STAROŻYTNY RZYM

STAROŻYTNY RZYM
Historia Rzymu zaczęła się w 753 r. p.n.e. gdy Latynowie na 7 wzgórzach nad Tybrem założyli
Rzym, a skończyła się w 476 r. gdy Cesarstwo Zachodniorzymskie zostało podbite przez
Germanów; dzielimy ją na 3 okresy: Królestwo, Republika i Cesarstwo.
Królestwo Rzymskie było słabe i podporządkowane ludowi Etrusków (mieszkali na północ od
Rzymu). Niesprawiedliwi królowie etruscy sprawili, że mieszkańcy Rzymu znienawidzili monarchię.
Republika Rzymska została wprowadzona w 509 r. p.n.e. gdy Rzymianie połączyli zalety trzech
ustrojów: monarchii (rządy króla), oligarchii (rządy najbogatszych) i demokracji (rządy ludu):
z monarchii - dwóch konsulów zmienianych co roku, mieli największą władzę,
z oligarchii - 300-osobowy Senat złożony z patrycjuszy, czyli najbogatszych obywateli,
z demokracji - Zgr. Lud. i trybuni ludowi reprezentujący interesy plebejuszy - zwykłych obywateli.
Dzięki takiemu ustrojowi każdy Rzymianin miał udział w rządach i czuł odpowiedzialność za Rzym,
który był wspólnym dobrem wszystkich mieszkańców (res-publica – rzecz (należąca do) ogółu).
Dzięki: a) ustrojowi republikańskiemu, b) sprawiedliwym prawom (Prawo XII tablic), c)
sprawnemu gospodarowaniu oraz d) szkoleniu, by legioniści byli żołnierzami-rzemieślnikami
(umieli budować tarany, katapulty, wieża oblężnicze i balisty) Rzym odnosił niezliczone sukcesy:
1) najpierw Rzymianie podbili Italię, a na rzece Rubikon ustanowili granicę państwa rzymskiego,
2) w krwawych wojnach punickich pokonali potężną Kartaginę, jej największy wódz Hannibal o
mały włos nie zniszczył Rzymu, ale na końcu został pokonany przez Scypiona Afrykańskiego,
3) legiony pokonały nawet falangę macedońską oraz podbiły Macedonię i Grecję,
4) pod wodzą Pompejusza zajęły ziemie całego Bliskiego Wschodu aż do granic Mezopotamii,
5) słynny Gajusz Juliusz Cezar dzięki umiejętnościom rzemieślniczym legionistów, w bitwie pod
Alezją zwyciężył wodza Galów Wercyngetoryxa, przyłączył ogromną Galię i stał się bardzo bogaty,
6) niedługo potem z wojskiem przekroczył Rubikon, pokonał wojska Senatu i Pompejusza, obalił
ustrój republikański i stał się jedynym władcą imperium rzymskiego,
7) niespodziewanie w 44 r. p.n.e. grupa senatorów zamordowała go sztyletami i ogłosiła
przywrócenie republiki, ale adoptowany syn Cezara – Oktawian August pokonał spiskowców, zabił
ich i został pierwszym cesarzem.
Cesarstwo Rzymskie pod wodzą kolejnych cesarzy stało najpotężniejszym państwem
starożytności, które obejmowało wszystkie ziemie wokół Morza Śródziemnego.
A) sprawiedliwe prawo sprawiało, że licznym narodom podbitym przez Rzym, żyło się w jego
graniach lepiej niż wcześniej, dlatego rzadko się buntowali – imperium choć wielkie było trwałe,
B) kultura Rzymu zachwycała swym bogactwem: budowle (drogi, kamienie milowe, akwedukty,
termy, łuki triumfalne, Forum Romanum, Koloseum, Circus Maximus, Panteon), poeci (Horacy
„Exegi monumentum” , Wergiliusz „Eneida”, Owidiusz „Metamorfozy”), historycy (Liwiusz, Tacyt i
Swetoniusz), retorzy (Cyceron), filozofowie (Marek Aureliusz); dlatego podbici szybko się
romanizowali, czyli przyjmowali łacinę, kulturę i zwyczaje rzymskie jako swoją nową narodowość,
C) trzeba też pamiętać, iż Rzymianie, choć bardziej cywilizowani, nie byli mniej okrutni od innych
ludów: biczowanie, tortury, palenie na stosie i krzyżowanie to była w Rzymie codzienność,
D) jednak najgorszym zwyczajem Rzymu było masowe niewolnictwo - po każdej wojnie legiony
porywały z podbitych ziem tysiące niewolników, których traktowano jak przedmioty, pieczętowano
rozgrzanym żelazem, handlowano nimi, bito, a nawet zabijano dla rozrywki (walki gladiatorów);
E) ostatnim potężnym władcą Rzymu był pierwszy cesarz chrześcijanin - Konstantyn Wielki:
- w 313 r. zniósł karę śmierci za wiarę w Chrystusa, która obowiązywała od pożaru Rzymu w 64 r.
- dla sprawniejszego zarządzania założył drugą stolicę w Bizancjum, którą nazwał Konstantynopol,
to doprowadziło do podziału Cesarstwa na Wschodni i Zachodni. Gdy przybyli Germanie, podbili
Cesarstwo Zachodniorzymskie, zaś istniało do końca średniowiecza jako Cesarstwo Bizantyjskie.
Wilczyca kapitolińska
Siedem wzgórz nad Tybrem
Schemat Senatu w starożytnym Rzymie
(Trybun Ludowy miał prawo veta w Senacie, gdy uważał, że patrycjusze uchwalając prawo krzywdzą plebejuszy)
Liktorzy niosący fasces
(związane rózgi z toporem – symbol władzy w Rzymie)
Zgromadzenie Ludowe
Trybun Ludowy przemawia do plebejuszy
Prawo XII tablic
LEGIONIŚCI
SCHEMAT LEGIONU
„ŻÓŁW”
SZKOLENIE REKRUTÓW
LEGIONIŚCI BUDUJĄ FORTYFIKACJE
LEGIONIŚCI KOPIĄ FOSĘ
LEGIONIŚCI BUDUJĄ MOST
TARAN
LEGIONIŚCI RZUCAJĄ PILUM
WIEŻA OBLĘŻNICZA
KATAPULTA
BALISTA
REPUBLIKA RZYMSKA PRZED WOJNAMI PUNICKIMI (III w. p.n.e.)
REPUBLIKA RZYMSKA POD RZĄDMI JULUSZA CEZARA (I w. p.n.e.)
CESARSTWO RZYMSKIE POD RZĄDAMI OKTAWIANA AUGUSTA (I w.)
CESARSTWO RZYMSKIE U SZCZYTU POTĘGI (II w.)
MAPA HERODOTA
GAJUSZ JULIUSZ CEZAR
BITWA POD ALEZJĄ
WERCYNGETORYKS KAPITULUJE PRZED CEZAREM
CEZAR PRZEKRACZA RUBIKON (ALE IACTA EST - KOŚCI ZOSTAŁY RZUCONE)
CEZAR PRZEKRACZA RUBIKON (ALE IACTA EST - KOŚCI ZOSTAŁY RZUCONE)
TRIUMF JULIUSZA CEZARA (po pokonaniu wojsk Pompejusza i Senatu)
KLEOPATRA PRZED CEZAREM
KLEOPATRA, CEZAR I ICH SYN
ZABÓJSTWO CEZARA (Idy marcowe – 15 marca 44 r. p.n.e.)
KLEOPATRA I MAREK ANTONIUSZ
OKTAWIAN AUGUST
BUDOWA RZYMSKIEJ DROGI
RZYMSKA DROGA
KAMIEŃ MILOWY
(kamienie milowe pokazywało ile mil rzymskich zostało do Rzymu – „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”)
RZYMSKA ŁAŹNIA
RZYMSKA ŁAŹNIA
RZYMSKA ŁAŹNIA
(Rzymianie umieli konstruować systemy ogrzewania wody)
AKWEDUKT
(akwedukty sprowadzały świeżą wodę do miast)
AKWEDUKT
ŁUK TRIUMFALNY
(zwycięski wódz miał prawo dobyć Triumf, czyli uroczysty wjazd do Rzymu)
ŁUK TRIUMFALNY
FORUM ROMANUM
FORUM ROMANUM
CIRCUS MAXIMUS
CIRCUS MAXIMUS
PANTEON
PANTEON
PANTEON
PANTEON
KOLOSEUM
KOLOSEUM
KOLOSEUM
KOLOSEUM
KOLOSEUM
RZYMSKA BRAMA
(widać tutaj charakterystyczny rzymski styl architektoniczny – małe okienka z półokrągłymi łukami)
LIMES
(długi pas umocnień oddzielający terytoria Rzymu od ziem barbarzyńskich – rodzaju rzymskiego Wielkiego Muru)
LIMES
KRZYŻOWANIE
(najczęstsza metoda wykonywania wyroku śmierci przez Rzymian)
UKRZYŻOWANIE
(sceny z filmu o wielkim buncie gladiatorów pt.: „Spartakus”)
SZTURM LEGIONISTÓW NA MIASTO
(po każdym podboju legiony brały tysiące ludzi w niewolę)
NIEWOLNICY
SPRZEDARZ NIEWOLNIKÓW
NIEWOLNICY W KOPALNI
RZYMASKA GALERA
GALERNICY
(scena z filmu nagrodzonego 11 Oskarami pt.: „Ben Hur”)
NIEWOLNIK SKUTY KAJDANAMI
POŻAR RZYMU (64 r.)
(w roku 64 miał miejsce wielki pożar, który strawił 10 z 14 dzielnic Rzymu, prawdopodobnie wywołany celowo przez
cesarza Nerona, w celu obniżenia kosztów radykalnej przebudowy miasta)
MĘCZEŃSTWO CHRZEŚCIJAN W RZYMIE
(chrześcijan obwiniono o podpalenie Rzymu, co spowodowało, że stali się znienawidzeni – Neron rozpoczął
bezlitosne prześladowanie chrześcijaństwa, by zyskać popularność wśród tych, którzy stracili w pożarze krewnych
i dorobek swojego życia)
MĘCZEŃSTWO CHRZEŚCIJAN W RZYMIE
(wyznawanie wiary w Chrystusa było nielegalne i zagrożone karą okrutnej śmierci od rozkazu Nerona w 64 r. do
odwołania przez Konstantyna Wielkiego w 313 r.)
MĘCZEŃSTWO CHRZEŚCIJAN W RZYMIE
(mimo 250 lat prześladowań i groźby śmierci, chrześcijaństwo w tym czasie przyjęli prawie wszyscy mieszkańcy
Cesarstwa Rzymskiego)
DWIE STOLICE CESARSTWA RZYMSKIEGO
(podzielenie cesarstwa i współrządzenie przez dwóch cesarzy miało ułatwić obronę przed najazdami barbarzyńców)
GERMANIE POKONUJĄ LEGIONY
GERMANIE POKONUJĄ LEGIONY
GERMANIE W RZYMIE