Litosfera - BEZ

LITOSFERA to zewnętrzna najbardziej sztywna powłoka kuli
ziemskiej sięgająca do głębokości około 80 do 150km.
Badaniem wnętrza Ziemi zajmuje się geofizyka. Badania
geofizyczne, a przede wszystkim analiza zapisów przebiegu fal
sejsmicznych, które w czasie trzęsienia mogą przenikać całą
planetę, pozwoliły na wydzielenie trzech głównych stref
budujących Ziemię: skorupy ziemskiej, płaszcza i jądra. Różnią
się one składem chemicznym, budową i właściwościami
fizycznymi. Badania fal sejsmicznych dowiodły, że na pewnych
głębokościach ulegają one odbiciu i załamaniu. Pozwala to
stwierdzić, że budowa wnętrza Ziemi nie jest jednolita. Skorupa
ziemska jest to zewnętrzna, najcieńsza warstwa litosfery, w
skład której wchodzą wszystkie pierwiastki chemiczne.
Zbudowana jest z dwóch stref: granitowej- występującej
głównie pod kontynentami i bazaltowej- obejmującej całą kulę
ziemską.
Strefa granitowa zbudowana jest ze związków krzemu, glinu i
tlenu, stąd nazwa sial. (średnia gęstość 2,7 9/cm3)
Strefa bazaltowa budują krzem, magnez i tlen, stąd nazwa
slima. (średnia gęstość 3,0 g/cm3). Skorupa ziemska znajduje
się w ciągłym ruchu zarówno poziomym jak i pionowym.
Poniżej skał bazaltowych rozciąga się gruby płaszcz Ziemi.
Płaszcz Ziemi dzieli się na płaszcz zewnętrzny i wewnętrzny.
Płaszcz zewnętrzny budują związki chromu, żelaza, krzemu i
magnezu- crofesima (średnia gęstość ok. 4,0 g/cm3). Górna
część zewnętrznego płaszcza od 80 do 150 km głębokości jest
warstwą o cechach plastycznych- stanowi jak gdyby podściółkę
zapewniającą skorupie ziemskiej ruchliwość.
głębiej rozciąga się płaszcz wewnętrzny, zbudowany głównie z
niklu, żelaza, krzemu i magnezu- nifesima (średnia gęstość
wynosi 5.0-6,6 g/cm3). W płaszczu Ziemi zachodzą zjawiska
związane z powolnym przemieszczaniem się w górę
plastycznych mas materii pod wpływem ciepła z głębi
Ziemi(ruchy konwekcyjne).
Rozmieszczenie kontynentów na kuli ziemskiej jest
nierównomiernie. Już od dawna zgodność zarysów wschodnich
wybrzeży Ameryki Północnej i Południowej z zachodnimi
wybrzeżami Europy i Afryki nasuwała przypuszczenie, że
wszystkie dzisiejsze kontynenty stanowiły w przeszłości jedną
wielką całość. Istniało kilka hipotez potwierdzających to
założenie.
Minerały które odgrywają ważną rolę w budowie skorupy
ziemskiej nazywamy minerałami skałotwórczymi. Należą do
nich: kwarc, kalcyt, dolomit, skalenie... Z gospodarczego pkt.
widzenia ważne są minerały złożone do produkcji różnych
wyrobów. Ilości minerałów nadających się do wykorzystania
nazywamy złożem mineralnym. Do podstawowych minerałów
złożonych należą: rudy żelaza, rudy aluminium, rudy cynku, i
ołowiu, kruszce metali kolorowych i metali szlachetnych i
kamienie szlachetne.
bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...
Podział Skał
-skały osadowe - postają w wyniku osadzania się w
zbiornikach wodnych lub na lądzie okruchów skał. Dzielimy je
na skały okruchowe z gruzu (brekcja), ze żwiru (zlepieniec), z
piasku (piaskowiec), z mułu (mułowiec), z iłu (iłowiec). Iły
zawierające piasek to glina. Skały organogeniczne (powstają z
nagromadzenia szczątków roślin i zwierząt: wapienie - kreda
pisząca, skały krzemionkowe, węgle - brunatny, kamienny i torf,
węglowodory - ropa naftowa, gaz ziemny, asfalt. Skały
pochodzenia chemicznego - sól, siarka.
- skały przeobrażone - metamorficzne- powstają w wyniku
działania wysokiego ciśnienia i temp. na skały magmowe lub
osadowe. Do znanych skał przeobrażonych należą: marmur (z
wapieni), kwarcyt (z piaskowców), grysy (z granitów), łupki (z
iłowców).
Skały mają liczne zastosowanie w budownictwie, w przemyśle
chemicznym, energetycznym.
-magmowe (magma - są to płynne skały znajdujące się we
wnętrzu Ziemi) - powstają w wyniku krzepnięcia magmy. Ze
względu na sposób i przebieg procesu krystalizacji wyróżnia się
skały magmowe głębinowe - proces krystalizacji minerałów
zachodzi tu głęboko pod powierzchnią Ziemi i skały magmowe
wylewne - krzepnięcie zachodzi na powierzchni Ziemi lub tuż
pod nią. Najdogodniejsze warunki do krystalizacji mają
minerały, które powstają we wnętrzu Ziemi, stąd skały
głębinowe są jawnokrystaliczne, np. granit, sjenit, natomiast
skały wylewne mają budowę skrytokrystaliczną, gdyż nie było
warunków do wytworzenia kryształów np. bazalt, który ma
jednolitą, ciemną barwę.
bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...