STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ mgr Marika Litwin Wpływ lewodopy na efekt wczesnej rehabilitacji chorych z afazją poudarową. Promotor: dr hab. n. med. Joanna Seniów Wprowadzenie: Afazja po udarze mózgu występuje u około 20 – 38% chorych. Zaburzenia językowe o typie afazji dotyczyć mogą wszystkich sprawności związanych z komunikacją językową, co powoduje znaczne inwalidztwo i pogarsza rokowanie w rehabilitacji. Ponieważ w ostatnich latach pojawiły się doniesienia o próbach farmakologicznego wspierania standardowego treningu funkcji językowych, podjęto badanie z wykorzystaniem stymulacji dopaminergicznej na wczesnym etapie terapii osób z afazją poudarową. Cel pracy: Praca miała na celu wykazanie, czy połączenie logopedycznej terapii afazji z podawaniem lewodopy wpływa korzystnie na jej efekt. Metoda: Przeprowadzono badanie randomizowane, kontrolowane placebo – podwójnie ślepa próba. W badaniu wzięło udział 40 osób po pierwszym niedokrwiennym udarze mózgu z objawami afazji, zostały one losowo podzielone na grupy: eksperymentalną i kontrolną. Jeden z pacjentów nie ukończył badania z powodu kolejnego udaru. Wszyscy pacjenci uczestniczyli w 3-tygodniowym programie terapii afazji z użyciem metod stymulujących oraz specyficznego treningu zaburzonych funkcji. Osoby należące do grupy eksperymentalnej otrzymywały 100 mg/d lewodopy (Madopar 125), pacjenci z grupy kontrolnej otrzymywali 100 mg/d placebo. Czas terapii i podawania leku/placebo - 3 tygodnie (łącznie 15 dawek leku/placebo oraz 15 spotkań terapeutycznychażde). Przed przystąpieniem do terapii i po jej zakończeniu przeprowadzono badanie funkcji językowych z wykorzystaniem Bostońskiego Testu do Diagnozy Afazji (BTDA). Dodatkowo przed rozpoczęciem terapii oceniono głębokość zaburzeń w Skali Głębokości Afazji w celu porównania grup po zakończeniu badania. Dla celów badania za wskaźniki poprawy uznano różnice w wynikach wybranych podtestów w zakresie następujących funkcji: - nazywania: (Nazywanie desygnatów przedstawionych na obrazkach, Fluencja słowna – wypowiadanie nazw zwierząt, Nazywanie części ciała); - powtarzania: ( Powtarzanie słów, Powtarzanie zdań ); - rozumienia: (Różnicowanie słów, Rozpoznawanie części ciała, Polecenia,Złożony materiał językowy). Wyniki: Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami w poziomach funkcji językowych badanych przed rozpoczęciem terapii. Poprawa wyników po terapii była większa w grupie eksperymentalnej (w porównaniu z grupą kontrolną) w 3 podtestach BTDA związanych z ekspresją mowy: Fluencja słowna - wypowiadanie nazw zwierząt, Powtarzanie zdań – wyższe prawdopodobieństwo występowania, Powtarzanie słów. Po analizie danych uwzględniających kryterium lokalizacji uszkodzenia: przednia części tzw. obszaru mowy (tj. płat czołowy) vs tylna część obszaru mowy (płat ciemieniowy/skroniowy) wykazano, że znaczące statystycznie wskaźniki poprawy uzyskali chorzy z uszkodzeniami zlokalizowanymi w płacie czołowym przyjmujący lewodopę. Były to wyniki podtestów: Nazywanie części ciała, Powtarzanie słów. Jako tendencję można traktować wyniki podtestu Nazywanie desygnatów przedstawionych na obrazkach. Natomiast w grupie kontrolnej (przyjmującej placebo) nie wykazano statystycznie istotnych różnic w poprawie przy kryterium lokalizacji ogniska udarowego. Wnioski: Wyniki wykazały, że przyjmowanie niewielkich dawek lewodopy w połączeniu z usprawniającymi ćwiczeniami językowymi może korzystnie wpływać na efekty rehabilitacji chorych z afazją poudarową. Szczególnie u pacjentów z uszkodzeniami kory czołowej. Tym samym potwierdzone zostały hipotezy o poprawie skuteczności terapii logopedycznej dzięki leczeniu lewodopą oraz stymulującym działaniu leku na systemy czołowe mózgu. SUMMARY: mgr Marika Litwin Effect of levodopa on early rehabilitation in patients with post stroke aphasia. Promoter: dr hab. n. med. Joanna Seniów Introduction: Aphasia occurs in almost 30% of stroke patients as a transient or persistent syndrome and is defined as the disturbance of language functions. The clinical extent of aphasia depends on the localization and volume of damaged brain tissue. For many post stroke patients conventional therapy of aphasia is not an effective treatment, therefore additional research for other treatments and possibilities of speech rehabilitation must be carried out. The conventional therapy of aphasia is based on specific exercises of disturbed functions. Actually pharmacological support or brain cortex activity modulation with neurophysiological devices are proposed as additional therapy for aphasia. Among the most promising pharmacological agents, the drug levodopa is mentioned in medical papers as a treatment which has proved in a few studies to have a positive impact on neurorehabilitation. Aim of the study: The purpose of the study was to determine whether a combination of levodopa with language therapy improves rehabilitation of early post stroke aphasia. Methods: A prospective, randomized, placebo-controlled, double - blind study was performed on forty right-handed patients with aphasia as a result of early left hemisphere ischemic stroke who were enrolled in the study. Twenty randomized patients were administered levodopa and twenty received a placebo. All study patients received conventional speech therapy over three weeks. The patients from the experimental group, received levodopa 100mg/d (Madopar 125mg product), the control group received the placebo 100mg/d. The therapeutic program was carried out over 3 weeks; each patient received 15 doses of levodopa/placebo and participated in 15 speech therapy sessions performed by the same person. The patients and speech therapist had no knowledge of whether the patients were receiving levodopa or the placebo. Prior to and shortly after the end of treatment and aphasia rehabilitation the patients were assessed using Boston Diagnostic Aphasia Examination Test (BDAE). As a recovery index the difference between initial and the end results of BDAE subtests were established: naming, repetition and understanding. Results: Initially, there were no significant intergroup differences in aphasia severity. After 3 weeks of therapy, significant recovery was observed in all patients involved in the study. However in some language functions, the improvement was significantly higher in the levodopa group than in the placebo group. It was confirmed in three BDAE subtest according to expressive language functions: fluency (creating names in limited time), repetition of words and repetition of phrases and sentences. Additional study that analyzed the location of the brain stroke lesions (anterior vs. posterior language area) highlighted that significant recovery was observed especially in patients with frontal lesions that were also receiving levodopa. These observations were confirmed by results of BDAE subtests: body-part naming and repetition of words. Slight improvement was also observed in other BDAE subtest – visual confrontation naming. In the placebo group there were no significant differences in recovery according to two groups with the different brain lesions localizations. Conclusions: Supplementing language therapy based on stimulation and specific training of disturbed language functions, with small doses of levodopa may improve recovery from aphasia, but this effect seems to be limited to some expression language activity and should be expected in patients with frontal lesions of language area, with motor aphasia.