Grupy węzłów chłonnych
advertisement
Powiększenie węzłów chłonnych Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dzieciecego Agnieszka Mazur Co jest bezpośrednią przyczyną powiększenia węzłów? 1. Wzrost liczby limfocytów i makrofagów w odpowiedzi na pojawienie się antygenu 2. Pojawienie się nacieku zapalnego bezpośrednio w węźle chłonnym 3. Pierwotna złośliwa proliferacja limfocytów i makrofagów 4. Nacieczenie węzłów przez przerzutowe komórki nowotworowe 5. Nacieczenie węzłów przez zmienione makrofagi w zaburzeniach gospodarki lipidowej Funkcja węzłów chłonnych • Filtracja limfy i zatrzymywanie zawartych w niej antygenów (wolnych i obecnych na komórkach dendrytycznych), a także drobnoustrojów, komórek nowotworowych i drobnych cząsteczek stałych • Wytwarzanie limfocytów T i B • Udział w odpowiedzi immunologicznej Grupy węzłów chłonnych • Węzły chłonne głowy – potyliczne, zamałżowinowe, przyusznicze, policzkowe, podbródkowe, podżuchwowe • Węzły chłonne szyi – szyjne przednie (podgnykowe, przedkrtaniowe, nadmostkowe, przytchawicze), szyjne głębokie (górne, dolne, kąta żuchwy), szyjne powierzchowne (tylno-boczne), nadobojczykowe • Węzły chłonne pachowe • Węzły chłonne pachwinowe • Węzły chłonne łokciowe • Węzły chłonne podkolanowe Cechy węzłów • • • • Wielkość – wyczuwalne czy powiększone Pojedyncze, mnogie czy w pakietach Bolesność Ruchomość – czy przesuwalne względem podłoża i skóry nad nimi • Konsystencja, spoistość • Skóra nad węzłami, obecność (brak) przetok w ich sąsiedztwie Powiększenie węzłów chłonnych • Miejscowe • Ograniczone • Uogólnione Jednostronne czy obustronne? Czy towarzyszy hepatosplenomegalia? Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych I. Powiększenie węzłów chłonnych odczynowe (infekcyjne) – uogólnione Wirusowe – mononukleoza zakaźna, cytomegalia, odra, różyczka, gorączka trzydniowa, zakażenie adenowirusami, zakażenie wirusem Herpes, zakażenie HIV Bakteryjne – gronkowce, paciorkowce, płonica, bruceloza, dżuma, salmonella, błonica, pierwotna i wtórna kiła Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych Powiększenie węzłów chłonnych odczynowe (infekcyjne) – uogólnione cd. Chlamydie – lymphogranuloma venerum Pierwotniaki – histoplazmoza, leiszmanioza Grzybicze – histoplazmoza Robaczyce - włośnica Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych Odczynowe (infekcyjne) przebiegające z ich rozmiękaniem i tworzeniem przetok • • • • Ropne nieswoiste zapalenie węzłów chłonnych Tularemia Choroba kociego pazura Gruźlica węzłów chłonnych Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych II. Jatrogenne powiększenie węzłów chłonnych • Poszczepienne • Choroba posurowicza • Nadwrażliwość na leki – pochodne hydantoiny, karbamazepiny, prymidon, salazosulfapirydyna, kaptopryl, quinidyna, allopurynol, cefalosporyny, pirymetamina Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych III. Choroby układowe • Autoimmunologiczne – (rzs, toczeń układowy, zapalenie skórno-mięśniowe, choroba Sjogrena • Choroby alergiczne • Choroby spichrzeniowe i metaboliczne – choroba Gauchera, choroba Niemanna-Picka, ostra hipertriglicerynemia, choroba tangierska • Limfadenopatia silikonowa • Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych IV. Powiększenie węzłów chłonnych w chorobach nowotworowych • • • • • Ziarnica złóśliwa Nieziarnicze chłoniaki złośliwe Białaczki Histiocytoza komórek Langerhansa Przerzuty nowotworowe do węzłów chłonnych Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych V. Powiększenie węzłów chłonnych potencjalnie nowotworowe • Guz Castelmana • Limfadenopatia angioimmunoblastyczna VI. Inne • Sarkoidoza • Zespół Kawasaki • Przewlekłe zapalenie skóry Stany naśladujące powiększenie węzłów chłonnych • Obrzęk ślinianek (świnka, kamica ślinianek) • Torbiel przewodu tarczowo-językowego • Guzy nowotworowe • Promienica Zasady postępowania diagnostycznego Wywiad Czas trwania limfadenopatii, objawy towarzyszące, wysypka skórna, przyjmowane leki, szczepienia, kontakt ze zwierzętami, dieta Badanie fizykalne Dokładne określenie cech węzłów, powiększenie wątroby, śledziony, badanie ORL, uszkodzenia skóry, rumień Zasady postępowania diagnostycznego Badania laboratoryjnepodstawowe Morfologia, rozmaz, OB., toksoplazmoza, przeciwciała heterofilne, odczyn tuberkulinowy, aminotransferazy, elektroforeza białek, elektrolity Testy specyficzne Przeciwciała p/EBV, CMV, HIV, HSV, kiła, różyczka, bruceloza, adenowirusy, przeciwciała p/jądrowe Badania obrazowe RTG klatki piersiowej, USSG jamy brzusznej, CT, RM Postępowanie chirurgiczne i badanie histopatologiczne • Biopsja cienkoigłowa nie • Częściowe wycięcie lub oderwanie fragmentu powiększonego węzła nie • Pobranie węzła w całości wraz z torebką, wykonanie skrawków do badania hist.pat. - tak Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych • Okolica potyliczna – zapalenie w obrębie owłosionej skóry głowy (liszajec, wszawica, zapalenie kości pokrywy czaszki, czyraczność, grzybica, różyczka, mononukleoza zakaźna, kiła wrodzona • Okolica za uszami – zapalenie ucha środkowego, zewnętrznego, zapalenie wyrostka sutkowego, ropne zapalenie owłosionej skóry głowy, gorączka trzydniowa Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych • Okolica przed uszami - schorzenia gałki ocznej, zapalenie spojówek, epidemiczne zapalenie spojówek i rogówki • Okolica kąta żuchwy i za mięśniem mostkowoobojczykowo-sutkowym - zapalenie jamy nosow-gardłowej lub pozostałóść po nim, zapalenie zatok, mononukleoza zakaźna, przewlekłe zapalenie migdałków, gruźlica migdałków Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych • Okolica żuchwy i trójkąta szyi – ciężkie zapalenie gardła, angina płonicza, błonica, choroba kociego pazura, stan po zapaleniu gardła, gruźlica, toksoplazmoza, ziarnica złośliwa, NHL • Okolica podbródkowa – zapalenie ozębnej, zapalenie jamy ustnej, stany zapalne wargi dolnej • Okolica podżuchwowa – zapalenie ozębnej Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych • Okolica nadobojczykowa – choroba Hodgkina, NHL, przerzuty z jamy brzusznej, płuc, narządów rozrodczych, gruźlica, toksoplazmoza, sarkoidoza, choroba kociego pazura, powikłanie po szczepieniu BCG Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych • Okolica pachowa – zakażenia w obrębie palców i wału paznokciowego, choroba kociego pazura, ospa wietrzna, chłoniaki • Okolica pachwinowa zapalenie skóry, kości, mięśni kończyn dolnych, zapalenia kości, wyprzenia, czyraczność, choroba kociego pazura Powiększenie węzłów w śródpiersiu • Po pierwsze wykluczyć proces rozrostowy • Pomyśleć o gruźlicy Powiększenie węzłów w jamie brzusznej • Nowotwory pierwotne i przerzutowe jamy brzusznej • Miejscowe zmiany ropne • Miejscowe zakażenia adenowirusami (ostre bóle brzucha i powiększone węzły krezkowe) Cechy węzłów obwodowych nasuwające podejrzenie choroby nowotworowej • Umiejscowienie – wyłącznie lub dominująco powiększone w dolnym odcinku szyi, szczególnie nadobojczykowe, położone za małżowiną uszną, pachowe, pachwinowe • Rozmiary – powyżej 2, 5 cm, szybko zwiększające się, (w ostrych białaczkach i NHL), wolne narastanie w chorobie Hodgkina z tendencją do tworzenia pakietów Cechy węzłów obwodowych nasuwające podejrzenie choroby nowotworowej • Konsystencja – raczej twarde, niebolesne przy badaniu, niechełboczące, skóra nad nimi nie zmieniona zapalnie • Czas trwania – duże przez 2 – 3 tyg., gdy wstępnie podejrzewano limphadenitis, leczone antybiotykiem; nie zmniejszające się w ciągu 5 –6 tyg. i nie dochodzące do normalnych rozmiarów po 10 – 12 tyg., zwłaszcza gdy towarzyszą im niewyjaśniona gorączka, utrata masy ciała, hepatosplenomegalia Pytania i odpowiedzi ???
