RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji 5.6. Oddziaływanie na środowisko wodno – gruntowe. 5.6.1. Analiza warunków gruntowo - wodnych w podłożu przedsięwzięcia. Analizując warunki gruntowo - wodne w podłożu inwestycji oparto się na danych z opracowań archiwalnych. Dane te pozwalają na określenie, iż w podłożu inwestycji możliwe jest występowanie wód gruntowych jedynie w postaci sączeń w stropie miąższej serii glin zwałowych, na pograniczu cienkiej pokrywy aluwialnej. Są to przejawy występowania zredukowanego I poziomu wodonośnego czwartorzędu - poziomu nadmorenowego, który w podłożu terenu występuje w postaci sączeń w stropie spągowej warstwy izolacyjnej. Kierunek spływu tych sączeń wykazuje zmienny gradient hydrauliczny o wartości szacowanej na i = 0,005, skierowany w rejonie przedsięwzięcia prawdopodobnie ku północnemu wschodowi – do osi najbliższego cieku powierzchniowego. Źródłem zasilania dla tych wód jest infiltracja opadów atmosferycznych oraz lateralny odpływ podpowierzchniowy. Podłoże terenu budują do głębokości co najmniej 10,0m lodowcowe gliny zwałowe zlodowaceń Odry i Warty. Są to utwory półprzepuszczalne o współczynniku filtracji wynoszącym średnio: k = 2,5 x 10-7 m/s. Na głębokości 11,0 m ppt. gliny te spoczywają na nieciągłej serii piasków interglacjału mazowieckiego o miąższości 5,5m, z którymi związany jest lokalny, słabo rozpoznany, nieciągły podmorenowy poziom wodonośny piętra czwartorzędowego nie mający charakteru użytkowego. Na głębokości 16,4m ppt. piaski przechodzą w nieprzepuszczalne iły pliocenu. Iły te cechują się przepuszczalnością co najmniej o rząd wielkości mniejszą od glin zwałowych, wynoszącą ok. 1 x 10-8 m/s. Kompleks osadów plioceńskich ma w rejonie ocenianej inwestycji miąższość ponad 120,0m. Jest zbudowany głównie z facji ilastej lecz w jego obrębie również występują nieciągłe i nieużytkowe poziomy wodonośne. W rozpoznanych wierceniami studziennymi warunkach hydrogeologicznych rejonu lokalizacji zespołu inwentarskiego dwa poziomy wodonośne mają charakter użytkowy: poziom dolnokredowy i poziom mioceński. Pierwszym użytkowym poziomem wodonośnym jaki może występować w podłożu terenu jest mioceński poziom wodonośny w piętrze trzeciorzędowym, izolowany w stropie plioceńskim, ilastym kompleksem izolacyjnym. Poziom ten występuje na głębokości ok. 109 – 89,0 m ppt. i cechuje się wydajnościami 40 - 90 m3/h. Geotechnika 173 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji Piętro górnokredowe jest nieciągłe i lokalnie zastępuje je ilasto - marglisty, górnokredowy kompleks izolacyjny. Wodonośne jest piętro dolnokredowe występujące na głębokości poniżej 400m, o wodach szczelinowo - porowych, cechujące się jednym dolnokredowym użytkowym poziomem wodonośnym o wydajności przekraczającej 200 m3/h. 5.6.2. Analiza lokalizacji inwestycji w aspekcie występowania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Usytuowanie zespołu inwentarskiego na mapie Waloryzacji i Ochrony Wód Podziemnych zamieszczonej w Atlasie Hydrogeologicznym Polski (PIG, 1995) pozwala na stwierdzenie, iż rejon lokalizacji inwestycji znajduje się na południowo - zachodnim obrzeżu rozległego GZWP nr 215 – Tr o nazwie „Subniecka Warszawska”. Jest to trzeciorzędowy, porowy zbiornik wodonośny obejmujący centralną część Niecki Brzeżnej, dla którego głównym poziomem wodonośnym jest oligoceński poziom wodonośny występujący w spągowej części utworów trzeciorzędowych tworzących Nieckę Mazowiecką. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż w rejonie lokalizacji przedsięwzięcia poziom oligoceński nie występuje, ze względu na wyklinowywanie się utworów oligocenu ku obrzeżom Niecki Mazowieckiej. Jedynym poziomem wodonośnym w piętrze trzeciorzędowym jest poziom mioceński występujący w młodszych, wyżej położonych utworach formacji burowęglowej. Do chwili, obecnej w granicach opisanego wyżej Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nie zostały wyznaczone obszary ochronne w strefach zasilania opisanego wyżej zbiornika. Należy przypuszczać, iż ze względu na głębokie położenie strefy wodonośnej i dobrą jej ochronę w stropie obszar zespołu inwentarskiego zlokalizowany jest poza obszarami zasilania tego zbiornika wód podziemnych. Lokalizację zespołu inwentarskiego na Mapie Głównych Zbiorników Wód podziemnych przedstawia rysunek nr 8. 5.6.3. Analiza tempa migracji zanieczyszczeń w środowisku wodno - gruntowym oraz stopień zagrożenia poziomów wodonośnych. Potencjalna migracja zanieczyszczeń w środowisku wodno - gruntowym ocenianej inwestycji dotyczyć będzie: Geotechnika 174 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji migracji grawitacyjnej zanieczyszczeń z powierzchni do wód gruntowych, migracji lateralnej w obrębie poziomu nadmorenowego, migracji grawitacyjnej zanieczyszczeń poprzez przesiąkanie do użytkowych poziomów wodonośnych, w tym do poziomu mioceńskiego. 5.6.3.1. Migracja w strefie aeracji i sączeń. Czas przeniknięcia zanieczyszczeń przez strefę aeracji, z powierzchni do zredukowanego do postaci sączeń zwierciadła I poziomu wodonośnego czwartorzędu można oszacować z zależności : ta ma w o Ie gdzie : ma - miąższość strefy aeracji wynosząca w rejonie kurników średnio 1,6m, wo - wilgotność optymalna, którą określa zależność sformułowana przez Witczaka (1992): wo w 100 w gdzie : w - wilgotność gruntów, którą przyjęto wg danych archiwalnych na wartość średnią w = 6,0% - jak dla piasków pokrywowych, - gęstość objętościowa gruntów strefy aeracji, przyjęta w sposób analogiczny jak wilgotność, na wartość = 1,65 Mg/m3 . a więc : wo 6% 1,65Mg / m 3 0,093 100 6% Ie - infiltracja efektywna, którą ustalono wg zależności przedstawionej przez Pazdrę i Kozerskiego (1990) gdzie infiltracja efektywna jest iloczynem wielkości rocznego opadu atmosferycznego oraz wskaźnika infiltracji. Wskaźnik infiltracji dla zmiennych facjalnie utworów wysoczyzny polodowcowej wynosi w i = 0,15. Wielkość rocznych opadów atmosferycznych wynosi średniorocznie dla rejonu P = 550 mm = 0,55 m. a więc infiltracja efektywna wynosi: I e P wi 0,55m 0,15 0,0825m 3 / m 2 a 0,000226m 3 / m 2 d Geotechnika 175 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji Czas infiltracji zanieczyszczeń przez strefę aeracji I poziomu wodonośnego szacowana na średnią miąższość 1,0 m wyniesie więc teoretycznie: ta 1,0m 0,093 1,12roku 0,0825m 3 / m 2 a Czas przeniknięcia zanieczyszczeń z powierzchni wraz z wodami opadowymi wyniesie więc nieco ponad rok. Jest to miara zagrożenia wód gruntowych biorących udział w odpływie podpowierzchniowym, najłatwiej migrujących i stanowiących największe zagrożenie dla wód powierzchniowych. 5.6.3.2. Migracja lateralna w obrębie I poziomu wodonośnego. Zakłada się, iż zredukowany I poziom wodonośny czwartorzędu wykazuje kierunek spływu ku osi najbliższego cieku, która znajduje się na kierunku spływu tego poziomu w odległości ok. 30m w kierunku na NE od północnej granicy terenu zespołu inwentarskiego i ponad 47 – 65 m od najbliższych szczytów obiektów inwentarskich nr I ÷ III. Najkrótszy czas migracji zanieczyszczeń do tego cieku, wg zmodyfikowanego Prawa Przepływu Darcy’ego wyniesie : t l no 30m 0,3 454,5doby 1,24lat k i 3,96m / d 0,005 gdzie : l - długość drogi migracji = 30 m, no - porowatość aktywna strefy wodonośnej = 0,3, jak dla piasków drobnoziarnistych, k - szacunkowy współczynnik filtracji strefy wodonośnej k = 3,96 m/d, i - średni gradient hydrauliczny nadmorenowego poziomu wodonośnego wynoszący i = 0,005. A więc wody powierzchniowe są stosunkowo mało bezpieczne w stosunku do zanieczyszczeń migrujących podpowierzchniowo z terenu zespołu inwentarskiego objętego pozwoleniem. 5.6.3.3. Migracja poprzez przesiąkanie do użytkowego poziomu wodonośnego. Czas przesiąkania potencjalnie zanieczyszczonych wód nadmorenowego poziomu wodonośnego przez warstwę izolacyjną glin zwałowych oraz serię izolacyjna iłów plioceńskich do mioceńskiego użytkowego poziomu wodonośnego można oszacować ze wzoru: Geotechnika 176 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji tp m k J no gdzie : tp - czas przesiąkania, m - miąższość warstwy izolacyjnej wynosząca w rejonie Różyc i Skowrody ok. 116,0m, k - współczynnik wodoprzepuszczalności warstwy izolacyjnej wynoszący średnio 1,0x10-8 m/s = 0,00864 m/d, ne- porowatość efektywna glin zwałowych wynosząca ok. 0,25 J - gradient hydrauliczny poziomu podmorenowego, wg zależności : H H I H II gdzie : J m m HI - rzędna zwierciadła piezometrycznego poziomu nadmorenowego wynosząca średnio 101,0 m n.p.m. HII - rzędna zwierciadła piezometrycznego poziomu mioceńskiego wynosząca średnio 82,0 m n.p.m. (11,5 m ppt.) I tak : J 101,0 82,0 0,164 116,0 zaś : tp 116,0 204586 dni 560,5lat 0,000864 0,164 0,25 5.6.4. Stopień zagrożenia zanieczyszczeniem poziomów wodonośnych. Analizując wyniki szacunkowego tempa migracji zanieczyszczeń w świetle Klasyfikacji stopnia zagrożenia wód podziemnych na podstawie czasu migracji zanieczyszczeń należy stwierdzić, iż: Wody podziemne występujące w podłożu zespołu inwentarskiego jako zredukowany pierwszy poziom wodonośny czwartorzędu znajdują się w klasie zagrożenia A-2 przy bardzo silnym stopniu zagrożenia, ze względu na czas przenikania zanieczyszczeń poniżej 2 lat, Geotechnika 177 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji Wody powierzchniowe w najbliższym cieku powierzchniowym - znajdują się również w klasie zagrożenia A-1 - przy silnym stopniu zagrożenia, ze względu na łączny potencjalny czas migracji zanieczyszczeń nieco ponad 2 lata, Wody głównego użytkowego piętra wodonośnego - piętra trzeciorzędowego a w szczególności mioceńskiego poziomu wodonośnego, ze względu na zagrożenie przesiąkaniem zanieczyszczeń zostają sklasyfikowane w klasie D jako wody praktycznie nie zagrożone ze względu na czas przeniknięcia do strefy wodonośnej znacznie ponad 100 lat. Jak widać zagrożenie związane z użytkowaniem obiektu jest dla użytkowego poziomu wodonośnego praktycznie żadne. Potencjalnie znacznie bardziej prawdopodobne jest zanieczyszczenie poziomu nadmorenowego i lateralna migracja zanieczyszczeń do wód powierzchniowych. Stopień zagrożenia tych wód jest wysoki ze względu na niezbyt dużą odległość najbliższego cieku powierzchniowego na kierunku spływu wód I poziomu wodonośnego. Nie występuje zagrożenie zanieczyszczeniem trzeciorzędowego piętra wodonośnego ze względu na obecność w podłożu izolacyjnego, nieprzepuszczalnego piętra ilastego pliocenu. Najbardziej niebezpieczne jest zatem zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska wodno - gruntowego i pierwszego poziomu wodonośnego zanieczyszczeniami, które mogą przeniknąć poprzez dno kurników lub bezpośrednio do wód gruntowych ze strefy załadunku obornika. Może to mieć miejsce jedynie w przypadkach awaryjnych, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest niewielkie. 5.6.5. Wpływ przedsięwzięcia na wody podziemne w aspekcie celów środowiskowych zawartych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. Nr 126, poz. 878, z późn. zm.) teren przedsięwzięcia zlokalizowany jest w obszarze dorzecza Wisły i regionu wodnego Środkowej Wisły. Dla obszaru dorzecza Wisły został zatwierdzony Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011r. Nr 49, poz. 549), natomiast do chwili obecnej nie zostały określone warunki korzystania z wód regionu wodnego Środkowej Wisły (Dyrektor Regionalny Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie obwieszczeniem z października 2011r. Geotechnika 178 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji zawiadomił o przystąpieniu do sporządzenia projektu warunków korzystania z wód regionu wodnego Środkowej Wisły; konsultacje społeczne dotyczące projektu zostały zakończone w dniu 23 stycznia 2013r.). Stosownie do zapisów Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011r. Nr 49, poz. 549), głównymi celami środowiskowymi dla wód podziemnych, które winny być osiągnięte do 2015 roku, są: zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych, zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z zastrzeżeniami wymienionymi w Ramowej Dyrektywie Wodnej), zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych, wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego wskutek działalności człowieka. Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych prowadzona jest głównie na podstawie wartości progowych elementów fizykochemicznych określających stan chemiczny wód podziemnych odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 nr 143 poz. 896). Zgodnie z powyższym cele środowiskowe są reprezentowane przez wartości progowe, określone dla klasy III jakości wód podziemnych, przy jednoczesnym uwzględnieniu zapisów mówiących, że stan chemiczny uznaje się za dobry w przypadku, gdy przekroczenia wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego występują, ale są one związane z naturalnie podwyższonym tłem niektórych jonów lub ich wskaźników. Dodatkowymi parametrami, które uwzględniane są w wyznaczaniu celów środowiskowych związanych ze stanem chemicznym wód podziemnych, są: brak efektów zasolenia występującego na skutek oddziaływania antropogenicznego (nadmierna eksploatacja wód podziemnych, ascenzja wód zasolonych), zmiany przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), świadczącej o ogólnej mineralizacji, na takim poziomie, że nie wykazują efektów zasolenia wód podziemnych, wskaźniki fizykochemiczne wód podziemnych są na takim poziomie, że nie zagrażają Geotechnika 179 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji osiągnięciu celów środowiskowych przez wody powierzchniowe. Głównym wyznacznikiem dobrego stanu ilościowego dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) jest zapewnienie zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania przy długoterminowej średniorocznej wartości poboru z ujęć wód podziemnych. Dodatkowymi parametrami, które uwzględniane są w wyznaczaniu celów środowiskowych związanych ze stanem ilościowym wód podziemnych są: poziom wód podziemnych nie podlega takim wahaniom, które mogłyby doprowadzić do: niespełnienia celów środowiskowych przez wody powierzchniowe, wystąpienia znacznych obniżeń zwierciadła wód podziemnych, wystąpienia szkód w ekosystemach lądowych zależnych od wód podziemnych, kierunki zmian krążenia wód podziemnych nie powodują intruzji wód słonych. W ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych brane są pod uwagę wszystkie wyżej wymienione parametry dla oceny stanu chemicznego i ilościowego. Informacje o wartościach granicznych wybranych wskaźników jakości fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód podziemnych oraz parametry dla ustalenia tych celów na obszarze dorzecza przedstawiono w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły (M.P. z 2011r. Nr 49, poz. 549). Dla jednolitych części wód podziemnych w ww. planie gospodarowania przewidziano takie same derogacje, czyli odstępstwa od wyznaczonych celów środowiskowych (jeżeli ich osiągnięcie dla danej części wód w ustalonym terminie nie będzie możliwe), jak dla jednolitych części wód powierzchniowych. Zgodnie z mapą jednolitych części wód podziemnych w obszarze dorzecza Wisły (mapa nr 4 w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły), teren przedmiotowej zespołu inwentarskiego zlokalizowany jest w obrębie jednolitej części wód podziemnych JCWPd 81 (europejski kod JCWPd: PLGW230081). Według charakterystyki jednolitych części wód, stanowiącej załącznik nr 2 do ww. planu, stan chemiczny oraz ilościowy JCWPd 81 jest dobry, a osiągnięcie celów środowiskowych uznano za niezagrożone. Biorąc pod uwagę wskazane w poprzednich punktach niniejszego raportu sposoby magazynowania i zagospodarowania obornika, sposoby magazynowania i zagospodarowania Geotechnika 180 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO dla postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia : Budowa kurnika z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Zespołu Chowu Drobiu Rzeźnego na dz. nr 175 i 177 we wsi Skowroda Północna, gmina Chąśno, powiat łowicki, województwo łódzkie wraz ze zmianami w funkcjonowaniu istniejącej instalacji odpadów powstających na terenie przedsięwzięcia, a także brak poboru wód podziemnych, należy stwierdzić, iż oceniany zespół inwentarski hodowli brojlerów kurzych nie zagrozi osiągnięciu celów środowiskowych określonych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły dla jednolitych części wód podziemnych. Geotechnika 181