OPÓR (1) Schemat 9 RÓŻNICA MIĘDZY OPOREM BIERNYM A CZYNNYM OPÓR DOSŁOWNIE BIERNY INTENCJONALNY OPÓR BIERNY OPÓR CZYNNY Nieumyślne stwarzanie przeszkód i utrudnień w działaniu innych podmiotów, niezastosowanie się do ich oczekiwań lub wymagań – samą obecnością, zajmowaną pozycją, sposobem zachowania, brakiem reakcji – wynikające z nienawiązania kontaktu, niedostrzeżenia lub niezrozumienia cudzych potrzeb, oddziaływań i oczekiwań Rozmyślne nieuleganie naciskom (ze względu na dezaprobatę dla ich celów i skutków); powstrzymywanie się od zachowań i czynności ułatwiających cudze działania lub spełniających oczekiwania, wezwania, wymagania, nakazy; ignorowanie narzucanych obowiązków, ostrzeżeń, gróźb; faktyczne unieważnianie nieakceptowanych reguł i nakazów przez ich potraktowanie jak „niebyłych” Rozmyślne podejmowanie przeciwdziałań wypowiedzi, gestów symbolicznych i czynów utrudniających, opóźniających lub wręcz udaremniających realizację zamiarów i planów nieakceptowanych, rzucanie wyzwania – jawna demonstracja nieposłuszeństwa (ostentacyjna odmowa posłuchu) połączona z zachowaniami konfrontacyjnymi; tudzież działania skryte (np. zakonspirowane) o jednoznacznie obstrukcyjnym i wrogim ukierunkowaniu (np. sabotaż) Schemat 11 CHARAKTER INTENCJI W OPORZE DOSŁOWNIE BIERNYM TYP OPORU INERCJA REAKCJI INTENCJA OPORU Opór nieświadomy i niezamierzony (brak intencji oporu) – nieumyślne lub mimowolne niedostosowanie do oczekiwań podmiotu wywierającego nacisk Bierna odmowa uczestnictwa – postanowiony DYSTANS brak gotowości do włączenia się, uczestnictwa, pomocy, zastosowania się do woli nadawcy. Schemat 12 TYP OPORU DOSŁOWNIE BIERNEGO A CHARAKTER OPORU TYP OPORU CHARAKTER OPORU Bezwładny (nienadążanie za cudzym oddziaływaniem), Opór bezwładny dosłownie bierny. Odbiorca jako przedmiot oddziaływań – ale niepodatny na wpływy, oporny. Bierność zachowania spowodowana “umysłową nieobecnością w sytuacji” Bierne zachowanie poprzedzone intuicyjnym wyborem, świadomymi i przemyślanymi odruchem odczuciami obronnym lub wyrażającym potrzebę odgrodzenia się. Zignorowanie Dystans nacisku – w tym oferty opieki lub roszczenia do władzy. Nienawiązanie kontaktu. Niepodjęcie Nieodwzajemnienie “rozmowy”. zainteresowania. Niewsłuchanie się w nakaz. Schemat 13 POWODY BRAKU POSŁUCHU W OPORZE DOSŁOWNIE BIERNYM TYP OPORU POWÓD BRAKU POSŁUCHU Bariery Inercja komunikacji. Brak posłuchu lub poparcia wynika z braku kontaktu psychicznego i braku odzewu Poczucie obcości oraz własnej samodzielności i samowystarczalności. Przeświadczenie o wzajemnej Dystans odrębności i niekompatybilności różne (“dwa światy”) nieodwzajemnienie => intencji kontaktu. Założenie, że można sobie pozwolić na niezastosowanie się oczekiwań wymagań nadawcy. lub do Schemat 14 SKALA PRZEJAWÓW OPORU DOSŁOWNIE BIERNEGO TYP OPORU Skala przejawów INERCJA DYSTANS Niedostrzeżenie oddziaływań lub oczekiwań niedocenienie istotności sprawy lub samego nacisku brak uwagi i skupienia na cudzym oddziaływaniu brak zainteresowania (“nas to nie dotyczy”) bariera percepcji (niezdolność zrozumienia ) brak reakcji lub niewspółmierność reakcji do siły nacisku i oczekiwań nadawcy brak zrozumienia treści informacji o oczekiwaniach lub wymaganiach brak zrozumienia dla uzasadnienia tej woli brak akceptacji dla tych oczekiwań lub wymagań, które zostały zrozumiane brak wzajemności wobec nadawcy równorzędnego brak poparcia dla pretendenta lub nadawcy w potrzebie, oczekującego pomocy brak posłuchu dla nakazów nadawcy silniejszego