Praktyki zarz*dzania lud*mi w bankach zagranicznych w Polsce w
advertisement
Praktyki zarządzania ludźmi w bankach zagranicznych w Polsce w okresie transformacji Dr Ilona Hunek Tło badania Dyscyplina: międzynarodowe ZZL W istniejącej literaturze – niewiele na temat ZZL w MNC działających w krajach przechodzących transformację Systemy społeczno-gospodarcze w okresie transformacji traktowane są w literaturze jako ‚słabo zinstytucjonalizowane’ a MNC postrzegane są jako ‚importerzy dobrych praktyk’ Czy zatem system przechodzący transformację wywiera jakiś wpływ na kształtowanie praktyk ZZL w MNC? Pytania badawcze W jaki sposób MNCs pochodzące z zachodnich ‚dojrzałych’ systemów społeczno-gospodarczych kształtują swoje praktyki ZZL w Polsce? ◦ Jaki wpływ wywiera na ten proces otoczenie społeczno-gospodarcze przechodzące transformację? ◦ Jak MNCs ‚odpowiadają’ na wyzwania pochodzące z tego otoczenia? ◦ Jaka jest użyteczność istniejących teorii w wyjaśnianiu praktyk ZZL w MNCs działających w kraju przechodzącym transformację? Perspektywy teoretyczne Perspektywa instytucjonalna ◦ efekt kraju pochodzenia ◦ efekt kraju inwestycji ◦ transfer praktyk z systemów ‚silniejszych’ do ‚słabszych’ Perspektywa strategiczna ◦ praktyki są efektem racjonalnego wyboru menedżerów ◦ praktyki ZZL ‚wspierają’ strategię konkurencyjną firmy Perspektywa polityczna ◦ aktorzy organizacyjni dążą do satysfakcji swoich interesów przy wykorzystaniu różnych źródeł siły ◦ transfer lub lokalizacja praktyk jest procesem konfliktowym Charakterystyka transformacji ‚Dziedzictwo’ poprzedniego systemu ◦ ‚gospodarka nieformalna’ ◦ brak ‚wsparcia’ dla nowych instytucji Redystrybucja władzy i wpływu ◦ silna obecność rządu w gospodarce ◦ ‚kapitalizm polityczny’ ◦ częste zmiany w rządzie prowadzące do braku stabilności Korygowanie ‚niedoskonałości instytucjonalnych’ ◦ zastępowanie instytucji normami z poprzedniego systemu (‚patrzenie wstecz’) ◦ importowanie ‚wzorców’ z Zachodu (‚patrzenie na zewnątrz’) Metodologia Porównawcze studia przypadku MNC z Niemiec i Irlandii ◦ dwa modele kapitalizmu: LME i CME ◦ Niemcy – długookresowa orientacja w dziedzinie rozwoju pracowników, kooperatywne relacje z pracownikami i związkami zawodowymi ◦ Irlandia – procedury kontroli finansowej, praktyki ZZL zorientowane na wyniki (performance), elastyczna polityka zatrudniania i zwalniania Metodologia cd. Polska – kraj inwestycji ◦ największa gospodarka CEE, duży wpływ FDI, ‚terapia szokowa’, liberalizacja, polityczna rola związków zawodowych Sektor bankowy (detal) ◦ strategiczne znaczenie dla gospodarki – interwencje rządu ◦ w Polsce – duży napływ FDI ◦ znaczny wzrost zatrudnienia Metodologia cd. Analizowane praktyki ◦ ‚dostosowanie’ poziomu zatrudnienia ◦ współzarządzanie pracownicze ◦ zarządzanie efektywnością pracy Zbieranie danych ◦ Wywiady, poziomy: menedżerowie w centrali, menedżerowie w polskiej filii, menedżerowie oddziałów, przedstawiciele pracowników ◦ analiza dokumentów organizacyjnych i artykułów prasowych ◦ obserwacja bezpośrednia Propozycje badawcze 1. Brak doświadczenia menedżerów z centrali w prowadzeniu działań w warunkach transformacji spowoduje, że MNC będą musiały dostosować swoje praktyki ZZL do warunków lokalnych aby mieć dostęp do lokalnych zasobów. 2. Ponieważ niepewność związana z procesem transformacji jest większa na początku procesu, w przypadku ‚pionierów’ dostosowanie będzie większe niż w przypadku MNC, które wejdą na rynek później. 3. ‚Dziedzictwo’ starego systemu będzie silniejsze w przypadku MNC, które wejdą na rynek w wyniku akwizycji firmy państwowej w procesie prywatyzacji. 4. W sytuacji braku ‚rusztowania instytucjonalnego’ istniejącego w kraju pochodzenia praktyki w MNC pochodzącym z Niemiec będą mniej podobne do ‚typowo niemieckich’ praktyk, niż praktyki w MNC z Irlandii do praktyk ‚typowo irlandzkich’ Propozycje badawcze cd. 5. Z uwagi na ‚płynność’ otoczenia w sektorze bankowym w Polsce strategie konkurencyjne MNC, i w konsekwencji praktyki ZZL, będą bardziej ‚kształtowane na miejscu’ niż centralnie planowane 6. Stosunki władzy/siły i procesy polityczne będą miały większy wpływ na tworzenie praktyk ZZL niż instytucje kraju pochodzenia i kraju inwestycji. 7. Interesy lokalnych menedżerów i zasoby, do których mają dostęp będą kluczowym czynnikiem kształtującym praktyki ZZL w MNCs. Wyniki: podobieństwa Silny wpływ ‚efektu kraju inwestycji’ – jednak jego źródło nie było w ‚sile’ instytucji, ale w płynności i niepewności, która wzięła się z gry politycznej na poziomie makro ◦ Rozwój polskiego sektora bankowego – zmiany polityki prywatyzacji – wpływ na czas i sposób wejścia na rynek i strategie konkurencyjne W obu bankach ekspertyza menedżerów lokalnych była kluczowa – to doprowadziło do autonomii polskich menedżerów Oba banki zaadoptowały podobną strategię w restrukturyzacji zatrudnienia, w celu pozbycia się ‚dziedzictwa’ W obu bankach praktyki zarządzania efektywnością pracy były uznane za priorytetowe – oba banki usiłowały je ‚zaimportować’ z centrali Wyniki: różnice Czas wejścia i strategia wzrostu ◦ AIB – ‚pionier’, przejęcie banku w dobrej kondycji, wczesna adaptacja, uczenie się, drugie przejęcie, fuzja, transfer ◦ DB – ‚późne wejście’, wymuszona inwestycja w bank w słabej kondycji, rosnąca konkurencja, presja na szybki wzrost, próba transferu, adaptacja Sposób dojścia do władzy polskich menedżerów ◦ AIB – świadome oddanie władzy i ‚ustawienie się’ na pozycji doradcy ◦ DB – nieudana próba kontroli operacji, ‚wymuszone’ oddanie władzy w ręce polskich menedżerów Sposób kształtowania praktyk ZZL ◦ AIB – najpierw adaptacja, potem transfer, kontrola ‚kontraktowa’, unikanie konfliktu ◦ DB – nieudana próba transferu, adaptacja, próba ‚twardej’ kontroli, konflikty Wyniki: praktyki ZZL Dostosowanie zatrudnienia ◦ AIB – zwolnieniom towarzyszy kampania informacyjna, konsultacje z zz, rekrutacja wewnętrzna, umowy o pracę ◦ DB – zwalnianie i rekrutacja, brak konsultacji, wykorzystanie sieci kontaktów, ‚podbieranie’ pracowników, sieć agentów Współzarządzanie pracownicze ◦ AIB – kolektywne i indywidualne, nieantagonistyczne podejście do zz ◦ DB – marginalizacja zz, komunikacja bezpośrednia na poziomie oddziałów, brak formalnych kanałów reprezentacji indywidualnej Zarządzanie efektywnością pracy ◦ AIB – system premii połączony z zaawansowanymi praktykami oceny i coachingu ◦ DB – system premii sprzedażowych, praktyki głównie nakierowane na eliminację ‚nieefektywnych’ pracowników Interpretacja wyników – jak wytłumaczyć podobieństwa i różnice Różnice w podejściu do ‚lokalnych wyzwań’ 1. ◦ ◦ Wpływ ‚płynnego’ otoczenia instytucjonalnego – różne możliwości wejścia i wzrostu w różnym czasie Decyzja dotycząca momentu wejścia Warunki w przejętym banku Kształtowanie praktyk jako proces polityczny 2. 3. 4. 5. ◦ ◦ 6. Dzielenie się władzą aby utrzymać kontrolę Narzucenie kontroli – opór – walka - lokalizacja Asertywna postawa polskich menedżerów Brak wiedzy menedżerów z centrali Istnienie związków zawodowych w przejętym banku Wnioski W systemie przechodzącym transformację efekt kraju inwestycji jest znaczący, ale powinien być rozumiany nie w kontekście ‚siły’ instytucji ale ‚płynności’ systemu i płynących stąd wyzwań 1. ◦ 2. Wpływ kraju inwestycji zależy od tego, w jaki sposób aktorzy postrzegają wyzwania systemu i w jaki sposób na nie odpowiadają Podejście instytucjonalne było mało użyteczne przy wyjaśnianiu praktyk ZZL w badanych bankach Wnioski cd. Strategia wzrostu operacji była ważnym czynnikiem kształtującym praktyki ZZL w badanych bankach. Strategia ta była z kolei kształtowana przez ‚płynne’ otoczenie Relacje polityczne i siła/władza aktorów były głównymi czynnikami kształtującymi praktyki ZZL, lokalni menedżerowie byli głównymi aktorami procesu 3. 4. ◦ ◦ ◦ Sposób w jaki lokalni aktorzy mobilizowali zasoby i korzystali ze źródeł siły w dużej mierze może być wyjaśnione specyficznymi warunkami otoczenia lokalnego Głównym źródłem siły polskich menedżerów była ich dogłębna znajomość polskiego systemu Brak wiedzy irlandzkich i niemieckich menedżerów na temat polskiego systemu ograniczył ich władzę przynajmniej na pewien czas Wnioski cd. Moment wejścia i sposób wejścia na rynek polski były istotnymi czynnikami wyjaśniającymi praktyki ZZL w obu bankach 5. ◦ ◦ Decyzja o odroczeniu momentu wejścia ograniczyła opcje sposobu wejścia i możliwości wzrostu operacji Struktura zatrudnienia w przejętych bankach, kompetencje załogi i postawy menedżerów i pracowników stworzyły przeszkody dla transferu i implementacji korporacyjnych praktyk ZZL Granice badania i sugestie kolejnych badań Sektor bankowości detalicznej ◦ Uogólnienie do sektorów zajmujących strategiczną pozycję w gospodarce ◦ Badanie sektorów strategicznych w innych krajach Dwie ‚narodowości’ ◦ Reprezentują dwa ‚skrajne’ modele kapitalizmu ◦ Kwestia reprezentatywności – inne banki Dwa studia przypadków ◦ Badanie ankietowe aby móc rozszerzyć granice do populacji banków w Polsce Czas ◦ Badanie banków, które weszły do Polski po 2004 ◦ Różnice w praktykach w czasie AIB vs Santander – efekt kraju pochodzenia (?)
