TRAUMATOLOGIA Uszkodzenia ciała • Urazy mechaniczne

TRAUMATOLOGIA
Uszkodzeniaciała
• Urazymechaniczne
• Chemiczne
• Elektryczne
• Działaniepromienirtg,radu
• Działanieniskiejiwysokiejtemperatury
OBRAŻENIAPRZYŻYCIOWE
• Podbiegnięciakrwawe
• Cechyzapalenialubgojeniasię
• Masywnykrwotok
• Ogniskaaspiracjikrwiwmiąższupłuc
• Zatorpowietrznylubzatorytłuszczowe
OBRAŻENIASCHYŁKOWEIPOŚMIERTNE
• Obrażeniaokołośmiertne(schyłkowe)
• OBRAŻENIAPOŚMIERTNE
• Obrażeniazwłokwwodzie
• Działaniegryzoni
• Uszkodzeniatransportowe
• Rozkawałkowaniezwłok
Rodzajeurazów:
• urazczynny,
• urazbierny.
Rodzajenarzędzi:
• tępe
• ostre,
• ostro-kończyste,
• kończyste.
• Identyfikacjanarzędzia
• Szerokogrupowa
• Wąskogrupowa
• Indywidualna
URAZYMECHANICZNE
• Obrzękizaczerwienienie
• Otarcianaskórka
• Zasinienia(podbiegnięciakrwawe)
• Rany–
– Zadanenarzędziamitępymi
– Zadanenarzędziamiostrymi
– Postrzałowe
– Spowodowanedziałaniemprąduelektrycznego,temperatury
Cechyranytłuczonej:
• kształtosełkowatyzodgałęzieniami,nieregularny,niekiedypodobnydoliteryL
lubV,
• brzeginierówne,zotarciaminaskórkanaobwodzie,
• wdniemostkitkanekodpornychnauraz(włóknasprężyste,nerwy,naczynia,
ścięgna),
• obrzękipodbiegnięciekrwawewrzucierany.
Ranaowyglądzienietypowym:linijna,przypominającaciętąwmiejscachwktórych
skóranapiętajestnatwardympodłożunp.naczaszce.Dokładneoględzinywykazują
jednakcechyranytłuczonej–obrzękwrzucieimostkiłącznotkankowewdnie.
Ranadarta:
• powstajewskuteksilnegourazunarzędziemtępym,godzącymstycznielubpod
pewnymkątemdopowierzchniskóry,copowodujeoderwaniepłataskórnego
(jestniąnp.oskalpowanie).
Ranakąsana:
układającesięwłukidrobne,okształcieprostokątnymranytłuczone,otoczonesińcem,
zobrzękiem,stanowiąceodbiciezębów
Ranyrąbane:
• stanowiąpomostpomiędzyranamitłuczonymiaciętymi.
• Wporównaniuzranamitłuczonymi:
·sągłębsze,
·częstopołączonezuszkodzeniamikośćca,
·urozmaiconycharakterwzależnościodrodzajunarzędzia.
Ranycięte:
• kształtlinijnylubwrzecionowaty,
• brakotarcianaskórkanabrzegach,
• brzegirówne,
• brakpodbiegnięćkrwawychnabrzegachiwdnie,
• różnagłębokość.
Cechyranykłutej:
• otwórwkłucia,
• kanał(wtkankachmiękkichmożebyćdłuższyniżdługośćnarzędzia),
• Ewentualnieotwórwykłucia.
• Różnicowanierankłutychiciętychsamobójczychi
zdanychprzezosobędrugą
Cechycharakterystycznedladziałaniarękiwłasnej:
• Nacięciairanypróbnewokółranyśmiertelnej,
• Obnażenieciaławokolicyzadaniaranysamobójczej,
• Dostępnośćdlawłasnejrękimiejscazranienia
• Brakuszkodzeńkośćcawprzebiegukanałurany
• Braktzw.obrażeńobronnych
Uszkodzeniaciałainneniżmechaniczne:
• Chemiczne
• Elektryczne
• Działaniepromienirtg,radu
• Działanieniskiejiwysokiejtemperatury
• RAŻENIEPRĄDEMELEKTRYCZNYM-DZIAŁANIEMIEJSCOWE
• Wobrębieznamieniaprądustwierdzasięniekiedynaskórzeinkrustację
metalem,związanązprzenikaniemjonówmetaluzprzewodnikawgłąbskóry.
Znamięmożenp.przybraćzabarwieniezielono-niebieskawepodwpływem
jonówmiedzi.
- Typoweznamionaspotykasięnajczęściejnadłoniowejpowierzchnirąklub
podeszwowejpowierzchnistóp.Znamięprądujestniebolesne,goisiędługo,
zwyklebezpowikłańropnych.Jesttoutrwalonazmianaskórna,możebyćnawet
widocznanazwłokachrozłożonychgnilnie.
• RAŻENIEPRĄDEMELEKTRYCZNYM-DZIAŁANIEMIEJSCOWE
- Przydziałaniuprąduwysokiegonapięciapowstająobrażeniaprzypominające
ranyrąbane,zezwęgleniemokolicznychtkanekmiękkich,amputacjekończyn,
zwęgleniecałegociała.
• RAŻENIEPRĄDEMELEKTRYCZNYM-RAŻENIEPIORUNEM
• Przeciętnenatężenieprąduwynosi20000A
• Maksimumuderzeniato220000A
• Temperaturaokoło20000°C
• Działatakżezpewnejodległości
• RAŻENIEPRĄDEMELEKTRYCZNYM-RAŻENIEPIORUNEM
„figurypiorunowe”wpostacidrzewkowatoułożonychpasmkolorubrunatnego,
sinawo-czerwonawegolubczerwonego,ustępującychpouciśnięciu
• DZIAŁANIEWYSOKIEJTEMPERATURY-STOPNIEOPARZENIA
I
Krótkotrwałaekspozycjanadziałaniemiernierozgrzanegoobiektu:zaczerwienienie
skóryzniewielkimobrzękiem.Zmianatagoisiębezpozostawieniaśladu,względnie
pozostawiabrunatnaweprzebarwienieskóry
II
Działaniewyższejtemperaturylubprzedłużonyokresekspozycji:zniszczenienaskórkai
powierzchownychwarstwskóry,zwytworzeniemsiępęcherzywypełnionychpłynem
surowiczymowysokiejzawartościbiałka.Pęcherzełatwoulegająropnymzapaleniom,
ustrójoparzonegotraciznaczneilościpłynówibiałkazpowodusączeniasurowicyz
obnażonychpowierzchni.Gojenienastępujeprzezziarninowanie,zpozostawieniem
blizn.
III
Działanietemperaturyprzekraczającej100st.C.–powstajegłębokamartwicaskóryi
zakrzepywnaczyniachżylnych,takżepozaobszaremoparzenia.Zmianygojąsię
przewlekle,zpozostawieniemblizn,nierazbliznkoloidowych.
IV
Bezpośredniedziałaniepłomienianaciało:dochodzidozwęgleniaciała.
• CECHYZAŻYCIOWEGOPRZEBYWANIAWATMOSFERZEPOŻARU
- wykazanieobecnościhemoglobinytlenkowęglowejwekrwiwilościconajmniej
kilkunastu%,codowodzi,żeofiaraoddychaławatmosferzezawierającejtlenek
węgla.Badaniupoddajesiękrewzżyłgłębokich,tlenekwęgladyfundujebowiem
przezskórętakżewzwłokach.
- obecnośćwdrogachoddechowychdrobinsadzyinadpalonychmateriałów,
unoszącychsiępodczaspożaruwpowietrzu,
- obecnośćwokółoczujasnychsmugniezwęglonejskóry-spowodowanejestto
odruchowymzaciśnięciemoczuprzezczłowiekażywego.
- oparzenieśluzówekjamyustnejigórnychdrógoddechowych
• DZIAŁANIEWYSOKIEJTEMPERATURY
Pośmiertnezmianyurazowe:
- linijnepęknięciaskóry,przypominająceranyciętelubrąbane.Powstająwskutek
tego,zedziałaniewysokiejtemperaturypowodujekurczeniesię(później
zwęglenie)skóry,którawskutektegopęka,częstowokolicystawów,
- linijnepęknięciakości:wskutekpłomieniakościszybkowysychają,kurcząsięi
krusząnadrobnefragmenty,przyczymmożedojśćdopowstanialicznych
pęknięć,zwłaszczawobrębiekościpłaskich,
- rzekomykrwiaknadtwardówkowy:wskutekdziałaniapłomienianagłowę
dochodzidokurczeniasiętkanekmiękkichiprzemieszczaniasiępłynów,
główniekrwi.Tomożepowodowaćgromadzeniesiękrwiwprzestrzeni
pomiędzykościąaoponatwardą.Krwiaktakizawieradomieszkitłuszczuima
wyglądtłustej,malinowo-czerwonejgalarety.
• UDARCIEPLNY
- oddawanieciepłajestmniejszeodjegopodaży
- częstowyniknadmiernejizolacjiskóry
- zaburzeniebilansuelektrolitów(utrataNaCl)
- objawyprodromalne:bóleizawrotygłowy,wymioty,tachykardia,wzrost
ciśnieniakrwi
- następnie:pobudzeniepsychoruchowe,drgawkiiobjawyhalucynozy
- niewydolnośćkrążenia,zapaśćizgon(czynnościowy)
- wyniksekcjiczęstoujemnylubmałospecyficzny
.
• UDARSŁONECZNY
- Podrażnienieoponmózguwwynikunadmiernegonasłonecznieniagłowy
- sekcyjniezmianymałocharakterystyczne:przekrwienieskórytwarzy,silne
przekrwienieiobrzękmózgowia,obrzękzsurowiczymwysiękiemopon
miękkich.
• DZIAŁANIENISKIEJTEMPERATURY
- Dolnagranicatemperaturyciałaczłowiekawahasięod22do24st.C.
- Ekspozycjaczłowiekananiskątemperaturęciała(około0st.C.lubponiżej,ale
takżekilkastopnipowyżej),doprowadzadozmian:
§ miejscowych-czyliodmrożeń,
§
ogólnych-czylizamarznięcialubśmiercizwychłodzenia.
Zmianymiejscowe–trzystopnieodmrożenia:
- zaczerwienienieskóryzobrzękiem;gojąsiębeztrwałychskutkówlubz
pozostawieniemsinawychprzebarwień,silnieswędzącychwcieple,
- obrzękiipęcherzenaskórkowe-gojąsięjakwyżej,
- martwicatkanekażdoautoamputacjiobwodowychczęścipalców,koniuszka
nosa,uszuitp.
• Ochłodzenie-zaburzeniaczynnościnarządów
• 35°C–splątanieiapatia;intensywnyskurcznaczyńobwodowych;znaczny
wzrostminutowejobjętościoddechowej;drżeniemięśniowebardziej
intensywne;3-6-krotnywzrostpodstawowejprzemianymaterii;
• Ochłodzenie-zaburzeniaczynnościnarządów
• 30°C–brakreakcjinabodźcesłowne;arytmienadkomorowe;zmniejszenie
minutowejobjętościoddechowej;zmniejszonyodruchkaszlowy;naprzemienne
drżenieisztywnośćmięśni;
• Ochłodzenie-zaburzeniaczynnościnarządów
• 25°C–brakreakcjinabodźcebólowe;zagrożeniemigotaniemkomór;znaczne
upośledzenieoddychania;utrwalonasztywnośćmięśni;podstawowaprzemiana
materii50%normy;
• Ochłodzenie-zaburzeniaczynnościnarządów
• 20°C–brakaktywnościEEG;migotaniekomór;bezdech;utrwalonasztywność
mięśni;minimalnatermogeneza;
• 15°C–brakaktywnościEEG;asystolia;bezdech;utrwalonasztywnośćmięśni;
minimalnatermogeneza;
• USZKODZENIAPOPROMIENNE
Szkodliwedziałanieenergiijonizującej:
- AparatyRTG
- Energiaatomowa
- Pierwiastkipromieniotwórcza
- Promieniekosmiczne
Promieniowanie:
- Świetlne
- radiowe
- akustyczne
• USZKODZENIEPOPROMIENNE–działaniemiejscowe
- oparzenia
- działaniefototoksyczneifotoalericzne(promieniowanieświetlne)
- odcinkowanekrobiozaimartwica(promienielasera)
• USZKODZENIEPOPROMIENNE–działanieogólnoustrojowe
- rozpadjąderkomórkowych
- najbardziejwrażliwenarządyitkankiodużympotencjaleodnowy:układ
krwiotwórczy,gruczołypłciowe,nabłonekjelitowy,skóra,śledziona
- objawyprodromalnechorobypopromiennej:wymioty,biegunka,utrata
elektrolitówihipoalbuminemia
- piorunującapostaćmózgowachorobypopromiennej:utrataprzytomności,
obrzękmózgu,zgon
-
•
-
Skazakrwotoczna:wynikdziałaniafalakustycznych
SUBSTANCJEŻRĄCE-KWASY
kwassiarkowy
kwassolnystężony
kwasazotowystężony
związkifluoru(kwasfluorowodorowy)
jodijegozwiązki
kwasoctowystężony
fenole(kwaskarbolowy)