Zabezpieczenia finansowe kontraktów na energię

Jacek Kaczmarek
Analityk Rynku Energii
ELBIS Sp. z o.o.
www.poee.pl
Rynek pozagiełdowy to największy obszar wolnego rynku energii
elektrycznej w Polsce. Od pewnego już czasu powstają nowe narzędzia
i
platformy
umożliwiające
pozagiełdowy
obrót
energią
elektryczną.
W kolejnych krótkich artykułach przedstawione zostaną Państwu cechy usług
świadczonych na jednej z platform elektronicznych: INTERNETOWEJ PLATFORMIE
OBROTU ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ – poee. Zapraszamy do lektury.
Zabezpieczenia finansowe kontraktów na energię elektryczną
– luksus czy konieczność
Zawarcie korzystnego cenowo kontraktu terminowego na zakup lub sprzedaż energii
elektrycznej to dopiero pół sukcesu. Bardzo istotnym aspektem jest tu terminowa i precyzyjna jego
realizacja, zarówno fizyczna jak i finansowa. Zagrożenia niewywiązywania się z warunków kontraktu
istnieją po obu stronach transakcji i mogą wynikać z następujących powodów:
• niekorzystnej ceny rynkowej:
o Sprzedający energię może zerwać kontrakt, gdy cena rynkowa energii elektrycznej
jest wyższa niż w kontrakcie – zagrożenie dla kupującego.
o Kupujący energię może zerwać kontrakt, gdy cena rynkowa energii elektrycznej jest
niższa niż w kontrakcie – zagrożenie dla sprzedającego.
• braku środków na zapłatę za energię elektryczną – zagrożenie dla sprzedającego.
• nie zgłoszenia w ZUSE przez stronę kupującą zakupionej energii elektrycznej – zagrożenie
dla sprzedającego, gdyż od 1.07.2003 za obowiązujące przyjmuje się dane przyjęte dla
strony kupującej energię elektryczną.
W obliczu rozszerzającego się grona podmiotów uprawnionych do TPA, istnieje coraz większe
prawdopodobieństwo trafienia na niepewnego odbiorcę energii. Koszty niewypełnienia przez niego
warunków kontraktu mogą być dla sprzedającego bardzo duże. Sprzedający energię musi
przeznaczyć ją na Rynek Bilansujący, uzyskując ceny znacznie niższe niż ceny rynkowe, bowiem
reguły Rynku Bilansującego są bardzo restrykcyjne.
Kupujący mimo swej przyszłej dominującej pozycji w zgłoszeniach do USE wobec
sprzedającego, chciałby mieć klarowną sytuacje, a także otrzymać odszkodowanie za wszelkie
komplikacje związane z zerwaniem kontraktu przez sprzedającego.
Kontrakty dwustronne zawierane są na podstawie umów pisemnych. Dochodzenie swoich praw
i finansowych rekompensat na drodze sądowej jest żmudne i nie zawsze prowadzi do sukcesu,
natomiast zawsze pociąga za sobą koszty administracyjno – sądowe.
Kontrahenci mają oczywiście zestaw pewnych instrumentów standardowych, takich, jak:
gwarancje bankowe, weksle, zastaw. Koszty tych instrumentów są jednak znaczne.
Internetowa Platforma Obrotu Energią Elektryczną – poee proponuje uczestnikom Rynku
Energii zabezpieczanie się przed ryzykami wcześniej omawianymi. Usługa ta jest przeznaczona nie
tylko dla stron kontraktów zawartych na POEE, ale też dla firm zawierających kontrakty bilateralne
poza POEE. W porównaniu z zabezpieczeniami standardowymi, koszty są nieznaczne, a
rekompensata, za niewywiązanie się drugiej strony z warunków kontraktu, następuje
niezwłocznie. Zabezpieczenia po każdej ze stron są konstruowane w oparciu o środki własne
kontrahentów (środki te blokowane są wówczas na depozytach korzystnie oprocentowanych, więc nie
ma mowy o kosztach związanych ze stratą wartości pieniądza w czasie) lub o kredyt na Rachunku
Uczestnika (następuje blokada odpowiedniej części kredytu na poczet zabezpieczenia, odsetki od
kredytu pobierane są jedynie w momencie skorzystania z tych zabezpieczeń).
POEE oferuje pakiet następujących zabezpieczeń:
• przed zerwaniem z powodu zmian cen rynkowych:
zabezpieczenie narastające po stronie kupującej, gdy rynkowa cena energii
spadnie poniżej ceny kontraktowej;
o zabezpieczenie narastające po stronie sprzedającej, gdy rynkowa cena energii
wzrośnie powyżej ceny kontraktowej;
Zabezpieczenie to rekompensuje stronie „poszkodowanej” konieczność znalezienia
nowego kontrahenta na nowych warunkach rynkowych.
• przed brakiem płynności finansowej kupującego – określona kwota uruchamiana na bieżące
płatności w momencie, gdy kupujący nie reguluje płatności z własnych środków.
• zabezpieczenie dodatkowe – określona kwota, która rekompensuje „poszkodowanej”
stronie znalezienie kontrahenta zastępczego na gorszych, niż rynkowych, warunkach.
• Zabezpieczenie przed awarią systemu WIRE – w momencie zawarcia kontraktu przez
kontrahentów poprzez POEE, firma ELBIS Sp. z o.o. może zostać, dla tego kontraktu,
awaryjnym Operatorem Handlowym, bez żadnych dodatkowych opłat.
Taki kompleksowy system zabezpieczeń jest bardzo korzystny. Jedynym koszt wiąże się z
marżą handlową ELBIS, której standardowa wysokość jest pomniejszona o opłatę przesyłową PSE.
Taka obniżka możliwa jest z tego względu, że kontrahenci, mimo, że zawierają kontrakt poprzez
POEE, to znają swoje, a więc w zgłoszeniach USE mogą wskazać siebie nawzajem (ELBIS nie
zgłasza tego kontraktu). I tak wynikowy koszt zabezpieczeń to marża w wysokości – dla kupującego:
już od 18 gr/MWh, dla sprzedającego: już od 28 gr/MWh.
o