Współczesne Teorie Ekonomiczne

Jacek Wallusch
_________________________________
Współczesne Teorie Ekonomiczne
Nowa Ekonomia Klasyczna
Chronologia
Nowa ekonomia klasyczna
________________________________________________________________________________________________
Nieco o pochodzeniu...
Milton Friedman
niedoskonała
oczekiwania
new Classics
racjonalne
Edmund S. Phelps
informacja
adaptacyjne
new Keynesians
oczekiwania
sztywności
Wallusch, WTE
I etap - monetaryzm, keynesizm 1968, II etap – nowa ekonomia klasyczna początek lat ‘70 XX wieku,
nowy keynesizm – druga połowa lat ‘70 i lata ‘80
ur. 1930
John F. Muth
________________________________________________________________________________
RACJONALNE OCZEKIWANIA
racjonalne oczekiwania formowane przez podmioty
(choć sam Muth pisał tylko o przedsiębiorstwach)
mają taki sam rozkład jak predykcja dokonywana
na podstawie teorii ekonomicznej, przy założeniu,
że posługiwano się jednakowym zasobem
informacji
Wallusch, WTE
zimowe spotkanie Towarzystwa Ekonometrycznego 1959 roku
REH
Własności
________________________________________________________________________________
ZAŁOŻENIE: między zmiennymi y oraz x zachodzi pewna
zależność liniowa
yt  a  bxt
model deterministyczny:
wprowadźmy komponent losowy ε:
yt  a  bxt   t
komponent stochastyczny ε w statystyce matematycznej ma
pewną określoną gęstość prawdopodobieństwa z
zerową średnią:
Et  t   0
a stąd:
Et  yt   a  bxt
Wallusch, WTE
hipoteza racjonalnych oczekiwań (REH) a własności składnika resztowego;
momenty centralne - wartość oczekiwana, wariancja;
REH
Własności
________________________________________________________________________________
skoro:
to:
czyli:
Et  yt   a  bxt
yt  Et  yt    t
 ~ N 0,  
2
interpretacja ekonomiczna:
podmiot formując wartość oczekiwaną (np. ceny)
wykorzystuje WSZYSTKIE dostępne mu informacje
w sposób OPTYMALNY – nie popełnia seryjnie błędów,
gdyż błędy mają rozkład normalny, wykorzystuje całą
informację, gdyż nie spodziewa się popełnić błędów
Wallusch, WTE
zerowa i stała wartość oczekiwana, stała i skończona wariancja - reszty jako proces białego szumu
 t ~ N Et  t ,  2  oznacza, iż składnik losowy ma rozkład normalny (N) z pewną wartością oczekiwaną i wariancją
REH
Własności
________________________________________________________________________________
Własności składnika losowego sugerują rodzaj i sposób
wykorzystywania informacji:
skoro
 ~ N 0,  
to: Et  yt I t 
2
nie zaś wyłącznie:
zbiór dostępnych
informacji w okresie t
Et yt yt 1 , yt 2 ,..., yt k 
Optymalna predykcja wymaga wykorzystania optymalnych
informacji w optymalny sposób
Wallusch, WTE
Definicja REH wg Lucasa: racjonalne oczekiwania oznaczają zasadę, że podmioty gospodarcze w
modelu ekonomicznym posługują się prawidłowymi oczekiwaniami opartymi na posiadanych
informacjach (za Snowdon, Vane, Wynarczyk)
Wyróżniki
Nowa Ekonomia Klasyczna
____________________________________________________________________________________________________
Podstawowe założenia przyjmowane w modelach NEC:
1. niedoskonała informacja;
opóźnienia w uzyskiwaniu informacji zagregowanej, brak przewagi informacyjnej
2. racjonalne oczekiwania;
jedyna różnica między monetaryzmem a NEC
3. zachowania optymalne;
model makroekonomiczny wyprowadzany z założeń mikroekonomicznych
(redukcjonizm!!!)
4. doskonała elastyczność cen i płac;
market clearing price jako podstawowa różnica między
modelami klasycznymi a keynesowskimi
Wallusch, WTE
Początek rozwoju New Classical Economy – przełom lat 60/70. Dominujące podejście paradygmatu
klasycznego w latach siedemdziesiątych.
ur. 1937
Robert E. Lucas, Jr.
________________________________________________________________________________
HIPOTEZA STOPY NATURALNEJ A
RACJONALNOŚĆ OCZEKIWAŃ
(1973) Some International Evidence on
Output-Inflation Tradeoffs
INFLACJA A PRODUKCJA REALNA:
szoki popytowe (nieoczekiwane zmiany popytu
nominalnego) i ich wpływ na produkcję realną
Wallusch, WTE
David Hume a Robert Lucas: klasyczna tradycja interpretowania zależności pieniądz-ceny
POPYT NOMIALNY – popyt wyrażony w jednostkach pieniężnych. Przykład: zgłoszono popyt na mleko za 750 PLN.
POPYT REALNY – wyrażony w jednostkach fizycznych. Przykład: zgłoszono popyt na 300 litrów mleka.
RE Lucas, Jr.
Some International...
________________________________________________________________________________
RÓWNANIE PRODUKCJI REALNEJ
TYPU LUCASA


yt     p  Et p I
z
t
*
t
z
t
 
t
  0,   0,1
INTERPRETACJA:
odchylenia ceny na rynku z od oczekiwanego średniego
poziomu cen w całej gospodarce wywołują wzrost
produkcji realnej
Wallusch, WTE
y – produkcja realna, p* – cena zagregowana (średni ważony poziom cen w gospodarce), pz – poziom
ceny na rynku z, I z – informacje dostępne na rynku z
Some International...
RE Lucas, Jr.
________________________________________________________________________________
krótkookresowa produkcja realna:
odchylenia od trendu
t1
t2
t3
t4
t5
t6 czas
Wallusch, WTE
––– Trend (tendencja długookresowa).
Zmienna objaśniana: krótkookresowe odchylenia od trendu
Some International...
RE Lucas, Jr.
________________________________________________________________________________
CENA NA RYNKU z A CENA ŚREDNIA
ODCHYLENIE CENY NA RYNKU z OD CENY
ZAGREGOWANEJ CENY ŚREDNIEJ JEST TOŻSAME
ZE ZMIANĄ POPYTU REALNEGO NA RYNKU z
p p
z
t
*
t
ale w równaniu:

p  Et p I
z
t
*
t
z
t

NIEDOSKONAŁA INFORMACJA DECYDUJE O
KONIECZNOŚCI WYKORZYSTANIA INFORMACJI Z
RYNKU z
ZBIÓR INFORMACJI IZ:
ceny jako źródło informacji o popycie
Wallusch, WTE
Niedoskonała informacja – wnioskowanie o sytuacji na pozostałych rynkach na podstawie informacji ze
„swojego” rynku E(p*t |Izt)
p* – cena zagregowana, pz – poziom ceny na rynku z, I z – informacje dostępne na rynku z
Informacja
RE Lucas, Jr.
________________________________________________________________________________
ŹRÓDŁA INFORMACJI NA RYNKU z:

z ~ N 0,
*
t 1
2

*
t 2
*
t k
HISTORIA – dotychczasowe realizacje ceny średniej
obserwowane do okresu t-1


NA PODSTAWIE OBSERWACJI HISTORYCZNYCH
USTALIĆ MOŻNA WARTOŚĆ ŚREDNIĄ CENY
ZAGREGOWANEJ DO OKRESU t-1 WŁĄCZNIE
p , p ,..., p
p ~ N P ,
*
ODCHYLENIE CENY NA RYNKU z OD CENY
ŚREDNIEJ MA ROZKŁAD NORMALNY Z
WARIANCJĄ RÓWNĄ 2
*
2
DWA ŹRÓDŁA INFORMACJI: OBSERWOWANA CENA NA
RYNKU z ORAZ ŚREDNIA CENA ZAGREGOWANA
Wallusch, WTE
Niedoskonała informacja – ustalanie niemożliwego do zaobserwowania przez poszczególnych producentów
rozkładu ceny p*t polega na wyprowadzeniu warunkowego rozkładu p*t, uzależnionego od zbioru dostępnych
informacji zawierającego znane pz,t oraz p*t-1 ,..., p*t-k
RE Lucas, Jr.
Informacja
________________________________________________________________________________

ŹRÓDŁA INFORMACJI NA RYNKU z



Et p I z ,t  Et p p z ,t , Pt 
*
t
*
t
*
 1    pz ,t  Pt
*
czynniki kształtujące θ:


2
 
2
2
Wallusch, WTE
P* – wartość oczekiwana ceny zagregowanej,  2 – wariancja ceny na rynku z,  2 – wariancja ceny zagregowanej
RE Lucas, Jr.
Informacja
________________________________________________________________________________




Et p I z ,t  Et p p z ,t , Pt  1    p z ,t  Pt
skoro:
*
t
*
t
*


yt     p  Et p I
z
t
*
t
z
t
*
 
t
to przy powyższym schemacie formowania oczekiwań


yt     p  Pt   t
z
t
*
Wallusch, WTE
P* – wartość oczekiwana ceny zagregowanej,  2 – wariancja ceny na rynku z,  2 – wariancja ceny zagregowanej;
niska wariancja ceny – cena jest stabilna
RE Lucas, Jr.
Informacja
________________________________________________________________________________

2
 
2
2


yt     p  Pt   t
z
t
*
NISKA WARIANCJA ODCHYLENIA z: CENA NA RYNKU z
JEST DOBRYM ŹRÓDŁEM INFORMACJI O RUCHU CENY
ZAGREGOWANEJ – wykres funkcji yt będzie zbliżony do pionu
NISKA WARIANCJA CENY ZAGREGOWANEJ:
OBSERWOWANY DOTYCHCZAS POZIOM CENY
ZAREGOWANEJ JEST DOBRYM ŹRÓDŁEM INFORMACJI –
nachylenie krzywej będzie zbliżone do wartości 
Wallusch, WTE
P* – wartość oczekiwana ceny zagregowanej,  2 – wariancja ceny na rynku z,  2 – wariancja ceny zagregowanej;
niska wariancja ceny – cena jest stabilna
Badania empiryczne
RE Lucas, Jr.
___________________________________________________________________________________
Estymowany model:
yc ,t  a0  a1xt  a2 yc ,t 1


Pt  b0  b1xt  b2xt 1  b3yc ,t 1
Argentyna:
wysoka inflacja
yc,t  0.006  0.011xt  0.126 yc,t 1
Pt  0.047  1.14xt  0.83xt 1  0.102yc,t 1
USA:
yc ,t  0.049  0.910xt  0.887 yc ,t 1
niska inflacja
Pt  0.028  0.119xt  0.758xt 1  0.637yc ,t 1
Wallusch, WTE
y – produkcja realna, x – produkcja nominalna, P – cena zagregowana (Pt = xt – yt)
ur. 1943
Thomas J. Sargent
___________________________________________________________________________________
EFEKTYWNOŚĆ POLITYKI
GOSPODARCZEJ
a REH i NRH
(1975) “Rational” Expectations, the
Optimal Monetary Policy, and the
Optimal Money Supply Rule
Wallusch, WTE
ur. 1939
Neil Wallace
Warunek aktywności
Sargent and Wallace
________________________________________________________________________________________
EFEKTYWNOŚCI POLITYKI GOSPODARCZEJ
przy założeniu NRH i REH
Funkcja produkcji typu Lucasa:


yt     p  Et p I
z
t
*
t
z
t
 
t
warunek skuteczności aktywnej polityki gospodarczej:
wpływ na odchylenie pt od Et(pt)
Wallusch, WTE
Funkcja produkcji krótkookresowej uzależniona od nieoczekiwanych zmian popytu
Założenia
Sargent and Wallace
________________________________________________________________________________________
1. brak przewagi informacyjnej
(działania banku centralnego są zapowiadane z
wyprzdzeniem)
2. REH
3. doskonała konkurencja
(cena ustala się zgodnie z teorią ilościową)
uproszczona wersja modelu S&W:
4. obrana strategia: ustalanie wielkości podaży
pieniądza przez bank centralny
Wallusch, WTE
Sargent and Wallace
Struktura
________________________________________________________________________________________
produkcja
cena

 
yt     pt  Et 1 pt   t
pt  pt 1  mt
podaż pieniądza

mt  M t  t ; t ~ N 0,  
2

podaż pieniądza sterowana przez bank centralny
M t  rt ;   0
Wallusch, WTE
y – produkcja realna, p – cena, m – podaż pieniądza, M – część podaży pieniądza uzależniona od banku
centralnego, m – część podaży pieniądza zmieniająca się bez wpływu banku centralnego, r – stopa procentowa
S&W
Podstawienia
________________________________________________________________________________________
M t  rt ;   0


mt  rt  t ; t ~ N 0,  
pt  pt 1   rt  t 
yt      pt  Et 1  pt    t
2
stąd
yt     pt 1   rt  t  
  Et 1 pt 1   rt  t    t
Wallusch, WTE
y – produkcja realna, p – cena, m – podaż pieniądza, M – część podaży pieniądza uzależniona od banku
centralnego, m – część podaży pieniądza zmieniająca się bez wpływu banku centralnego, r – stopa procentowa
Oczekiwania
S&W
________________________________________________________________________________________
Et 1 pt 1   rt  t 
Et 1 pt 1   Et 1  pt 1   pt 1
Et 1  rt   Et 1 rt   rt
Et 1  t   Et 1 t   0
pt  Et 1  pt   t
Wallusch, WTE
y – produkcja realna, p – cena, m – podaż pieniądza, M – część podaży pieniądza uzależniona od banku
centralnego, m – część podaży pieniądza zmieniająca się bez wpływu banku centralnego, r – stopa procentowa
Wnioski
S&W
________________________________________________________________________________________
pt  Et 1  pt   t
Różnica między ceną a oczekiwaną ceną
sprowadza się do części podaży pieniądza, której
bank centralny nie kontroluje
Przy założeniu doskonałej konkurencji, REH i
NRH nie jest możliwe aktywne kształtowanie
wielkości produkcji realnej poprzez sterowanie
popytem nominalnym
Wallusch, WTE
Brak efektywności polityki gospodarczej przy założeniu REH i braku przewagi informacyjnej