Program zajęć dodatkowych sprzyjający zapobieganiu
advertisement
Program zajęć dodatkowych sprzyjający zapobieganiu zachowaniom agresywnym poprzez stymulowanie aktywności społecznej dziecka kończącego edukację przedszkolną w Przedszkolu Miejskim Nr 10 w Łodzi. Autor – mgr Bożena Bartosik – nauczyciel PM Nr 10 w Łodzi SPIS TREŚCI 1. Opis sposobu obowiązującej w realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w aktualnie podstawie przepisach w programowej sprawie wychowania ramowych przedszkolnego statutów oraz publicznego przedszkola………………….. ……………………………………………………… 2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania…………………..................................... 3. Treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego………………………………………………………….. 4. Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy……………………………..………………………................. 5. Metody przeprowadzania analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole……………………………………………………........................................... 6. Bibliografia……………………………………………………………………………. 7. Propozycje scenariuszy zajęć…………………………………………………………. 8. Arkusze wstępnej i końcowej diagnozy przedszkolnej……………………………….. 9. Aneksy………………………………………………………………………………… 1. Opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w aktualnie obowiązującej podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola Krąg zachowań agresywnych wśród dzieci rozszerza się prowadząc do coraz większej eskalacji w związku z czym zainteresowanie a zarazem związany z tym zjawiskiem niepokój nauczycieli staje się coraz większy. Reagują oni z wzmożoną wrażliwością na owe zachowania. Program zajęć dodatkowych sprzyjający zapobieganiu zachowaniom agresywnym powstał w trosce o dobre samopoczucie dzieci w naszym przedszkolu, aby czuły się w nim bezpieczne, zauważane i w pełni akceptowane takimi jakimi są. Program ów pozwoli wypracować mechanizmy, zarówno wśród nauczycieli jak i u dzieci, które pomogą niwelować wybuchy niekontrolowanej złości, złagodzić i choć w części wyeliminować zachowania agresywne tak często obserwowane na co dzień u dzieci, zwiększy ich poczucie własnej wartości redukując niepewność, zmniejszając obawy, a tym samym skłonność do agresywnego zachowania. Ukształtuje umiejętności społeczne dzieci w zakresie porozumiewania się z dziećmi i dorosłymi oraz przestrzeganie ustalonych zasad współżycia w zabawie i sytuacjach zadaniowych. Dzieci nauczą się mówić o swoich potrzebach, pragnieniach i problemach, wyrażać i akceptować nieprzyjemne dla siebie sytuacje, nie wykształcając przy tym uczucia bezradności i winy. Program będzie sprzyjał lepszej adaptacji i komunikacji dziecka w edukacji szkolnej pod kątem integracji z rówieśnikami, pracy zespołowej. Dziecko nabędzie umiejętności, wiedzę i postawy niezbędne do radzenia sobie w sytuacjach społecznych typowych i nietypowych w szkole .Zostanie wprowadzone w świat wartości moralnych, norm społecznych i ogólnie przyjętych zasad postępowania. 2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania. Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci w zakresie porozumiewania się z dziećmi i dorosłymi oraz przestrzegania ustalonych zasad współżycia w zabawie i sytuacjach zadaniowych. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania 1. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi osobami przestrzegając przyjęte zasady zachowań. 2. Nabywanie umiejętności rozpoznawania zachowań sprzyjających budowaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami. 3. Nabywanie umiejętności dostrzegania, nazywania i wyrażania uczuć. 4. Nabywanie umiejętności rozpoznawania emocji towarzyszących różnym zachowaniom człowieka. 5. Nabywanie umiejętności rozpoznawania sytuacji społecznych wyzwalających złość. 6. Nabywanie umiejętności zachowywania się w sytuacjach konfliktowych. 7. Nabywanie umiejętności rozumienia siebie i innych ludzi w różnych sytuacjach życiowych. 8. Kształtowanie optymalnej samooceny i poczucia własnej wartości u dzieci. 9. Doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. 10. Nabywanie umiejętności zachowań sprzyjających pozytywnym relacjom społecznym w grupie. 3. Treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego Kształtowane umiejętności, wiedza i nawyki są zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, szczególnie w obszarze: 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych: 1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy; 2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej( stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych; 3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań; 4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i szykanować innych; 4. Sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy. Realizatorkami programu będą nauczycielki dzieci kończących edukację przedszkolną. Program zostanie wdrożony do realizacji w Przedszkolu Miejskim Nr 13 w Łodzi w okresie od listopada 2011r. do 31 marca 2012r. w ramach cyklu 10 zajęć przeprowadzanych po 2 zajęcia w miesiącu w oparciu o proponowane scenariusze. Czas trwania zajęcia nie przekroczy 30 minut i będzie uzależniony od możliwości percepcyjnych dzieci. Wskazane jest, aby nauczyciel wykorzystywał zaproponowane w scenariuszach zabawy w różnych sytuacjach edukacyjnych. Może też w/g własnego uznania, wykorzystując różne formy i metody pracy, prowadzić inne zabawy sprzyjające osiąganiu określonych przez program celów. W zajęciach mogą brać udział również dzieci młodsze, nie podlegające diagnozie przedszkolnej. Realizacja programu poprzedzona będzie zajęciami integracyjnymi w celu zbliżenia dzieci do siebie i zbudowania prawidłowej atmosfery do pracy i zabawy. Metody pracy: w/g M. Kwiatowskiej metody czynne metody percepcyjne/oglądowe/ metody słowne Metody aktywizujące Ćwiczenia i zabawy interakcyjne. Autoprezentacja. Niedokończone zdania Burza mózgów. Zabawy dramowe. Techniki twórczego myślenia . Opowieść ruchowa. Ekspresja plastyczna. Pedagogika zabawy Pantomima Formy realizacji : Zajęcia prowadzone będą w ramach podstawy programowej wychowania przedszkolnego : - z całą grupą - w zespołach - w parach - indywidualnie 5. Metody przeprowadzania analizy gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole. Nauczyciel przeprowadza obserwację pedagogiczną i odnotowuje jej wyniki w załączonym do programu arkuszu wstępnej i końcowej diagnozy przedszkolnej dla każdego dziecka Nauczyciel dokonuje w kwietniu ewaluacji przeprowadzonych działań poprzez pisemne podsumowanie wyników i wyciągnięcie wniosków do pracy w oparciu o program w roku następnym. 6. Bibliografia 1. Bodanko A. Wspomaganie procesu wychowawczego programami profilaktyczno-edukacyjnymi; Kraków 1999 r. 2. Erkerc A. Dzieci potrzebują ciszy 3. Kołodziejczyk A Spójrz inaczej; Skarżysko-Kamienna 1997 r. 4. Portmann R. Gry i zabawy przeciwko agresji, Kielce 1999 r. 5. Ranschbung J. Lęk, gniew, agresja, WsiP, Warszawa 1993 r. 6. WODN Propozycje metod i form wspierania emocjonalnego dziecka, Łódź 2003 r. 7. Propozycje scenariuszy zajęć Tematyka zajęć: 1. Poznajemy się nawzajem. 2. Poznajemy normy i zasady postępowania w grupie – zawieramy umowy. 3. Rozpoznajemy, nazywamy i wyrażamy uczucia. 4. Uczymy się rozumieć uczucia swoje i innych. 5. Kłótnie i bójki się nam zdarzają. 6. Skarżę na innych i dokuczam. 7. Mamy złe i dobre dni. 8. Taki jestem. 9. Podajmy sobie ręce.. 10.Dzień bez agresji. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 1 Temat : Poznajemy się nawzajem. Cel ogólny : Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów z innymi osobami przestrzegając przyjęte zasady zachowań. Cele szczegółowe : Dziecko Wymienia imiona swoich kolegów; Prezentuje siebie za pomocą słów lub graficznie; Kontaktuje się z rówieśnikami zgodnie z poleceniem nauczyciela pokonując swoją niesmiałość Metody :pogadanka, zabawy dramowe, pedagogika zabawy. Formy : indywidualna, z całą grupą. Środki dydaktyczne : lusterka, kasety z muzyką, bloki rysunkowe, kredki, mazaki. - Przebieg zajęcia : 1. Wprowadzenie. Nauczyciel zapoznaje dzieci z tematem i celem zajęcia. 2. Zabawy dramowe powiązane z autoprezentacją. Nauczyciel demonstruje sposób dokonania autoprezentacji przed każdą zabawą. a/ Dzieci kolejno podchodzą do siebie, podają sobie rękę i mówią swoje imię. b/ Dzieci tworzą krąg, wstają kolejno i mówią swoje imię. Grupa powtarza imię dziecka klaszcząc i dzieląc je na sylaby. c/ Dziecko wstaje, przedstawia się ponownie i mówi co lubi robić najbardziej / w miarę możliwości ilustrując to ruchem. Grupa powtarza imię i najchętniej wykonywaną czynność. 3. Zabawy przy muzyce- „Powitanka” Dzieci chodzą po całej sali w rytm muzyki i na przerwę wykonują polecenia nauczyciela : - Powitajcie się przez podanie ręki. - Powitajcie się noskami. - Powitajcie się ramionami. - Powitajcie się łokciami. - Powitajcie się biodrami. 4. Zabawa „ Taki sam i inny”- dzieci siedzą w kręgu i wykonują polecenia nauczyciela : - Wstań i dotknij delikatnie wszystkie dzieci, które mają coś czerwonego. Dotknij delikatnie każdego, kto ma : jasne włosy; spódniczkę; niebieskie oczy itp. 5. Rysunkowa autoprezentacja – dzieci otrzymują lusterka i patrząc w nie wypełniają kontur twarzy zgodnie ze swoim wyglądem, dorysowując elementy charakterystyczne dla swojego wyglądu. ( Aneks nr 1 ) 6. Omówienie prac plastycznych i zamieszczenie ich na wystawie. 7. Podsumowanie zajęć i pożegnanie się przez podanie ręki. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 2 Temat : Poznajemy normy i zasady postępowania w grupie – zawieramy umowy. Cel ogólny : Nabywanie umiejętności rozpoznawania zachowań sprzyjających budowaniu pozytywnych relacji z rówieśnikami. Cele szczegółowe : Dziecko - Wymienia i ocenia niewłaściwe zachowania dzieci i bohaterów opowiadań bajek czytanych przez nauczyciela. Wymienia zasady i reguły ułatwiające zgodną zabawę. Podaje propozycje zachowań do kodeksu norm grupowych. Przestrzega ustalonych norm, zapobiega nieporozumieniom podczas rożnych działań Metody : słowna / opowiadanie, pogadanka /, burza mózgów, praktyczna-zabawy taneczne. Formy: zbiorowa, w parach, indywidualna. Środki dydaktyczne : kaseta magnetofonowa z nagraniem, karton, mazaki, tusz. Przebieg zajęć : 1.Zabawa „ Iskierka” i wprowadzenie do tematu za pomocą opowiadania . Dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel opowiada historyjkę o niesfornym Jacku, który przyszedł po raz pierwszy do przedszkola i wbiegł do klasy potrącając wcześniej Jolę, która się przewróciła, uderzyła i rozpłakała z tego powodu. Następnie wyrwał Grzesiowi z ręki samochód i głośno krzycząc biegał po klasie niszcząc budowle z klocków innym dzieciom. Na dodatek nie słuchał tego co mówi do niego pani. Gdy się w końcu uspokoił, okazało się, że żadne dziecko z grupy nie chce się z nim bawić. - Jak sądzicie dlaczego ? – wypowiedzi dzieci oceniające zachowanie Jacka. 2. Zabawa taneczna „ Dwóm tańczyć się zachciało”. 3. Burza mózgów – „ Co by się działo, gdybyśmy wszędzie zachowywali się niegrzecznie?” 4. Ustalenie kodeksu norm grupowych, spisanie go przez nauczyciela, deklaracja zgody dziecka wyrażona stemplem palca lub dłoni. 5. Zabawa taneczna „ Chodź do mnie”. 6. Podsumowanie – dzieci wymieniają te zasady, które zapamiętały. Na zakończenie podają sobie wzajemnie rękę. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 3 Temat: Rozpoznajemy, nazywamy i wyrażamy uczucia. Cel ogólny: Nabywanie umiejętności dostrzegania, nazywania i wyrażania uczuć. Cele szczegółowe: Dziecko - Rozpoznaje i nazywa uczucia. - Nazywa i wyraża swoje emocje wywoływane przez różne sytuacje. - Przedstawia w różny sposób odczuwane emocje. Metody: słowna / rozmowa kierowana /, opowieść ruchowa, pantomima. Formy: zbiorowa, indywidualna. Środki dydaktyczne: rysunki twarzy, lusterka, kartony, kredki. Przebieg zajęć: 1. Zabawa „ Iskierka” i wprowadzenie do tematu. Dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel pokazuje rysunki przedstawiające różne symboliczne wyrazy twarzy – zarówno przyjemne jak i przykre. Dzieci opisują uczucia przedstawione na rysunkach. / Aneks nr 2 / 2. Zabawa z lusterkami Dzieci otrzymują lusterka, w których oglądają własne miny przedstawiające różne uczucia podawane przez nauczyciela np. złość, smutek, radość, zdziwienie, lęk, strach itd. Wypowiedzi dzieci nt.- Z jaką miną twoja buzia była najładniejsza a z jaką najbrzydsza? 3. Zagadki słuchowe Nauczyciel zasłania twarz i wypowiada dowolne zdanie w różny sposób np. radośnie, smutno, groźnie itp. Zadaniem dzieci jest odgadnąć rodzaj emocji, który towarzyszył wypowiedzianemu zdaniu poprzez podniesienie do góry odpowiedniej minki. Następnie dzieci mogą wypowiadać dowolne zdanie o różnym zabarwieniu emocjonalnym. 4. Zabawa „ Wściekły jak dzikie zwierzę” / opowieść ruchowa-pantomima /. Dzieci otrzymują zadanie: „ Wyobraź sobie, że jesteś groźnym zwierzęciem, które porusza się w sposób łagodny i spokojny. Przeobraź się w nie. Nagle pojawia się obok ciebie inne zwierzę, z którym wczoraj się kłóciłeś i na które jeszcze jesteś bardzo wściekły. Pokaż tylko za pomocą gestów jak na to spotkanie reagujesz. Już dobrze, teraz się uspokój. Jesteś bezpieczny, bo twój przeciwnik chce się z tobą pogodzić. Przywitaj się z nim serdecznie. Wypowiedzi dzieci nt. zaistniałej sytuacji. 5. Niedokończone zdania. Dzieci siedzą w kręgu i dokańczają rozpoczęte zdania przekazując sobie jakiś przedmiotsymbol. - Cieszę się, gdy.../ - Czuję się szczęśliwy, gdy.../ - Jestem zły, gdy... - Boję się, kiedy.../- Jestem spokojny, gdy... 6.Podsumowanie „ Jak się dzisiaj czuję?” - dzieci rysują swoją twarz wyrażając na niej swoje emocje. Na bazie rysunków opowiadają o sytuacjach, w których tak się czuły. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 4 Temat: Uczymy się rozumieć uczucia swoje i innych. Cel ogólny: Nabywanie umiejętności rozpoznawania emocji towarzyszących różnym zachowaniom człowieka. Cele szczegółowe: Dziecko - Prezentuje, rozpoznaje i nazywa uczucia własne i innych na podstawie obserwacji i ilustracji. Określa przeżycia innych ludzi w sytuacjach konfliktowych. Metody: zabawy i scenki dramowe, słowna, ćwiczenia interakcyjne. Formy: zbiorowa, w parach, indywidualna. Środki dydaktyczne: „ pudło uczuć” z graficznymi rysunkami, ilustracje, apaszki, kaseta z muzyką. Przebieg zajęć: 1.Zabawa „ Iskierka” i wprowadzenie do tematu. Dzieci siedzą w kręgu i z „ pudełka uczuć” wyciągają graficzny rysunek przedstawiający swój stan emocjonalny i uzasadniają wybór. 2. Zabawa dramowa „ Mowa ciała” – technika : poza. Dzieci kolejno wychodzą na środek koła i gestem ilustrują wypowiedziane po cichu przez nauczyciela uczucie. Pozostali nazywają pokazywane uczucie. Następnie określają, których uczuć – przyjemnych czy nieprzyjemnych - było pokazywanych więcej i dlaczego. 3. Zabawa „ Różne uczucia”. Nauczyciel pokazuje ilustracje przedstawiające ludzi w różnych sytuacjach i prosi o opisanie tego, co czują przedstawione postaci w danej chwili. Ochotnicy mogą opowiedzieć o podobnych zdarzeniach z ich życia. 4. Scenki dramowe . – odgrywanie w parach dalszego ciągu , zakończenia sytuacji konfliktowych. Przykłady sytuacji wyjściowych: - Ania i Ela bawią się w kąciku lalek. Ela nagle wyrywa Ani lalkę... - Marek bawi się samochodami. Podchodzi Wacek i chce się z nim bawić tym samochodem... - Grześ i Zosia przepychają się kto ma stać pierwszy. Grześ mocno popycha Zosię... - Michał idąc potknął się i przewrócił. Ula zaczęła się z niego śmiać... Omówienie scenek dramowych, wysunięcie wniosków. 5. „ Kraina radości”- taniec z apaszkami przy muzyce relaksacyjnej. 6. Zakończenie- dzieci żegnają się przez podanie dłoni. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 5 Temat: Kłótnie i bójki się nam zdarzają. Cel główny: Nabywanie umiejętności rozpoznawania sytuacji społecznych wyzwalających złość. Cele szczegółowe: Dziecko - Określa co wyzwala w nim złość. Wyjaśnia dlaczego agresja spowodowana złością jest zjawiskiem nagannym. Podaje sposób rozwiązania konfliktu spowodowanego niewłaściwym zachowaniem. Metody: opowieść ruchowa, scenki dramowe, rozmowa kierowana, metoda twórczego myślenia. Formy: zbiorowe, indywidualne, w parach Środki dydaktyczne: ilustracje, muzyka relaksacyjna. Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierka” i wprowadzenie do tematu opowieścią ruchową „Podróż do krainy wściekłości”. - Udajemy się dzisiaj w daleką podróż do tajemniczego kraju. Jedziemy długo pociągiem. Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do krainy radości. Ludzie, którzy tutaj mieszkają, są zawsze radośni i uśmiechnięci. Przeciągają się z zadowoleniem, witają się z nami z uśmiechem na ustach, podskakują do góry z radości, obejmują nas i tańczą z nami, w dużym kole, żadne z dzieci nie jest samo...Niestety musimy jechać dalej. Lokomotywa już sapie. Nagle robi się ciemno. Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do krainy wściekłości. Tutaj mieszkają ludzie, którzy są źli i zdenerwowani, tupią nogami, rzucają się na ziemię, potrząsają głowami, ściskają dłonie w pięści, krzyczą: Nienawidzę Cię... 2.Przyjrzyjmy się uważnie ludziom mieszkającym w tej krainie. Scenki dramowe do zabawy „To miejsce należy do mnie”. Grupa tworzy koło, pośrodku którego ustawiamy krzesło. Siada na nim dowolne dziecko i próbuje bronić swojego miejsca przed inną osobą, która przez kilka chwil usiłuje – tylko w sposób werbalny – zakwestionować fakt, że jest to jego miejsce. Następnie obie osoby zmieniają się rolami. Każda ze stron może podawać argumenty, grozić, obrażać, błagać, schlebiać, płakać itp. Fizyczne ataki są zabronione. Scenka ta może mieć charakter bliższy życiu codziennemu np.:- odebranie drugiemu dziecku samochodu czy lalki, - uzurpowanie sobie prawa do stania w pierwszej parze, Po zabawie rozmawiamy z dziećmi na temat uczuć jakie rodziły się w nich podczas odgrywanych scenek. 3. Wypowiedzi nt. ilustracji pt. „Bójka” (Aneks nr 3). Dzieci opowiadają co widzą na ilustracji ze zwróceniem uwagi na mimikę twarzy, ruchy, gesty, emocje osób. Następnie wymyślają pozytywne zakończenie konfliktu oraz mówią o tym co by zrobiły gdyby były jej świadkiem. 4. Zabawa dramowa „Wściekłe początki zdania”. Dzieci kolejno wypowiadają zdanie rozpoczęte przez nauczycielkę np. - Kiedy jestem wściekły, wtedy... - Mój najlepszy przyjaciel złości mnie, gdy... - Nie lubię przedszkola, gdy... - Dzieci biją mnie, bo... - Kłócę się z moim kolegą, bo... - Uderzyłem swoją koleżankę, bo - Kiedy się rozzłoszczę, to... 5. Ciąg dalszy opowieści ruchowej „Podróż do krainy spokoju”. - Wsiadamy do naszego pociągu i jedziemy dalej. Pociąg zatrzymuje się. Dotarliśmy do końcowej stacji. Jesteśmy w krainie spokoju. Wszyscy uśmiechają się łagodnie, poruszają się spokojnie, powoli, ostrożnie, delikatnie głaskają się nawzajem, prowadzą się za ręce albo siedzą spokojnie obok. 6. Odpoczynek w „krainie spokoju” przy muzyce relaksującej. 7. Zakończenie zajęć nauką wierszyka. „Bądź miły, fajny, koleżeński, dla wszystkich kolegów przyjacielski. Powiedz „cześć” i uśmiechnij się. Zobaczysz wtedy, że inni lubią cię” SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 6 Temat: Skarżę na innych i dokuczam. Cel główny: Nabywanie umiejętności zachowywania się w sytuacjach konfliktowych. Cele szczegółowe: Dziecko - Wyjaśnia, dlaczego dokuczanie jest zachowaniem negatywnym i naruszającym czyjąś godność, Podaje i prezentuje sposoby rozwiązania sytuacji konfliktowej. Metody: słowne (wiersz, opowiadanie) scenki dramowe. Formy: zbiorowa, indywidualna, grupowa. Środki dydaktyczne: wiersz, tekst opowiadania, rekwizyty Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierka” i wprowadzanie do tematu recytację wiersza J. Brzechwy „Skarżypyta” - krótka rozmowa na temat bohatera utworu, - wypowiedzi dzieci „Dlaczego skarżysz na kolegów?”, „Co czujesz, gdy kolega na Ciebie skarży?” 2. Jak sobie radzić ze skarżeniem? Wspólne układanie z dziećmi listy: „Jak sobie radzić ze skarżeniem”. Możemy pomóc dzieciom poprzez zadanie pytań np.: - Czy mówienie komuś, że mnie kopnął jest skarżeniem czy nie? - Czy mówienie mamie, że młodszy brat nie umył wieczorem zębów, jest skarżeniem czy nie? - Czy mówienie, że kolega zabrał koleżance długopis i do tego się nie przyznaje, jest skarżeniem? Pytań można zadawać wiele na podstawie sytuacji zaobserwowanych w grupie. 3. Zabawa dramowa „Walka raków” Dzieci dobierają się parami i przeobrażają w „raki”. W tym celu wolno im poruszać się do przodu i jedynie na dłoniach i stopach. Ramiona, nogi i brzuch nie mogą w żadnym wypadku dotknąć podłogi. Każde z dzieci podnosi swoją prawą stopę i próbuje wytrącić drugiego „raka” z równowagi, tak by ten dotknął prawą stopą lub nawet całym ciałem podłoża. Dozwolone jest przeciąganie, naciskanie i podobne działania przy pomocy rąk lub całego ciała, ale nie bicie. Po zakończonej zabawie rozmawiamy na temat samopoczucia pokonanych i zwycięzców. 4. Opowiadanie twórcze nauczyciela. Dzieci siadają w kręgu. Prowadzący prosi dzieci o uważne słuchanie opowiadania. Proponowany tekst: Ala i Paweł chodzą do przedszkola i kiedyś bardzo się lubili. Któregoś dnia pokłócili się. Nie pamiętają nawet o co. Od tej pory zaczęli siebie nie lubić. Ala ciągle przezywała Pawła od grubasów. Paweł nie wiedział co ma zrobić. Miał nawet ochotę pobić koleżankę, ale usłyszał, że dziewczynek się nie bije. Któregoś dnia schował buty Ali tak, że nie mogła ich długo znaleźć i śmiał się, kiedy Ala była zmartwiona. Ala domyśliła się kto to zrobił. „Tego mu nie daruję” pomyślała i .......... Po odczytaniu opowiadania prosimy dzieci o krótkie przypomnienie treści i dokończenie opowiadania. W tym celu dzielimy dzieci na 4-5 osobowe grupy, które mają za zadanie przygotować w formie krótkich inscenizacji dokończenie przedstawionej historyjki. 5. Rundka Prowadzimy z dziećmi rozmowę na temat dokuczania sobie nawzajem. Możemy użyć następujących pytań wspomagających dyskusję: - Dlaczego ludzie sobie dokuczają? - Czy oni znają podobne sytuacje, która została im przedstawiona? - Jakie są skutki dokuczania? - Jak inaczej można kończyć kłótnie? - Jak można pomóc osobom, które nawzajem sobie dokuczają? 6. Zabawa „Koniec dokuczania”-scenki dramowe Dzieci dobierają się w grupy 3-osobowe. Dwie osoby z grupy będą w konflikcie, trzecia będzie starała się im pomóc zakończyć wzajemne dokuczanie lub przedstawić sposoby złagodzenia konfliktu pomiędzy nimi. Przygotowanie scenek. Dzieci mają do dyspozycji różne rekwizyty potrzebne do scenek 7. Podsumowanie – Zabawa dramowa „Uliczka przyjaźni” Uczestnicy tworzą dwa stojące naprzeciwko siebie rzędy. Od jednego końca tak powstałej uliczki biegną przez nią po kolei wszystkie dzieci i ustawiają się ponownie na początku. Do osoby przechodzącej pomiędzy rzędami, wszyscy uśmiechają się i przyjaźnie ją dotykają. Kiedy ktoś zatrzyma się przed jakimś dzieckiem, na przykład przed tym, z którym właśnie się pokłócił, musi spojrzeć mu w oczy i powiedzieć coś naprawdę przyjemnego, np.: - Jestem Twoim przyjacielem. - Lubię w Tobie to, że jesteś zawsze wesoła. - Czy będziesz bawić się ze mną na przerwie? Jeśli ktoś nie potrafi powiedzieć, może objąć osobę, przytulić się do niej. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 7 Temat: Mamy złe i dobre dni. Cel ogólny: Nabywanie umiejętności rozumienia siebie i innych ludzi w różnych sytuacjach życiowych. Cele szczegółowe: Dziecko - Przedstawia sytuacje, w których ludzie przeżywają radość i smutek - Określa skutki wpływu sytuacji i zachowań negatywnych na samopoczucie swoje i innych. Metody: zabawa ruchowa, twórczego myślenia, ekspresja plastyczna. Formy: zbiorowa, indywidualna. Środki dydaktyczne: nagranie magnetofonowe, symbole i słońca, kolorowe kartony, farby. krainy deszczu Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierki” i wprowadzenie do tematu poprzez zabawę orientacyjno-porządkową „Słońce świeci, deszczyk pada” z wyrazem twarzy odpowiednim dla stanu pogody. 2. Zabawa „Kraina deszczu” W jednym kącie a w drugim – słońca. sali znajduje się symbol ciemnej, deszczowej chmury Dzieci siadają w kręgu w „krainie deszczu” i odpowiadają na pytania – Z jakim nastrojem kojarzy ci się szary, deszczowy dzień? - Twoja mama ma zły dzień, jak się wtedy zachowuje? - Czy lubisz, kiedy Twoi bliscy mają zły dzień? Dlaczego? - Co powoduje, że ty masz zły dzień? 3. Zabawa dramowa przy muzyce „Samolot – podróż do krainy słońca”. 4. „Mój dobry dzień” Dzieci siadają w kręgu. Prosimy je, aby opowiedziały o dniu, w którym czuły się doskonale, w którym zrobiły coś, co sprawiło drugiej osobie przyjemność lub dokonały czegoś, co utwierdziło ich w przekonaniu, że są już odpowiedzialnymi osobami. Możemy pomóc dzieciom poprzez naprowadzenie ich przykładami: - pojechaliśmy do ZOO – było wspaniale, - posprzątałem swój pokój – czułem się potrzebny - mama kupiła mi zabawkę – byłem szczęśliwy, - dostałam od koleżanki cukierka – byłam ucieszona. 5. Praca plastyczna „Mój dobry dzień” – malowanie farbami. Dzieci, za pomocą rysunku przedstawiają swój „dobry dzień”. Można nawiązać do odczuć z zabawy. Następnie dzieci opisują słownie swoje ilustracje. Jakie ogarniały ich uczucia związane z tym dniem? SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 8 Temat: Taki jestem Cel ogólny: Kształtowanie optymalnej samooceny i poczucia własnej wartości u dzieci. Cele szczegółowe: Dziecko - Określa swoje mocne i słabe strony. - Wymienia pozytywne cechy u siebie i innych. - Mówi i przyjmuje komplementy Metody: aktywizująca i pantomima Formy: zbiorowa, indywidualna Środki dydaktyczne: chusta animacyjna, piosenka, kartony, mazaki, kredki Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierka” i wprowadzenie do tematu poprzez piosenkę „Mały człowiek”. 2. Zabawa z chustą animacyjną Dzieci siadają wokół chusty przed wybranym przez siebie kolorem. Na polecenie nauczycielki wstają, podnoszą chustę i przebiegają pod nią zamieniając się miejscami zgodnie z instrukcją np. – Przebiegają ci, którzy lubią - jeździć na rowerze;- hulajnodze;- grać w piłkę itd. 3. Zabawa dramowa”Jestem dumny” Niedokończone zdania – Jestem dumny z tego, że... 4. Zabawa dramowa „Dwie strony medalu” Każde dziecko siadając kolejno w środku koła mówi, co według niego jest jego najmocniejszą stroną a co najsłabszą. Wybrane stwierdzenia nauczyciel nakazuje przedstawić grupie za pomocą pantomimy. Następnie dzieci mówią tej osobie, co im się w niej najbardziej podoba (cechy charakteru, cechy zewnętrzne). 5. Praca plastyczna „Taki jestem” Aby móc wykształcić w sobie poczucie własnej wartości i tożsamości, dzieci muszą się świadomie zająć samym sobą. Mogą one to robić na przykład pisząc na kartce papieru ogromnymi literami słowo „JA”. Następnie zaś – poprzez nadanie im odpowiedniej formy, koloru i artystycznych ozdobników – spróbować przedstawić swą osobowość. 6. Zakończenie – wystawa prac, wypowiedzi nt. ilustracji. SCENARUSZ ZAJĘĆ NR 9 Temat: Podajmy sobie ręce Cel ogólny : Doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób pokojowy. Cele szczegółowe: Dziecko - Podaje pokojowe rozwiązanie sytuacji konfliktowej. - Przeprasza w różny sposób drugą osobę za niewłaściwe zachowanie Metody: twórczego myślenia, scenki dramowe, burza mózgówekspresja plastyczna Formy: zbiorowa, grupowa, indywidualna Środki dydaktyczne: bajka terapeutyczna, pomarańcza, muzyka do marszu, piosenka, kartony i przybory plastyczne. Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierka” i wprowadzenie do tematu poprzez bajkę terapeutyczną „O dziecku, które rozwiązało konflikt” Prowadzący zaczyna opowiadać bajkę o „dziecku, które rozwiązało konflikt”. Może być ona wymyśloną historyjką lub też odwoływać się do autentycznych wydarzeń w grupie, które zostały wplecione w fantazyjny świat baśni. Po pierwszych trzech, czterech zdaniach dzieci po kolei kontynuują opowiadanie. Ich zadanie polega na tym, by wspólnie dojść do takiego zakończenia, w którym złość zostanie pokonana. W trakcie końcowej rozmowy trzeba wyjaśnić, czy się to rzeczywiście udało bądź w których miejscach wątek się urywał. Opowiadanie to warto potem jeszcze raz kontynuować – albo zupełnie od początku, albo od momentu, w którym były problemy z dalszym ciągiem wydarzeń – tak by powstała nowa historyjka i nowe zakończenie. Rozmaite rozwiązania mogą zostać potem uznane za równie dobre i ważne lub grupa uzgadnia między sobą, które z nich zadowala wszystkich jej członków. 2. Scenki dramowe „Scena z pomarańczy” Dzieci dzielą się na 4-5 osobowe grupy, z której wyłaniają 2 osoby, które będą odgrywały rolę sióstr czy braci. Pozostałe dzieci są obserwatorami. Nauczyciel podaje sytuację: np. Dwie siostry kłócą się o pomarańczę, obie chcą ją mieć natychmiast, nie mogą dojść do porozumienia. Obserwatorzy podają propozycje złagodzenia konfliktu- burza mózgów 3. Zabawa ruchowa „Koguciki” 4. Zabawa dramowa „Uścisk ręki” Dzieci chodzą w rytm muzyki, na przerwę w muzyce podchodzą do wybranego kolegi, podają mu rękę i przepraszają za to, co zrobiły coś złego w stosunku do niego. 5. Zabawa rytmiczna przy piosence „Podajmy sobie ręce”. 6. Praca plastyczna w grupach „Bawimy się zgodnie” – technika dowolna. 7. Podsumowanie, wystawa prac i omówienie. SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 10 Temat: Dzień bez agresji. Cel ogólny: Nabywanie umiejętności zachowań sprzyjających pozytywnym relacjom społecznym w grupie. Cele szczegółowe: Dziecko - Uzasadnia, dlaczego dzień bez agresji jest dniem szczęśliwym dla wszystkich. - Mówi o tym, co może zrobić, aby dzień był spokojny i bezkonfliktowy - Proponuje zachowanie, które sprzyjać będzie czynieniu dobra. Metody: burza mózgów, ekspresja ruchowa i plastyczna, słowna Formy: zbiorowa, indywidualna Środki dydaktyczne: arkusz w kształcie serca, piosenka, rysunki twarzy, przybory plastyczne, nagrania z muzyką. Przebieg zajęć: 1. Zabawa „Iskierka” i wprowadzenie do tematu za pomocą burzy mózgów – Co możemy zrobić aby dzisiejszy dzień był tylko dniem dobroci? – propozycje dzieci, które nauczyciel zapisuje na brystolu w kształcie serca. 2. Praca plastyczna „Przekształcenia” Dzieci przekształcają twarz o wyglądzie agresywnym w twarz pogodną, szczęśliwą, zadowoloną (Aneks nr 4) 3. Taniec „Labado” 4. Praca plastyczna „Maski szczęścia”. – wycinanie, modelowanie, ozdobienie masek. 5. Taniec „Masek szczęścia”. 6.Podsumowanie „Deklaracja jednego dobrego uczynku dla osoby dorosłej lub dziecka”. y ANKIETA ANONIMOWA DLA RODZICÓW DZIECI Z PRZEDSZKOLA MIEJSKIEGO NR 13 NA TEMAT ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH WŚRÓD DZIECI. Szanowni Państwo- zamierzamy wdrożyć na Terenie przedszkola Innowację pedagogiczną o charakterze programowym przeciwdziałającą zachowaniom agresywnym wśród dzieci. Celem ankiety jest pozyskanie informacji nt. skali agresji wśród dzieci w przedszkolu. Prosimy Państwa o zaznaczenie w kółko właściwej odpowiedzi. Dziękujemy za wypełnienie ankiety. 1. Czy Państwa dziecko zaprzyjaźnione ? a/ tak ma koleżanki, kolegów b/ nie z którymi jest c/ nie wiem 2. Czy dziecko preferuje zabawy z : a/ rówieśnikami b/ dziećmi starszymi c/ dziećmi młodszymi 3. Czy Państwa dziecko jest lubiane przez inne dzieci ? a/ bardzo b/ w umiarkowanym stopniu c/ nie 4. Czy zabawy z innymi dziećmi przebiegają bezkonfliktowo ? a/ tak b/ nie c/ czasami 5. Czy konflikty podczas zabaw wywoływane są przez : a/ Państwa dziecko b/ inne dzieci 6. Czy w zachowaniu dziecka dostrzegają Państwo takie cechy jak : a/skarżenie b/ kopanie c/ popychanie d/ krzyczenie e/ narzekanie f/ niezadowolenie g/ niszczenie h/ ośmieszanie i/ zaczepianie j/ wyzywanie k/ bicie l/inne.............................. 7. Które z wymienionych poniżej sytuacji prowokują Państwa dziecko do wyżej wymienionych zachowań ? a/ kłopoty rodzinne / trudna sytuacja rodzinna, rodzina niepełna, nadużywanie alkoholu, zbyt mała uwaga poświęcana dziecku, zbyt duża tolerancja w stosunku do zachowań dziecka, zbyt duże wymagania stawiane dziecku, inne ......................................................... b/ negatywne wzorce / oglądanie nieodpowiednich filmów, kłótnie rodzinne, naśladowanie zachowań dorosłych, starszego rodzeństwa, nerwowość bliskich dziecku osób, ............................................................................................................ inne 8. Gdzie dziecko Państwa obserwuje zachowania negatywne : a/ w domu b/ w kontaktach z rówieśnikami c/ na podwórku d/ w przedszkolu e/ inne miejsca..................................................................................................... 9. Co Państwa zdaniem wyzwala złość w dziecku ? a/......................................................................................................................... ............. b/......................................................................................................................... .............. c/......................................................................................................................... .............. 10.Czy Państwa dziecko umie panować nad swoimi negatywnymi emocjami ? a/ tak 11.Czy Państwa konfliktowej? b/ nie dziecko c/ czasami podejmuje próby załagodzenia sytuacji a/ tak b/ nie c/ czasami 12.W jaki sposób Państwa dziecko odreagowuje złość ? a/ płacz b/ obrażanie się c/ krzyk d/ tupanie e/ histeria f/ bicie innych g/ rzucanie przedmiotami h/ niszczenie inne................................................. przedmiotów i/ 13.Jakimi metodami eliminujecie Państwo agresywne zachowania u dziecka ? a/ zbliżonymi do dziecka b/ rozmowa c/ zakazy d/ klaps e/ stawianie warunków f/ inne ........................................................................................................ metody 14.Czy agresywne zachowania u dziecka występują : a/ bardzo często b/ często c/ sporadycznie d/ wcale 14.Jaką zdaniem Państwa dziecko ma samoocenę swojej osoby : a/ wysoką b/ przeciętną c/ niską 15.Czy zdaniem Państwa w przedszkolu należy prowadzić zajęcia eliminujące zachowania agresywne wśród dzieci ? a/ tak b/ nie c/ nie mam zdania ARKUSZ DIAGNOSTYCZNY DZIECKA ........................................................................WIEK......... Termin obserwacji Obserwowane treści Miesiąc Miesiąc Miesiąc Zabawy dziecka z rówieśnikami bawi się samo bawi się w parze bawi się w grupie Relacje dziecka z innymi dziećmi pomaga innym jest koleżeńskie jest lubiane dzieli się z innymi zwraca się w sposób kulturalny do innych nie jest lubiane bawi się bezkonfliktowo wywołuje konflikty skarży kopie popycha krzyczy okazuje niezadowolenie niszczy przedmioty wyzywa bije innych Podsumowanie Relacje z dorosłymi reaguje na polecenia kierowane indywidualnie reaguje na polecenia kierowane do grupy nie reaguje na żadne polecenia odmawia wykonania polecenia wyraża się niegrzecznie Kontrolowanie zachowań i emocji jest opanowane, spokojne reaguje ucieczką reaguje krzykiem reaguje złością jest agresywne Reakcje w sytuacjach trudnych dąży do rozwiązania konfliktu potrzebuje pomocy w rozwiązaniu konfliktu nie wykazuje chęci rozwiązania konfliktu Skala: nie; czasami; sporadycznie.
