Co to jest sprawozdanie finansowe
advertisement
Prezentacja danych finansowych organizacji Projekt „Akademia zarządzania finansami NGO” Konstancin, 12-14 września 2012 Sprawozdanie finansowe Co to jest sprawozdanie finansowe ? Jest to ogół sprawozdań finansowych dostarczających informacji o firmie, o działalności gospodarczej organizacji, o sytuacji finansowej oraz o wyniku finansowym. Sprawozdanie jest produktem finalnym systemu rachunkowości. Jaki cel spełnia sprawozdanie finansowe ? Zaspokaja potrzeby informacyjne szerokiego kręgu odbiorców. Daje wiedzę na temat: • Majątku organizacji • Źródeł jej finansowania • Pozwala ocenić rentowność organizacji oraz… • Płynność finansową Sprawozdanie finansowe Kto jest odbiorcą sprawozdania finansowego ? a) b) • • • • • Kadra zarządzająca danej organizacji Użytkownicy zewnętrzni: Kredytodawcy Inwestorzy Kontrahenci Władze samorządowe Społeczeństwo Sprawozdanie finansowe Co można wyczytać? 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zarządzający chcą wiedzieć, czy prowadzona działalność się bilansuje. Przedstawiciele organu nadzoru chcą wiedzieć, jaka jest skuteczność zarządu. Sponsorzy chcą wiedzieć, czy ich inwestycja społeczna była trafiona. Kredytodawcy chcą wiedzieć, czy mogą udzielić kredytu, potem ewent. go przedłużyć. Urząd skarbowy chce wiedzieć, czy dochód do opodatkowania jest ustalony we właściwy sposób. Organ nadzoru zewnętrznego chce wiedzieć, czy sprawozdania finansowe sporządzone zostało zgodnie z obowiązującymi przepisami. Sprawozdanie finansowe Podstawowa zasada - true and fair value (zasada rzetelnego i wiernego obrazu) Sprawozdanie finansowe powinno zawierać informacje odzwierciedlające rzeczywistą sytuację majątkową i finansową organizacji. Sprawozdanie finansowe Aby ją zachować, należy kierować się następującymi zasadami: 1. podmiotowości - rachunkowość jest prowadzona dla podmiotu wyodrębnionego organizacyjnie i majątkowo 2. periodyzacji - dokonanie podziału czasu działania podmiotu na okresy obrachunkowe . 3. kontynuacji działania - przyjmuje się, że jednostka będzie kontynuowała działanie w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmienionym istotnie zakresie. 4. memoriałowa - operacje gospodarcze ewidencjonuje się z chwilą ich wystąpienia, a nie w momencie wpływu lub wypływu środków pieniężnych. 5. ostrożności - polega na zachowaniu rozwagi przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów 6. ciągłości stosowanych metod. 7. istotności - oznacza , że jednostka zobowiązana jest wyodrębnić wszystkie informacje o operacjach gospodarczych istotnych dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej jednostki . Sprawozdanie finansowe Kiedy sporządzamy sprawozdanie finansowe ? Sporządzenie sprawozdania powinno być poparte zamknięciem ksiąg rachunkowych, przypadać w tzw. dzień bilansowy. Przypadki, w których zamyka się księgi rachunkowe: - W dzień kończący rok obrotowy W dzień zakończenia działalności Na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej Kiedy jedna jednostka przejmuje drugą W dniu podziału lub połączenia jednostek W dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan upadłości Sprawozdanie finansowe Elementy sprawozdania finansowego 1. Bilans 2. Rachunek wyników/ zysków i strat 3. Informacja dodatkowa Sprawozdanie finansowe BILANS to z łacińskiego „bis lanx” i oznacza dwie szale wagi Sprawozdanie finansowe Bilans Bilans – czyli „rachunek majątku” podaje aktualną sytuację finansową i majątkową podmiotu na określony dzień, zestawienie majątku (tego, co jednostka posiada) AKTYWA oraz źródeł ich pochodzenia i finansowania PASYWA, jest fotografią stanu majątku organizacji w danym momencie Sprawozdanie finansowe AKTYWA = PASYWA Sprawozdanie finansowe Zasada równowagi bilansowej SUMA aktywów = SUMA pasywów Czyli Majątek (trwały i obrotowy) = Kapitał (własny + obcy) Sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe Aktywa i pasywa ujmuje się w bilansie według następujących kryteriów: Aktywa - są ułożone w bilansie według stopnia płynności, czyli wg zdolności danego składnika majątku na gotówkę. Na początku znajdują się wartości niematerialne i prawne, przez rzeczowe aktywa trwałe, inwestycje aż po najbardziej płynne, czyli środki finansowe. Pasywa - są ułożone w bilansie według rosnącej wymagalności, czyli wg zmniejszających się terminów ich zwrotu wierzycielom. Na początku znajduje się kapitał własny, pożyczki, jak również zobowiązania wobec dostawców. Sprawozdanie finansowe AKTYWA Sprawozdanie finansowe PASYWA Sprawozdanie finansowe Bilans – ma zawsze jednolitą formę, a więc musi zawierać obligatoryjne informacje: • • • • • • • nazwę i adres Twojej organizacji, jej numer statystyczny (REGON), datę, na którą został sporządzony bilans (dzień bilansowy), wyszczególnienie grup i pozycji aktywów oraz pasywów z podaniem ich wartości, sumę bilansową, informacje uzupełniające istotne dla rzetelności oraz przejrzystości sytuacji finansowej i majątkowej, datę i podpisy kierownika Twojej organizacji i głównego księgowego. Sprawozdanie finansowe W bilansie kierujemy się 6 zasadami: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zasada Zasada Zasada Zasada Zasada Zasady równowagi finansowej segregacji dnia bilansowego ciągłości kompletności formalne Sprawozdanie finansowe Operacje gospodarcze – zmiany w bilansie 1.Operacje powodujące zmiany 2.Operacje powodujące zmiany 3 Operacje powodujące zmiany zwiększenie sumy bilansowej 4.Operacje powodujące zmiany zmniejszające sumy bilansowej tylko w aktywach tylko w pasywach jednocześnie w aktywach i pasywach oraz jednocześnie w aktywach i pasywach oraz Każda operacja gospodarcza wywołuje zmiany w dwóch różnych składnikach bilansu Żadna operacja gospodarcza nie zmienia zasady równowagi bilansowej Sprawozdanie finansowe Czytając bilans, należy pamiętać, że: • Jest on zawsze sporządzany metodą netto. Oznacza to konieczność uwzględniania korekt przy wycenie niektórych aktywów i pasywów. Przykład: Majątek trwały podlega umorzeniu, co podczas sporządzania bilansu wymaga wyznaczenia wartości bieżącej tych aktywów (wartości netto). Dotyczy to wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych. Sprawozdanie finansowe Informacje do „wyczytania” z bilansu: 1) czy organizacja osiągnęła zysk, czy poniosła stratę, 2) w jakim stosunku do kapitałów własnych ukształtował się wynik finansowy, 3) czy organizacja była w stanie regulować na bieżąco swoje zobowiązania, 4) jaka jest wartość majątku organizacji Sprawozdanie finansowe RACHUNEK WYNIKÓW/ZYSKÓW i STRAT Sprawozdanie finansowe Rachunek zysków i strat • Jest drugim obowiązkowym elementem sprawozdania finansowego. • Rachunek zysków i strat to informacja zbierająca przychody i koszty organizacji w poszczególnych jej rodzajach działalności: statutowej nieodpłatnej/ odpłatnej czy gospodarczej (ZiS) i wykazująca wynik finansowy, czyli różnicę między przychodami i kosztami. Sprawozdanie finansowe Jakie informacje znajdziemy w RW/RZiS ? • Jakie były przychody organizacji, a więc np.: w pozycji „przychody z działalności statutowej nieodpłatnej” znajdziemy wartość otrzymanych dotacji, darowizn, również rzeczowych z przeznaczeniem na cele statutowe; w przypadku stowarzyszeń w oddzielnej pozycji są wyróżnione składki członkowskie. • Jakie były koszty organizacji - koszty organizacji to suma kilku pozycji m.in.: „koszty działalności statutowej nieodpłatnej”, „koszty działalności statutowej odpłatnej”; „koszty administracyjne”. Sprawozdanie finansowe RW/RZiS pokaże nam przede wszystkim wynik finansowy organizacji. Może on być: Dodatni – to dobra wiadomość Ujemny – nie stanowi jeszcze tragedii Sprawozdanie finansowe Jaka jest różnica pomiędzy Bilansem, a Rachunkiem Wyników? Bilans – pokazuje majątek jednostki RW – pokazuje efekty jego wykorzystania Sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe INFORMACJA DODATKOWA Sprawozdanie finansowe Informacja dodatkowa • • Jest trzecim elementem sprawozdania finansowego. Przedstawia dane i objaśnienia, które nie zostały ujęte w pozostałych elementach sprawozdania, a które są potrzebne, żeby jasno i rzetelnie ocenić sytuacje majątkową i finansową organizacji. Sprawozdanie finansowe Rolą Informacji Dodatkowej (ID) jest uszczegółowienie danych. Naczelna zasadą przy sporządzaniu ID jest zasada ISTOTNOŚCI Oznacza ona, że zamieszcza się tylko informacje, które są ważne dla oceny działalności organizacji. Sprawozdanie finansowe Informacja Dodatkowa w myśl zasady o rachunkowości składa się z dwóch części: 1. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego (umieszczone na początku przed bilansem) 2. Dodatkowe informacje i objaśnienia Sprawozdanie finansowe Sprawozdanie finansowe Zasada kontynuacji działalności Przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że organizacja będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, właściciel organizacji uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego. Najważniejsze informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym cd. Przypadki szczególne Pamiętaj, że Twoja organizacja jest jak firma i jak każda firma podlega obowiązującym prawom rynku. Przypadki szczególne wynik finansowy +/- Co nazywamy wynikiem finansowym ? Wynik finansowy – to różnica pomiędzy przychodami, a kosztami ich uzyskania, obliczona dla określonej organizacji w wybranym okresie sprawozdawczym. Przypadki szczególne wynik finansowy +/Rozróżniamy wyniki finansowe: Wynik finansowy brutto – jest wynikiem organizacji obliczonym na podstawie rachunku zysków i strat tworzonego zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz z uwzględnieniem ustaw podatkowych stanowi podstawę naliczenia podatku dochodowego. Wynik finansowy netto – jest wynikiem pomniejszonym o podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia Przypadki szczególne wynik finansowy +/- Wynik finansowy może być: Dodatni – wtedy jest nazywany zyskiem, Ujemny – wówczas mówimy o stracie. Przypadki szczególne wynik finansowy +/Wynik finansowy dodatni – to dobra wiadomość Jest to wynik finansowy organizacji, gdzie występuje różnica dodatnia pomiędzy przychodami i kosztami. Organizacja osiąga wynik finansowy dodatni, jeśli w danym roku uda się jej zgromadzić więcej przychodów niż poniesie kosztów. Przypadki szczególne wynik finansowy +/- Wynik finansowy ujemny – to zła wiadomość ! (…ale nie najgorsza) Powstaje wówczas,gdy organizacja w danym roku nie osiąga wystarczających przychodów, żeby pokryć wszystkie poniesione koszty. Mówimy wtedy o wyniku finansowym ujemnym. Przypadki szczególne wynik finansowy +/- Niezwykle cenną umiejętnością jest sztuka przewidywania zbliżających się kłopotów. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Symptomy zbliżającej się złej kondycji finansowej organizacji: • • • • • Niższe od zakładanych przychody Ujemny wynik finansowy (strata) Znaczny wzrost należności lub zobowiązań z tytułu dostaw, usług i obowiązków wobec ZUS/US Znaczne zmniejszenie stanu środków pieniężnych Rosnące koszty finansowe Przypadki szczególne wynik finansowy I. Niższe przychody z działalności Niższe niż w analogicznym okresie roku ubiegłego przychody są mocnym sygnałem pogarszania się sytuacji finansowej w organizacji. Uwaga: Zmniejszenie przychodów pozostawia bez zmian koszty związane z bieżącym funkcjonowaniem jednostki - co może w konsekwencji doprowadzić do wystąpienia braku gotówki. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny II. Ujemny wynik finansowy jest sygnałem ostrzegawczym Należy bardzo uważnie prześledzić zdarzenia finansowe, które do tego doprowadziły, poprosić księgowego o szczegółową analizę powstania takiego wyniku i poszukać przyczyn. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Do najczęstszych przyczyn powstawania ujemnego wyniku finansowego dochodzi kiedy : • • • • Decydujemy się na zbyt wysoki wymagany wkład własny do projektów, na które organizacja otrzymała dofinansowanie Brak wystarczających źródeł pokrycia kosztów Otrzymujemy zbyt zredukowane kwoty dotacji już w trakcie trwania realizacji projektu, nie korygując założeń budżetowych Mamy niewspółmierne do prowadzonych projektów wysokie koszty obsługi To wszystko może doprowadzić do utraty płynności finansowej w organizacji. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Konsekwencją ujemnego wyniku finansowego jest ujemny kapitał własny Jeśli wynik finansowy jest dodatni, wartość kapitału własnego rośnie, maleje zaś, gdy wynik jest ujemny. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Kapitał własny – skąd się bierze ? Źródłem pochodzenia kapitałów własnych są pierwotne wkłady założycieli, zysk netto z roku bieżącego, zyski zatrzymane z lat poprzednich i rezerwy. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Kapitał ujemny – jakie niesie za sobą konsekwencje ? Ujemny kapitał oznacza zagrożenie kontynuacji działalności organizacji. Gdy strata przewyższa sumę kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest zobligowany do zwołania organu nadzoru w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia organizacji. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny III. Znaczny wzrost należności lub zobowiązań z tytułu dostaw, usług Przyczyna nagminnie niezauważana i lekceważona Nieuzasadnione zwiększanie się należności i zobowiązań jest niezwykle niebezpieczną tendencją, która prowadzi do: Utraty płynności finansowej Utraty dotychczasowych kontrahentów i partnerów Utraty wiarygodności kredytowej Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny IV. Znaczne zmniejszenie stanu środków pieniężnych Jeżeli organizacja w dłuższym okresie nie wykazuje nadwyżek gotówki, to może to oznaczać zbliżające się problemy z płatnościami. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny V. Rosnące koszty finansowe Jeżeli wzrosty kosztów finansowych nie są równoważone wzrostami przychodów finansowych to sytuację należy uznać za niekorzystną. Stale rosnące koszty finansowe oznaczają najczęściej korzystanie z coraz droższego finansowania zewnętrznego. Przypadki szczególne wynik finansowy ujemny Jak przeciwdziałać problemom Można to osiągnąć, jeżeli: • • • Zaakceptujemy fakt, że podlegamy tak jak wszyscy zarządzający firmami bezlitosnym prawom rynku Będziemy systematycznie analizować już osiągnięte wyniki pod kątem historycznym Znając przyczyny, będziemy zdecydowani wprowadzić działania naprawcze, gdyż tylko one mogą w znacznym stopniu ograniczyć głębsze pogorszenie się sytuacji organizacji. Firma i Rynek Symptomy pogarszającej się kondycji finansowej firm wg różnych grup interesariuszy. Źródło: opracowanie własne na podstawie S. Slatter, D. Lovett, Restrukturyzacja firmy. Zarządzanie przedsiębiorstwem w sytuacjach kryzysowych, WIG Press, Warszawa 2001, s. 14-16. Objawy zwiastujące kłopoty firmy są różnie postrzegane przez poszczególne grupy interesariuszy (np. klientów, pracowników, dostawców, analityków finansowych czy audytorów) bankrutującego przedsiębiorstwa. Identyfikujemy 5 grup interesariuszy. Firma i Rynek Wymienione w powyższej tabeli symptomy słabnącej kondycji przedsiębiorstwa umożliwiają rozpoznanie zbliżających się kłopotów. By ich jednak uniknąć, co nie zawsze jest możliwe, niezbędne jest poznanie ich przyczyn. Różnica pomiędzy symptomem a przyczyną: • • przyczyna to czynnik powodujący jakiś skutek w sposób bezpośredni lub pośredni symptom oznacza pewien sygnał ostrzegawczy zaistnienia niekorzystnego zjawiska Źródło: M. Szczerbak, „Przyczyny upadłości przedsiębiorstw w Polsce”, w: Ekonomiczne i prawne aspekty upadłości przedsiębiorstw, red. B. Prusak, Difin, Warszawa 2007, s. 52.
