renesans barok

BAROK
•Wojna trzydziestoletnia 1618 - 1648
•Rządy kardynała Richelieu we Francji - 1624 -1648
•Ścięcie Karola I - 1649
•Karol II królem Anglii - 1660
•Wojna Szwecji z Polską – 1655 - 1660
•Piotr I carem Rosji - 1682
•Śmierć Ludwika XIV. Ludwik XV na tronie Francji - 1715
•Fryderyk Wilhelm królem Prus – 1713 - 1740
•Ludwik XVI zaczyna panowanie we Francji - 1774
•Wojna Stanów Zjednoczonych o niepodległość -1775 - 1778
•Panowanie Katarzyny II – 1762 - 1796
•Panowanie Fryderyka II w Prusach – 1740 - 1787
Najważniejsze wydarzenia
Zdjęcie z krzyża
Rubens
Filozofia baroku
renesans
Człowiek w centrum myśli – potężny pan natury
Nauka, wykształcenie, wszechstronność
Harmonia w filozofii i sztuce
Mimetyczność sztuki (naśladownictwo)
Humanizm, sława, piękno świata i życia
jako motywy literatury
Wzrost handlu i roli pieniądza, bogacenie
się ludzi, wzrost gospodarczy
barok
Człowiek jako kruszyna w kosmosie,
powrót wiary w jedyną potęgę Boga
Religijność, metafizyka, mistycyzm
Dysharmonia, niepokój, niepewność
Ekspresjonizm sztuki
Przemijanie, szatan, śmierć, czas- motywy
sztuki i filozofii
Wojny, zarazy, głód, śmierć – spadek
demograficzny, zwątpienie w doczesne wartości
Filozofia baroku
•Rene Descartes (Kartezjusz)
Autor słynnej maksymy Cogito ergo sum (myślę, więc jestem);
Rozprawa o
metodzie
•Giordano Bruno – głosił naukę o nieskończoności
wszechświata; spłonął na stosie w 1600 r.
•John Locke – tabula
rasa
•Blaise Pascal
Autor wizji człowieka jako kruchej, rozumnej trzciny;
Autor Zakładu –słynnej „gry z Bogiem”
Autor dzieła Myśli.
Filozofia baroku
•Baruch Spinoza – panteizm - wszystko jest częścią Boga
•Gottfried Wilhelm Leibniz – świat składa się z
niezależnych od siebie monad
•Francis Bacon – określił reguły empirycznej metody
naukowej
•Tommaso Campanella – idee
komunizmu utopijnego w Mieście Słońca
Filozofia baroku
Isaac Newton
•oddzielił nauki ścisłe (zajmujące się materią) od filozofii
(badającej świat duchowy)
•sformułował prawo powszechnego ciążenia i trzy
fundamentalne zasady dynamiki
Galileusz
•określił reguły empirycznej metody naukowej
•odkrył księżyce Jowisza i zjawisko bezwładności
Filozofia baroku/Nauki przyrodnicze
Jan Heweliusz
•gdański astronom
•przeprowadził wiele
obserwacji księżycowych,
planetarnych i słonecznych
•zaobserwował fazy
planety Merkury
•Wyniki obserwacji słonecznych były
opublikowane jako dodatki do jego
Selenografii (1647), Cometografii
(1668), oraz Machina Coelestis
(1679)
Nauki przyrodnicze
Zjawiska
•Kontrreformacja – odpowiedź Kościoła katolickiego na renesansowy
ruch reformacji
•Marinizm – nurt w poezji (Giambattisto Marina), koncept-istota utworu
•Gongoryzm – hiszpański rodzaj poezji barokowej (Luis de Gongora),
zaskakująca, skomplikowana, filozoficzna treść
• Poezja metafizyczna – angielscy poeci (John Donne, George
Herbert); przeświadczenie o znikomości życia, przemijaniu, śmierci
•Klasycyzm – Francja; sposób życia i myślenia, przywołujący antyczne wzorce,
powołujący się na klasyczne autorytety
•Sarmatyzm – nurt charakterystyczny dla Polski, cała formacja kulturowa
polskiej szlachty, jej strój, obyczaje, sposób bycia i przekonanie o
wyjątkowości i wyższości swojej klasy, rzekomo pochodzącej od starożytnej
szlachty
•Topos piekła, szatana, śmierci i czasu – jako popularnych tematów
literatury
Literatura baroku
Literatura w baroku
Hiszpania
•Miguel Cervantes – Don Kichot
•Lope de Vega – dramaty np. Rodryg, ostatni z Gotów
•Calderon de la Barca – Książę niezłomny
•Luis de Gongora – poezje; gongoryzm
Miguel
Cervantes
Francja
Molier
•Molier (Jean Baptiste Poquelin)
– komedie, m.in. Świętoszek,
Skąpiec
•Pierre Corneille Cyd
•Jean de la Fontaine bajki
•Nicolas Boileau – Sztuka
poetycka
•Jean Racine – Fedra i inne
dramaty
•klasycyz
m
Literatura baroku
Anglia
• Shakespeare
•John Milton – Raj
utracony
poeci
metafizyczni:
•John
Donne
•George
Herbert
John Milton
Włoch
y
•Giambattista Marino - marinizm
•Torquato Tasso
Giambattista Marino
Literatura baroku
Literatura barokowa w Polsce
Epicy
•Jan Chryzostom Pasek
•Wacław Potocki
Poeci
•Jan Andrzej
Morsztyn
•Daniel
Naborowski
•Sebastian
Grabowiecki
•Hieronim
Morsztyn
•Zbigniew
Morsztyn
•Wacław
Potocki
•Jan z Kijan
Daniel Naborowski
Literatura baroku
Jan Andrzej
Morsztyn
Nurty w literaturze
barokowej
Literatura dworska
•Jan Andrzej Morsztyn
poezje i tomy:
-Kanikuła albo psia gwiazda
-Lutnia
polski przedstawiciel marinizmu
Literatura ziemiańska
(sarmacka)
•Jan Chryzostom
Pasek
Pamiętniki
poezja metafizyczna:
-Krótkość żywota
-Cnota grunt wszystkiemu
-Marność
•Jan z Kijan
- Fraszki Sowizdrzała
Nowego
•A. Władysławiusz
•Wacław Potocki
•Daniel Naborowski
Literatura plebejska
(miejska)
poezje:
-Nierządem Polska stoi
-Zbytki Polskie
-Pospolite ruszenie
epos:
-Transakcja wojny
chocimskiej
Literatura baroku
•W. Roździeński
•twórczość
anonimowa
Nurty w barokowej poezji polskiej
Poezja
metafizyczna
intelektualna
Poezja
„światowych
rozkoszy”
Poezja sarmacka
Poezja mieszczańsko
- plebejska
poezja dworska:
•Wacław Potocki
•Sebastian
Grabowiecki
poezja ziemiańska:
•wiersze anonimowe
•Szymon Szymonowic
-Sielanki
?
•Hieronim
Morsztyn
-Światowa rozkosz
•Mikołaj Sęp
Szarzyński
•Wespazjan
Kochowski
-psalmy
•Daniel Naborowski
•Szymon Szymonowic
Literatura baroku
•Jan z Kijan
•Jan Andrzej
Morsztyn
Nurty w barokowej poezji polskiej
Poezja
metafizyczna
intelektualna
•Mikołaj Sęp
Szarzyński
•Daniel Naborowski
•Sebastian
Grabowiecki
Poezja
„światowych
rozkoszy”
Poezja sarmacka
poezja dworska:
•Wacław Potocki
•Jan Andrzej
Morsztyn
•Wespazjan
Kochowski
-psalmy
•Szymon Szymonowic
-Sielanki
poezja ziemiańska:
•Szymon
Szymonowic
•Hieronim
Morsztyn
-Światowa rozkosz
Literatura baroku
Poezja
mieszczańsko plebejska
•Jan z Kijan
•wiersze anonimowe
Pięć kategorii opozycji
stylów renesansu i
baroku –wg Heinricha
Wolfflina
renesans
barok
•linearność
•malarskość
•płaskość
•głębia
•wielość
•jedność
•forma zamknięta
•forma otwarta
•jasność
•niejasność
Wniebowzięcie NMP
Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Michelangelo Merisi da
Caravaggio
Sztuki plastyczne baroku
Męczeństwo Św. Piotra, Michelangelo Caravaggio
Sztuki plastyczne baroku
Powołanie Św. Mateusza Michelangelo Caravaggio
Sztuki plastyczne baroku
Miłość zwycięży wszystko Michelangelo Caravaggio
Sztuki plastyczne baroku
Diego Velazquez
Sztuki plastyczne baroku
Sztuki plastyczne baroku
Poddanie Bredy Diego
Velazquez
Chrystus ukrzyżowany Diego
Velazquez
Sztuki plastyczne baroku
Triumf Bachusa Diego Velazquez
Sztuki plastyczne baroku
Rembrandt
Harmenszoon van
Rijn
Sztuki plastyczne baroku
Sztuki plastyczne baroku
Lekcja anatomii doktora Tulpa
Rembrandt
Powrót syna marnotrawnego Rembrandt
Sztuki plastyczne baroku
Portret szlachcica polskiego
Rembrandt
Sztuki plastyczne baroku
Peter Paul Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Pokłon Trzech Króli Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Ukrzyżowanie Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Zdjęcie z krzyża Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Trzy Gracje Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Cechy malarstwa
barokowego
?
Adoracja Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Cechy malarstwa
barokowego
•tematyka religijna, mitologiczna,
alegoryczna, historyczna,
portretowa
•religijność i mistycyzm
•bogata symbolika
•efektowny iluzjonizm
•ekspresj
a
•światłocie
ń
•bogactwo formy dzieł sztuki
(czasem sztuczność)
•dysharmonia
Adoracja Rubens
Sztuki plastyczne baroku
Architektura - cechy
•monumentalizm
•dynamika
•kontrast zestawień form
•efekty światłocienia
•bogata ornamentyka
•próby wkomponowania
budynku w otoczenie
•opiera się na wzorach
architektury klasycznej
Kościół Św.Mikołaja w Pradze
Architektura świecka
Architektura sakralna
•reprezentacyjne pałace rozbudowane
horyzontalnie, często z bocznymi
skrzydłami tworzą plan w kształcie litery
U
•ogród i park o geometrycznie
•kościoły podłużne, na planie prostokąta
oraz budowle centralne, na planie koła,
wieloboku, krzyża greckiego
zaprojektowanych trawnikach, klombach
Architektura baroku
Fasada kościoła Santa Susanna w Rzymie, projekt Carlo Maderna
Architektura baroku
Kościół Santa Maria della Salute w Wenecji, projekt Baldassare
Longhena
Architektura baroku
Plac św. Piotra, projekt Berniniego
Architektura baroku
Attyka na kolumnadzie Berniniego – Plac św. Piotra
Architektura baroku
Fontanna di Trevi Rzym
Architektura baroku
Zwinger, Drezno, projekt Pöppelmanna
Architektura baroku
Pałac w Carskim
Siole
Architektura baroku
Późnobarokowy Kościół Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej
Architektura baroku
Pałac w Wilanowie, projekt Augustyna Wincentego Locciego
Architektura baroku
Święta Lipka
Architektura baroku
Wnętrze poznańskiej fary
Architektura baroku
Muzyka barokowa
•początek: rok 1597 – skomponowanie przez
Jacopo Periego pierwszej opery Dafne
•Camerata Florencka
•basso continuo
•muzyka ma za zadanie uczyć – konstrukcje
formalne, np.: prezentacja tematu, rozwój
narracji, punkt kulminacyjny, podsumowanie
•opera (Monteverdi)
•suita, sonata, concerto grosso
•fuga (J.S.Bach)
•kompozycje ostatnich twórców baroku takich jak: Antonio Vivaldi, Johann Sebastian
Bach, Georg Friedrich Händel, Jean-Philippe Rameau czy Domenico Scarlatti
•koniec : śmierć
Bacha
Muzyka baroku
klawesyn
Jan Sebastian Bach
•niemiecki kompozytor
•uprawiał wszystkie współczesne
sobie gatunki muzyczne, poza
operą
•doprowadził do doskonałości
barokową formę fugi
Wybrane dzieła
•Pasja według św.
Mateusza
•Koncerty brandenburskie
Aria
F- dur I
(Allegro)
•Das Wohltemperierte Klavier
•Toccata i fuga d-moll
•Utwory na organy: preludia i fugi,
toccaty i fugi, fantazje i fugi, tria,
sonaty triowe, koncerty
Muzyka baroku
Jan Sebastian Bach
•niemiecki kompozytor
•uprawiał wszystkie współczesne
sobie gatunki muzyczne, poza
operą
•doprowadził do doskonałości
barokową formę fugi
Wybrane dzieła
•Pasja według św.
Mateusza
•Koncerty brandenburskie
Aria
F- dur I
(Allegro)
•Das Wohltemperierte Klavier
•Toccata i fuga d-moll
•Utwory na organy: preludia i fugi,
toccaty i fugi, fantazje i fugi, tria,
sonaty triowe, koncerty
Muzyka baroku
Jan Sebastian Bach
•niemiecki kompozytor
•uprawiał wszystkie współczesne
sobie gatunki muzyczne, poza
operą
•doprowadził do doskonałości
barokową formę fugi
Wybrane dzieła
•Pasja według św.
Mateusza
•Koncerty brandenburskie
Aria
F- dur I
(Allegro)
•Das Wohltemperierte Klavier
•Toccata i fuga d-moll
•Utwory na organy: preludia i fugi,
toccaty i fugi, fantazje i fugi, tria,
sonaty triowe, koncerty
Muzyka baroku
Georg Friedrich Händel
•niemiecki kompozytor i
organista
Wybrane utwory
•Opery
Almira
Agrippina
•Pasje
Pasja według Św. Jana
•Oratoria
Mesjasz
Alleluja
•Muzyka orkiestrowa
Water music
Music for the Royal Fireworks
•Kantaty
•Utwory religijne
•Serenady, maski, ody
Muzyka baroku
Antonio Vivaldi
•włoski skrzypek i kompozytor
Wybrane dzieła
•zbiory koncertów, np.12
koncertów
Spór między harmonią a
wyobraźnią w tym m.in. Wiosna
Cztery pory roku
•muzyka sakralna
•opery
Muzyka baroku
Claudio Monteverdi
•włoski kompozytor, skrzypek i
śpiewak
•pierwszy wielki twórca oper
•opery:
Toccata
Orfeusz
Ariadna
Powrót Ulissesa do ojczyzny
Koronacja Poppei
•dzieła sakralne
Muzyka baroku