miejsce pracy
advertisement
KODEKS PRACY - określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców PRACODAWCA – jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna zatrudniająca pracownika PRACOWNIK – osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania. NAWIĄZNIE STOSUNKU PRACY: UMOWA: jest to zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika umowa powinna być zawarta na piśmie, a w przypadku umowy ustnej pracodawca ma obowiązek potwierdzić ją na piśmie najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika. umowa określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy (rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy) pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika na piśmie – nie później niż w ciągu 7 dni od zawarcia umowy o pracę o obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę, urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia. A jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalania regulaminu pracy – dodatkowo informuje o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy zmiana warunków umowy wymaga formy pisemnej. 1 RODZAJE UMÓW O PRACĘ: na czas nie określony, na czas określony, na czas wykonania określonej pracy, na czas nieobecności pracownika (zastępstwo), na okres próbny nieprzekraczający trzech miesięcy. ARTYKUŁ 25 KODEKSU PRACY – stanowi, iż zawarcie kolejnej umowy na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli strony poprzednio dwukrotnie zawarły umowę na czas określony na następujące po sobie okresy o ile przerwa między rozwiązaniem poprzednim a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła miesiąca (datą graniczną jest 1 maja 2005r.) SPOSOBY ROZWIĄZANIA UMOWY O PRACĘ: na mocy porozumienia stron- można rozwiązać każdą umowę w każdym czasie, rozwiązanie umowy o prace z zachowaniem okresu wypowiedzenia, rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, upływ czasu, na który umowa została zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której umowa była zawarta. Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem: a) umowy zawartej na czas nie określony: Okres wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi: dwa tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesiący, 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata. PRACODAWCA MA OBOWIĄZEK PODAĆ PRZYCZYNĘ ROZWIĄZANIA TAKIEJ UMOWY. 2 b) umowy zawartej na okres próbny: Okres wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi: 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień – jeżeli okres próbny przekracza 2 tygodnie, 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące c) umowy zawartej w celu zastępstwa nieobecnego pracownika: 3 dni robocze, d) umowy zawartej na czas określony – przy zawieraniu umowy na czas określony, dłuższy niż sześć miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar zwolnienia wynosi: 1) 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia, 2) 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ BEZ WYPOWIEDZENIA PRZEZ BEZ WYPOWIEDZENIA PRZEZ PRACODAWCĘ: a) z winy pracownika - dyscyplinarne b) bez winy pracownika – długotrwała choroba ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ PRACOWNIKA: jeżeli pracodawca nie przeniesie pracownika do innej pracy zgodnie ze wskazaniami lekarza, jeżeli pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia względem pracownika (pracownikowi przysługuje odszkodowanie za okres wypowiedzenia) 3 WYGAŚNIĘCIE UMOWY O PRACĘ: śmierć pracownika, śmierć pracodawcy, trzymiesięczne aresztowanie. WYPOWIEDZENIE ZMIENIAJĄCE: jest to zazwyczaj wypowiedzenie warunków pracy i płacy, pisemna propozycja nowych warunków pracy, dochodzi do skutku z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia, jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki, wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest konieczne w razie powierzenia pracownikowi – w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy – innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika OCHRONA PRZED WYPOWIEDZENIEM UMOWY O PRACĘ: Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ: wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracę i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy, nie mniejsze niż minimalne krajowe (849 złotych brutto), z zasady przysługuje za prace wykonaną, wynagrodzenie za czas choroby – 80% wynagrodzenia, natomiast jeżeli choroba spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub ciążą – 100% wynagrodzenia, ochrona wynagrodzenia za pracę – kodeks pracy przewiduje kwoty wolne od potrąceń, 4 odprawa emerytalna i rentowa – w związku z przejściem na emeryturę i rentę i ustaniem stosunku pracy przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę. OBOWIĄZKI PRACODAWCY: zaznajamiać pracownika z jego obowiązkami i uprawnieniami, organizować pracę w sposób efektywny, zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy, terminowe wypłacanie wynagrodzenia, ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, zaspokajanie w miarę możliwości socjalnych potrzeb pracowników, prowadzić dokumentację pracowniczą, wydać pracownikowi świadectwo pracy, przeciwdziałać mobbingowi, OBOWIĄZKI PRACOWNIKA: wykonywać pracę sumiennie i starannie, wykonywać polecenia przełożonych, o ile nie są sprzeczne z przepisami prawa albo z umową o pracę, przestrzegać czasu pracy, przestrzegać regulaminu pracy i przepisów bhp i p. poż., dbać o dobro zakładu pracy, przestrzegać tajemnicy służbowej MOBBING: pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (postępowanie przed sądem pracy), pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalanie na podstawie odrębnych przepisów. 5 ODPOWIEDZIALNOŚĆ PORZĄDKOWA PRACOWNIKÓW: Za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp i przeciwpożarowych, pracodawca może stosować: a) karę upomnienia, b) karę nagany dodatkowo: karę pieniężną. Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika (jeżeli pracownik nie może być wysłuchany, bieg 2-tygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika w pracy), pisemnie, pracownik może wnieść sprzeciw od nałożonej kary w ciągu 7 dni od jej nałożenia, w terminie 14 dni od odrzucenia sprzeciwu pracownika ma prawo wystąpić do sądu pracy, po roku karę uważa się za niebyłą i usuwa z akt osobowych pracownika CZAS PRACY: jest to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. DOBA PRACOWNICZA – są to 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, TYDZIEŃ – należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego. 6 CZAS PRACY NIE MOŻE PRZEKRACZAĆ 8 GODZIN NA DOBĘ I PRZECIĘTNIE 40 GODZIN W PRZECIODNIOWYM TYGODNIU PRACY W PRZYJĘTYM OKRESIE ROZLCZENIOWYM NIEPRZEKRACZAJACYM 4 MIESIĘCY. pracownikowi przysługuje w każdej dobie tygodniu prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi PRACĘ W GODZINACH NADLICZBOWYCH. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości: 1) 100 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: a) w nocy, b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, 2) 50 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1. 100% dodatek przysługuje za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. W ZAMIAN ZA CZAS PRZEPRACOWANY W GODZINACH NADLICZBOWYCH PRACODAWCA NA PISEMNY WNIOSEK PRACOWNIKA, 7 MOŻE MU UDZIELIĆ W TYM SAMYM WYMIARZE CZASU WOLNEGO OD PRACY. UDZIELENIE CZASU WOLNEGO W ZAMIAN ZA CZAS PRZEPRACOWANY W GODZINACH NADLICZBOWYCH MOŻE NASTĄPIĆ BEZ WNIOSKU PRACOWNIKA. W TAKIM PRZYPADKU PRACODAWCA UDZIELA CZASU WOLNEGO OD PRACY – NAJPÓŹNIEJ DO KOŃCA OKRESU ROZLICZENIOWEGO – W WYMIARZE O POŁOWĘ WYŻSZYM NIŻ LICZBA PRZEPRACOWANYCH GODZIN NADLICZBOWYCH. PRACODAWCA MOŻE TEŻ ALTERNATYWNIE WYPŁACIĆ DODATEK ZA GODZINY NADLICZBOWE. PORA NOCNA – obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00 (przysługuje za nią dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę). PRACA W NIEDZIELE I ŚWIĘTA: Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy: w zamian za pracę w niedzielę – w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, (jeśli nie ma takiej możliwości – wtedy do końca okresu rozliczeniowego, ewentualnie wypłaca dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w niedzielę). w zamian za pracę w święto – w ciągu okresu rozliczeniowego. RAZ NA 4 TYGODNIE – NIEDZIELA MUSI BYĆ WOLNA!!!! URLOPY PRACOWNICZE: Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w życiu, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem, KAŻDEGO MIESIACA PRACY, W WYMIARZE 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. 8 Wymiar urlopu wynosi: - 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony ogółem krócej niż 10 lat, - 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony ogółem co najmniej 10 lat, Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. UPRAWNIENIA ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM: Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, - nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym, nie przekraczającym jednego miesiąca. Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze: 1) 16 tygodni przy pierwszym porodzie, 2) 18 tygodni przy każdym następnym porodzie, 3) 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej oraz delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. 9 Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego: 1) w każdym czasie - za zgodą pracodawcy, 2) po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. ROZPATRYWANIE SPORÓW O ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY: - odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę - żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY ULEGAJA PRZEDAWNIENIU Z UPŁYWEM 3 LAT OD DNIA, W KTÓRYM ROSZCZENIE STAŁO SIĘ WYMAGALNE!! 10 UMOWA O PRACĘ PISEMNIE CZY USTNIE UMOWA ZLECENIE UM OWA O DZIEŁO Forma może być dowolna!!! PRACA „NA CZARNO” ustna Zależy od ustaleń i specyfiki zlecenia. Dużo większa swoboda w wyborze sposobu wykonywania obowiązków Zamawiającego powinien w zasadzie interesować tylko REZULTAT pracy wykonującego dzieło! Narzuca tylko „pracodawca”! On decyduje gdzie, ile i w jakich warunkach pracujesz Tylko pisemnie!! Najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy musi być potwierdzona na piśmie! Pracodawca ustala miejsce pracy! Trzeba pamiętać, iż wszystkie wyjazdy poza miejsce wskazane w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy, skutkują wypłacaniem pracownikowi DELEGACJI Płatny! 20 dni – po przepracowaniu mniej niż 10 lat, 26 dni – po przepracowaniu co najmniej 10 lat PIERWSZA PRACA W ŻYCIU – urlop w wymiarze 1/12 za każdy przepracowany miesiąc!!! Forma – dowolna (ustna bądź pisemna) Nie jest obowiązkowy, Może być uzgodniony między stronami - jest to przerwa w świadczeniu usług! Zależy od ustaleń między stronami! Płatny urlop jest WYJĄTKIEM! Nic nie przysługuje, teoretycznie u niego nie pracujesz! CHOROBA 80% wynagrodzenia 100% gdy choroba spowodowana wypadkiem przy pracy lub ciążą. Podczas L4 pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę (ochrona) Zamawiającego nie interesuje choroba wykonawcy, chyba, że strony umówiły się inaczej! Nic nie przysługuje, teoretycznie u niego nie pracujesz! NADGODZINY PŁATNE!!! Oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje 50% lub 100% dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych!!! DOBA PRACOWNICZA! – a w niej prawo do 11 godzinnego odpoczynku, limitującego godziny nadliczbowe. Pracując na pełny etat nie możesz zarobić mniej niż przewidują przepisy o Wynagrodzenie zależy od ustaleń stron. Nawet jeśli ubezpieczysz się dobrowolnie w ramach ubezpieczenia chorobowego i nabędziesz prawo do zasiłku chorobowego, wypłata wynagrodzenia przez pracodawcę w okresie choroby zdecydowanie będzie rzadkością!! Zleceniodawca nie ma obowiązku wypłacać za nadgodziny!!! Nadgodziny - brak! Brak! NIE MA!! Wynagrodzenie zależy tylko od ustaleń między zleceniobiorcą NIE MA!! Brak! – Twojego wynagrodzenia nie chroni kodeks pracy, ani żaden inny akt MIEJSCE PRACY URLOP WYPOCZYNKOWY PENSJA MINIMALNA 11 SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE EMERYTURY WYPOWIEDZENIE UMOWY minimalnym wynagrodzeniu za pracę – w 2005 r. jest to 849 złotych brutto!! i zleceniodawcą Podlegasz obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, czyli z wynagrodzenia odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe. Zgłoszenie ich to obowiązek pracodawcy! Czas pracy przepracowany na umowę o pracę jest ZALICZANY do emerytury Jeżeli pracodawca chce zwolnić pracownika, lub pracownik chce rozwiązać umowę o pracę – należy zachować formę pisemną oraz okresy wypowiedzenia przewidziane w Kodeksie pracy Zleceniobiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (jeśli jest to jedyna praca) Składka chorobowa jest opłacana tylko na wniosek zleceniobiorcy!! W każdym czasie można rozwiązać każdą umowę na mocy porozumienia stron! ZALETY WADY W razie ciężkiego naruszenia przez pracownika obowiązków pracowniczych – może zostać zwolniony dyscyplinarnie, czyli natychmiastowo, bez zachowania okresów wypowiedzenia! Pracownik jest w pełnym zakresie chroniony przez prawo (urlopy, wynagrodzenia, nadgodziny), Bezwzględny obowiązek wykonywania poleceń pracodawcy (chyba, że byłyby niezgodne z przepisami prawa) prawny. Zamawiający, który Nie należy się podpisze umowę o ubezpieczenie dzieło, nie ma emerytalne obowiązku odprowadzać żadnej ze składek ubezpieczeniowych Okres pracy na umowę zlecenie jest zaliczany do emerytury!! Nie jest zaliczany, chyba że umowa o dzieło została podpisana z pracodawcą Może być Dopóki dzieło nie wypowiedziana przez zostało ukończone, każdą ze stron w zamawiający może w każdym czasie! każdej chwili od Jeżeli umowę wypowie umowy odstąpić, zleceniodawca, to musi płacąc umówione wypłacić część wynagrodzenie. wynagrodzenia, jeśli Obu stronom praca została już przysługuje także wykonana, a także prawo odstąpienia od pokryć poniesione umowy przez zleceniobiorcę koszty!!! Jeżeli wypowiedzenie następuje bez ważnego powodu – strony mogą dochodzić od siebie odszkodowania. Nie – nikt nie jest poinformowany, ze pracujesz! Niezależność od pracodawcy! - można zlecić pracę PODWYKONAWCY Niezależność od pracodawcy! - można zlecić pracę PODWYKONAWCY Nie płacisz podatków - czas pracy nie wliczany do stażu, Większe ryzyko, Brak urlopu Czasu pracy nie wliczamy do emerytury Nie ma ochrony! Pracę możesz stracić z dnia na dzień!! 12
