1 Forum © 2011, wydanie polskie, Instytut Psychiatrii i Neurologii FORUM: Relacje między osobowością a psychopatologią The relationships between personality and psychopathology ◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦◦ Osobowość a psychopatologia Personality and psychopathology THOMAS A. WIDIGER Department of Psychology, University of Kentucky, Lexington, KY, USA STRESZCZENIE Osobowość może być powiązana z psychopatologią na trzy różne sposoby: osobowość i psychopatologia mogą wzajemnie wpływać na swój obraz czy formę przejawiania się (relacja patoplastyczna); mogą mieć wspólną etiologię (relacja w obrębie spektrum); oraz jedna może odgrywać rolę przyczynową w rozwoju czy etiologii drugiej. Każdy z tych możliwych rodzajów wzajemnych związków omówiono w niniejszym artykule. SUMMARY Personality and psychopathology can relate to one another in three different ways: personality and psychopathology can influence the presentation or appearance of one another (pathoplastic relationships); they can share a common, underlying etiology (spectrum relationships); and they can have a causal role in the development or etiology of one another. Each of these possible forms of interrelationships considered in this paper. Słowa kluczowe: Osobowość / psychopatologia / współchorobowość / współwystępowanie / spektrum / patoplastyczny Key words: personality / psychopathology / comorbidity / co-occurrence / spectrum / pathoplastic 2 Artykuł specjalny Special article © 2011 Dialog (Kraków) Człowiek potrzebuje zaufania A man needs to be trusted ANNA LIBERADZKA Stowarzyszenie „Otwórzcie Drzwi” w Krakowie Wystąpienie w Oświęcimiu, na XXII Sympozjum Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Zdrowia Psychicznego na temat „Psychiatria potrzebuje zaufania”, we wrześniu 2011. Przygotowywane do druku w Dialogu (Kraków) – za życzliwą zgodą Autorki i redakcji. 3 Praca oryginalna Original paper © Instytut Psychiatrii i Neurologii Neuropsychologiczna ocena zaburzeń kontroli wybranych funkcji poznawczych i motorycznych po udarze mózgu Neuropsychological assessment of inhibitory control impairment in selected cognitive and motor functions after cerebral stroke KRZYSZTOF JODZIO1, DARIA BIECHOWSKA1, EDYTA SZUROWSKA2, DARIUSZ GĄSECKI3 1. Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2. Zakład Radiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 3. Klinika Neurologii Dorosłych, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk STRESZCZENIE Cel. Neuropsychologiczne następstwa udaru mózgu obejmują między innymi różnego typu zaburzenia samokontroli, które upośledzają nie tylko funkcjonowanie emocjonalno-osobowościowe, lecz również dezorganizują przebieg czynności poznawczych i motorycznych. Celem badań była ocena częstości występowania, charakterystyki klinicznej i neuroobrazowych korelatów zaburzeń kontroli (hamowania) wybranych funkcji poznawczych i motorycznych po udarze mózgu. Metoda. Badaniami objęto dwie grupy osób. Grupę kliniczną stanowiło 65 pacjentów po jednostronnym udarze niedokrwiennym mózgu. Dobór pacjentów przeprowadzono na podstawie wyników TK i/lub MR oraz informacji z historii choroby. Czas od zachorowania nie przekraczał miesiąca. Grupa kontrolna składała się z 25 osób zdrowych. Zdolność kontroli zbadano za pomocą dwóch popularnych zadań, tj. eksperymentalnej wersji „Testu interferencji nazw i kolorów Stroopa” (SCWT, Stroop Color-Word Test) oraz wystandaryzowanego zadania odtwarzania konfliktowych reakcji motorycznych (GNG, go/no-go task). Wyniki. Deficyt kontroli stwierdzono u 54 pacjentów, którzy stanowią 83% całej grupy klinicznej. Osoby te rozwiązały nieprawidłowo przynajmniej jedno zadanie (SCWT i/lub GNG). ANOVA z powtarzanym pomiarem w modelu jednozmiennowym z porównaniami post hoc testem Tukeya wykazała, że pacjenci z wybiórczym uszkodzeniem części tylnej mózgu rozwiązali zadania testowe w normie, czyli na poziomie grupy kontrolnej, przy tym istotnie lepiej niż osoby z uszkodzeniem płatów czołowych (FRL) lub struktur podkorowych (SUB). Ponadto, tylko chorzy z uszkodzeniem FRL lub SUB uzyskali w GNG wynik diagnostycznie niższy od wyniku w SCWT. Wnioski. Zaburzenia kontroli tj. hamowania zautomatyzowanych reakcji słownych i motorycznych, stanowiły bardzo częsty objaw udaru mózgu. Specyfika i nasilenie objawów rozhamowania były interindywidualnie zróżnicowane. Najcięższe objawy stwierdzono przy uszkodzeniu płatów czołowych mózgu lub uszkodzeniu obejmującym wybrane struktury podkorowe, takie jak prążkowie, wzgórze oraz ich połączenia z korą. SUMMARY Background. Neuropsychological consequences of cerebral stroke include among others various self-control deficits that not only impair the patients’ emotional and personality functioning, but also disorganize the course of their cognitive and motor activities. The aim of the study was to assess the frequency, clinical characteristics Artykuł został opracowany na podstawie wyników badań prowadzonych w ramach grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, nr N N106 115538. and neuroimaging correlates of inhibitory control impairment in selected cognitive and motor functions following brain stroke. Method. Two groups of participants were studied. The clinical group consisted of 65 patients after unilateral ischemic cerebral stroke. They were included on the grounds of their medical history and CT and/or MRI scans. The time from onset was less than a month. The control group consisted of 25 healthy volunteers. The participants’ inhibitory control level was assessed using two popular tasks, i.e. an experimental version of the Stroop Color-Word Test (SCWT) and a standardized go/no-go task (GNG) that required the subjects to perform conflicting motor responses. Results. Inhibitory control dysfunction was found in 54 patients (i.e. 83% of the clinical group), who failed to complete at least one of the two tasks. One-way repeated-measures ANOVA with post hoc Tukey’s test indicated that patients with a selective damage site in the posterior part of the brain performed the tasks within the normal range, i.e. at the same level as did the healthy controls. Moreover, their performance was significantly superior to that of patients with damage either to the frontal lobe (FRL) or to subcortical structures (SUB). It was only the patients with FRL or SUB damages whose performance on the GNG task was diagnostically lower than their SCWT scores. Conclusions. Inhibitory control dysfunction affecting the performance of automated verbal and motor sequences was a very frequent symptom of cerebral stroke. There were individual differences in disinhibition specificity and severity. The most severe symptoms were noted in patients with frontal lobe damage or in those with damage to some specific subcortical structures such as the striatum or thalamus and their cortical connections. Słowa kluczowe: kontrola / hamowanie / funkcje wykonawcze / udar / badanie neuropsychologiczne Key words: control / inhibition / executive functions / stroke / neuropsychological assessment 4 Praca oryginalna Original paper © Instytut Psychiatrii i Neurologii Wybrane pozytywne aspekty zmagania się z przewlekłą chorobą u osób chorych na stwardnienie rozsiane Some positive aspects of coping with chronic illness in patients with multiple sclerosis MARLENA KOSSAKOWSKA1, LUIZA ZEMŁA-SIERADZKA2 1. Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy, Sopot 2. Dom Dziecka „Na Wzgórzu”, Sopot STRESZCZENIE Cel. Celem badania jest pomiar wybranych aspektów wzrostu osobistego u osób chorych przewlekle na stwardnienie rozsiane (SM) sprawnych ruchowo (średnia wg EDSS: 4,88) w porównaniu z osobami zdrowymi. Metoda. W badaniu wzięło udział 60 osób. Dwie grupy respondentów - 30 osób chorych na stwardnienie rozsiane i 30 osób zdrowych - wypełniały kwestionariusze mierzące różne przejawy wzrostu osobistego: gotowość do uzyskania wzrostu osobistego, satysfakcję z życia, sens życia, poziom duchowości (w aspektach: religijności, harmonii, wrażliwości etycznej) oraz intensywność przeżywania emocji pozytywnych. Wyniki. Z badań wynika, że osoby chore na SM mają pewne korzyści psychologiczne w związku z doświadczaniem swojej choroby, przede wszystkim deklarują większe poczucie sensu życia oraz religijność, wykazują także tendencję do bardziej intensywnego przeżywania emocji pozytywnych w porównaniu z osobami zdrowymi. Z badań wynika także, że stwardnienie rozsiane nie zmienia gotowości do uzyskania wzrostu osobistego, odczuwanej satysfakcji z życia, poziomu wrażliwości etycznej i harmonii. Wnioski. Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej – stwardnienie rozsiane daje szansę na dobre życie z chorobą. Terapia chorych na SM ukierunkowana na uzyskiwanie wzrostu osobistego ma duże szanse powodzenia dzięki pozytywnym aspektom radzenia sobie z chorobą. SUMMARY Objective. The aim of the paper was to compare patients with chronic multiple sclerosis (MS) and retained motor functions (mean EDSS score = 4.88) with healthy controls for selected aspects of personal growth. Method. Participants in the study were 30 MS patients and 30 healthy controls who responded to self-report questionnaires measuring various aspects of personal growth: readiness for self-growth attainment, life satisfaction, the meaning of life, spirituality level (including religiousness, harmony and ethical sensitivity aspects), and intensity of experiencing positive affectivity level . Results. The study suggests that MS patients have some psychological benefits from experiencing their illness, namely, as compared to healthy controls they perceive life as more meaningful, declare higher religiousness, and tend to experience positive emotions more intensely. Moreover, the findings show that MS does not affect either these patients’ readiness to strive for personal growth, or their reported life satisfaction, ethical sensitivity and harmoniousness levels. Conclusions. Coping with the stress of chronic illness gives MS patients a chance for a good quality of life with their condition. Therapy of MS patients focused on striving for personal growth stands a good chance of success due to positive aspects of coping with illness. Słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane / wzrost osobisty / psychologia pozytywna / duchowość Key words: multiple sclerosis / personal growth / positive psychology / spirituality 5 Praca oryginalna Original paper © Instytut Psychiatrii i Neurologii Stosunek do własnej choroby a przesłanki decyzji o operacji u chorych z bezobjawową chorobą zagrażającą życiu Patients’ attitudes to own illness and reasons behind their decision on surgery for asymptomatic life-threatening disease TERESA RZEPA, MICHAŁ GORAN STANIŠIĆ 1. Wydział Zamiejscowy, Szkoła Wyższej Psychologii Społecznej, Poznań 2. Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyń, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań STRESZCZENIE Cel. Rozpoznanie bezobjawowej choroby zagrażającej życiu jest trudnym doświadczeniem dla pacjentów ze względu na konieczność podejmowania decyzji o leczeniu, które niesie ze sobą ryzyko powikłań i śmierci. Decyzja pacjenta rzadko opiera się na tych samych przesłankach, co kwalifikacja wykonywana przez lekarza. Celem badań była ocena, czy silna początkowa reakcja emocjonalna może prowadzić do racjonalnej decyzji o operacji. Metoda. Badaniem objęto dwie grupy pacjentów (łącznie 50), hospitalizowanych z powodu bezobjawowego tętniaka aorty brzusznej (AAA) i bezobjawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA). Zastosowano kwestionariusz dotyczący trzech psychologicznych kategorii i jednej psychospołecznej: (1) własny wizerunek i postawa wobec własnego życia, (2) stosunek do choroby, (3) stosunek do operacji, (4) postawy otoczenia społecznego wobec pacjenta i jego choroby. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą testu chi 2. Wyniki. Chorzy ze zwężeniem ICA są bardziej pozytywnie nastawieni do siebie, w przeciwieństwie do pacjentów z AAA (p<0,05). U chorych z AAA podstawowym źródłem informacji na temat choroby i leczenia był lekarz. Pacjenci ze zwężeniem ICA zasięgali konsultacji i weryfikowali informację o chorobie (p<0,05), co prowadzi do różnic w zakresie motywów decyzji o operacji (p<0,001). Wnioski. Początkowa silna reakcja emocjonalna prowadzi do racjonalnej decyzji o operacji, choć droga jej podejmowania jest różna i zależy od lokalizacji choroby oraz skutków zaniechania leczenia. Uzyskane wyniki umożliwiają stworzenie strategii prowadzenia rozmowy w celu uzyskania zgody na operację z powodu ciężkich bezobjawowych chorób zagrażających życiu. SUMMARY Purposes. The diagnosis of an asymptomatic life-threatening disease is a difficult experience for the patient who is requested to make a decision whether to undergo treatment that carries the risk of complications and death. The patient’s decision-making process concerning the surgery is seldom based on the same premises as the doctor’s recommendation. The aim of the study was to assess whether the patient’s strong initial emotional reaction may lead to his/her rational decision over surgery for the asymptomatic life-threatening disease. Method. The study involved two groups of inpatients (N=50), scheduled surgery of either asymptomatic abdominal aortic aneurysm (AAA) or asymptomatic internal carotid artery stenosis (ICA). A self-report questionnaire used in the study measured one psychosocial and three psychological categories: (1) self-image and attitude towards own life, (2) attitude towards illness, (3) attitude towards surgery, (4) attitudes of the social environment towards the patient and his/her disease. The statistical analysis was performed using the chi 2 test. Results. Patients with asymptomatic ICA stenosis represented a more positive attitude towards themselves than did AAA patients (p<0.05). In the latter patient group the primary source of information about the disease and its treatment was the primary care physician. The patients with ICA stenosis more often consulted other doctors to get a second opinion and to verify their information about the disease (p<0.05). Consequently, there were differences as regards the motives behind the patients’ decision about surgery (p<0.001). Conclusions. The initial strong emotional reaction leads to a rational decision on surgery, although the decisionmaking process is completely different in patients with AAA and ICA stenosis, depending not only on the affected site, but also on possible consequences of treatment refusal. The patients’ attitudes toward self and the disease are different according to the disease location and type of the possible outcome. The findings allow to develop appropriate strategies aimed at obtaining the patient’s informed consent to surgical treatment of severe asymptomatic life-threatening diseases. Słowa kluczowe: choroba bezobjawowa zagrażająca życiu / nieoczekiwana informacja / emocje / decyzja o operacji Key words: asymptomatic life-threatening disease / unexpected information / emotions / decision on surgery 6 Praca oryginalna Original paper © Instytut Psychiatrii i Neurologii Urojenie czy nie urojenie? Kwalifikowanie przez lekarzy treści wypowiadanych przez pacjenta po przebytej psychozie Delusion or no delusion? Psychiatrists classifying verbal messages of patients with a prior history of psychotic disorder as delusional or non-delusional judgments SŁAWOMIR MURAWIEC Centrum Zdrowia Psychicznego Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie STRESZCZENIE Cel. Zakwalifikowanie przez psychiatrów treści wypowiedzi pacjentów jako sądów urojeniowych bądź nie urojeniowych może częściowo zależeć od precyzji definicji urojeń. Aktualnie obowiązująca definicja może być niedostatecznie precyzyjna. Może ona trafnie kwalifikować urojenia obecne w ostrym okresie psychozy, ale niedostatecznie odróżniać je od nieadekwatnych bądź dziwacznych sądów poznawczych obecnych w okresie po skutecznym leczeniu przeciwpsychotycznym. Celem badania było dokonanie oceny, czy aktualne rozumienie urojeń przez praktykujących psychiatrów zapewnia jednoznaczną kwalifikację treści wypowiadane przez pacjentów jako sądów urojeniowych bądź nie urojeniowych. Metoda. Zbadano przy pomocy kwestionariusza 62 osoby, lekarzy psychiatrów (58% z II stopniem specjalizacji). Kwestionariusz zawierał opis hipotetycznego przypadku pacjenta wraz z pytaniami o kwalifikowanie podanych w nim treści jako urojeń lub nie-urojeń. Pytano także o prognozowaną odpowiedź na leczenie farmakologiczne. Wyniki. Wszyscy badani ocenili jako urojeniowe sądy pacjenta wypowiadane w ostrym okresie psychozy. W odniesieniu do wypowiedzi pacjenta w okresie po leczeniu psychozy 73% lekarzy zakwalifikowało je jako urojenia, a 27% było zdania, że nie są to sądy urojeniowe. W grupie osób kwalifikujących treści wypowiadane przez pacjenta po leczeniu jako urojeniowe znaczny odsetek osób stwierdzał, że odpowiedź na leczenie farmakologiczne jest odmienna w odniesieniu do sądów z ostrego okresu psychozy i sądów wypowiadanych po jej leczeniu Wnioski. Aktualnie obowiązująca definicja urojeń nie jest jednoznaczna i wymaga doprecyzowania. SUMMARY Background. Whether patients’ verbal messages are classified by psychiatrists as delusional or non-delusional judgments may depend, at least to some extent, on their definition of “delusion”. The definition currently in force may be insufficiently precise. While enabling to accurately categorize delusions in the acute phase of psychosis, it does not allow to distinguish delusions from inadequate or bizarre cognitive judgments in the period following a successful antipsychotic treatment. The aim of the study was to assess whether current understanding of delusions by practicing psychiatrists ensures that they unambiguously classify their patients’ verbal messages as delusional or non-delusional judgments. Method. Participants in the study were 62 psychiatrists (58% with second degree specialty in psychiatry), who responded to a questionnaire presenting a hypothetical case. They were asked then to answer a series of questions: firstly, to classify the presented patient utterances as delusional or non-delusional, and secondly, to predict the patient’s response to pharmacological treatment. Results. All the interviewed psychiatrists classified the patient’s verbal messages in the acute psychosis as delusional, while these from the post-treatment period were classified as delusions by 73% of the respondents and as non-delusional by the remaining 27%. In the latter group (classifying the post-treatment verbal output as delusional), a considerable percentage of respondents predicted a different response to pharmacotherapy on the grounds of the patient’s utterances produced in the acute stage of psychosis and in the post-treatment period. Conclusions. The definition of delusions currently in force is not precise and requires further clarification. Słowa kluczowe: urojenia / definicja / farmakoterapia Key words: delusions / definition / pharmacotherapy 7 Praca poglądowa Review © Instytut Psychiatrii i Neurologii Narracja w psychiatrii – teoria, zastosowanie, związki ze zdrowiem psychicznym Narration in psychiatry – theory, applications, relationship to mental health AGNIESZKA CHRZCZONOWICZ I Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa STRESZCZENIE Cel: Celem artykułu było przyjrzenie się roli narracji w psychiatrii, a zwłaszcza związkom sposobu tworzenia autonarracji ze zdrowiem psychicznym. Poglądy: Przedstawiono definicje narracji i autonarracji, opisano jak pojęcia te mogą być rozumiane w psychiatrii. Przedstawiono możliwe zastosowania narracji w psychiatrii – w badaniach, w diagnostyce i terapii. Dokonano przeglądu teorii i badań oferujących odpowiedź na pytanie: jaka narracja jest „dobra”, a więc sprzyjająca zdrowiu psychicznemu. Scharakteryzowano najważniejsze kryteria „dobrej” narracji: spójność, jasna struktura, zrozumiałość, dialogowość, wyodrębnienie głównego bohatera. Wnioski: Omówione kryteria stanowią bardzo istotną podstawę teoretyczną przy odróżnianiu narracji charakterystycznych dla dobrego funkcjonowania od tych dysfunkcyjnych, towarzyszących zaburzeniom psychicznym. Są zarazem przykładem na to, w jaki sposób psychiatria może z wiedzy narracyjnej korzystać. SUMMARY Objective. The aim of the paper was to explore the role of narrative in psychiatry, with the focus on the relationships between mental health and the way self-narration is created. Views. Definitions of narration and self-narration were presented, as well as the ways these constructs can be understood in psychiatry. Possible applications of narration/narrative in psychiatry were outlined, in such domains as research, diagnostics, and therapy. Theories and research projects proposing an answer to the question “What is a “good”, or mental-health-promoting narrative?” were reviewed. The following essential criteria of a “good” narration were described: coherence, clear structure, comprehensibility, dialogicality, and distinguishing the main character. Commentary. The criteria discussed in the paper provide an important rationale that allows to differentiate between narratives typical of good functioning and dysfunctional ones that accompany mental disorders. At the same time the criteria exemplify how the knowledge of narration can be used in psychiatry. Słowa kluczowe: narracja / psychiatria / spójność /zdrowie psychiczne Key words: narration / narrative/ psychiatry / coherence / mental health 8 Spostrzeżenia kliniczne Clinical notes © Instytut Psychiatrii i Neurologii Rehabilitacja pacjentów z zespołem odpychania Rehabilitation of patients with the pusher syndrome EMILIA MIKOŁAJEWSKA Klinika Rehabilitacji, 10. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Bydgoszcz STRESZCZENIE Cel. Przedstawienie diagnostyki i rehabilitacji pacjentów z rozpoznanym zespołem odpychania w oparciu o doświadczenia własne autorki. Poglądy. Zespół odpychania stanowi znane w neurologii i rehabilitacji neurologicznej zaburzenie orientacji ciała w płaszczyźnie czołowej. Główną przyczynę zespołu odpychania stanowią uszkodzenia mózgu, zarówno o podłożu udarowym, jak i nie spowodowane przez udar. Zespół odpychania jest charakteryzowany głównie poprzez: (1) wychylenie pacjenta w stronę porażonej strony ciała i (2) opór na próby przywrócenia go do pozycji pionowej. W literaturze brak jest szczegółowych doniesień w zakresie terapii tego schorzenia. Obserwuje się efektywność i przydatność w praktyce klinicznej przedstawionego w pracy postępowania rehabilitacyjnego. Pacjenci odzyskiwali zdolność do przyjmowania poprawnej pozycji pionowej po stosunkowo krótkim czasie rehabilitacji prowadzonej zgodnie z przedstawionymi zasadami. Jest to tym istotniejsze, że w klasycznym modelu rehabilitacji pacjentów po uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego nie dokonuje się diagnostyki i terapii zespołu odpychania, co oznacza brak alternatywnego podejścia terapeutycznego. Wnioski. Niewłaściwa diagnoza zespołu odpychania może powodować błędną interpretację zachowania pacjenta oraz wdrożenie niewłaściwej terapii, co będzie oddziaływać negatywnie na efektywność i czas trwania całej terapii. Zagadnienie zespołu odpychania wymaga dalszych badań klinicznych. SUMMARY Objective. The aim of the article is to present the diagnostics and rehabilitation of patients with the pusher syndrome on the grounds of the author’s experience. Review. The pusher syndrome is known in neurology and neurorehabilitation as a disorder of body orientation in the coronal plane. The main cause of the pusher syndrome is brain damage due either to stroke or to other factors. The major features of the syndrome include: (1) leaning toward the contralesional hemiparetic side, and (2) resistance to external attempts at posture correction toward midline. No detailed reports on treatment of the disorder are available in the literature. The rehabilitation approach outlined in the paper was found to be effective and useful in clinical practice. After a relatively short-term rehabilitation following the presented regimen patients with the pusher syndrome regained their ability to adopt the correct upright position. It seems particularly important since in the classical model of rehabilitation of patients with CNS damage the pusher syndrome is not recognized, so it is neither diagnosed nor appropriately treated. Conclusions. Misdiagnosis of the pusher syndrome may lead to misinterpretation of the patient’s behavior, so inappropriate therapy may be provided, making the process of rehabilitation longer and less effective. Further clinical research into the pusher syndrome is needed. Słowa kluczowe: neurologia / rehabilitacja neurologiczna / zespół odpychania Key words: neurology / neurorehabilitation / pusher syndrome 9 Praca kazuistyczna Case report © Instytut Psychiatrii i Neurologii Zespół apatii po udarze niedokrwiennym mózgu – prezentacja przypadku i przegląd piśmiennictwa Post-stroke apathy syndrome – case report and review of the literature JAN P. BEMBENEK, JOANNA SZUTKOWSKA-HOSER II Klinika Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa STRESZCZENIE Cel. Chociaż obniżenie aktywności, inicjatywy i zainteresowania będące składowymi zespołu apatii występują relatywnie często po udarze mózgu, to zespół ten jest rzadko rozpoznawany. Celem pracy jest prezentacja przypadku chorego z tym zespołem. Przypadek. Autorzy prezentują przypadek chorego z względnie izolowanym zespołem apatii, będącym efektem udaru mózgu i dokonują przeglądu piśmiennictwa dotyczącego tego zagadnienia. Komentarz. Apatia zaburza istotnie funkcjonowanie chorego po udarze mózgu. Aktualnie niewiele jest danych dotyczących skuteczności rehabilitacji tego zaburzenia. SUMMARY Objectives. Although constituents of the apathy syndrome including decreased activity, initiative and interests are relatively often seen in post-stroke patients, this syndrome is seldom diagnosed. A case of this syndrome is reported in the paper. Case report. Relatively isolated apathy syndrome in a post-stroke patient is described, and a review of the relevant literature is presented. Commentary. Apathy considerably impairs the patient’s post-stroke functioning. At present there are scarce literature data concerning effectiveness of rehabilitation of patients with this disorder. Słowa kluczowe: zespół apatii / abulia / mutyzm akinetyczny / udar mózgu Key words: apathy syndrome / abulia / akinetic mutism / brain stroke