renta rodzinna - słuzba w WOP do 1991r. i później funkcj. SG.

advertisement
Odwołanie – renta rodzinna po funkcjonariuszu, który do 1991r. pełnił służbę w WOP, a później w SG.
[miejsce], [data]
Sąd Okręgowy w Warszawie
XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych
ul. Płocka 9
01 -231 Warszawa
za pośrednictwem:
Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
ul. Pawińskiego 17/21
02-106 Warszawa
Odwołujący/-a się:
[imię i nazwisko składającego odwołanie]
[PESEL składającego odwołanie]
[adres składającego odwołanie]
Organ:
Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
ul. Pawińskiego 17/21
02-106 Warszawa
dotyczy: decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji z [data decyzji], [numer decyzji].
ODWOŁANIE
I.
Działając w imieniu własnym, na podstawie art. 47710 § 1 k.p.c. w zw. z art. 47714 § 2
k.p.c. w zw. z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straż Granicznej, Biura Ochrony
Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. 2016, poz.
2270), wnoszę odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z [data decyzji], [numer decyzji], która
została mi doręczona w dniu [data odbioru przesyłki], i zaskarżam w/w decyzję w
całości.
II.
Zaskarżonej decyzji zarzucam:
1) Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 Konstytucji RP,
polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującej mi renty rodzinnej, co
narusza zasadę ochrony praw nabytych i zasadę sprawiedliwości społecznej, a
także zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa
oraz niedziałania prawa wstecz, wynikające z zasady demokratycznego
państwa prawnego;
2) Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31
ust. 3 Konstytucji RP polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującej mi
renty rodzinnej, co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie
przysługującego mi prawa do zabezpieczenia społecznego;
3) Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 30 oraz art. 47 Konstytucji
RP w zw. z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności polegające na naruszeniu mojej godności, prawa do ochrony czci,
dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia
rodzinnego, poprzez przyjęcie, że służba mojego [męża, ojca, innej właściwej
osoby] stanowiła „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, a tym samym
arbitralne przypisanie mojemu [mężowi, ojcu, innej właściwej osobie] - winy za
działania związane z naruszeniami praw człowieka, których dopuszczali się
niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL oraz niektórzy funkcjonariusze
organów bezpieczeństwa PRL, a do których on/ona w żaden sposób się nie
przyczynił/a;
4) Naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 32 ust. 1w zw. z art. 64 ust.
1 i 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr 1 do
Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art.
14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności,
polegające na nieuzasadnionym, dyskryminującym zróżnicowaniu moich
uprawnień o charakterze majątkowym wynikających ze służby członka mojej
rodziny po roku 1990 i obniżeniu świadczeń rentowych należnych mi z tytułu
2
tej służby, w stosunku do członków rodzin osób, które nie pełniły służby w
okresie PRL, w sposób naruszający zasadę równości wobec prawa;
5) Naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 10 ust.
1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na
zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym
zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób
zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich funkcjonariuszy
będących w służbie przed 31 lipca 1990 r. za winnych działań zasługujących na
penalizację;
a w konsekwencji powyższych naruszeń:
6) Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 67
ust. 1 w zw. z art. 71 ust. 1 zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zw. z art. 1
Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności, polegające na arbitralnym naruszeniu moich
osobistych praw majątkowych i prawa do poszanowania mienia, które
podlegają równej dla wszystkich ochronie, na skutek nieproporcjonalnego
naruszenia mojego prawa do zabezpieczenia społecznego, co stanowi przejaw
nieuzasadnionej represji ekonomicznej.
7) Naruszenie zasady określoności przepisów prawa, wymagającej
formułowania ich w sposób jasny, poprawny i precyzyjny, wyrażonej w § 6
Załącznika do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca
2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczejˮ, polegające na użyciu w
ustawie określeń o charakterze ogólnym: „Zwiad Wojsk Ochrony Pograniczaˮ i
„Zarząd Kontroli Ruchu Granicznegoˮ, co może powodować nieuzasadnione, a
nawet wręcz uznaniowe kwalifikowanie przez pracowników IPN byłych
żołnierzy zawodowych WOP jako pełniących służbę „ na rzecz totalitarnego
państwa ˮ.
8) Spowodowanie kolizji przepisów ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. z
przepisami art. 151 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży
Granicznej, bez rozstrzygnięcia tej kolizji w ustawie, polegające na
arbitralnym pozbawieniu byłych żołnierzy zawodowych WOP uprawnień do
zaliczenia służby w Wojskach Ochrony Pogranicza na równi ze służbą w Straży
Granicznej.
9) Naruszenie zasady: ne bis In idem, wywodzącej się co prawda z prawa
karnego i dotyczącej zakazu ponownego karania, to jednak znajdującej
uzasadnienie w tym przypadku, ze względu na restrykcyjny charakter ustawy,
3
polegające na ponownym obniżeniu świadczeń emerytalnych. (Zapis dla osób,
którym już wcześniej obniżono emerytury na podstawie ustawy z 2009 r.).
10) Naruszenie przepisów zawartych w art. 33 ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym funkcjonariuszy ... z późniejszą zmianą, wprowadzoną ustawą z
dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, z których wynika, że:
a) powtórną decyzję w sprawie zakończonej już prawomocną decyzją, organ
emerytalny - tutaj ZER MSW – może wydać tylko w ściśle określonych w
przywołanych przepisach okolicznościach, a wg mojej wiedzy żadne takie
okoliczności w mojej sytuacji nie wystąpiły od czasu wydania przez ZER
MSW decyzji o ustaleniu/zmianie renty rodzinnej nr ewid..... z dnia....
b) o wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie uchylenie/zmiany decyzji
organ emerytalny zawiadamia niezwłocznie osobę zainteresowaną - art.33
ust.6. (jeżeli zainteresowany nie został powiadomiony)
III.
W oparciu o powyższe zarzuty, wnoszę o:
1) zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie mi świadczenia rentowego w
dotychczasowej wysokości, tj. w kwocie ………………. złotych brutto;
2) zasądzenie zwrotu przez Organ całości różnicy pomiędzy wypłaconymi a
należnymi świadczeniami rentowymi, wraz z ustawowymi odsetkami;
3) zasądzenie od Organu na moją rzecz kosztów postępowania według norm
przepisanych.
IV.
Jednocześnie wnoszę o:
1) rozpoznanie sprawy także w razie mojej nieobecności;
2) przeprowadzenie dowodów z akt lub rozkazów personalnych, rozkazów lub zarządzeń
organizacyjnych, etatu jednostki – na: uzyskanie odznaczeń po 1990 roku, przesłanki
wskazane w art. 15c ust. 5 ustawy (to osoba uprawniona musi udowodnić, że przed
rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, członek rodziny podjął współpracę i czynnie
wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego) –
w tej sytuacji konieczne będzie również sformułowanie zarzutu naruszenia art. 15 ust.
5 ustawy zaopatrzeniowej w pkt II odwołania:
np. zeznań świadka ……………………………….. zam. …………………………………
 np. [tytuł dokumentu załączonego do odwołania]
 ….
na okoliczności wskazane w treści uzasadnienia;
UWAGA ! tylko, jeżeli w danej sprawie występują szczególne okoliczności, w razie ich
braku punkt pominąć.
Istotne mogą być dowody świadczące o:
4

Wykonywaniu wyłącznie zadania kontroli legalności przekroczeń granicy (nie
prowadzono pracy operacyjnej). Można tu przytoczyć dokumenty z akt
osobowych (opinie, rozkazy personalne, itp.), bądź zeznania świadków (byli
przełożeni, koledzy). Jest to ważne dlatego, że w opracowaniu Jacka Wygody, z
którego korzystają pracownicy IPN, jako główny argument kwalifikacji do
Zwiadu WOP preferowana jest właśnie praca operacyjna.

Niewłaściwej kwalifikacji przez ZER okresów służby w organach Zwiadu WOP
(Zarządzie Kontroli Ruchu Granicznego) na skutek błędnej interpretacji IPN.

Oddelegowaniu w czasie służby w Zwiadzie WOP do wykonywania w
określonym okresie innych zadań (odrębnych od zadań Zwiadu WOP) lub np. na
kursy językowe, czy też dowody na brak jakichkolwiek związków z działaniami
Zwiadu WOP.

Okresowym „zawieszeniu” na etacie zwiadowczym, do czasu „uwolnienia” etatu
docelowego (poza Zwiadem WOP) – takie przypadki nie należały do rzadkości.

Pełnieniu służby na etatach pomocniczych (szyfranci, łącznościowcy, szefowie,
kierowcy) - ważne jest, by mogli ten fakt udokumentować w postępowaniu.
UZASADNIENIE
Stan faktyczny
Zmarły funkcjonariusz zawodową służbę wojskową rozpoczął w dniu … r. i pełnił ją w
okresie od … r. do … r. :
- od … do .. w … (nazwa jednostki, pododdziału) na stanowisku … ,
- od … do … w … (nazwa jednostki, pododdziału) na stanowisku … ,
- od … do … w … (nazwa jednostki, pododdziału) na stanowisku … .
Dowód: akta rentowe odwołującego się - w dyspozycji Organu.
Jeśli zainteresowany nie dysponuje informacjami dot. przebiegu służby zaznaczamy, że
„Dowód: akta rentowe odwołującego się - w dyspozycji Organu.”
UWAGA !
zwięzły opis indywidualnej sytuacji Odwołującego/ej się – podanie okresu służby w
konkretnych formacjach, w tym okresów służby w WOP mających znaczenie dla obliczania
wskaźnika % za każdy rok służby:
- okresy nauki w szkole oficerskiej (chorążych, podoficerskiej lub na kursach
kwalifikacyjnych),
- okresy przebywania w tzw. rezerwie kadrowej,
- okresy krótkotrwałego zawieszenia na etacie zwiadowczym, z wykonywaniem zadań nie
związanych z zadaniami Zwiadu WOP,
5
- okresy służby na etatach „pomocniczych" (szyfry, łączność, transport, logistyka, szczególnie
w strażnicach i GPK,
- okresy oddelegowania do wykonywania innych zadań, niemających związku z działaniami
Zwiadu WOP,
- okresy przebywania na urlopie macierzyńskim i wychowawczym w przypadku kobiet,
Należy zaznaczyć również, że realizowano zadania związane bezpośrednio z fizyczną
ochroną granicy tzw. „zielonejˮ i kontrolą ruchu granicznego, czyli czynności, które
wykonywane były i są nadal przez wszystkie służby graniczne na całym świecie.
- awanse i odznaczenia uzyskane po 1990 r.,
W dniu … r. w związku ze spełnianiem wymogów określonych w art. 31 ust. 1 ustawy z
dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (t.j. Dz. U. Z 2016 r. poz. 1643 ze zm.), m.in.:
nieposzlakowana opinia, niekaralność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
korzystanie w pełni z praw publicznych, zdolność fizyczna i psychiczna do służby, zmarły
członek rodziny został mianowany funkcjonariuszem w służbie stałej i jednocześnie
zwolniony z zawodowej służby wojskowej.
Służbę stałą w Straży Granicznej pełnił do dnia … r., kiedy to na podstawie art. 45 ust. ...
ustawy o Straży Granicznej - .. (rozwinąć podstawę zwolnienia) – został zwolniony ze służby.
(tutaj podać ewentualne szczególne okoliczności związane ze służbą np. doznanie uszczerbku
na zdrowiu, data uznania inwalidztwa z okresu służby w SG ze wskazaniem, że uszczerbek
miał miejsce podczas służby w RP już po przemianach ustrojowych, a nie podczas służby na
rzecz „totalitarnego państwa” i jako taki nie powinien skutkować odbieraniem uprawnień
emeryta;lno-rentowych, uzyskanie odznaczeń po 1990 r., śmierć w związku ze służbą,
wskazanie decyzji pierwotnie ustalającej wysokość świadczenia i – w razie wystąpienia –
decyzji obniżającej jego wysokość na podstawie ustawy z 2009 r.]
W dniu ... r. , decyzją nr ZER-... /SG/... wydaną na podstawie ustawy z dnia 18 lutego
1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy … Organ ustalił prawo odwołującego się
do renty rodzinnej z tytułu wysługi lat …%.
W dniu ... 2017 r. została mi doręczona decyzja Dyrektora Zakładu EmerytalnoRentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia ... 2017 r. nr ZER-SW1-…/17/... o
ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej nr KRW …/SG wydana na podstawie art. ... w
związku z art. ... ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy ... oraz otrzymanej z
Instytutu Pamięci Narodowej informacji Nr … /2017 z dnia ... 2017.
Zaskarżoną decyzją Organ z dniem 1 października 2017 r. :
1) obniżył wskaźnik obliczania mojego świadczenia rentowego do wysokości .... % podstawy
wymiaru za każdy rok służby zmarłego funkcjonariusza w okresie od dnia ... do dnia ... r. tj.
… lata ... miesięcy ... dni;
2) ustalił, że podstawę wymiaru renty stanowi kwota ... zł, (przed zmianą ... zł);
6
3) jednocześnie ograniczył wysokość renty do kwoty ... zł brutto tj. ... zł netto (aktualnie ...
zł).
UWAGA! Uwzględnić ewentualnie w opisie stanu faktycznego i załączyć do odwołania kopie
zaświadczenia Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej stwierdzające, że zmarły
funkcjonariusz nie jest uwzględniony w katalogu funkcjonariuszy, współpracowników,
kandydatów na współpracowników organów bezpieczeństwa państwa o których mowa w
art. 5 ustawy o IPN-KŚZpNP oraz innych osób (w ust. 1 pkt 7 wymieniony jest Zwiad Wojsk
Ochrony Pogranicza).
Podkreślam, że zmarły funkcjonariusz – członek rodziny w trakcie pełnienia ponad ...letniej służby w mundurze nie popełnił jakiejkolwiek zbrodni, występku, deliktu czy innego
czynu zasługującego na potępienie.
Nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r.
Postawę prawną zaskarżonej decyzji w mojej sprawie stanowiły art. [numery artykułów
wskazane w treści decyzji] ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straż Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i
Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. 2016, poz. 708 ze zm., dalej: „ustawa o
zaopatrzeniu emerytalnym”).
Zastosowane w mojej sprawie przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym zostały
wprowadzone z mocy ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, Straż Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej
i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. 2016, poz. 2270, dalej: „nowelizacja ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r.” ). Budzą one daleko idące wątpliwości w
zakresie ich zgodności z Konstytucją RP i Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności (dalej: „EKPCz” lub „Konwencja”). Wątpliwości te dotyczącą
zarówno kwestii formalnych, związanych z przebiegiem prac legislacyjnych nad projektem:
prowadzeniem konsultacji publicznych, jak i trybem uchwalenia nowelizacji ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r., oraz materialnej zgodności przepisów z
ustawą zasadniczą i Konwencją.
Nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. została uchwalona w
niezwykle pośpiesznym tempie, przy braku odpowiednich konsultacji publicznych. Samo
przyjęcie projektu nowelizacji przez Sejm RP nastąpiło w dniu 16 grudnia 2016 r., po
przeniesieniu obrad do Sali Kolumnowej Sejmu RP. Już w tym zakresie powziąć można
7
wątpliwości odnośnie do samej formalnej prawidłowości uchwalenia nowelizacji ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r.
W toku prac legislacyjnych projekt nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16
grudnia 2016 r. został jednoznacznie negatywnie oceniony przez Sąd Najwyższy1. Sąd
Najwyższy w pełni podzielił stanowiska, jakie zostały przedstawione w 6 zdaniach odrębnych
do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2010 r., sygn. K 6/09, wskazując, między
innymi, że: system emerytalny (rentowy) nie mogą być instrumentem prowadzenia polityki
represyjnej przez Państwo. Oznacza to, że służba w określonej instytucji czy formacji nie może
być uznana za samodzielne i wyłączne kryterium różnicowania wysokości emerytalnych
(rentowych) uprawnień. Tym bardziej nie może być rodzajem kary, a zarazem formą
odpowiedzialności zbiorowej2. W opinii Sądu Najwyższego wskazano, że obniżenie wskaźnika
podstawy wymiaru emerytury prowadzi wręcz do uznania służby jako okresu, w którym
praca nie była w ogóle wykonywana, podczas gdy nawet obecnie nie uznaje się pracy w
dawnych służbach mundurowych za nielegalną i zalicza się ją do emerytalnego stażu pracy.
Nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym wprowadziła – zdaniem Sądu Najwyższego
– reżim specjalny, bardziej rygorystyczny bowiem okres indywidualnej pracy (w obojętnym
charakterze i na obojętnym stanowisku) w latach 1944 – 1990 w ustawowo wskazanych
instytucjach traktuje się gorzej od okresu nieskładkowego w systemie Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych. Zdaniem Sądu Najwyższego: bardziej korzystne na emerytów (rencistów) byłoby
skazanie wyrokiem karnym za przestępstwo umyślne, gdyż osoby te – z punktu widzenia
zasad ustalania świadczeń do emerytury – byłyby w zdecydowanie lepszej sytuacji, aniżeli te,
które przestępstwa nie popełniły3
SN podkreśla także, że: trzeba także pamiętać o osobach, które w trakcie służby nie
wykonywały żadnych czynności (ani nawet nie miały takiej możliwości), które można by
zakwalifikować do kategorii czynności represyjnych (oprawczych, zbrodniczych etc
związanych z funkcjonowaniem w okresie PRL aparatu represji), jak również tych, którzy
przeszli pozytywną weryfikację4.
Szczególnie istotna pozostaje sytuacja funkcjonariuszy, którzy w 1990 r. przeszli pozytywnie
weryfikację (postępowanie kwalifikacyjne) prowadzoną przez Komisję Kwalifikacyjną do
Spraw Kadr Centralnych i wojewódzkie komisie kwalifikacyjne powołane przez Radę
Ministrów. Komisje formułowały opinię o kandydacie. Wojewódzkie komisje kwalifikacyjne
wydawały pozytywną opinię o kandydacie w razie stwierdzenia, że odpowiada on wymogom
przewidzianym dla funkcjonariusza danej służby lub pracownika Ministerstwa Spraw
1
Opinia Sądu Najwyższego do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura
Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, druk sejmowy nr 1061,
dostępna
pod
adresem:
orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/47A50D2CC87C2BD3C1258089004AF9B5/%24File/1061-001.pdf
2
Ibidem, s. 2.
3
Ibidem, s. 3
4
Ibidem, s. 3.
8
Wewnętrznych, określonym w ustawie oraz powzięcia przekonania, że posiada on
kwalifikacje moralne do pełnienia służby, zwłaszcza gdy: 1) w toku dotychczasowej służby nie
dopuścił się naruszenia prawa, 2) wykonywał swoje obowiązki służbowe w sposób nie
naruszający praw i godności innych osób oraz 3) nie wykorzystywał stanowiska służbowego
do celów pozasłużbowych. W tym kontekście Sąd Najwyższy podkreśla, że:
[p]rzeprowadzona weryfikacja miała zatem na celu nie tylko ocenę przydatności
funkcjonariusza do służby w demokratycznej Polsce, ale także ocenę jego dotychczasowej
służby w Polsce komunistycznej, również w płaszczyźnie moralnej. Tym samym
zweryfikowanie, a następnie ponowne zatrudnienie byłych funkcjonariuszy organów
bezpieczeństwa PRL, stanowiło swoiste oświadczenie, wydane w imieniu Rzeczypospolitej
Polskiej przez organy władzy publicznej, iż będą oni traktowani w taki sam sposób jak
pozostali funkcjonariusze służb powstałych po 1990 r. W tym świetle radykalne obniżenie
świadczeń emerytalnych tych funkcjonariuszy stanowi niedotrzymanie zobowiązań ze strony
państwa wobec tych funkcjonariuszy, przez co niewątpliwie dochodzi do naruszenia zasady
zaufania do państwa i stanowionego prawa (art. 2 Konstytucji RP)5.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na sytuację żołnierzy zawodowych Zwiadu i Kontroli
Ruchu Granicznego WOP, którzy wg nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16
grudnia 2016 r. służyli „totalitarnemu państwu” do dnia 31 lipca 1990 r. Otóż żołnierze ci, aż
do dnia rozwiązania WOP (zwolnienia z zawodowej służby wojskowej) – 16 maja 1991 r. - w
dotychczasowych strukturach organizacyjnych ochraniali granicę, wykonując - za akceptacją
władz Rzeczpospolitej - te same zadania służbowe co wcześniej, w tym zwiadowcze. Wszyscy
podlegali weryfikacji w postępowaniu kadrowym i akceptowali warunki „przemiany”
żołnierza w funkcjonariusza, określone w art. 151 ust. 1 i 3 ustawy o Straży Granicznej, a
Rzeczpospolita gwarantowała, iż „czas pełnienia zawodowej służby wojskowej lub służby w
Policji wlicza się do okresu służby w Straży Granicznej w zakresie wszystkich uprawnień
związanych z tą służbą”. A przecież to głównie żołnierze terenowych jednostek WOP
(strażnic, granicznych placówek kontrolnych i batalionów) po mianowaniu funkcjonariuszami
tworzyli od podstaw Straż Graniczną, zapewniając ciągłość ochrony granicy państwowej.
Niestety, ustawa z 16 grudnia 2016 r. drastycznie ograniczyła ich uprawnienia w zakresie
spraw emerytalno-rentowych, tym samym Rzeczpospolita zerwała umowę, jaką zawarła z
żołnierzami WOP podczas tworzenia Straży Granicznej.
W świetle powyższego zachodzi kolizja przepisów nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. z przepisami art. 151 ust. 3 ustawy z dnia 12
października 1990 r. o Straży Granicznej, polegająca na arbitralnym pozbawieniu byłych
żołnierzy zawodowych WOP uprawnień do zaliczenia służby w Wojskach Ochrony Pogranicza
na równi ze służbą w Straży Granicznej.
5
Ibidem, s. 3-4.
9
W opinii do projektu nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, uchwalonej przez
Sejm 16 grudnia 2016 r. Sąd Najwyższy wskazał, że szczególny problem dotyczy zgodności
projektowanej regulacji z zasadą ochrony praw nabytych, wywodzonej z zasady państwa
prawnego (art. 2 Konstytucji). Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że rozumowanie – jakie zdawało
się przyświecać autorom projektu ustawy – oparte na założeniu, że skoro służba w organach
(podmiotach) wskazanych w projekcie miała charakter nieakceptowany z punktu widzenia
aktualnej oceny tych organów, to osoby, które pełniły służbę w tych organach korzystają z
emerytalnych uprawnień w sposób niesłuszny (niesprawiedliwy). W ocenie Sądu
Najwyższego brak jest podstaw, aby wyłącznie ze względu na służbę przed 1 sierpnia 1990 r.
pozbawiać możliwości uwzględnienia służby na rzecz Państwa Polskiego po tej dacie w
wymiarze wynikającym z prawa obowiązującego w chwili nabycia uprawnień. W ocenie Sądu
Najwyższego projekt ustawy nowelizujący ustawę o zaopatrzeniu emerytalnym, uchwalony
przez Sejm 16 grudnia 2016 r.: ma charakter represyjny, przez co dochodzi do naruszenia
konstytucyjnej zasady podziału władzy (art. 10 Konstytucji). (…) [n]aruszenie art. 10
Konstytucji RP polega na przekroczeniu ustrojowego zakresu uprawień przez władzę
ustawodawczą, ponieważ w istocie to ona, zamiast władzy sądowniczej, wymierza
przedmiotowej grupie osób określony rodzaj kary6.
W trakcie prac legislacyjnych nad projektem nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym, negatywną opinię o projekcie przestawiła również Helsińska Fundacja Praw
Człowieka7. W opinii Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka wskazano między innymi, że szeroki
zakres podmiotowy ustawy prowadzi do stygmatyzacji określonej kategorii osób bez
wyraźnych zindywidualizowanych podstaw faktycznych. Fundacja zauważyła, że użyta w
projekcie ustawy definicja „służby na rzecz państwa totalitarnego” wskazuje na
pierwszeństwo przed „służbą na rzecz III RP” – taki automatyzm jest nieproporcjonalnym
ograniczeniem praw związanych z zabezpieczeniem społecznym8.
W ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, zaproponowane w projekcie nowelizacji
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, uchwalonym 16 grudnia 2016 r. rozwiązania
legislacyjne stanowią zaprzeczenie zasady zaufania obywatela do państwa (art. 2
Konstytucji). Fundacja wskazała, że: wszelkie odstępstwa od zasady ochrony praw nabytych –
będącej przejawem konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa – powinny być
oparte na mechanizmach odpowiedzialności indywidualnej funkcjonariuszy (…). Opiniowana
ustawa <<przywracająca sprawiedliwość społeczną>> jest wprowadzana 27 lat po upadku
reżimu komunistycznego w Polsce. Co więcej, projektowana ustawa jest drugą ustawą
<<dezubekizacyjną>>. O nieskuteczności pierwszej ustawy mają świadczyć zbyt wysokie –
6
Ibidem, s. 5-6.
Opinia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (druk
sejmowy
nr
1061),
dostępna
pod
adresem:
www.hfhr.pl/wpcontent/uploads/2016/12/HFPC_opinia_13122016.pdf
8
Ibidem, s. 3.
7
10
zdaniem projektodawcy – świadczenia emerytalne funkcjonariuszy PRL. Fakt dokonania
weryfikacji byłych funkcjonariuszy PRL w 1990 r., a następnie przeprowadzenie tzw.
dezubekizacji w 2009 r. zmienia znacząco ciężar dowodu, którego należy oczekiwać od
państwa przy ewentualnych – kolejnych – zmianach emerytur funkcjonariuszy PRL w 2016 r.,
tj. 27 lat po transformacji ustrojowej9. Co istotne, Helsińska Fundacja Praw Człowieka
wskazała, że negatywne stanowisko odnośnie do rządowego projektu nowelizacji ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym, przedstawił także Minister Spraw Zagranicznych, który
argumentował, że jest to już druga zmiana prawa przewidująca kolejne obniżenie emerytur
po ponad 25 latach od upadku komunizmu w Polsce, a z Europejskiej Konwencji o Ochronie
Praw Człowieka wynika ogólny obowiązek zapewnienia odpowiedniej jakości prawa i
konieczne jest zidentyfikowanie powodów ingerencji w materię, która dotyczy osób w
podeszłym wieku, często schorowanych, dla których uzyskane świadczenie stanowi
podstawowe źródło utrzymania10.
Projekt nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, uchwalonej przez Sejm 16 grudnia
2016 r., został negatywnie oceniony także przez doktrynę prawa konstytucyjnego 11.
Wskazano bowiem, że przepisy projektu rażąco naruszają zasady: zaufania do państwa i
prawa oraz ochrony praw nabytych, (art. 2 Konstytucji), zasadę równości wobec prawa (art.
32 ust. 1 Konstytucji) oraz gwarancje należytego zabezpieczenia społecznego osób
niezdolnych do pracy i szczególnie potrzebujących (art. 67 ust. 1, art. 69 i art. 71 ust. 1 w zw.
z art. 31 ust. 3 Konstytucji). Podkreśla się również: [p]rojekt jednolicie represjonuje
wszystkich byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, w tym również pozytywnie
zweryfikowanych, służących bezpieczeństwu III RP; [p]rojekt nie jest nakierowany na
wyrównanie rzeczywistych niesprawiedliwości, lecz ma charakter represyjno-odwetowy.
Stanowi próbę wprowadzenia, niedopuszczalnej w demokratycznym państwie prawnym,
zasady zbiorowej odpowiedzialności za działania aparatu służb bezpieczeństwa państwa
PRL12. W opinii podkreślono, że: [n]ie zasługuje na zaufanie prawodawca, który po raz drugi,
drastycznie obniża świadczenia emerytalne i pozbawia całości lub istotnej części
otrzymywanego świadczenia inwalidów oraz uprawnionych po zmarłym niezdolnych do pracy
lub nie mających możliwości zarobkowania krewnych ubezpieczonego. Takie działanie
ustawodawcy narusza zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2
Konstytucji)13. Zauważono również, że [p]rojektodawca nie wskazał, dlaczego pierwszeństwo
nad fundamentalnymi w demokratycznym państwie prawa gwarancjami zakazu podwójnego
9
Ibidem, s. 4
Ibidem, s. 5
11
Opinia prof. dr hab. Marka Chmaja w przedmiocie zgodności z Konstytucją projektu ustawy o zmianie ustawy
o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (wersja z dnia
24 listopada 2016 r.), dostępna pod adresem:
https://fssm.pl/ckfinder_pliki/files/Opinie%20prawne/2016.11.25_Opinia_prof.M.Chmaja_dot.projektu_ustaw
y_emeryt.pdf
12
Ibidem, s. 23-24.
13
Ibidem, s. 24.
10
11
karania (art. 2 Konstytucji) oraz domniemania niewinności i zasady skazywania
prawomocnym wyrokiem sądu (art. 42 i art. 45 ust. 1 Konstytucji) — należy przyznać
poczuciu sprawiedliwości społecznej14. Z tego powodu w doktrynie za niedopuszczalne
uznano stwierdzenie, że: adresaci projektu otrzymali świadczenia będące bezprawnym
przywilejem od władz PRL. Projektowana regulacja jest niezgodna z zasadą ochrony praw
nabytych (art. 2 Konstytucji), albowiem arbitralnie, bez uzasadnienia, bez ekwiwalentu
pozbawia świadczeń osoby, które uzyskały je słusznie, w niepodległej Polsce, w sposób
przewidziany przepisami prawa. (…) Projektodawca bez jakiegokolwiek postępowania
sprawdzającego, uznał, iż wszystkie osoby pełniące bardzo szeroko pojętą służbę na rzecz
<<totalitarnego państw>> (w tym pozytywnie zweryfikowane, pełniące następnie służbę w III
RP) oraz ich najbliższe rodziny, nie zasługują, bez żadnego wyjątku, na równe traktowanie w
stosunku do pozostałych funkcjonariuszy służb mundurowych 15.
Podkreśla się również, że: [p]rawo do zabezpieczenia na wypadek niezdolności do pracy lub
po osiągnięciu wieku emerytalnego jest podstawowym prawem człowieka; mieści się w nim
prawo do zachowania realnej wartości przyznanych świadczeń. Pozbawienie uprawnionych
praw nabytych do świadczeń emerytalno-rentowych narusza gwarancje wynikające z
Konstytucji, nawet jeśli nie powoduje obniżenia tych świadczeń poniżej minimum egzystencji.
Projekt zawiera regulacje niezgodne z art. 67 ust. 1, art. 69 i art. 71 ust. 1 w zw. z art. 31 ust.
3 Konstytucji16. Zwraca się przy tym uwagę, że: [w] projekcie negatywnie oceniono sam fakt
podjęcia służby w organach bezpieczeństwa PRL — ze względu na jednoznacznie ujemną
ocenę tych organów, a nawet sam fakt pokrewieństwa w stosunku do osób, które tę służbę
podjęły. Pobudki takie nigdy nie powinny skutkować stosowaniem przez ustawodawcę
instrumentów represji poprzez pozbawienie środków utrzymania i utrudnienie egzystencji
emerytów i rencistów, w tym rencistów rodzinnych, nad którymi opieka jest konstytucyjnym
obowiązkiem państwa17. Ponadto wskazuje się, że: [n]ie można uznać, iż właśnie teraz, po
latach wypłacania świadczeń emerytalno-rentowych oraz rent rodzinnych, wydarzyło się coś
wyjątkowego, co uzasadnia wprowadzenie kwestionowanych regulacji. Oznacza to, że
projektodawcą powodują wyłącznie motywy polityczne, a takie nigdy nie powinny kierować
działaniami prowadzącymi do ograniczenia lub pozbawienia konstytucyjnych praw lub
wolności18.
Podkreślić również należy, że nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z dnia 16
grudnia 2016 r. wykracza również poza aksjologiczne założenia i zakres regulacji ustawy z
dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
14
Ibidem, s. 24.
Ibidem, s. 24.
16
Ibidem, s. 24-25.
17
Ibidem, s. 25.
18
Ibidem. s. 25.
15
12
Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich
rodzin (Dz. U. Nr 24, poz. 145), lecz przede wszystkim – w przeciwieństwie do ustawy z dnia
23 stycznia 2009 r. – nierówne traktowanie funkcjonariuszy i ich rodzin w odniesieniu do
służby pełnionej po roku 1990. W toku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w
przedmiocie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. wielokrotnie podkreślano, że nie różnicuje ona
praw funkcjonariuszy nabytych ze względu na służbę po 1990 r. na rzecz III RP. W swoim
stanowisku Marszałek Sejmu podkreślał ówcześnie, że: Ustawa z 23 stycznia 2009 r. wiąże
konsekwencje prawne w postaci modyfikacji systemu emerytalnego funkcjonariuszy tylko z
okresem ich służby w organach bezpieczeństwa PRL. Nie ingeruje w prawa nabyte podczas
służby po pozytywnym "zweryfikowaniu" przez komisje kwalifikacyjne. Podobnie Prokurator
Generalny wskazywał, że: służba po roku 1990 także traktowana jest jednakowo, bez
względu na to, czy dany funkcjonariusz uprzednio pełnił służbę w organach bezpieczeństwa
państwa, czy też nie. Kryterium to uznać należy za racjonalnie uzasadnione, a tym samym
wprowadzone zróżnicowanie za sprawiedliwe. Nie można zatem uznać, iż kwestionowane
rozwiązania naruszają art. 32 ust. 1 Konstytucji. Kierując się tym rozumowaniem Trybunał
Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt K 6/09 stwierdził, że: Przyjęta
przez ustawodawcę data graniczna - rok 1990 - służby w organach bezpieczeństwa Polski
Ludowej wiąże się, na co trafnie zwrócił uwagę Prokurator Generalny, z przemianami
ustrojowymi, jakie nastąpiły w Polsce, a których konsekwencją było rozwiązanie SB i
utworzenie UOP (art. 129 ust. 1 ustawy o UOP). Służba w organach suwerennej Polski po
roku 1990 także traktowana jest jednakowo, bez względu na to, czy dany funkcjonariusz
uprzednio pełnił służbę w organach bezpieczeństwa Polski Ludowej, czy też nie. Konkludując,
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane przepisy są zgodne z art. 32 Konstytucji.
Nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z dnia 16 grudnia 2016 r. w niczym
nieuzasadniony sposób różnicuje jednak uprawnienia emerytalne i rentowe funkcjonariuszy
oraz ich rodzin wywodzone z okresu służby po roku 1990. Wprowadzając bowiem w art. 24a
ust. 2 regułę, zgodnie z którą renta rodzinna przysługująca po osobie, która pełniła służbę
również przed 31 lipca 1990 r. nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej renty
rodzinnej wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, doprowadził do
sytuacji, w której ten sam okres służby po 31 lipca 1990 r. może stać się podstawą wyliczenia
świadczeń w zupełnie różnej wysokości – zdecydowanie niższej w wypadku członka rodziny
osoby, która poza służbą po roku 1990 pełniła także – choćby przez jeden dzień – służbę w
okresie wcześniejszym. Oznacza to bezpodstawne obniżenie świadczeń nabytych już po
demokratycznych przemianach ustrojowych. W ten sposób pozbawia się rodziny
funkcjonariuszy świadczeń zagwarantowanych przez państwo demokratyczne, które w ten
sposób nie wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec obywateli.
Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. prowadzi zatem nie tylko do naruszenia uprawnień
nabytych w związku ze służbą w PRL, lecz także do niejednokrotnie drastycznego obniżenia
świadczeń należnych za okres służby w III RP. Również zatem kierując się motywami
13
uzasadnienia wyroku z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt K 6/09 należy uznać ją za rażąco
sprzeczną z zasadą demokratycznego państwa prawnego.
Uzasadnienie zarzutów
Z mocy zaskarżonej decyzji, Organ ustalił wysokość mojej renty rodzinnej na kwotę
[wysokość renty wskazana w treści decyzji]. Zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o
art. [numery artykułów wskazane w treści decyzji] ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym.
W mojej ocenie przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, wprowadzone z mocy
nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r., będące podstawą
wydania zaskarżonej decyzji w mojej sprawie, są sprzeczne z Konstytucją i Konwencją, a
także z ustawą o Straży Granicznej. Wydana na podstawie niezgodnych z Konstytucją RP,
Konwencją i z ustawą o Straży Granicznej, a w konsekwencji naruszająca moje podstawowe
prawa, decyzja Dyrektora ZER MSWiA nie może się ostać.
Zaskarżona decyzja, wydana na podstawie przepisów nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym z 16 grudnia 2016 r., przede wszystkim narusza zasadę ochrony praw nabytych
i zasadę sprawiedliwości społecznej, wynikające z zasady demokratycznego państwa
prawnego, określonej w art. 2 Konstytucji. Obniżenie przysługującego mi świadczenia
rentowego z mocy zaskarżonej decyzji ma charakter arbitralny i stanowi formę represji, a
nawet formę zbiorowej kary wobec wszystkich osób, które pełniły służbę w formacjach
wymienionych w art. 13b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz najbliższych członków ich
rodzin pobierających renty rodzinne. Przepisy nowelizacji ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. przesądzają, ex lege i bez przeprowadzenia postępowania
dowodowego w tym zakresie, że wszystkie osoby, które pełniły służbę w formacjach i
instytucjach wymienionych w art. 13b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, działały na rzecz
niezdefiniowanego w ustawie „państwa totalitarnego”. Jak zauważono również w doktrynie
w odniesieniu do tego sformułowania ustawy: nadanie pojęciu „państwo totalitarne”
szczególnego znaczenia, które można byłoby określić jako techniczne – gdyby służyło ono,
czego nie czyni, legislacyjnemu dookreśleniu materii oraz gdyby nie miało określonego
wydźwięku polityczno-ideologicznego, znajdującego się poza sferą analizy stricte prawnej.
Ocena prawna nie może, w każdym razie, nie uwzględniać stanowiska przedstawicieli
odpowiednich nauk społecznych, dla znaczącej większości których wydarzenia roku 1956
stanowiły istotną cezurę w dziejach „Polski Ludowej”, oddzielając okres państwa
totalitarnego i okres państwa oczywiście niedemokratycznego, lecz już nie totalitarnego19.
19
Opinia prof. dr. hab. Huberta Izdebskiego pt. Rozumienie terminów „totalitaryzm” i terminów pokrewnych w
polskim języku prawnym i prawniczym z dnia 1 marca 2017 r., s. 6, dostępna pod adresem:
https://fssm.pl/ckfinder_pliki/files/Opinie%20prawne%20FSSM/FSSM_Opinia_H.Izdebski_2017.03.01_totalitar
yzm.pdf
14
Obniżenie przysługującego mi świadczenia rentowego z mocy zaskarżonej decyzji nastąpiło
po 27 latach od czasu zmiany ustroju w Polsce i opiera się na założeniu, że przyznane mi
dotychczas świadczenia rentowe zostały uzyskane w sposób nienależny i niegodziwy, a sam
fakt służby mojego [męża, ojca, innej właściwej osoby] w określonej formacji bądź instytucji
w określonym czasie, przesądza o ponoszeniu przez niego/nią odpowiedzialności, a nawet
winy, za naruszenia praw człowieka, których dopuszczały się władze publiczne w okresie PRL.
Uchwalając nowelizację ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r.
ustawodawca posłużył się swoistym mechanizmem odpowiedzialności zbiorowej, uznając
wszystkich funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa sprzed 1990 r. za odpowiedzialnych za
utrwalanie systemu władzy komunistycznej w Polsce.
Mechanizm odpowiedzialności zbiorowej, jakim posłużył się ustawodawca w nowelizacji
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. wskazuje na naruszenie zasady
trójpodziału władzy – oto bowiem ustawodawca, realizując funkcje prawodawcze – wystąpił
również w roli władzy sądowniczej, „wymierzając ustawową sprawiedliwość” wszystkim
funkcjonariuszom oraz ich rodzinom, zatrudnionym w formacjach i instytucjach wskazanych
w art. 13b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, poprzez drastyczne obniżenie pobieranych
dotychczas świadczeń rentowych. Władza ustawodawcza przypisała sobie funkcję władzy
sądowniczej. Działanie takie jest nie do pogodzenia z zasadą trójpodziału władzy, wynikającą
z art. 10 Konstytucji RP. Rolą sądu rozpoznającego moje odwołanie jest przeprowadzenie
rzetelnego i sprawiedliwego procesu w sprawie zgodności z prawem decyzji wydanej w mojej
sprawie, z uwzględnieniem zgodności podstawy prawnej tej decyzji z podstawowymi
prawami człowieka i zasadą trójpodziału władzy, będącej fundamentem demokratycznego
państwa prawnego.
Obniżenie przysługującej mi renty rodzinnej z mocy zaskarżonej decyzji, stanowi
nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie przysługującego mi prawa do zabezpieczenia
społecznego, gwarantowanego przez art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.
Pozbawienie mnie dotychczasowego świadczenia rentowego, i przyjęcie, że cały okres służby
mojego [męża, ojca, innej właściwej osoby] nie wlicza się do stażu jego/jej pracy, prowadzi
do naruszenia istoty prawa do zabezpieczenia społecznego. Naruszenie prawa do
zabezpieczenia społecznego ma charakter nieproporcjonalny i nie jest również uzasadnione
ochroną żadnych z wartości, jakie mogą uzasadniać ograniczenie konstytucyjnych praw i
wolności jednostki, wskazanych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Należy przy tym zauważyć, że zastosowanie w art. 15c ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 24a ust. 1
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym wskaźnika 0% podstawy wymiaru - za każdy rok służby
mojego [męża, ojca, innej właściwej osoby] na rzecz „totalitarnego państwa” uderza w istotę
renty rodzinnej jako środka zabezpieczenia społecznego. Ustawodawca traktuje bowiem ten
okres mojej służby jako okres, w którym mój [mąż, ojciec, inna właściwa osoba] nie
15
wykonywał żadnej pracy i za który nie przysługuje mi żadne, najniższe nawet świadczenie
emerytalne.
Podstawę wydanej przez Organ decyzji emerytalnej stanowi art. 13b ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym funkcjonariuszy ..., bez wskazania cywilnej lub wojskowej instytucji i formacji w
której zmarły członek rodziny „na rzecz totalitarnego państwa”, a które w powoływanym
przepisie - zamkniętym katalogu - są wymienione. Strukturami organizacyjnymi Wojsk
Ochrony Pogranicza, w których służba traktowana jest jako pełniona „na rzecz totalitarnego
państwa” są wymienione w art. 13b ust. 1 pkt 5: lit. b - „Zwiad Wojsk Ochrony Pograniczaˮ,
lit. c - „Zarząd Kontroli Ruchu Granicznegoˮ.
Użyte w ustawie określenia są tak ogólne i pojemne, że nie pozwalają na precyzyjne i
odpowiedzialne kwalifikowanie osób do służby w tych organach. Podkreślił to nawet sam
IPN-KŚZpNP, który w opinii do projektu ustawy ocenił nazwę „Zwiad Wojsk Ochrony
Pogranicza” jako tę, która nie pozwala na właściwe określenie struktur tego organu. Mimo
tego, w odróżnieniu od innych organów i instytucji wymienionych szczegółowo w katalogu,
nazwa „Zwiad Wojsk Ochrony Pograniczaˮ dalej w ustawie pozostała.
Natomiast na potrzeby realizacji przez IPN wniosków złożonych przez Organ w trybie art.
13a ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy … - zgodnie z informacją nr
BU
IV-3-5374-92(2)/2017
Dyrektora
Archiwum
IPN
[http://www.emerycisg.org.pl/wp/odpowiedz-ipn-na-nasze-zapytania-dotyczace-zwiadu-wop/] z dnia 17 marca
2017 r. - „... nie opracowano dokumentu wewnętrznego zawierającego instrukcje,
wytyczne lub wskazówki dla osób realizujących ustawę.”
Uwzględniając przebieg służby zmarłego członka rodziny i wskazany w załączniku do decyzji o
ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej okres służby (... – ... r.) liczony wg wskaźnika
0,00 %), można jedynie domniemywać, że obejmuje on okres służby w ... WOP w …, bo w
załączniku nie ma mowy o żadnej służbie!
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał, że dla oceny zgodności sformułowania
określonego przepisu prawa z wymaganiami poprawnej legislacji w zakresie założeń oraz
warunków należy zadbać przede wszystkim o to, by każdy przepis ograniczający
konstytucyjne wolności lub prawa powinien być sformułowany w sposób pozwalający
jednoznacznie ustalić, kto i w jakiej sytuacji podlega ograniczeniom. Zasada przyzwoitej
legislacji ma na celu wskazanie reguł, którymi winien kierować się ustawodawca w procesie
legislacyjnym, tak by tworzone prawo było racjonalne i stanowiło pełną ochronę jego
adresatów.
Zasada przyzwoitej legislacji jest jednym z fundamentów demokratycznego państwa
prawnego. Z zasady przyzwoitej legislacji wywodzi się, m.in. zasada dostatecznej
określoności. Zasada ta nakazuje ustawodawcy tak formułować przepisy prawa, aby ich
interpretacja w procesie stosowania prawa nie nasuwała wątpliwości, zaś normy wysłowione
w tych przepisach były jednoznaczne, należycie spełniały funkcje i prowadziły do osiągnięcia
zamierzonych celów. Stanowione przez ustawodawcę przepisy nie powinny powodować
16
rozbieżności w procesie stosowania prawa. Z zasady określoności wynika, że każdy przepis
prawny powinien być skonstruowany poprawnie z punktu widzenia językowego i logicznego.
Dopiero wówczas, gdy spełnione są ww. warunki podstawowe, treść przepisu może być
oceniana w aspekcie pozostałych kryteriów (wyrok TK z 21 marca 2001 r., sygn. K 24/00, OTK
rok 2001, Nr 3, poz. 51).
Podkreślić również należy, że pozbawienia mnie prawa do wszelkiego zabezpieczenia
społecznego za okres służby mojego [męża, ojca, innej właściwej osoby] do 1990 roku
stanowi również naruszenie zasady ciągłości służby przed i po 16 maja 1991 r., która
wyrażona jest w nadal obowiązującym art. 151 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży
Granicznej.
Arbitralne obniżenie przysługującego mi świadczenia rentowego z mocy zaskarżonej decyzji,
odczytywać trzeba jako formę nieuzasadnionej represji, a nawet formę wymierzenia mi kary
za rzekome winy mojego [męża, ojca, innej właściwej osoby]. Wydanie zaskarżonej decyzji
nastąpiło bez przeprowadzenia przez Organ postępowania sprawdzającego i weryfikującego
zasadność, adekwatność, legalność, słuszność i proporcjonalność obniżenia przysługującego
mi świadczenia rentowego. Takie postępowania organów władz publicznej, w sferze
stosowania środków represyjnych wobec jednostki, narusza moje prawo do obrony i
domniemanie niewinności.
Skutkiem wydania zaskarżonej decyzji w mojej sprawie jest nieuzasadnione i arbitralne, a
przez to nieproporcjonalne naruszenie mojego prawa do zabezpieczenia społecznego, a w
konsekwencji, naruszenie moich osobistych praw majątkowych, które podlegają równej dla
wszystkich ochronie. Przysługujące mi świadczenie rentowe pozostaje pod ochroną art. 1
Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności,
gwarantującego prawo do poszanowania mienia. Naruszenie tego prawa ma charakter
nieuzasadniony i dyskryminujący w świetle art. 14 Konwencji.
Wskazać należy również na naruszenie przez nowelizację ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. obowiązujących zasad prawnych:
a) lex retro non agit poprzez wprowadzenie prawa surowszego i bardziej ingerującego w
prawa osobiste i słusznie nabyte obywatela, jakim jest prawo do świadczenia emerytalnorentowego; prawo co do zasady powinno działać na przyszłość, zaś ustanawianie przepisów
retroaktywnych powinno odbywać się z dużą dozą ostrożności. Prawodawca nie powinien w
sposób arbitralny ingerować w istniejące stosunki prawne, swobodnie je modyfikując.
Granicą ingerencji powinna być przede wszystkim zasada ochrony praw nabytych oraz
zasada ochrony zaufania do państwa i prawa (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7
maja 2001r. sygn. akt K19/00).
b) ne bis in idem wywodzącej się co prawda z prawa karnego i dotyczącej zakazu ponownego
karania. Ponowne obniżenie moich świadczeń emerytalnych przeczy tej zasadzie. Wyraźnie
podkreślił to Sąd Najwyższy, który w opinii z dnia 22 kwietnia 2015 r. (BSA III-021-105/15)
stwierdził: „ponowne obniżenie wskaźnika jest sprzeczne z porządkiem prawnym, nie
17
przewidującym powtórnego stosowania sankcji już raz zastosowanej wobec danej osoby ˮ.
(zapis dla osób, których członkowi rodziny już wcześniej obniżono emeryturę/rentę, co teraz
skutkuje obniżeniem renty rodzinnej).
Ponadto zaskarżone decyzje pozostają w wyraźnej sprzeczności z przepisami art. 33 ust. 6
ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy … Organ był
zobowiązany do niezwłocznego powiadomienia osoby zainteresowanej o wszczęciu z urzędu
postępowania w sprawie zmiany decyzji emerytalno-rentowych. (UWAGA ! wpisać, jeżeli
zainteresowany nie został powiadomiony).
Z pewnością nie można uznać za spełnienie powyższego obowiązku zapisu w pouczeniu do
przesłanych decyzji, brzmiącego: „biorąc pod uwagę zbieżność czasu wszczęcia z urzędu
postępowania i wydania niniejszej decyzji należy niniejszą decyzję traktować, jako informację
w przedmiocie wszczęcia i zakończenia postępowania”.
Jednocześnie, w myśl art. 13a ust. 1 cytowanej ustawy, to „na wniosek organu emerytalnego
Instytut Pamięci Narodowej ... sporządza ... informację o przebiegu służby wskazanych
funkcjonariuszy ...”.
Również nieuzasadnione jest twierdzenie Organu, iż momentem wszczęcia postępowania
było otrzymanie informacji z IPN, a nie wysłanie do IPN wniosku o jej sporządzenie.
W świetle powyższego należy również uznać, iż postępowanie administracyjne
przeprowadzone przez Organ dotknięte zostało oczywistą wadą prawną poprzez
niezastosowanie przepisów art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) stanowiący, że
„Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym
stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do
zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.”.
Zaskarżona decyzja prowadzi również do niczym nieuzasadnionego pozbawienia mnie
uprawnień nabytych wyłącznie ze względu na służbę mojego [męża, ojca, inną właściwą
osobę] po roku 1990. Zastosowanie dyskryminujących, niczym nieuzasadnionej reguły
ograniczenia maksymalnej wysokości mojego świadczenia rentowego do kwoty przeciętnej
renty wypłaconej przez ZUS jest w oczywisty sposób sprzeczne z zasadą równości obywateli
wobec prawa wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Różnicuje bowiem moją sytuację
prawną nie tylko w odniesieniu do – negatywnie ocenionego przez ustawodawcę – okresu
służby na rzecz tzw. „totalitarnego państwa”, lecz przede wszystkim w odniesieniu do zasad
nabywania uprawnień związanych ze służbą po roku 1990. Świadczenia wypracowane i
zagwarantowane w III RP są mi bowiem bezpodstawnie odbierane.
W przedstawionym stanie rzeczy moje odwołanie i przytoczona argumentacja są
uzasadnione. Wnoszę zatem, aby Sąd dokonał kontroli zaskarżonych i wskazanych na
wstępie odwołania przepisów Konstytucji Rzeczpospolitej Polskie oraz Konwencji o Ochronie
Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, przytoczonych faktów z mojej służby, jak i
18
przepisów prawa materialnego, na podstawie których organ emerytalno-rentowy po raz
kolejny ? ustalił niekorzystne dla mnie świadczenia.
Proszę też aby Sąd – jako strażnik konstytucyjnych praw i wolności jednostki – miał na
uwadze cel, jaki przyświecał ustawodawcy przy uchwaleniu nowelizacji ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym z 16 grudnia 2016 r. i przeprowadził samodzielną kontrolę
zgodności przepisów tej nowelizacji z Konstytucją Rzeczpospolitej i EKPCz.
Konsekwencją kontroli przez bezstronny i niezawisły Sąd podstawy prawnej decyzji
wydanych w mojej sprawie powinna być ich zmiana i pozostawienie mojego świadczenia
emerytalnego w dotychczasowej wysokości.
Mając na względzie powyższe wnoszę jak na wstępie.
(własnoręczny podpis)
______________________________
[imię i nazwisko Odwołującego/-ej się]
W załączeniu:
1. Odpis odwołania wraz z załącznikami dla Organu;
2. [inne załączniki w wypadku szczególnych, indywidualnych okoliczności faktycznych
niewynikających z treści decyzji – wymieniane pod kolejnymi numerami].
19
Download