the nest Wpływ okresu okołoporodowego XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX na rozwój otyłości u dzieci XXXXXXXXXXXXXXXXXXX X uXcXi lXl X L a XP Xo X s tXo n Kierownik Wydziału ds. Zdrowia Kobiet, King’s College, Londyn, Wielka Brytania XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX E-mail [email protected] XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Matczyna otyłość Poziom insuliny i leptyny u płodu i u noworodka Ocenia się, że na świecie ponad 42 mln dzieci cierpi na nadwagę. Choć generalnie ronowy wzrost podwzgórza, a zatem cią- Matczyna otyłość przypisuje się to większej dostępności Plastyczność podwzgórza żywności i zmniejszającej się aktywności fizycznej jest coraz więcej dowodów na to, Glukoza, insulina, leptyna, lipidy, reakcja zapalna że predyspozycje do tycia mogą być nabyte we wczesnym etapie życia. Dzieci urodzone z małą masą urodzeniową, które Plastyczność w okresie płodowym/poporodowym podwyższone ryzyko wystąpienia otyło- Apetyt Otyłość wieku dziecięcego i w dorosłości ści, podobnie jak dzieci urodzone z dużą Ważna informacja zwiększonego ryzyka wystąpienia otyłości u rozwijającego się dziecka, Jest to rezultat narażenia dziecka na niewłaściwe masą urodzeniową. Dzieci otyłych matek Otyłość wieku dziecięcego i w dorosłości także mają tendencje do tycia i to w większym stopniu niż dzieci otyłych ojców. Niedawne publikacje sugerują związek po- Podobnie jest u dzieci matek z cukrzycą przyjmowania coraz większej ilości pożywienia, a wskutek tego występowania Otyłość u matki może prowadzić do w pierwszych tygodniach życia prezentują sie ciąży i późniejszą otyłością dziecka. gle wywoływać apetyt, prowadząc do otyłości. wykazują szybki wzrost i przybór wagi między przyrostem wagi kobiety w okre- może w sposób ciągły stymulować neu- Rysunek 1. „Międzypokoleniowe” przekazywanie otyłości. Hipoteza „przekarmienia” w wieku rozwojowym sugeruje, iż otyłość matki może mieć negatywny i trwały wpływ na rozwijające się dziecko prowadząc do podwyższonego ryzyka wystąpienia otyłości. Rysunek 2. Badania na zwierzętach udowodniły, iż rozwijające się podwzgórze jest szczególnie zagrożone podwyższonym poziomem insuliny i leptyny u matek otyłych w okresie ciąży i prowadzi do ciągłego wzrostu apetytu u dzieci. następuje gwałtowny wzrost wagi po urodzeniu występuje większa tendencja tyków – te pierwsze są bardziej zagrożone do tycia, a potomstwo otyłych lub chorych na cukrzycę zwierząt cierpi na znaczkiem modyfikowanym lub na stosowanie karmienie piersią tylko w niewielkim stop- nak, że podczas najważniejszych etapów niu chroni przed dziecięcą otyłością. Pre- rozwoju płód jest szczególnie narażony róznych schematów żywienia. Wyższa równaniu z potomkami innych przedsta- dyspozycje do tycia ze względów genety- na wpływ poziomu glukozy u matki, który zawartość białka w mleku modyfikowa- wicieli gatunku. Badania zwierząt udo- ną otyłość podczas dojrzewania w po- cznych nie mogą być wykluczone, ale jest związany z otyłością/cukrzycą oraz nym od tejże w mleku matki także została wodniły także, iż rozwijające się silnie dominacja wpływu matki i korzyści z kar- z nieznanych wciąż przyczyn, które mają zauważona. Co ważne, badania na zwie- podwzgórze jest szczególnie narażone na mienia piersią wskazują na wpływ odży- wpływ na równowagę energetyczną w póź- rzętach w zdecydowany sposób udowad- zwiększenie dawek żywieniowych w pier- wiania w czasie ciąży lub zaraz po urodze- niejszym życiu. Zalety karmienia piersią niają, iż status żywieniowy we wczesnych wszych etapach życia. Drogi dostarczania niu. Badania obserwacyjne, które opisują nie są do końca zbadane, ale mogą mieć etapach życia może mieć wpływ na ry- pożywienia i równowaga energetyczna są te zależności nie dowodzą jaki jest po- wpływ na wolniejsze wzrastanie niemowląt zyko wystąpienia otyłości. U gryzoni, gdy kontrolowane przez podwzgórze. U gry- wód takiego stanu rzeczy. Sugerują jed- karmionych piersią niż karmionych mle- po słabym odżywianiu w okresie ciąży zoni wysoki poziom insuliny i leptyny 2 sie prenatalnym lub podczas pierwszych etapów życia niemowlęcia. Bibliografia w porównaniu z potomkami ojców diabeotyłością. W okresie noworodkowym humoralne i żywieniowe środowisko w okre- Catalano, P.M., K. Farrell, i inni (2009). Okołoporodowe czynniki ryzyka związane z otyłością dziecięcą i rozregulowaniem metabolicznym. Am J Clin Nutr 90: 1303–1313. Crozier, S.R., H.M. Inskip, i inni (2010). Wzrost wagi w ciąży a skład ciała dziecka: wyniki ankiety przeprowadzonej wśród kobiet Southampton Women’s Survey. Am J Clin Nutr 91:1745–1751. Dabelea, D., R.L. Hanson, i inni (2000). Wewnątrzmaciczne narażenie płodu na cukrzycę wiąże się z ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 i otyłości: badanie rodzeństwa w różnym stopniu dotkniętego powyższymi. Diabetes 49:2208–2211. Kirk, S.L., A.M. Samuelsson, i inni (2009). Matczyna otyłość u szczurów wywołana dietą wpływa na centralne procesy regulujące spożycie żywności przez potomstwo. PLoS One 4:e5870. Koletzko, B., R. von Kries, i inni (2009). 3 Mniejsza zawartość białka w mleku początkowym wiąże się z niższą wagą do 2 roku życia: randomizowane badanie kliniczne. Am J Clin Nutr 89:1836 –1845. Monasta, L., G.D. Batty, i inni (2010). Wskaźniki nadwagi i otyłości we wczesnym okresie życia: przekrój przeglądów systematycznych. Obes Rev 11:695 –708. Morris, M. (2009). Wpływ wczesnego życia na ryzyko otyłości: matczyne przekarmienie oraz programowanie otyłości. Expert Review of Endocrinology and Metabolism 4:625 – 637. Nelson, S.M., P. Matthews, i inni (2009). Matczyny metabolizm i otyłość: modyfikowalne wyznaczniki wyniku ciąży. Hum Reprod Update. Ong, K.K. and R.J. Loos (2006). Szybkie nabieranie wagi w okresie niemowlęcym a otyłość w kolejnych etapach życia: przeglądy systematyczne i pomocne sugestie. Acta Paediatr 95:904–908. Plagemann, A., T. Harder, i inni (1999). Wady wrodzone jądra podwzgórza u hiperinsulinemicznego potomstwa szczurów z cukrzycą ciążową. Dev Neurosci 21:58– 67.