Reformacja i wyznania reformowane

Reformacja i wyznania reformowane
podręcznik, str. 157-162
Choroby Kościoła:
a. symonia- świętokupstwo, kupowanie i sprzedaż godności kościelnych,
b. nepotyzm- obsadzanie godności kościelnych krewnymi, znajomymi
c. odpust- częściowe lub całkowite darowanie kary za grzechy przez władze kościelne ( także sprzedaż rozgrzeszeń) ,
środki papieże przeznaczali na budowę bazyliki św. Piotra w Rzymie
d. fiskalizm Kościoła- opłaty na rzecz Kościoła: dziesięcina, świętopietrze, annaty
e. nikolaizm- łamanie celibatu
f. zeświedczenie kleru- duchowni, zwłaszcza wyżsi rangą żyli jak świeccy, nie przywiązywali wagi o należytego
wypełniania posługi kapłańskiej
2. Wystąpienie Marcina Lutra – niemiecki zakonnik, teolog, profesor w Wittenberdze – 31 X 1517 r. na drzwiach kościoła w
Wittenberdze przybija 95 tez- krytyka Kościoła, zwłaszcza za płatne odpusty – początek reformacji ( Luter pragnął reformy
Kościoła)
a. ekskomunika Lutra w roku 1521 i rozwój reformacji w Niemczech ( poglądy Lutra znalazły poparcie wśród książąt
niemieckich, szlachty i mieszczan)
b. stłumienie antyfeudalnego powstania chłopskiego pod wodzą Tomasza Münzera 1524
c. sejm w Spirze- 1529- protest zwolenników nauk Lutra przeciw zwalczaniu luteranizmu przez Kościół katolicki i
cesarza Karola V, stąd określenie na wyznania reformowane – protestanci
d. wojny religijne w Niemczech 1546-1555- pokój w Augsburgu 1555 – katolicy kontra luteranie: zasada cuius regio eius
religio ( czyj kraj, tego religia), podani musieli wyznawać wiarę swego władcy lub opuścić jego państwo, nastąpił
podział religijny Rzeszy Niemieckiej : północna i wschodnia część kraju przyjęła luteranizm, a południowa i zachodnia
pozostała katolicka.
e. Zasady luteranizmu:
- Jedynym źródłem wiary jest Biblia, a szczególnie Ewangelie.
- Każdy może sam interpretować Biblię - do tej pory to Kościół narzucał jej interpretację.
- Każdy wierzący ma dostęp do Boga i wiary.
- Odrzucono rolę papieża, biskupów i kapłanów, gdyż uważano instytucje duchowne za niepotrzebne.
- Nie uznawano kultu świętych, obrazów i relikwii.
- Uproszczono obrzędy religijne.
- Zniesiono sakrament, pozostawiając jedynie chrzest i komunię.
- Zlikwidowano celibat osób zakonnych.
- Zbawianie ludzi opiera się jedynie o zbawczą śmierć Jezusa Chrystusa, a nie dobre uczynki ludzi.
- Do nabożeństw wprowadzono język ojczysty zamiast łaciny .
- Muzykę organową zastąpiono chóralnym odśpiewaniem psalmów.
- Broni doktryny o obecności ciała i krwi Chrystusa w chlebie i winie konsekrowanych podczas uczty eucharystycznej, przy czym
obecność tę pojmuje jako współistnienie postaci eucharystycznych z fizycznym ciałem Chrystusa.
- Luteranów nazywano ewangelikami lub protestantami.
1.
3.
Wyznania reformowane:
a. anglikanizm- konflikt króla Anglii Henryka VIII po nieotrzymaniu zgody na rozwód z Katarzyną Aragońską (przyczyną była chęć
posiadania potomka męskiego, którego małżonka nie potrafiła mu urodzić), stał się przeciwnikiem papieża- w roku 1534 ogłosił akt
supremacji- ogłosił się głową kościoła anglikańskiego, zrywając z Rzymem ( papież ekskomunikował króla za rozwód i związanie się z
Anną Boleyn) . W latach 1536-1540 zniesiono wszystkie klasztory, kolegiaty i beneficja proste, ich dobra przejęła nowa arystokracja.
Henryk VIII skazał na śmierć przez powieszenie m.in.: Tomasza Morusa, Tomasza Cromwella oraz dwie z sześciu swoich żon:
1. Katarzyna Aragońska - ślub w 1509 roku Była matką Marii I Krwawej. Pierwszy raz za maż wyszła w 1501 roku za księcia Walii,
Artura, owdowiała w następnym roku. Po rozwodzie z Henrykiem VIII do końca życia przebywała w wiezieniu.
2. Anna Boleyn - ślub w 1533 roku Była matką Elżbiety I. Za sprawą króla Henryka VIII została oskarżona o wiarołomstwo i stracona.
3. Jane Seymour - ślub w 1536 roku Urodziła Henrykowi VIII jedynego potomka w linii męskiej, Edwarda VI.
4. Anna z Kleve - ślub w 1540 roku Została jego żoną jedynie na dwa dni.
5. Katarzyna Howard - ślub w 1540 roku Podobnie jak Anna Boleyn została ścięta.
6. Katarzyna Parr - ślub w 1543 roku Henryk VIII umiera po śmierci króla. ( naturalnie)
b. zasady wyznania anglikanizmu:
- głową kościoła król Anglii, zerwanie z Rzymem
- zachowanie dogmatów wiary katolickiej, ustalonych w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.
- zachowano hierarchię Kościoła.
- rozwiązano zakony.
- rok kościelny rozpoczynał się adwentem.
- nakazał uznanie przeistoczenia, komunię.
- zachowano celibat, śluby zakonne, msze prywatne oraz spowiedzi konfesyjne.
- mało różnił się od wiary rzymsko-katolickiej.
- zniesienie celibatu księży, obecnie funkcje kapłańskie pełnią także kobiety
c. kalwinizm- Jan Kalwin- 1536 – Bazylea- dzieło „O wychowaniu chrześćijańskim” We Francji wyznawców kalwinizmu nazywano
hugenotami. W Szkocji i Anglii - prezbiterianami. ( purytanami)
d. zasady wiary kalwińskiej
» Podstawą kalwinizmu jest nauka o predestynacji - przeznaczenie, przekonanie, ze los człowieka jest z góry wyznaczony przez Boga i
niezależny od ludzi.
» Uznanie zwierzchnictwa władzy świeckiej nad kościelną.
» Wierni sami wybierają biskupów.
» Ascetyzm - prostota, powściągliwość, oszczędność.
» Człowiek jest narzędziem w rękach Boga.
» Bogactwo będące wynikiem pracy jest darem od Boga.
» Zakaz zabaw, flirtów, tańców, uprawiania gier hazardowych.
» Wiernym nie wolno było nosić kolorowych, jaskrawych strojów.
» Wierni nie mogli nawet głośno mówić i wykonywać gwałtownych gestów.
» Pracowitość oraz życie według surowych zasad moralnych to główne obowiązki każdego człowieka.
» Jedynym świętem była niedziela.
» Łaskę Boga zyskuje się poprzez modlitwę i pokutę.
» Wierni przyjmowali cztery razy do roku komunię.
» Odrzucił większość sakramentów, pozostawiając tylko chrzest i komunię.
» Zaprzestał kultu świętych.
» Nakazano usunąć ze świątyń wszystkie elementy zdobnicze, zdaniem wyznawców kalwinizmu, niepotrzebnych, były to: obrazy, rzeźny i
krzyże.
» Odrzuca celibat księży.
» Znosi zakony.
» Pismo Św. Interpretowane tylko przez Kalwina, wierni musieli podporządkować się temu tłumaczeniu.
» Kościół stanowił ogół gmin religijnych o dużej autonomii, a na jego czele stali konsystorzy.
e. arianie ( unitaryści)- przeciwnicy dogmatu Trójcy Świętej- boskości Chrystusa, - przywódca Faust Socyn- zwolennicy zniesienia
feudalizmu, pacyfiści- nosili drewniane miecze, utrzymywali się z własnej pracy, brak duchowieństwa
4.
Skutki reformacji:
a. podział religijny- wyznania protestanckie w Skandynawii, północnych Niemczech, Czechach, Siedmiogrodzie, Anglii, Szkocji,
Niderlandach, Szwajcarii, Francji
b. wojny religijne katolików i protestantów:
-
wojna trzech Henryków ( Henryk III, Henryk Bourbon, Henryk Gwizjusz) we Francji
c. Noc św. Bartłomieja – 23/24 VIII 1572 r. rzeź 3 tys. hugenotów przybyłych na ślub Henryka Burbona z Małgorzatą Valois
- Henryk Burbon zostaje władcą Francji po przejściu na katolicyzm- „Paryż wart jest mszy”
d. Henryk IV wydaj edykt nantejski w roku 1598- swoboda wyznania dla francuskich hugenotów
e. wyzwolenie się północnych protestanckich Niderlandów spod zależności o Habsburgów- Republika Zjednoczonych Prowincji (
Holandia)- Wilhelm Orański
f. Kościół katolicki utracił około 1/3 wiernych- stąd kontrreformacja
g. rozwój literatury i kultury narodowej wielu krajów- język narodowy językiem liturgii, tłumaczenie Biblii