Wady serca-definicja Wada serca-to nieprawidłowe połączenie pomiędzy jamami serca lub/i dużymi naczyniami, względnie nieprawidłowy co do kierunku lub rodzaju przepływ przez prawidłowe połączenia w sercu. Rodzaje wad serca (1) • Wada wrodzona - powstaje w okresie życia płodowego. • Wada nabyta - rozwija się po urodzeniu u dziecka lub osoby dorosłej. Rodzaje wad serca (2) • Wada organiczna -obecne są zmiany morfologiczne (zwłóknienia , zwapnienia) w obrębie zastawki i/lub aparatu podzastawkowego. • Wada czynnościowa (funkcjonalna) – zastawka i aparat podzastawkowy nie są zmienione morfologicznie (brak zwłóknień i zwapnień). Rodzaje wad serca (3) • Wada izolowana – jeden rodzaj wady na jednej zastawce. • Wada złożona – zwężenie i niedomykalność tej samej zastawki. • Wada skojarzona – obejmuje więcej niż jedną zastawkę serca. Rodzaje wad serca(4) Wada przewlekła – rozwija się i postępuje powoli np: wada reumatyczna Wada ostra – rozwija się nagle np.: * IZW * ostra IM w przebiegu MR(pęknięcie nitki ścięgnistej) * uraz-wypadek komunikacyjny, pchnięcie nożem-uszkodzenie zastwki i ap.podzastawkowego * OZW/CHD –dysfunkcja ap.podzast. lub/i zastawki Przyczyny wad serca nabytych • Infekcje paciorkowcowe górnych dróg oddechowych (np. angina) • Choroba reumatyczna • Infekcyjne zapalenie wsierdzia • Łuszczyca • Gościec przewlekły postępujący • Z.Z.S.K. • Miażdżyca • Kiła (trzeciorzędowa) POSTACIE CHOROBY REUMATYCZNEJ • SERCOWA – – – • ZAPALENIE WSIERDZIA ZAPALENIE MIĘŚNIA SERCOWEGO ZAPALENIE OSIERDZIA STAWOWA (SYMETRYCZNE ZAPALENIE DUŻYCH STAWÓW) • NEUROLOGICZNA (PLĄSAWICA MNIEJSZA) Patogeneza wady mitralnej Wzrost ciśnienia w LP Ciśnienia w łożysku żylnym płuc Przesięk wody do przestrzeni pozanaczyniowej (przegrody międzypęcherzykowe, zrąb płucny, światło pęcherzyków płucnych) Skurcz naczyń przedwłośniczkowych układu tętnicy płucnej Skurcz pogrubienie tt płucnych ciśnienia i oporów płucnych nadciśnienie płucne dynamiczne utrwalone Przeciążenie prawej komory serca niewydolność PK Mechanizmy wyrównawcze w wadzie mitralnej • Skurcz naczyń przedwłośniczkowych łożyska tętnicy płucnej. • Anastomozy tętniczo-tętnicze. • Anastomozy tętniczo-żylne. • Tzw. efekt gąbczasty. • Drenaż limfatyczny. Objawy kliniczne wady mitralnej • Duszność wdechowa, wysiłkowa spoczynkowa • Częste infekcje dróg oddechowych • Nadkomorowe zaburzenia rytmu: -Ex SV -TSV -PAT -FlA FA • Kołatania serca • Krwioplucia i obrzęk płuc Zjawiska osłuchowe w stenozie mitralnej (koniuszek serca) • I ton krótki, zwarty, kłapiący. • Trzask otwarcia. • Turkot rozkurczowy. * Wzmożenie przedskurczowe turkotu rozkurczowego u pts. z zachowanym rs. Stopień zaawansowania SM pole zastawki Iº > 2,0 cm² IIº 1,5 - 2,0 cm² IIIº 1,0 – 1,5 cm² IVº < 1,0 cm² (krytyczna < 0,5 cm²) Stopień SM – wydolność fizyczna Grupa Charakterystyka I MVA > 2,0 cm², dobra wydolność fizyczna, objawy przy skrajnie dużych obciążeniach II MVA 1,5-2,0 cm², wydolność ograniczona do średniego wysiłku fizycznego III MVA 1,0-1,5 cm², bardzo mała wydolność fizyczna IV MVA <1,0 cm², objawy występują w spoczynku MVA – powierzchnia ujścia mitralnego SM 1 SM 2 SM 3 SM 4 SM 5 Zjawiska osłuchowe w niedomykalności mitralnej • Szmer skurczowy na koniuszku serca promieniujący do lewej okolicy pachowej Ocena niedomykalności mitralnej powierzchnia strumienia fali zwrotnej / powierzchnia przedsionka (%) Iº <15 IIº 15-35 IIIº 35-50 IVº >50 IM 1 WYPADANIE PŁATKA ZASTAWKI MITRALNEJ (MVP) Osoby szczupłe , wysokie, z zesp. Marfan zasłabnięcia , omdlenia zaburzenia rytmu serca (SV, V) duszność wdechowa bez cech CHF kłucia w ok. serca nasilenie dolegliwości w czasie wysiłku, po używkach (kawa, mocna herbata, alkohol) ZJAWISKA OSŁUCHOWE W MVP KLIK LUB KLIKI ŚRÓDSKURCZOWE SZMER ŚRÓDSKURCZOWY NAD ZASTAWKĄ MITRALNĄ Niedomykalność zastawki pnia płucnego • Szmer rozkurczowy w II lewym międzyżebrzu przy mostku (szmer Grahama-Steela) • Wzmorzenie składowej płucnej II tonu-cecha nadciśnienia płucnego IP 1 Zjawiska osłuchowe i cechy kliniczne w niedomykalności zastawki trójdzielnej Osłuchowo: • Szmer skurczowy w IV-V międzyżebrzu przy mostku promieniujący w dół i na lewo • Nasila się na szczycie wdechu (objaw Rivera i Carvalla) Cechy kliniczne niedomykalności trójdzielnej : • Tętnienie żył szyjnych • Powiększona tętniąca wątroba (dodatnie tętno żylne) • Obrzęki obwodowe IT 2 IT 3 Zwężenie aortalne:podział •Podzastawkowe •Zastawkowe •Nadzastawkowe Patomechanizm zmian w SA Zwężenie AV gradientu komorowo-aortalnego Przerost mięśnia LK Przeciążenie ciśnieniowe LK Objawy kliniczne SA • • • • • • • Długotrwały przebieg bezobjawowy Osłabienie Zmęczenie Trudność w wykonaniu wysiłku fizycznego Ból stenokardialny Mroczki przed oczyma, zaburzenia widzenia Zawroty głowy, utrata przytomności zwłaszcza prowokowane wysiłkiem • Komorowe zaburzenia rytmu • Duszność nie jest objawem wady aortalnej lecz jej powikłania – CHF! Cechy tętna i RR w SA • Tętno: -Małe, twarde, leniwe, rzadkie • RR: -Mała amplituda ciśnienia z podwyższonym RR rozkurczowym i obniżonym RR skurczowym np. 100/90 Przyczyny bólów stenokardialnych w SA • Przerost mięśnia zaburzenia proporcji masy mięśnia do ukrwienia mięśnia • stresu mięśnia LK czasu perfuzji wieńcowej • Zmiany organiczne (zwapnienia) przechodzące z zastawki na ujścia naczyń wieńcowych • Współistniejąca IHD Objawy osłuchowe SA • Szmer skurczowy (crescendodecrescendo) w II prawym międzyżebrzu przy mostku promieniujący do dużych naczyń (aorta, t. szyjna) Ocena stopnia SA 1. Zwężenie łagodne > 1,5 cm² 2. Zwężenie umiarkowane 1,0 - 1,5 cm² 3. Zwężenie ciężkie < 1,0 cm² (0,6 cm² / m² powierzchni ciała) SA 1 SA 2 SA 3 Mechanizm wyrównawczy w SA Bradykardia wydłużenie okresu rozkurczu LK napełniania LK Rozciągnięcie włókien mięśnia LK Wzrost kurczliwości LK (Prawo Franka-Starlinga) Niedomykalność aortalna patogeneza: IA Napełniania LK Niewielki przerost mięśnia LK Poszerzenie jamy LK (Prawo Laplace’a) Przeciążenie objętościowe LK Objawy kliniczne • Cechy krążenia hyperkinetycznego -tętno włośniczkowe (pulsus capillaris) -udzielone tętnienie szyi i głowy- objaw deMusseta • Uczucie osłabienia, zmęczenia, pogorszenie tolerancji wysiłkowej, kołatania serca • Bóle głowy (HA) Cechy tętna i RR w IA • Tętno: -wysokie -chybkie -częste -dwubitne • RR: -wysoka amplituda ciśnienia (>60mmHg), spowodowana wzrostem RR skurczowego i spadkiem rozkurczowego nawet do 0 (RR np. 180/0) Objawy naczyniowe w IA • Nad dużymi naczyniami: -Podwójny ton Traubego -Szmer Duroziera -Objaw Hilla (różnica RR pomiędzy kk.dolnymi a górnymi >20mmHg) Zjawiska osłuchowe w IA • Szmer rozkurczowy typu cichnącego w II prawym międzyżebrzu przy mostku promieniujący do koniuszka serca • Szmer Austina-Flinta nad zastawką dwudzielną (turkot rozkurczowy) Ocena niedomykalności aortalnej Iº IIº IIIº IVº Szerokość strumienia w stosunku do LVOT <25 25-45 46-64 >65 % Pow. Przekroju strumienia / pow. LVOT w osi krótkiej <5 5-24 25-59 ≥60 % IA 1 IA 2 Mechanizm wyrównawczy w IA Tachykardia okresu rozkurczu okresu napełniania LK objętości fali zwrotnej PRZECIĄŻENIA OBJĘTOŚCIOWEGO LK PACJENT Z WADĄ SERCA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM 1. STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA 2. OCENA RODZAJU WADY -OBJAWY -BADANIA DODATKOWE (USG SERCA) 3. PACJENT PO LECZENIU WADY -WALWULOTOMIA -PROTEZA ZASTAWKOWA * OCENA INR (< 1,4-1,6) JEŚLI > TO * PRZESTAWIĆ NA dc.HP I CZEKAĆ