koszty związane z uzyskaniem przychodu Koszty związane z uzyskaniem przychodu koszty sprzedanych produktów i towarów niezależnie od tego, w jakim okresie koszty te zostały poniesione. W zależności od prowadzonej działalności koszty działalności podstawowej obejmują: koszty handlowe – to w działalności handlowej koszty utrzymania punktów sprzedaży, koszty działalności usługowej – koszty związane ze świadczeniem usług, W zależności od prowadzonej działalności koszty działalności podstawowej obejmują: koszty działalności produkcyjnej – koszty wytwarzania wyrobów na wydziałach produkcyjnych. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Element sprawozdania finansowego jednostki. Źródło informacji o wynikach działalności jednostki. Sporządza się go za rok bieżący i poprzedni. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Występują dwa warianty rachunku zysków i strat: - kalkulacyjny, - porównawczy. Wymogi formalne rachunku zysków i strat: określenie podmiotu, dla którego jest sporządzany, określenie roku obrotowego, którego dotyczy, datę sporządzenia i podpisy osób odpowiedzialnych za gospodarkę finansową jednostki, dane liczbowe wyszczególnione w określonym porządku i układzie. Wariant kalkulacyjny W wariancie kalkulacyjnym w kosztach działalności ujmowane są wyłącznie koszty dotyczące bieżącego okresu. W wariancie tym przychodom ze sprzedaży przeciwstawia się koszt wytworzenia produktów sprzedanych oraz koszty zarządu i sprzedaży. Wariant porównawczy W wariancie tym przychodom ze sprzedaży produktów przeciwstawia się koszty rodzajowe poniesione przez podmiot gospodarczym w okresie sprawozdawczym. Przychody korygowane są o zmianę stanu produktów. Zmiana stanu produktów – to różnica między stanem początkowym na dzień 1 stycznia danego roku obrotowego kont zespołu 6 „Produkty i rozliczenia międzyokresowe” a ich stanem końcowym, tj. na dzień 31 grudnia. Koszty według rodzajów – zwiększenie stanu produktów = Koszt własny sprzedaży Koszty według rodzajów + zmniejszenie stanu produktów = Koszt własny sprzedaży Wariant porównawczy W sytuacji, gdy podmiot prowadzi produkcję na własne potrzeby, to różnica pomiędzy wartością kosztów według rodzaju a wartością kosztu własnego sprzedaży stanowi sumę zmiany stanu produktów oraz kosztu wytworzenia produktów na własne potrzeby. Konta „Koszt obrotów wewnętrznych” i „Obroty wewnętrzne” to tzw. konta uszczelniające krąg kosztowy (odpowiadają kosztom i przychodom wewnętrznym). Konta te występują w sytuacji wystąpienia operacji powodujących „wyjście z kręgu” kosztów działalności operacyjnej. Obroty Wn „Koszt obrotów wewnętrznych” przeksięgowuje się na konto „Rozliczenie kosztów” (tak jak KWS). Obroty Ma „Obroty wewnętrzne” przeksięgowuje się na konto „Wynik finansowy” (tak jak „Przychody ze sprzedaży”). Rachunkowość finansowa System rachunkowości finansowej – „zewnętrznie zorientowanej” stanowi podstawę do badania i weryfikacji przez biegłych rewidentów. Udokumentowana rachunkowość finansowa ma moc dowodową. Rachunkowość finansowa jest ściśle regulowana przepisami prawnymi obowiązującymi w danym kraju. W Polsce regulacje te zawiera Ustawa o rachunkowości, Krajowe Standardy Rachunkowości, Dyrektywy Komisji Europejskiej, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej i inne Rachunkowość zarządcza Rachunkowość zarządcza nie podlega regulacjom prawnym, a jedynie wewnętrznym, jej kształt zależy od potrzeb kadry zarządzającej przedsiębiorstwem.
