Narodziny etyki biznesu - Społeczna Odpowiedzialność Biznesu

ETYKA BIZNESU
ETYKA GOSPODARCZA
ROŻNE PODEJŚCIE DO ETYKI BIZNESU
etyka biznesu podobnie jak inne „etyki
partykularne” (bioetyka, etyka środowiskowa) są
przejawem głębokiego kryzysu moralności,
człowiek współczesny poszukuje „środków
zastępczych”, które mogłyby wypełnić lukę
powstałą po upadku „prawdziwej moralności”.
„Etyka się opłaca”. Z etyki zrobić jak najlepszy
użytek. W jak najlepszym świetle ukazać
wizerunek firmy i jej produktów. To staje się
główny motywem działania firmy
Michel Camdessus, były dyrektor generalny
Międzynarodowego Funduszu Walutowego
Jednym ze źródeł obecnego kryzysu jest odmowa
podporządkowania działalności gospodarczej
jakiejkolwiek normie etycznej lub prawnej
„Bardziej niż kiedykolwiek jest niezbędne, byśmy
uznali ten fatalny błąd i wspólnie pracowali nad
tym, aby jednoczący się świat mógł być tworzony
na wspólnych podstawach etycznych”
Kraków 2009
WOLNOŚĆ - OPOWIEDZIALNOŚĆ
zależność odpowiedzialności od wolności,
którą daje się zamknąć w tezie nie ma odpowiedzialności bez wolności.
O odpowiedzialności człowieka można
bowiem mówić jedynie w świecie
pozwalającym na wolny wybór, w świecie
wolności.
WOLNOŚĆ - OPOWIEDZIALNOŚĆ
zależności „nowa”:
nie ma wolności bez odpowiedzialności
nieograniczona bowiem wolność przeradza się w
samowolę, rodzi anarchię, unicestwia samą
siebie, zamieniając się w swe przeciwieństwo,
czyli zniewolenie.
Odpowiedzialność, wyznaczając granice wolności,
spełnia wobec niej funkcję racjonalizującą, a
tym samym nadaje działaniu wymiar moralny
W praktyce gospodarczej można wyróżnić trzy
poziomy odpowiedzialności:
odpowiedzialność indywidualną,
odpowiedzialność przedsiębiorstwa
odpowiedzialność biznesu jako całości
3xE
EFEKTYWNOŚĆ
EKONOMICZNOŚĆ
ETYCZNOŚĆ
(EKOLOGICZNOŚĆ 4E)
Narodziny etyki biznesu
Rok 1891 papież Leon XIII
encyklika
Rerum novarum
poświęcona kwestii pracy robotników
Godność osoby i ludzkiej pracy.
Obowiązkiem bogatych i pracodawców - mówi Leon
XIII - jest "nie uważać robotnika za niewolnika kierować się zasadą, że należy w nim uszanować
godność osobistą [...] Praca zarobkowa, według
świadectwa rozumu i filozofii chrześcijańskiej, nie
tylko nie poniża człowieka, ale mu zaszczyt
przynosi [...] bezwstydem zaś i nieludzkością jest
uważać człowieka za narzędzie zysku i szacować
go według tego, ile mogą jego mięśnie i jego siły
Zasadą jest to, że ekonomia posiada swój własny
wymiar etyczny, charakterystyczny dla niej o tyle,
o ile jest ona nastawiona na służbę człowiekowi.
W sumie celem ekonomii jest człowiek, nie zaś
zysk. Człowiek nigdy nie może być
podporządkowany zyskowi.
• sprawiedliwa powinna być zapłata
• prawo do urlopu
• prawo do pracowniczych związków zawodowych
obowiązkiem państwa jest "starać się, aby sam
ustrój i zarząd państwa sprzyjał dobrobytowi, tak
powszechnemu jak jednostkowemu"
państwo powinno zapobiegać bezrobociu
Narodziny etyki biznesu
Pierwsza książka z etyki biznesu
Everett Lord
The Fundamentals of Business Ethics
New York 1926
PODSTAWOWE ZAKRESY ETYKI BIZNESU:
- wzajemne relacje podmiotów gospodarczych:
współwłaścicieli, kontrahentów, konkurentów;
- relacje: pracodawcy - pracownicy;
- relacja: przedsiębiorcy (firmy) - klienci,
odbiorcy ich działalności;
- relacja: podmioty gospodarcze - całość
społeczeństwa i jego instytucji (państwowych,
samorządowych, prawnych);
-relacja: podmioty gospodarcze – środowisko
przyrodnicze.
CZYNNIKI PŁYWAJĄCE NA POZIOM ETYCZNY FIRMY
Czynniki zewnętrzne
Czynniki wewnętrzne
System gospodarczy
Sytuacja firmy
Misja
Prawo
FIRMA
Polityka
Etyka społeczna
Polityka firmy
Moralność
pracowników
PODSTAWOWE SPOSOBY REALIZACJI
ETYKI BIZNESU
Programy etyczne
Kodeksy etyczne
Etyka zawodowa
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa (SOP=CSR)
Inne:
np. Fair Play, „Przejrzysty urząd, przejrzysta gmina”
Art. 17.
Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na
zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych
obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.
Art. 18.
Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone
przepisami prawa warunki wykonywania działalności
gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed
zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności
publicznej, a także ochrony środowiska.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
gospodarczej z 2 lipca 2004 r.
SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ
PRZEDSIĘBIORSTW (SOP)
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY (CSR)
uważana
jest
za
filozofię
prowadzenia
działalności gospodarczej, polegającej na
uwzględnianiu i godzeniu przez przedsiębiorstwa
interesów szerokiego kręgu różnych podmiotów
tzw. interesariuszy, czyli takich grup lub
jednostek, które mogą wpływać lub są pod
wpływem działania przedsiębiorstwa poprzez
jego produkty, strategie, procesy wytwórcze
INTERESARIUSZE FIRMY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Akcjonariusze (właściciele)
Wspólnicy
Menedżerowie
Pracownicy
Stowarzyszenia zawodowe
Związki zawodowe
Klienci
Środowisko
Partnerzy
Dostawcy
Banki
Kooperanci
Wielu innych
Podstawowym założeniem społecznej
odpowiedzialności jest:
oparcie sukcesu przedsiębiorstwa na jego
długofalowym,
zrównoważonym
rozwoju
wynikającym z uwzględnienia w swojej
działalności trzech wymiarów: ekonomicznego,
ekologicznego i społecznego
Przekłada się to na dobrowolne projektowanie
działań gospodarczych, które jednocześnie są:
społecznie odpowiedzialne,
ekologicznie przyjazne
ekonomicznie wartościowe
SOP
zakłada
również,
że
przedsiębiorstwa podejmują działania
społecznie odpowiedzialne, mające
pomóc stworzyć lepsze społeczeństwo i
czystsze
środowisko
w
sposób
dobrowolny i wychodzący ponad
oczekiwania prawne
SOP obejmuje różne zagadnienia
Może obejmować przede wszystkim następujące
obszary:
– środowisko naturalne
– firma w społeczeństwie
– działalność charytatywna
– przejrzystość w biznesie (etyka działalności
gospodarczej)
– prawa człowieka i prawa pracownicze
– zrównoważony rozwój
– edukacja i nauka
Każde przedsiębiorstwo opracowuje swój
własny
sposób
bycia
odpowiedzialnym
społecznie.
Jest on uzależniony od struktury organizacyjnej,
wielkości firmy, charakteru jej działalności.
Niemniej jednak można wyróżnić dwie
podstawowe grupy mechanizmów:
1. Formalizujące:
polegające na ustalaniu reguł postępowania,
opracowywaniu kodeksów, podejmowaniu
działań ma rzecz przejrzystości w biznesie,
przyjmowaniu
standardów
dotyczących
społecznej odpowiedzialności czy poddawaniu
się ocenom i audytom
2. Uczestniczące:
w postaci uczestnictwa we wszelkiego typu
akcjach
od
własnych
programów
(edukacyjnych,
ekologicznych)
poprzez
sponsoring lub współudział w programach
i akcjach organizowanych przez różne
stowarzyszenia,
fundacje
i
organizacje
pozarządowe
Cadbury Wedel
Wolontariat pracowniczy
Pracownicy Cadbury Wedel otrzymują merytoryczną i finansową pomoc
w realizacji programów wolontariackich. Firma wspiera autorskie
projekty: „Od Serca Pomagamy Innym” gdzie zrealizowano:
wyjazdy wakacyjne dla dzieci z lokalnych stowarzyszeń i domów dziecka,
połączone z programem kształcenia umiejętności społecznych i
doskonalenia języka angielskiego,
wsparcie dla dzieci i młodzieży niedosłyszących, Stowarzyszenia
dorosłych dzieci alkoholików, interwencyjnego ośrodka dla
dzieci porzuconych).
Dzięki programowi „Kto w moi sąsiedztwie potrzebuje pomocy” zebrano
paczki świąteczne dla rodzin potrzebujących.
Pracownicy firmy przebiegli ponad 126 kilometrów w „Maratonie
Warszawskim w słusznej sprawie”, za każdy kilometr firma przekazała
pieniądze na cel wskazany przez maratończyków.
Johnson & Johnson
Pracująca mama
W ramach międzynarodowej inicjatywy kobiet
pracujących w Johnson&Johnson WLI
– Womens Leadership Initiative, podejmowane są
działania na różnych szczeblach
organizacji, mające na celu wspieranie rozwoju
kobiet w ich życiu zawodowym
i prywatnym. Są to m.in. udogodnienia związane z
powrotem do pracy po urlopie
macierzyńskim, plany rozwoju zawodowego i
przebieg kariery.
Avon
Pierwsze USG piersi
Wiosną 2006 roku Avon w ramach prowadzonej od 8 lat roku Wielkiej
Kampanii Życia – Avon Kontra Rak Piersi rozpoczął prozdrowotny
program„Twoje PierwszeUSG Piersi i co dalej?”.
Wspólnie z partnerami Stowarzyszeniem Amazonki Warszawa-Centrum i
Polskim Komitetem Zwalczania Raka, podjęto akcję informacyjną, której
celem było zwrócenie uwagi młodych kobiet na kwestię profilaktyki w
walce z rakiem piersi. W drugiej części programu kobiety w wieku 20-45
lat mogły wykonać badanie USG piersi płacąc za nie jedynie 10 złotych. W
ramach akcji zostało dofinansowanych 10 000 takich badań w 90
ośrodkach na terenie całej Polski. W uzasadnionych przez lekarza
przypadkach wykonywane było nieodpłatnie badanie mammograficzne.
Program „Twoje Pierwsze USG Piersi” pokazał, jak istotna jest wczesna
profilaktyka.
Standard Społecznej Odpowiedzialności SA 8000
Jest uniwersalną normą przeznaczoną do
stosowania w systemie niezależnej weryfikacji,
określającą
wymogi
w
zakresie
odpowiedzialności społecznej, jakie dane
przedsiębiorstwo powinno spełniać
W tekście normy jest sformułowanych
osiem
szczegółowych
warunków
wstępnych, których spełnienie jest
konieczne, aby można było przystąpić
do punktu dziewiątego, który określa
poszczególne
elementy
strategii
odpowiedzialności społecznej wobec
wszystkich zainteresowanych stron.
WARUNKI WSTĘPNE
SYSTEM ZARZĄDZANIA
1 2 3 4
9
5 6 7 8
STRATEGIA
ODPOWIEDZIALNOŚCI
SPOŁECZNEJ
Warunki wstępne:
1.nie zatrudnianie dzieci
2.nie stosowanie pracy przymusowej
3.spełnianie podstawowych zaleceń bezpieczeństwa środowiska pracy
4.wolność zrzeszania się i prawo do negocjacji zbiorowych
5.nie stosowanie dyskryminacji
6.nie stosowanie przymusu fizycznego lub psychicznego wobec pracowników
7.przestrzeganie regulacji prawnych odnośnie dopuszczalnej ilości godzin pracy
8.zapewnianie wynagrodzenia nie niższego niż wymagane przez prawo
(nr 9) jako warunek główny standardu SA 8000 obejmuje wiele
czynników o różnorodnym charakterze, takich jak:
• Sformułowanie polityki społecznej firmy (misja, realizowane
cele, istniejące procedury)
• Proces ciągłego doskonalenia
• Relacje z głównymi interesariuszami wewnętrznymi i
zewnętrznymi
• System komunikacji społecznej
• Dokumentowanie zasad, sposobów realizacji i wyników
• Kontrolowanie dostawców i partnerów w aspekcie polityki
społecznej
Korzyści firmy z realizacji SOP
• Wzrost zainteresowania inwestorów
• Zwiększenie lojalności konsumentów i
interesariuszy
• Poprawa relacji ze społecznością i władzami
lokalnymi
• Wzrost konkurencyjności
• Podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej
firmy
• Kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy
wśród pracowników
• Pozyskanie i utrzymanie najlepszych
pracowników
Jeśli mógłbyś dowolnie wybierać miejsce pracy, to
czy realizowanie zasad SOB przez potencjalnego
pracodawcę miałoby dla tego wyboru duże znaczenie
w%
10,79
22,82
4,56
Tak
Raczej tak
Raczej nie
Nie
Nie wiem
17,01
44,81