Dr Dorota Mroczkowska

I rok SUM 2 letnie – studia stacjonarne
Lp.
Przedmiot
Forma
zalicz.
I semestr
II semestr
wykład konw wykład konw
1.
Antropologia społeczna
Egzamin
30
-
30
-
2.
Socjologia kultury
Egzamin
30
-
-
-
Prowadzący zajęcia
Dr Magdalena Ziółkowska
Kuflińska
Prof. Marian Golka
3.
Współczesne teorie
socjologiczne
Egzamin
30
30
30
30
Prof. Rafał Drozdowski
1. mgr Marta Zawodna
2. mgr Bogumiła Mateja
4.
Demografia
Egzamin
30
-
-
Dr Sabina Królikowska
5.
Procesy regulacji
zachowań
Egzamin
-
-
30
30
Dr Dorota Mroczkowska
1. dr Dorota Mroczkowska
2. mgr Marta Skowrońska
6.
Przedmioty fakultatywne
7.
Seminarium magisterskie
Egzamin
lub zal. z
oceną
Zaliczenie
2 x 30
-
2 x 30
-
-
30s
-
30s
Nazwa przedmiotu: 1. ANTROPOLOGIA SPOŁECZNA - WYKŁAD
KOD:
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4, 7
ROK STUDIÓW: I
SEMESTR: 1, 2
LICZBA GODZIN wykładów: 60
LICZBA GODZIN ćwiczeń:
NAZWISKO PROWADZĄCEGO: MAGDALENA ZIÓŁKOWSKA-KUFLIŃSKA
METODY OCENY: EGZAMIN PISEMNY
JĘZYK WYKŁADOWY: POLSKI
RODZAJ PRZEDMIOTU: OBOWIĄZKOWY POZIOM ZAJĘĆ: PODSTAWOWY
TREŚCI PRZEDMIOTU: Charakterystyka podstawowych pojęć i definicji z zakresu antropologii
społecznej (antropologia społeczna/kulturowa/biologiczna, kultura – społeczna, symboliczna,
materialna; cywilizacja, etnologia, etnografia). Omówienie najbardziej istotnych historycznych
kierunków/szkół w antropologii społecznej (ewolucjonizm, dyfuzjonizm,
funkcjonalizm,strukturalizm, szkoła kultury i osobowości). Ukazanie problematyki
antropologicznej jako względnej i uniwersalnej (tożsamość kulturowa, znaczenie pokrewieństwa,
typy małżeństw, rodzina). Wskazanie na nowe wyzwania/możliwości antropologii społecznej
(antropologia stosowana). Uzupełnienie wiadomości z zakresu obyczajów, obrzędów, rytuałów i
ceremonii w różnych kulturach świata (obrzędy ciała, inicjacja). Omówienie antropologicznych
koncepcji magii i religii. Antropologia symboliczna. Problematyka etniczności. Procesy
enkulturacyjne/socjalizacyjne. Znaczenie kolonializmu na rozwój antropologii. Antropologia
prawna. Etnocentryzm/relatywizm kulturowy. Metody badawcze w antropologii. Antropologia
ekonomiczna. Folklor. Podziały społeczne/organizacja społeczna. Antropologiczna koncepcja
języka.
CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA: Umiejętność zdefiniowania najważniejszych terminów i
definicji używanych w antropologii społecznej. Znajomość głównych kierunków
antropologicznych, ich założeń i przedstawicieli. Wykazanie się znajomością problematyki
etnicznej współczesnego świata oraz podstawowych zagadnień dotyczących pokrewieństwa,
rodziny i małżeństwa w ujęciu antropologicznym. Umiejętność wskazania nowych kierunków
rozwoju antropologii na przykładzie antropologii stosowanej. Znajomość głównych obrzędów i
zwyczajów w wybranych kulturach pozaeuropejskich oraz umiejętność wyjaśnienia ich znaczenia.
Umiejętność antropologicznej interpretacji zagadnień związanych z symboliką, magią i religią.
Znajomość podstawowych procesów enkulturacyjnych/socjalizacyjnych i ich społeczne
implikacje. Umiejętność wskazania na główne implikacje kolonializmu w zakresie rozwoju
antropologii oraz kształtowania się określonych kultur/społeczności świata. Znajomość
podstawowych antropologicznych metod badawczych. Wykazanie się znajomością definicji i
przejawów etnocentryzmu.
ZALECANA LITERATURA:
Bourdieu P., Wacquant L.: “Zaproszenie do socjologii refleksyjnej”, Warszawa 2001.
Bouveresse J.: “Racjonalność i cynizm” [w:] Literatura na Świecie nr 8-9 205) 1988 r.
Brandt R.: “Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej”, Warszawa 1996.
Braudel F.: “Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm 1400-1800” t. 1-3, Warszawa 1992
Burszta W.: “Antropologia kultury”, Poznań 1997.
Elias N.: “Przemiany obyczajów cywilizacji Zachodu”, Warszawa 1980
Firth R.: “Czy antropologia społeczna ma przyszłość?” [w:] M. Kempny, E. Nowicka (red.)
“Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej” Warszawa 2003.
Flis M. (red.): “Etyczny wymiar tożsamości kulturowej”, Kraków 2004.
Foucault M.: “Historia seksualności”, Warszawa 1995.
Hannerz U. : “Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich”, Kraków 2006
Jameson F.: “Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne” [w:] R. Nycz (red.)
“Postmodernizm. Antologia
przekładów”, Kraków 1996.
Nazwa przedmiotu: 2. Socjologia kultury
KOD:
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4
ROK STUDIÓW: I
SEMESTR: 1.
LICZBA GODZIN wykładów: 30
LICZBA GODZIN ćwiczeń: -
NAZWISKO PROWADZĄCEGO: prof. dr hab. Marian Golka
METODY OCENY: Egzamin pisemny
JĘZYK WYKŁADOWY: Polski
RODZAJ PRZEDMIOTU: Obowiązkowy
POZIOM ZAJĘĆ: Średnio zaawansowany
TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków):
Podstawy socjologicznego pojmowania kultury; proces nabywania kultury; kultura a osobowość;
uczestnictwo w kulturze; kultura masowa; zróżnicowanie społeczne a zróżnicowanie kulturowe;
problem oceny i porównywania kultur; dynamika kultury.
CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków):
Zajęcia z tego przedmiotu winny dostarczyć studentom podstawowej aparatury pojęciowej jak też
teoretycznych i metodologicznych podstaw socjologicznego pojmowania kultury. Powinny one
także dostarczyć wiedzy na temat podstawowych mechanizmów tworzenia, nabywania i
funkcjonowania kultury we współczesnym społeczeństwie oraz głównych jej zjawisk.
ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków):
Barker C., Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.
Burszta W., Antropologia kultury, Poznań 1998.
Carrithers M., Dlaczego ludzie mają kultury. Warszawa 1994.
Czarnowski S., Kultura, [w:] Dzieła, t. 1, Warszawa 1956
Filipiak M., Socjologia kultury. Zarys zagadnień. Lublin 1996.
Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
Golka M., Socjologia sztuki, Warszawa 2008.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1991.
Kłoskowska A., Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1972 (lub inne).
Kłoskowska A., Społeczne ramy kultury, Warszawa 1972.
Kłoskowska A., (red.) Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, Wrocław 1991.
Kroeber A.L., Istota kultury (cz.I), Warszawa 1973.
Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, Warszawa 1975.
Nowicka E., Świat człowieka - świat kultury, Warszawa 1991.
Olszewska-Dyoniziak B., Człowiek - kultura - osobowość, Kraków 1991.
Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, Poznań 1999.
Tyszka A., Uczestnictwo w kulturze, Warszawa 1972.
Tyszka A., Interesy i ideały kultury, Warszawa 1987.
Thorne T., Mody, kulty, fascynacje. Słownik pojęć..., Warszawa 1999
Wprowadzenie do wiedzy o kulturze - antologia pod red. G. Godlewskiego, L. Kolankiewicza, A.
Mencwela i M. Pęczaka, Warszawa 1993.
WYMAGANIA WSTĘPNE: Przyswojenie podstawowych socjologicznych pojęć i teorii.
Nazwa przedmiotu: 3. WSPÓŁCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE – WYKŁAD +
ĆWICZENIA
KOD:
LICZBA PUNKTÓW ETCS: 5 i 6
ROK STUDIÓW: I
SEMESTR: 1,2
LICZBA GODZIN wykładów: 60
LICZBA GODZIN ćwiczeń: 60
NAZWISKO PROWADZĄCEGO: prof. UAM, dr hab. Rafał Drozdowski (wykład), mgr
Bogumiła Mateja, mgr Marta Zawodna (ćwiczenia).
METODY OCENY: Egzamin pisemny
obejmujący zakresem znajomość problematyki
prezentowanej na wykładzie oraz znajomość
obowiązkowych lektur – tekstów źródłowych
JĘZYK WYKŁADOWY: polski
RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy
POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy
TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Celem wykładu z przedmiotu Współczesne teorie
socjologiczne jest krytyczna prezentacja wybranych kierunków, koncepcji i orientacji
teoretycznych, które pojawiły się w socjologii na przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu trzydziestu lat.
Szczególny nacisk będzie położony na te najnowsze propozycje teoretyczne, które stanowią
odpowiedź na społeczne, polityczne, ekonomiczne i kulturowe dylematy późnej nowoczesności i
które stawiają sobie za zadanie systematyzację oraz interpretację nowych zjawisk i tendencji
charakteryzujących współczesny kapitalizm w jego fazie postindustrialnej.
CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków):
ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków):
Struktura teorii socjologicznej. Wydanie nowe, Turner J.H., Warszawa, Wydawnictwo Naukowe
PWN, 2004
Nazwa przedmiotu: 4. Demografia / Procesy ludnościowe
KOD:
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4
ROK STUDIÓW: I SUM
SEMESTR: 1
LICZBA GODZIN wykładów: 30 h
LICZBA GODZIN ćwiczeń:
NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Sabina Królikowska
METODY OCENY: egzamin pisemny
JĘZYK WYKŁADOWY: polski
RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiazkowy
POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy
TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków):
Kurs z demografii obejmował będzie podstawowe zagadnienia z tego przedmiotu niezbędne dla
studentów socjologii. Oprócz zagadnień wprowadzających takich jak: historia i definicja
dyscypliny oraz jej powiązania z innymi naukami, źródła informacji statystycznej o ludności oraz
wybrane problemy analizy demograficznej omówione zostaną następujące zagadnienia: liczba i
rozmieszczenie ludności, struktury ludności wg płci, wieku, stanu cywilnego, poziomu
wykształcenia oraz cech społeczno-zawodowych. Następnie w ramach ruchu naturalnego ludności
scharakteryzowane zostaną urodzenia i zgony oraz współczynniki reprodukcji. Dyskusji poddane
zostaną też, istotne z punktu widzenia reprodukcji, zagadnienia małżeńskości- zawieranie oraz
rozwiązywanie małżeństw poprzez rozwód bądź separację. Omówiony zostanie także ruch
wędrówkowy ludności ( ruchy migracyjne zewnętrzne i wewnętrzne) oraz wybrane teorie
ludnościowe i prognozy demograficzne.
CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków):
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi podstawowych struktur,
zjawisk i procesów demograficznych, które powinni umieć rozróżnić i scharakteryzować.
Szczególny nacisk położony zostanie na zagadnienia, które dotyczą społecznych, ekonomicznych,
politycznych oraz kulturowych uwarunkowań i konsekwencji procesów demograficznych. Student
powinien wykazać się ponadto znajomością podstawowych pojęć demograficznych (współczynnik
demograficzny, spis powszechny, analiza poprzeczna i wzdłużna, kohorta, rodność, płodność,
urodzenia żywe i martwe, urodzenia małżeńskie i pozamałżeńskie, zgon, zgony niemowląt,
umieralność neonatalna i postnatalna, reprodukcja ludności, przyrost naturalny ludności, ruch
wędrówkowy ludności, prognozy demograficzne i projekcje studialne (projekcje symulacyjne i
ostrzegawcze) itp. W ramach zajęć dokonywana jest analiza tabel statystycznych obrazujących
procesy demograficzne. Studenci powinni wykazać się umiejętnością poszukiwania danych
ludnościowych w rocznikach statystycznych (Małym Roczniku Statystycznym oraz Roczniku
Statystycznym Rzeczypospolitej Polskiej) oraz Roczniku Demograficznym. Do istotnych
umiejętności słuchaczy należy analiza i interpretacja danych statystycznych w zakresie procesów
ludnościowych, również z perspektywy demografii historycznej. Student powinien umieć obliczyć
wartości liczbowe z poznanych na zajęciach współczynników demograficznych i wiedzieć, jak
zastosować je w praktyce.
ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków):
Holzer J.Z., Demografia, Warszawa 2003.
Okólski M., Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Warszawa
2004.
Okólski M., Demografia zmiany społecznej, Warszawa 2004.
Mały Rocznik Statystyczny Polski, Warszawa 2007.
Roczni k Stat yst yczny Rzeczypospolitej Polskiej , Warszawa 2007.
Roczni k Demograficzny, Warszawa 2007.
M. Kędelski, J. Paradysz, Demografia, Poznań 2006.
Nazwa przedmiotu: 5. PROCESY REGULACJI ZACHOWAŃ
KOD:
LICZBA PUNKTÓW ETCS: 4
ROK STUDIÓW: I
SEMESTR: 2
LICZBA GODZIN wykładów: 30
LICZBA GODZIN ćwiczeń: 30
NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Dorota RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy
Mroczkowska (wykład, ćwiczenia), mgr Marta
Skowrońska (ćwiczenia)
METODY OCENY: egzamin pisemny
JĘZYK WYKŁADOWY: polski
TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków):
I. Makro i mikro strukturalny wymiar zjawisk i procesów społecznych.
Makrostrukturalne regulacje a codzienne procesy wytwarzania i uzgadniania znaczeń. Jednostka
jako pasywny odtwórca czy aktywny i wyrafinowany współtwórca rzeczywistości społecznej.
Działanie jednostek i struktury społeczne – koncepcja podwójnej strukturacji A.Giddensa jako
wyjście z impasu.
Od tradycyjnego do ponowoczesnego porządku społecznego – zmiana rzeczywistości społecznej
i jej wpływ na codzienne funkcjonowanie jednostki. Zanikające (religia, ideologia, nauka) i nowe
(konsumpcja, media) narracje i ich funkcja objaśniania świata.
Kontrolowanie, regulowanie, porządkowanie versus/i bunt, opór, zaprzeczenie. Nowe funkcje i
znaczenie kontroli społecznej (władza dyscyplinująca, inwigilacja). Nowe spojrzenie na opór (opór
koniunkturalny, opór jako obrona, taktyki i strategie)
II. Spotęgowanie możliwości komunikacji, przepływu towarów, usług i treści kulturowych.
Globalne regulacje a jakość życia jednostki.
Czas i przestrzeń i ich regulacyjne konsekwencje. Globalizacja i akceleracja życia społecznego.
Parametry późnej nowoczesności: ryzyko, zaufanie, refleksyjność. Konsumpcja, media, moda jako
nowe regulatory życia społecznego.
Kręte ścieżki buntu i oporu: Ciało zbuntowane – antydyskurs ciała i cielesności. Ruch Slow food
przeciw konsumpcji i przyspieszeniu. Ożywienie fundamentalizmów. Ruchy antyglobalistyczne.
Subkultura BDSM.
III. Pluralizacja jednostkowych światów życia z towarzyszącą im pluralizacją indywidualnych
tożsamości. Zewnętrzne regulacje a tożsamość jednostki.
Tożsamość a współczesność, dylematy tożsamościowe współczesnego człowieka. Narcyzm
kulturowy. Wolność na kredyt. Profesjonalizacja podmiotowości oraz techniki stwarzania siebie.
Wybrane modele tożsamości w ponowoczesności. Turysta, włóczęga, wczasowicz jako typy
osobowości ponowoczesnej w koncepcji Z. Baumana. Tożsamość w późnej nowoczesności w
ujęciu A.Giddensa.
IV. Wzrastająca świadomość udziału treści kulturowych, próby manipulowania jej składnikami a
więzi, uczucia i emocje współczesnego człowieka.
Przemiany intymności. Praca emocjonalna i postrzeganie społeczne. Biologiczne (sex) czy
społeczno-kulturowe (gender) uwarunkowania tożsamości kobiet i mężczyzn. Współczesne
stresory społeczne a możliwości przystosowawcze jednostki - problem nowych uzależnień
(pracoholizm, Internet, komórka, zakupy, jedzenie, seks).
CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków):
Celem wykładu jest zwrócenie uwagi studentów na wieloaspektowość i wielopoziomowość
znaczeniową (a przez to bogactwo odczytań i rozumienia) zasadniczych procesów społecznych na
różnych poziomach ich dziania się (mikro, mezo i makro). Obiektem zainteresowań jest jednostka
z całym zapleczem mechanizmów psychospołecznych kierujących jej myśleniem i postępowaniem
oraz kontekst w którym przyszło jej funkcjonować. Istotne jest zatem zwrócenie uwagi na pojęcie
kontroli społecznej, aktywne poszukiwanie wszelakich jej przejawów, form i uwarunkowań w
możliwie najrozmaitszych (w tym uznawanych za marginalne, bądź nieistotne) sferach życia
społecznego. Z drugiej strony oglądanie i interpretowanie tego wszystkiego, co się owej kontroli
wymyka. Ważne tym samym staje się przyglądanie (niejako symultanicznie do zasadniczych
procesów normotwórczych) wytwarzaniu kontrrzeczywistości czy nierzeczywistości (np. fikcja
medialna) pojmowanych jako opór (rozumiany szeroko: jako bunt, odwrócenie czy zaprzeczenie
typowym wartościom, alternatywa wobec panującej wizji świata zjawisk, czy odkrywanie głębi i
autentyczności w odniesieniu do domniemanej nieautentyczności i płytkości innych). Oba te
konteksty (jednostkowy i społeczny) analizowane będą w ich wzajemnym oddziaływaniu, bowiem
jednostka z jednej strony jako aktywnym współtwórcą, z drugiej podmiotem/przedmiotem
szerszych procesów i praw o charakterze społecznym.
Stąd przewidywanymi umiejętnościami, jakie studenci mogą nabyć podczas tych zajęć są:
umiejętność krytycznej analizy rzeczywistości społecznej i rozszerzenie klasycznego (opartego na
kluczowych sferach życia społecznego) pola badań socjologicznych, rozumienie procesów
rozgrywających się na ich oczach w ich dynamice i dzianiu się. By potrafili spojrzeć na
rzeczywistość społeczną jako kategorię dynamiczną, indywidualnie i społecznie zmienną, dalej
jako matrycę dla zróżnicowanych sił, procesów, przestrzeń dla możliwości i ograniczeń, wolności i
zniewolenia, realizowania władzy i oporu.
ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków):
A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. Warszawa, 2001.
U. Beck, Społeczeństwo ryzyka, Warszawa, 2002
J. Gleick, Szybciej. Poznań, 2003
J. Naisbitt , N.Naisbitt. D. Philips, High Tech  high touch. Poznań, 2003
T. Eriksen, Tyrania chwili, Warszawa 2003
J.Baudrillard, Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Warszawa, 169-204
T.Szlendak, K.Pietrowicz, Na pokaz, Toruń 2004, s.47-66, 163-182
L. Urry, Spojrzenie turysty. Warszawa, 2007
Z. Melosik, Tożsamość, ciało i władza. Poznań-Toruń, 1996
R. Drozdowski, Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących.
Poznań, 2006
M. Krajewski, Kultury kultury popularnej, Poznań, 2004
Castells M., Siła tożsamości, Warszawa PWN 2008
Kurczewski J.M. i in. Praktyki cielesne, Warszawa 2006.
Ch.Derber, Zaistnieć w społeczeństwie. Gdańsk, 2002.
Z. Bokszański, Tożsamości zbiorowe, Warszawa, 2006
M. Jacyno, Kultura indywidualizmu, Warszawa, 2007
A. Giddens, Przemiany intymności, Warszawa, 2006
S.A. Shields, Mówiąc od serca. Płeć i społeczny wymiar uczuć. Kraków, 2004
O.Keith, J.Jennifer M., Zrozumieć emocje. Warszawa: PWN, 2005
L. Michael, M.Hanlaid-Jones Jeanette, Psychologia emocji. Gdańsk, 2005
C.M Renzetti, D.J Curran, Kobiety i mężczyźni w społeczeństwie, Warszawa, 2005
Z. Melosik, Kryzys męskości we współczesnej kulturze. Poznań, 2002
C. Guerreschi, Nowe uzależnienia. Kraków, 2006