Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (i inne nowsze

Zakład Biologii Ogólnej
Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
Rok 2013/2014
I ROK Kierunek Fizjoterapia – przedmiot „Biologia medyczna”
Ćwiczenie 1.
Temat:
Budowa komórki prokariotycznej i eukariotycznej.
Mikroskop i pomiary pod mikroskopem.
1. Budowa i zasada działania mikroskopu świetlnego.
2. Rodzaje mikroskopów.
3. Zasady posługiwania się mikroskopem.
4. Pomiary za pomocą mikrometru okularowego:
a) skalowanie mikrometru okularowego przy pomocy kamery Bürkera
b) pomiary komórek
5. Budowa i funkcje komórki prokariotycznej i eukariotycznej.
Metodyka:
Rozpoznawanie i pomiary komórek eukariotycznych z wykorzystaniem technik mikroskopowych.
Literatura:
1. Alberts B. i współautorzy. Podstawy biologii komórki.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (i inne nowsze wydania).
2. Bagiński S. Technika mikroskopowa.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1969.
3. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996 (i inne nowsze wydania).
Ćwiczenie 2.
Temat:
Budowa i podziały jądra komórkowego.
1. Budowa chromatyny, rodzaje chromosomów.
2. Cykl życiowy komórki, cykl komórkowy (mitotyczny) fazy cyklu komórkowego:
G1, S-syntezy DNA, G2, G0, M-mitoza.
3. Regulacja cyklu komórkowego.
4. Mejoza: I podział mejotyczny, II podział mejotyczny. Nondysjunkcja.
5. Apoptoza i nekroza.
Metodyka:
1. Narysować poszczególne fazy mitozy w oparciu o preparaty trwałe.
2. Prezentacje multimedialne.
Literatura:
1. Alberts B. i współautorzy. Podstawy biologii komórki.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (i inne nowsze wydania).
2. Drewa G. (red.).Podstawy genetyki. Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995
( i inne nowsze wydania).
3. Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.
4. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996 (i inne nowsze wydania).
Ćwiczenie 3.
Temat:
Wybrane zagadnienia z histologii.
1. Tkanki zwierzęce – budowa i funkcje.
a) tkanka nabłonkowa
b) tkanka łączna
c) tkanka mięśniowa
d) tkanka nerwowa
2. Budowa i funkcje skóry.
a) wytwory naskórka i skóry właściwej
Materiał : preparaty trwałe
Literatura:
1. Alberts B. i współautorzy. Podstawy biologii komórki.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (i inne nowsze wydania).
2. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996
(i inne nowsze wydania).
Ćwiczenie 4.
Temat:
Pasożytnictwo i jego znaczenie patogeniczne u człowieka.
Kolokwium ćwiczenie 1 – 3
1.
2.
3.
4.
5.
Pochodzenie pasożytnictwa.
Klasyfikacja pasożytów.
Epidemiologia zarażeń pasożytniczych.
Rozprzestrzenienie geograficzne pasożytów.
Przystosowanie fizjologiczne i morfologiczne pasożyta do żywiciela.
Metodyka:
preparaty trwałe
Literatura:
1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia i diagnostyka, objawy.
Wydawnictwo Drukarnia Liber duo Kolor, Lublin 2004 (rozdział 4, str. 67-144).
2. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
Ćwiczenie 5.
Temat:
Budowa i funkcje układów: mięśniowego i pokarmowego.
Biologia pasożytów.
Budowa, cykle rozwojowe, parazytozy:
1. Pierwotniaki: Giardia lamblia.
2. Przywry: Fasciola hepatica.
3. Tasiemce: Taenia solium.
4. Nicienie: Enterobius vermicularis, Trichinella spiralis.
Materiał: preparaty trwałe
Literatura
1. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
2. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia i diagnostyka, objawy.
Wydawnictwo Drukarnia Liber duo Kolor, Lublin 2004.
3. Cichocki T., Litwin J.A., Mirecka J. Kompendium histologii. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Wyd. III, 2002.
Ćwiczenie 6.
Temat:
Budowa i funkcje układów: krążenia, nerwowego, dokrewnego,
wydalniczego i rozrodczego. Biologia pasożytów.
Budowa, cykle rozwojowe, parazytozy:
a) pierwotniaki : Plasmodium vivax, Trichomonas vaginalis,
Toxoplasma gondii
b) przywry: Schistosoma hematobium
Materiał: preparaty trwałe
Literatura
1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia i diagnostyka, objawy. Wydawnictwo
Drukarnia LIBER, Lublin 2003.
2. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
3. Cichocki T., Litwin J.A., Mirecka J. Kompendium histologii.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyd. III, 2002.
Ćwiczenie 7.
Temat:
Budowa i funkcje skóry. Biologia pasożytów.
Stawonogi : Pediculus humanus, Ixodes ricinus, Sarcoptes scabiei, Pulex irritans.
Materiał: preparaty trwałe
Literatura
1. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
2. Zaremba M.L. Mikrobiologia lekarska dla studentów medycyny.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997.
3. Cichocki T., Litwin J.A., Mirecka J. Kompendium histologii.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyd. III, 2002.
Ćwiczenie 8.
Temat: Wybrane zagadnienia z embriologii człowieka.
1. Budowa i funkcje gonad.
2. Okresy życia człowieka:
- zapłodnienie
- bruzdkowanie
- gastrulacja
- organogeneza
- błony płodowe i łożysko
- płód
- noworodek
- niemowlę
- dziecko
- wiek młodzieńczy
- wiek dojrzały
- wiek średni
- starość
3. Czynniki teratogenne.
4. Wady rozwojowe człowieka.
Literatura:
1. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996
(i inne nowsze wydania).
2. Cichocki T., Litwin J.A., Mirecka J. Kompendium histologii.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyd. III, 2002.
Ćwiczenie 9.
Temat:
Ekspresja i regulacja ekspresji genów.
Kolokwium ćwiczenie 4 – 8
1. Replikacja DNA.
2. Ekspresja informacji genetycznej u Prokaryota i Eukaryota.
a) transkrypcja
b) translacja
3. Mechanizm regulacji ekspresji genetycznej.
Metodyka: Rozwiązywanie zadań dotyczących replikacji i ekspresji genu.
Literatura:
1. Alberts B. i współautorzy. Podstawy biologii komórki.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 (i inne nowsze wydania).
2. Drewa G. (red). Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy.
Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995 (i inne nowsze wydania).
3. Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.
4. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996 (i inne nowsze
wydania).
Ćwiczenie 10.
Temat:
1.
2.
3.
4.
Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. I.
Wpływ środowiska na organizm człowieka.
Zmienność i mutacje. Mechanizmy powstawania zmienności.
Czynniki mutagenne. Mutacje genowe.
Dziedziczenie jednogenowe. Choroby: achondroplazja, choroba Huntingtona,
fenyloketonuria, albinizm, alkaptonuria, mukowiscydoza.
Metodyka
1. Rozwiązywanie krzyżówek na dziedziczenie cech.
Literatura:
1. Connor J.M., Ferguson-Smith M.A. Podstawy genetyki medycznej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1991.
2. Drewa G. (red.). Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy.
Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995 (i inne nowsze wydania).
3. Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.
4. Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L Krótkie wykłady. Genetyka.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Ćwiczenie 11.
Temat:
Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. II.
1. Dziedziczenie sprzężone z płcią. Choroby sprzężone z chromosomem X u człowieka:
wrodzona hipoplazja skóry- Zespół Blocha i Sulzbergera, krzywica hipofosfatemiczna
oporna na działanie witaminy D, Zespół Retta, Zespół łamliwego chromosomu X,
hemofilia A, hemofilia B, dystrofie mięśniowe, Duchenne’a i Beckera, ślepota na barwy.
2. Cechy uwarunkowane wieloczynnikowo.
3. Cechy jakościowe i ilościowe. Dziedziczenie barwy skóry, choroba Alzheimera.
4. Dziedziczenie grup krwi w układzie ABO i układzie grupowym Rh.
Metodyka
1. Rozwiązywanie krzyżówek na dziedziczenie cech.
Literatura:
1.
2.
3.
4.
Connor J.M., Ferguson-Smith M.A. Podstawy genetyki medycznej. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 1991.
Drewa G. (red.). Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Volumed,
Wrocław 1995 (i inne nowsze wydania).
Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.
Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L Krótkie wykłady. Genetyka. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Ćwiczenie 12.
Temat:
1.
2.
3.
4.
5.
Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. III.
Mutacje (aberracje) chromosomowe, mutacje chromosomowe strukturalne: inwersje,
translacje, duplikacje, delecje (deficjencje), chromosom kolisty, izochromosom.
Aberracje chromosomowe liczbowe: aneuploidie, euploidie.
Zespoły aberracji chromosomowych: autosomalne - Zespół Downa, Patau, Edwarda;
heterosomalne - Zespół Klinefeltera, mężczyźni XX i XYY, Zespół Turnera, kobiety XXX.
Wybrane zespoły delecji chromosomowych: Zespól Volfa-Hirschhorna,
Zespól cri du chat.
Wybrane zespoły mikrodelecji: Zespół Pradera- Williego, Zespół DiGeorge.
Metodyka:
1. Rozwiązywanie krzyżówek genetycznych.
2. Układanie nieprawidłowych kariogramów człowieka.
Literatura:
1.
2.
3.
Connor J.M., Ferguson-Smith M.A. Podstawy genetyki medycznej.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1991.
Drewa G. (red.). Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy.
Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995 (i inne nowsze wydania).
Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.
4.
Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L Krótkie wykłady. Genetyka.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Ćwiczenie 13.
Temat:
Inżynieria genetyczna
Kolokwium ćwiczenie 9- 14
1. Osiągnięcia inżynierii genetycznej w medycynie.
2. Klonowanie DNA. Enzymy restrykcyjne. Wektory, plazmidy, bakteriofagi, kosmity.
3. Aspekty etyczno-moralne związane z inżynierią genetyczną.
Metodyka:
1. Prezentacje multimedialne.
Literatura:
1. Drewa G. (red.). Podstawy genetyki. Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995
(i inne nowsze wydania).
2. Villee C.A. i współautorzy. Biologia. MULTICO, Warszawa 1996
(i inne nowsze wydania).
Ćwiczenie 14.
Temat: Wybrane zagadnienia z genetyki populacyjnej.
1. Genetyczna struktura populacji:
- frekwencje: genów, genotypów, fenotypów
2. Populacja mendlowska, pula genowa i prawo Hardy’ego-Weinberga.
3. Czynniki zmieniające genetyczną strukturę populacji.
Metodyka:
Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem prawa Hardy’ego Weinberga
i układanie rodowodów.
Literatura:
1.
Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J. Zarys mechanizmów ewolucji.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
2.
Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L. Krótkie wykłady. Genetyka. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2000.
\
3.
Drewa G. (red.). Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy.
Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1995 (i inne nowsze wydania).
4.
Friedman J.H., i współautorzy. Genetyka. Wydanie I polskie, red. J. Limon.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1997.