Zakład Medycyny Nuklearnej - Dolnośląski Szpital Specjalistyczny

Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
Zakład Medycyny Nuklearnej
Jak do nas trafić?
Informacje o zakładzie
Informacje dla pacjentów
Posiadana aparatura
Typy badań
Jak się przygotować?
Jak do nas trafić?
Zakład Medycyny Nuklearnej (ZMN) zlokalizowany jest w przyziemiu Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im.
T. Marciniaka – Centrum Medycyny Ratunkowej przy ul. Gen. A. E. Fieldorfa 2 we Wrocławiu (poziom B) zejście
schodami (od strony parkingu) koło SOR.
1
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
DOJŚCIE DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
GŁÓWNYM WEJŚCIEM DO SZPITALA, ZJECHAĆ WINDĄ A i B LUB K NA POZIOM -1
I KIEROWAĆ SIĘ PO TABLICACH INFORMACYJNYCH DO ZAKŁADU MEDYCYNY
NUKLEARNEJ.
Informacje o zakładzie
Kierownik: dr n. med. Piotr Janczak
specjalista medycyny nuklearnej, endokrynologii i chorób wewnętrznych
2
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
Personel Zakładu:
Lekarz – Zbigniew Pussak specjalista medycyny nuklearnej, internista
Fizyk medyczny / Inspektor Ochrony Radiologicznej – mgr. Sylwia Wiśniewska-Kubka
Starsza Pielęgniarka – Celina Teodorowicz
Starsza Pielęgniarka – Agata Mućko-Trzaska
Starszy technik elektroradiologii – Aldona Słomka
Technik elektroradiolog – Kuba Chadryś
Technik elektroradiolog – Krzysztof Wojtczak
Rejestracja
czynna jest od poniedziałku do piątku
w godzinach od 8:00 do 14:00
Wydawanie wyników: 8:00 – 14:00
Kontakt/Rejestracja: 71 306 41 53 lub 71 306 41 37
email: [email protected]
Zakład Medycyny Nuklearnej ma umowę z NFZ.
Skierowanie (refundowane przez NFZ) powinno zawierać:
■
■
■
■
pieczątkę jednostki kierującej na badanie zawierającą NIP, REGON oraz numer umowy z NFZ,
pieczątkę lekarza z numerem prawa wykonywania zawodu,
dane pacjenta,
cel badania.
Informacje dla pacjentów
1. Po otrzymaniu skierowania proszę zasięgnąć informacji na temat właściwego przygotowania do badania w naszej
rejestracji (tel. (71) 306 41 53 lub (71) 306 41 37) i postarać się zastosować do zaleceń.
2. Prosimy o skonsultowanie z lekarzem prowadzącym naszych zaleceń, zwłaszcza tych dotyczących
ewentualnego odstawienia leków!
3. Bezwzględnym przeciwwskazaniem wykonywania badań izotopowych jest ciąża pacjentki. Jeśli nie masz
pewności, czy nie jesteś w ciąży - odłóż badanie na później. Kobietom w wieku rozrodczym zaleca się wykonywanie
badań w pierwszej połowie cyklu miesięcznego, kiedy prawdopodobieństwo ciąży jest minimalne. Nie powinno się
także wykonywać badań tego typu u kobiet karmiących piersią - nie jest to jednak przeciwwskazanie bezwzględne.
3
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
4. Prosimy o przychodzenie na badania punktualnie w wyznaczonym terminie, ponieważ Państwa spóźnienie
przesuwa w czasie badania dalszych osób, powodując przedłużenie ich oczekiwania.
5. Pacjentom w dniu badania nie powinny towarzyszyć małe dzieci i kobiety w ciąży.
6. W dzień badania proszę przynieść ze sobą skierowanie na badanie i dowód osobisty.
7. Prosimy o przyniesienie ze sobą wyników wcześniejszych badań, które mogą być przydatne naszym lekarzom w
analizie scyntygramów (dostarczone wyniki zwracamy wraz z wynikiem i opisem naszego badania).
8. Po zakończeniu badania należy zapewnić sobie możliwość przyjęcia dużej ilości płynów w celu przyśpieszenia
wydalania preparatu izotopowego z organizmu.
9. Po badaniu izotopowym należy ograniczyć kontakt z dziećmi i kobietami w ciąży (zarówno w domu jak i w środkach
transportu publicznego) - dotyczy to szczególnie badań wykonywanych izotopem jodu.
Jeśli z jakiegokolwiek powodu chory nie będzie mógł przybyć na badanie w określonym terminie, lub jeśli
spodziewane jest spóźnienie należy natychmiast powiadomić o tym fakcie Zakład!
Posiadana aparatura
■
Skaner SPECT/CT: Optima NM/CT 640 GE Medical Systems (link)
Skaner składający się z dwugłowicowej gamma kamery SPECT zintegrowanej z tomografem CT i wspólnym stołem
pacjenta. Wyposażona w kolimatory: LEHR i HEGP.
■
Gamma kamera: NUCLINE TH-33 (link)
4
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
Cyfrowa gammakamera o wysokiej rozdzielczości, model Nucline TH- 22/33 o małym polu widzenia. Nucline TH jest
przeznaczona do statycznego i dynamicznego obrazowania tarczycy, serca i mniejszych narządów. Wyposażona w
kolimatory: LEHR i HEGP.
■
USG Aloka
Do badań tarczycy.
5
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
■
Komora Laminarna: SF 1/10+20-10 Tema Sinergie s.p.A (link)
6
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
Komora SAFEFLOW 1/10+20-10 zapewnia możliwość przechowywania, pomiaru i pracy ze źródłami
promieniotwórczymi oraz radiofarmaceutykami, a także usuwania odpadów.
■
■
■
■
■
■
■
Miernik Aktywności: Atomlab 500 Biodex (link)
Miernik do pomiaru dawek podawanych pacjentowi.
Radiometr RK-100 Polon-Alfa (link)
Radiometr jest przeznaczony do:
- pomiaru mocy przestrzennego równoważnika dawki promieniowania X i gamma;
- pomiaru mocy dawki promieniowania X i gamma;
- pomiaru dawki i przestrzennego równoważnika dawki promieniowania X i gamma.
Miernik Aktywności Curiementor (link)
Przyrząd pomiarowy, służący do określania aktywności izotopów radioaktywnych.
Dyspenser: model u-DDS-A Tema Sinergie s.p.A (link)
Automatyczny system dozujący przeznaczony jest do automatycznego napełniania strzykawek lub fiolek środkami
radiofarmaceutycznymi.
Bramka Dozymetryczna: LB 147 Berthold Technologies (link)
Monitor skażeń rąk, nóg i ubrania.
Miernik progowy promieniowania: URAD-PLUS-S/B Canberra (link)
Przenośny osobisty monitor promieniowania. Po ustawieniu, jest skonfigurowany do wykrywania określonych
rodzajów promieniowania.
Monitor skażeń radioaktywnych: EKO-C Polon-Ekolab (link)
Monitor EKO-C jest urządzeniem przenośnym służącym do pomiaru skażeń powierzchni izotopami beta i gamma
7
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
promieniotwórczymi oraz do pomiaru mocy dawki promieniowania
gamma.
Typy badań
Działalność leczniczo-usługowa:
Badania scyntygraficzne wykonywane w ZMN (wymagane skierowanie z poradni specjalistycznej mającej
umowę z NFZ !):
■
■
■
scyntygrafia tarczycy Tc-99m z ewentualnym wychwytem
scyntygrafia tarczycy I-131 z jodochwytnością
scyntygrafia kości:
a.
b.
c.
d.
■
całe ciało
badania planarne
trójfazowa (w stanach zapalnych)
SPECT I SPECT/CT
scyntygrafia nerek dynamiczna (renoscyntygrafia) z możliwością wyliczenia GFR:
a. po captoprilu (diagnostyka nadciśnienia tętniczego)
b. po furosemidzie
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
scyntygrafia nerek statyczna: planarna i SPECT
scyntygrafia przytarczyc: subtrakcyjna i SPECT/CT
scyntygrafia wątroby SPECT
scyntygrafia naczyniaków wątroby
scyntygrafia w poszukiwaniu uchyłku Meckela
scyntygrafia w poszukiwaniu krwawienia z przewodu pokarmowego
scyntygrafia perfuzyjna płuc ze SPECT/CT płuc (diagnostyka zatorowości płucnej)
limfoscyntygrafia
limfoscyntygrafia węzłą wartowiniczego (czerniak, rak sutka)
scyntygrafia perfuzyjna serca SPECT i GSPECT
scyntygrafia MIBG-I-131 ( guzy rdzenia nadnerczy, neuroblastoma)
scyntygrafia stanów zapalnych znakowanymi immunoglobulinami
scyntygrafia analogami somatostatyny
Poradnia Leczenia Radioizotopami –(wymagane skierowanie od lekarza specjalisty mającego umowę z
NFZ lub lekarza POZ):
■
■
■
leczenie I-131 łagodnych chorób tarczycy
paliatywne leczenie izotopem strontu i samaru objawów bólowych w przebiegu zmian przerzutowych do układu
kostnego.
poradnia przygotowana jest do prowadzenia radiosynowiektomii stawów
Chorzy otoczeni są wszechstronną opieką, diagnozowani i kontrolowani po podaniu radioizotopu.
8
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
Jak się przygotować?
●
●
●
●
●
Badania onkologiczne: W medycynie nuklearnej stosuje się znaczniki, które swoiście gromadzą się w zmianach
chorobowych lub - rzadziej - które gromadzą się w prawidłowych tkankach, a w ognisku chorobowym nie występują.
Cel Badania: Badania radioizotopowe pozwalają na:
- ustalenie położenia guza nowotworowego
- określenia stopnia zaawansowania choroby nowotworowej
- ustalenie czy występują przerzuty do kości
- ocenę, czy zastosowane leczenie jest skuteczne
Przygotowanie do Badania: Wykonanie badania nie wymaga szczególnego przygotowania. Ewentualne sugestie,
w zależności od typu badania, będą przekazane przez personel Zakładu.
Badania układu kostnego (ortopedyczne, onkologiczne): Podstawowym znacznikiem jest MDP. Znacznik ten
gromadzi się w układzie kostnym w zależności od przekrwienia i przebudowy.
Cel Badania:Badania stosowane są w diagnostyce:
- nawet niewielkich urazów kości/ przeciążeń
- zapalenia kości
- choroby reumatycznej
- nowotworów kości i ich zasięgu
Przygotowanie do Badania: Po wstrzyknięciu znacznika chory powinien wypić około 2 litrów niegazowanej wody
mineralnej. Badanie rozpoczyna się około 2-3 godzin po podaniu znacznika.
Badania nerek: Wykonuje się je znacznikami, które są wydalane przez nerki.
Cel Badania: Badanie pozwala na ocenę:
- ukrwienia nerek, ich czynności i odpływu moczu do pęcherza
- utrudnienia w odpływie moczu
- uszkodzenia nerki w przebiegu kamicy nerkowej
- zapalenia nerek
- badanie nerek stosuje się także w diagnostyce nadciśnienia nerkowego (u 5% chorych nadciśnienie jest
spowodowane niedokrwieniem nerki)
Przygotowanie do Badania: Bezpośrednio przed badaniem chory powinien wypić około 1 litra niegazowanej wody
mineralnej. Jeśli badanie wykonywane jest w celu wykluczenia naczynio-nerkowej przyczyny nadciśnienia,
stosowany jest test z kaptoprilem: chory przyjmuje 1 godz przed badaniem tabletkę przygotowaną przez personel.
Wcześniej powinny być odstawione na kilka dni przyjmowane leki (o konieczności odstawienia leków poinformuje
lekarz prowadzący lub specjalista medycyny nuklearnej!).
Badania płuc: Badanie polega na podaniu znacznika przedstawiającego przepływ krwi w płucach.
Cel Badania: Obraz scyntygraficzny pozwala przede wszystkim na rozpoznanie zatoru tętnicy płucnej - schorzenia,
które często jest przyczyną nieswoistych objawów klinicznych - duszności, bólu w klatce piersiowej, krwioplucia.
Przygotowanie do Badania: Badanie nie wymaga przygotowania.
Badania Kardiologiczne Spoczynkowe i Wysiłkowe: Podstawowym badaniem w radioizotopowej diagnostyce
kardiologicznej jest scyntygrafia perfuzyjna (ukrwienia) mięśnia serca techniką SPECT. Scyntygrafia serca jest
badaniem dwudniowym, wykonywanym w trybie ambulatoryjnym - nie wymaga hospitalizacji chorego. Badanie
polega na porównaniu obrazów serca zarejestrowanych w różnych stanach czynnościowych organizmu: najczęściej
w spoczynku (badanie podstawowe) i po obciążeniu (badanie wysiłkowe).
Cel Badania: Ocena zaburzeń ukrwienia mięśnia sercowego, za pomocą dożylnie podanych izotopów
promieniotwórczych, które gromadzą się w mięśniu sercowym proporcjonalnie do regionalnego przepływu krwi
przez tętnice wieńcowe. Badanie perfuzyjne serca, oceniając rezerwę wieńcową, dostarcza istotnych informacji
prognostycznych co do przebiegu choroby niedokrwiennej serca. W diagnostyce zawału serca w badaniu
perfuzyjnym można ocenić wielkość blizny pozawałowej, stwierdzić obszar niedokrwienia wokół blizny, również
ocenić reperfuzję po PTCA lub bypassach.
Przygotowanie do Badania: Przygotowanie chorego do badania: przed badaniem z próbą wysiłkową należy
9
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
odstawić niektóre leki (beta blokery), dlatego konieczny jest kontakt chorego z Zakładem. Pacjent powinien zgłosić
się w dniu badania na czczo. Po podaniu znacznika, na polecenie personelu, chory powinien spożyć
wysokotłuszczowy posiłek (najlepiej przynieść kanapkę z masłem i wędliną, jajkiem lub tłustym żółtym serem).
●
●
●
●
●
●
Badanie Przytarczyc: Badanie wykonuje się z użyciem znacznika MIBI (metajodobenzyloguanidyna) znakowanego
technetem-99m. Wykonuje się zazwyczaj dwa badania scyntygraficzne – po około 20 minutach oraz po 2 godzinach,
a niekiedy także po 4 godzinach. Każde badanie (pierwsze po 20 minutach i drugie po 2 godzinach) trwa około 20
minut, badanie SPECT – około 30 minut.
Cel Badania: Badanie wykonywane jest przy podejrzeniu gruczolaka przytarczyc.
Przygotowanie do Badania: Badanie nie wymaga przygotowania.
Limfoscyntygrafia - ocena węzła wartowniczego: Badanie polega na wstrzyknięciu podskórnie preparatu
znakowanego izotopowo. Przez naczynia limfatyczne jest on następnie odprowadzany do węzłów chłonnych, gdzie
jest rozkładany. Pierwsze obrazowanie wykonywane jest zaraz po podaniu znacznika. W zależności od wskazań
lekarza wykonywane są też późniejsze obrazowania po około 2-3 godzinach od podania znacznika.
Cel Badania: Diagnostyka różnicowa obrzęku - określenie podłoża obrzęku. Ocena kierunku spływu chłonki przed
zabiegiem operacyjnym usunięcia nowotworu złośliwego (czerniaka, raka sutka).
Przygotowanie do Badania: Badanie nie wymaga przygotowania.
Scyntygrafia naczyniaków wątroby: Badanie polega na podaniu erytrocytów znakowanych technetem 99mTc o
aktywności około 925 MBq (25 mCi). Badanie wykonuje się bezpośrednio tuż po podaniu znacznika i po 1,5-2
godzinach od podania.
Cel Badania: Celem wykonania tego badania jest różnicowanie charakteru zmian ogniskowych w wątrobie rozróżnienie naczyniaka wątroby od innego rodzaju zmian.
Przygotowanie do Badania: Badanie nie wymaga przygotowania.
Scyntygrafia stanów zapalnych znakowanymi immunoglobulinami (Techimmuna): W badaniu stosuje się
znacznik Immunoglobulinę G znakowaną technetem 99mTc. Używana w badaniu jako znacznik, immunoglobulina G
(oznaczana skrótowo symbolem IgG), jest naturalnym składnikiem jego układu odpornościowego i uczestniczy w
procesach zapalnych toczących się w organizmie. Dlatego też w badaniu tym obserwujemy gromadzenie się
znakowanej immunoglobuliny w obszarach gdzie toczą się procesy zapalne. Badanie jest jedno lub dwudniowe.
Preparat zostaje wstrzyknięty pacjentowi i po ok. 4 godzinach od podania znacznika wykonuje się badanie, badanie
powtarzamy następnego dnia (po 24 godzinach od podania).
Cel Badania: Podejrzenie obecności ognisk zalanych
Przygotowanie do Badania: Przed badaniem pacjent powinien mieć wykonane badania: kreatynina, ASPAT i ALAT.
Pacjent powinien być na czczo przed badaniem, aby możliwe było uwidocznienie jelit i innych struktur jamy
brzusznej. Należy mieć ze sobą 1l wody mineralnej niegazowanej.
Scyntygrafia analogami somatostatyny (Tectreotyd): W badaniu stosuje się znacznik Tectreotyd znakowany
technetem 99mTc. Badanie jest dwudniowe. Preparat zostaje wstrzyknięty pacjentowi i po ok. 4 godzinach od
podania znacznika wykonuje się badanie, badanie powtarzamy następnego dnia (po 24 godzinach od podania).
Cel Badania: Scyntygrafia ma na celu ocenę procesów chorobowych zachodzących w organizmie.
Przygotowanie do Badania: pięć dni przed badaniem nie jeść owoców i warzyw zawierających drobne pestki
(pomidory, winogrona, siemię lniane itp.) - w dniu poprzedzającym badanie należy: zjeść lekkie śniadanie o zwykłej
porze lekki obiad ok. godziny 12.00 nie jeść kolacji (w przypadku dużego uczucia głodu ok. godziny 17-tej zjeść lekki
posiłek). W pierwszym dniu badania pacjent powinnien być na czczo. W drugim dniu badania (po 24h) obowiązuje
dieta lekkostrawna.
Scyntygrafia rdzenia nadnerczy (MIBG-I131): W badaniu stosuje się nacznik Metajodobenzyloguanidyna-131I
(MIBG-131I) jest to radiofarmaceutyk stosowany w diagnostyce nowotworowej. Badanie wykonywane jest 24h, 48h i
czasami 72h po podaniu znacznika.
Cel Badania: lokalizacjia guzów chromochłonnych (pheochromocytoma) umiejscowionych w nadnerczach i
pozanadnerczowo oraz ich przerzutów, w obrazowaniu neuroblastoma, paraganglioma a także rakowiaków
(nowotwory przewodu pokarmowego), raka rdzeniastego tarczycy, w diagnostyce mięśnia sercowego przy
schorzeniach spowodowanych niedokrwieniem i kardiomiopatii.
Przygotowanie do Badania: Przed wykonaniem badania należy zablokować wychwyt tarczycy: stosujemy płyn
Lugola 3x10 kropli doustnie (u dzieci odpowiednio mniej) od 3 dnia przed badaniem aż do 3 dnia po badaniu. Przed
10
Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka - Centrum Medycyny Ratunkowej
wykonaniem badania należy zrezygnować z posiłków z czekoladą, wanilią iserów pleśniowych.
●
●
W porozumieniu z lekarzem prowadzącym odstawić leki:
- min. 24h przed badaniem - sympatykomimetyki (dopamina, efydryna), beta 2 stymulatory;
- min. 48h przed badaniem - blokery kanału wapniowego (isoptin, werapamil, nitrendypina itp.), blokery neuronów
adrenergicznych (rezerpina);
- 72h przed badaniem - alfa/beta blokery (labetalol);
- 15 dni przed badaniem - alfa blokery.
Kobiety w wieku rozrodczym powinny w dniu badania wykonać test ciążowy.
Leczenie nadczynności tarczycy: Leczenie polega na przyjęciu kapsułki zawierającej radioaktywny jod. Jod
wchłania się do krwi i jest wychwytywany przez tarczycę. Promieniowanie powoduje zahamowanie produkcji
hormonów tarczycy, a tym samym leczy nadczynność. Metoda ta zastępuje więc u wielu chorych leczenie
operacyjne. Leczenie jest na tyle bezpieczne, że może być stosowane bez pobytu w szpitalu (w warunkach
ambulatoryjnych).
Cel Badania: Metodę tę stosuje się głównie w leczeniu choroby Gravesa i wola guzowatego. Radioaktywny jod
można również stosować w leczeniu znacznego powiększenia tarczycy z zachowaną prawidłowa funkcją.
Przygotowanie do Badania: Ewentualne sugestie, w zależności od typu badania, będą przekazane przez lekarza
prowadzącego lub lekarza specjalistę medycyny nuklearnej.
Leczenie przeciw bólowe: Radioizotop podaje się dożylnie. Gromadzi się on w miejscach przerzutów, powodując
ustąpienie odczynu zapalnego i dolegliwości bólowych.
Cel Badania: Zmniejszenie dolegliwości bólowych i ustąpienie odczynu zapalnego u chorych z przerzutami do
kości.
Przygotowanie do Badania: Ewentualne sugestie, w zależności od typu badania, będą przekazane przez lekarza
prowadzącego lub lekarza specjalistę medycyny nuklearnej.
wróć na początek
11