Pomiar dobrobytu gospodarczego

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Mierniki dobrobytu
gospodarczego
ElŜbieta Adamowicz
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
23 listopad 2010 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Przedmiot ekonomii:
badanie w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące
dokonuje wyborów dotyczących sfery gospodarczej.
• co wytwarzać (jakie dobra i usługi)
• jak wytwarzać (jakie metody wytwórcze)
• dla kogo wytwarzać (jak dzielić wytworzony
produkt)
Od wyników tej działalności zaleŜy zarówno dobrobyt
całego społeczeństwa jak i poszczególnych
obywateli.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Pomiędzy dobrobytem a rozwojem gospodarki
występuje ścisły związek: od rozwoju całej
gospodarki zaleŜy poziom osiągniętego dobrobytu.
Dobrobyt:
• w ujęciu historycznym był równoznaczny z
bogactwem
narodu
mierzonym
wartością
wytworzonego produktu
• współcześnie rozszerza się go jakość Ŝycia, która
zaleŜy od poziomu zaspokojenia róŜnorakich
potrzeb, nie tylko ekonomicznych ale i
społecznych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ruch okręŜny dochodów i wydatków
Dobra i usługi dla g.d
Wydatki g.d.
Gospodarstwa
domowe
Przedsiębiorstwa
Dochody g.domowych
Usługi czynników produkcji
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Potrzeby i zasoby:
Rzadkość zasobów
• Nieograniczoność potrzeb
• Ograniczoność zasobów:
– surowców naturalnych
– wyposaŜenia kapitałowego
– zasobów ludzkich
• rzadkość zasobów - najistotniejszy problem
do rozwiązania w Ŝyciu gospodarczym
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
ZróŜnicowanie potrzeb
• Ekonomiczne: bytowe (fizjologiczne)
Zaspakajamy je poprzez konsumpcję dóbr i usług
• Społeczne:
• bezpieczeństwa
• więzi społecznych
• uznania
• samorealizacji
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Preferencje indywidualne a zbiorowe
• Preferencje społeczne
powinny odzwierciedlać
interes całego
społeczeństwa
• Preferencje indywidualne
odzwierciadlają interesy
poszczególnych
podmiotów:
– konsumentów
– pracowników
– przedsiębiorców
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Produkt narodowy brutto (PNB) to
rynkowa wartość
– dóbr i usług finalnych
– wytworzonych w danym okresie
– przez czynniki produkcji naleŜące do
obywateli danego kraju, bez względu na to
gdzie są one zlokalizowane
–
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Produkt krajowy brutto (PKB):
rynkowa wartość
dóbr i usług finalnych
wytworzonych w danym okresie
przez czynniki produkcji zlokalizowane na
terenie danego kraju, bez względu na to, do
kogo one naleŜą
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Mierniki makroekonomiczne
PNB, ceny Strumień
rynkowe
dochodów
Dochody
od własności
za granicą
- dochody netto z własności za granicą
- amortyzacja
konsumpcja
- podatki pośrednie
Inwestycje
wyd.rządowe
PKB
brutto
- podatki
PNN
eksport
netto
(X- M)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Dochód
Narodowy
Dochód
do
dyspozycji
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ograniczenia w rachunkach
makroekonomicznych
• Produkcja gospodarstw domowych jest omijana w rachunkach
makroekonomicznych
– opieka nad dziećmi, pranie robione w domu, sprzątanie w
ogródku itp.
• Nieuwzględniane są takŜe transakcje, w przypadku których nie
śladów ich przeprowadzenia
– „podziemie gospodarcze”
• PKB nie uwzględnia takŜe czasu wolnego, pojęcia jakości oraz
róŜnorodności
• Pomijane są takŜe efekty zewnętrzne (np. zatrucie środowiska)
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Mierniki alternatywne
• Dobrobyt Ekonomiczny Netto (NEW)
• Pomiar jakości Ŝycia
• Rachunki budŜetu czasu
• Wskaźniki nastrojów gospodarczych
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
PKB na głowę mieszkańca w Polsce –średnia UE27 =100%
34,015
19,458
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Zastanów się
• Co zwiększa nasz dobrobyt: praca czy inne
formy aktywności
• Co jest dla Ciebie waŜniejsze: zaspokojenie
potrzeb konsumpcyjnych czy społecznych
• Jak najlepiej zmierzyć dobrobyt
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL