Załącznik nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Ewaluacja ex-post projektu pn. „Polski Most Krzemowy” Poddziałanie 6.2.1 „Wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów” Niniejsze zamówienie dotyczy przeprowadzenia ewaluacji ex-post projektu pn. „Polski Most Krzemowy” realizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach pilotażu w VI osi priorytetowej „Polska gospodarka na rynku międzynarodowym”, Poddziałanie 6.2.1 „Wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów”. Ewaluacja będzie stanowiła ocenę pierwszych efektów projektu. Cele, zakres i metodologia ewaluacji, przedstawione zostały poniżej. I. PRZEDMIOT EWALUACJI EX-POST PROJEKTU „Polski Most Krzemowy” Realizacja Projektu „Polski Most Krzemowy” Poddziałanie 6.2.1 „Wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów” służy osiągnięciu: głównego celu Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG), jakim jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa, celu szczegółowego POIG, jakim jest zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, celu działania 6.2 POIG, jakim jest ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do kompleksowych, wysokiej jakości usług w zakresie internacjonalizacji działalności gospodarczej, jak również: realizacji celów określonych w projekcie Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki na lata 2011-2020, w szczególności jej celu nr 4 - Wzrostu umiędzynarodowienia polskiej gospodarki - i wpisuje się w kierunki działań określone w punkcie 4.1 tego dokumentu. celu ogólnego określonego w Planie Strategicznym Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, jakim jest tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw, jak również celu operacyjnego - wspieranie aktywności międzynarodowej przedsiębiorstw prowadzących lub podejmujących działalność innowacyjną. Projekt ma charakter pilotażowy, jego realizacja służy przetestowaniu instrumentu wsparcia promocji międzynarodowej polskich MŚP działających w branżach nowoczesnych technologii. Wiedza i doświadczenia zdobyte w ramach Projektu zostaną wykorzystane przy jego kolejnych edycjach oraz 1 przy rozszerzaniu go na kolejne, wiodące w zakresie rozwoju nowoczesnych technologii, ośrodki w Stanach Zjednoczonych oraz w innych krajach. Powyższe cele miały zostać osiągnięte dzięki wsparciu informacyjnemu, doradczemu i szkoleniowemu oraz powiązaniu przedsiębiorstw (uczestników projektu) z przedsiębiorstwami oraz przedstawicielami instytucji otoczenia biznesu działających w jednym z głównych światowych ośrodków innowacji, tj. Dolinie Krzemowej w Stanach Zjednoczonych. 1. Szczegółowy opis projektu „Polski Most Krzemowy 1.1. Grupa docelowa Grupę docelową projektu stanowiły mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa: prowadzące działalność gospodarczą w branżach wysokich technologii, to jest: - informatyki, teleinformatyki, technologii informacyjno-komunikacyjnych (w tym gier, mediów społecznościowych, rozwiązań mobilnych), - nanotechnologii, - biotechnologii, - w zakresie technologii środowiskowych (clean-tech), w szczególności alternatywnych i odnawialnych źródeł energii, kogeneracji oraz tworzenia inteligentnych sieci energetycznych (smart grid), - aeronautyki i technologii kosmicznych, - inteligentnego budownictwa, - produkcji sprzętu medycznego oraz farmaceutyków, prowadzące działalność gospodarczą nie krócej niż 1 rok i nie dłużej niż 10 lat przed datą złożenia wniosku o udział w Projekcie, posiadające doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej na rynkach międzynarodowych (w roku obrotowym poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o udzielenie wsparcia, a jeżeli prowadzą krócej działalność, przez cały czas jej prowadzenia, posiadający udział eksportu, rozumianego zarówno jako sprzedaż towarów lub usług na Jednolity Rynek Europejski, jak również do państw spoza tego rynku, w całkowitej sprzedaży nie mniejszy niż 10%). 2 1.2. Działania realizowane w ramach projektu „Polski Most Krzemowy” Projekt został zrealizowany w dwóch rundach naboru beneficjentów. Łącznie w projekcie wzięły udział 72 firmy: Runda I została uruchomiona 14/01/2014 r. i jej realizacja ma zostać zakończona 30/09/2015 r – wsparciem objęto 46 firm. Runda II została uruchomiona 18/11/2014, jej realizacja ma zostać zakończona 30/09/2015 r. – wsparciem objęto 26 firm. Działania realizowane w ramach projektu „Polski Most Krzemowy” obejmowały trzy etapy: A. W ramach pierwszego etapu prowadzono szkolenia dla przedsiębiorców (tzw. szkolenia otwierające – długość trwania jednego szkolenia otwierającego wynosiła 8 godzin). Mógł wziąć w nich udział każdy przedsiębiorca spełniający warunki formalne uczestnictwa w Projekcie. Szkolenia były prowadzone przez polskich i amerykańskich wykładowców i obejmowały zagadnienia związane ze specyfiką prowadzenia działalności na rynku amerykańskim: aspekty kulturowe, komunikacja, prowadzenie negocjacji, zagadnienia formalno-prawne, modele biznesowe, strategie marketingowe, strategie poszukiwania klientów i inwestorów. W ramach etapu pierwszego w I rundzie Projektu w szkoleniach tych wzięło udział 46 przedsiębiorców, a w ramach II rundy – 26 przedsiębiorców (łącznie w ramach obu rund projektu 72 firmy). B. Drugi etap Projektu stanowiły dwa obozy przygotowawcze (bootcamp)1. Obozy przygotowawcze miały formę warsztatów szkoleniowych dla przedsiębiorstw (5 dni szkoleniowych) oraz sesji mentoringowych dla każdego uczestnika, a ich efektem było przygotowanie przez uczestników (przedsiębiorców) strategii marketingowej wejścia na rynek amerykański. Zajęcia podczas obozów przygotowawczych prowadzili eksperci2 ze Stanów Zjednoczonych. W ramach etapu drugiego w I rundzie Projektu w obozie przygotowawczym (bootcampie) wzięło udział 37 przedsiębiorców, w II rundzie – 23 przedsiębiorców (łącznie w bootcampie wzięło udział 60 firm). C. Trzeci etap Projektu obejmował udział w programie akceleracyjnym, odbywającym się na terenie Stanów Zjednoczonych (w Dolinie Krzemowej). Uczestnikami trzeciego etapu mogli zostać ci przedsiębiorcy, którzy uzyskali najwyższą liczbę punktów za strategie marketingowe 1 Po jednym bootcamp-ie dla każdej zrealizowanej rundy. 2 Trzech ekspertów w ramach pierwszego bootcamp-u i dwóch ekspertów w ramach drugiego bootcamp-u 3 opracowane na drugim etapie Projektu (obozy przygotowawcze bootcamp). Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych przedsiębiorcy: korzystali nieodpłatnie z biura, wyposażenia biurowego oraz sali konferencyjnej. mogli uczestniczyć w takich wydarzeniach jak: sesje prezentacyjne, spotkania biznesowe (B2B, B2C), spotkania networkingowe. mogli skorzystać z usług mentorskich i doradczych z zakresu marketingu, prawa, księgowości, finansów, przygotowania oferty walidacji dla produktu, potencjalnych ochrony inwestorów, własności przemysłowej, poszukiwania partnerów gospodarczych. W ramach etapu trzeciego w I rundzie Projektu do Stanów Zjednoczonych wyjechało 21 przedsiębiorców. Zgodnie ze stanem na dzień 29.07.2015 r. w ramach II rundy do Stanów Zjednoczonych rekomendacje wyjazdu otrzymało 15 przedsiębiorców. Planowane zakończenie trzeciego etapu projektu to 30.09.2015 r.. Szacowana liczba podmiotów, które wezmą udział w III etapie projektu to 36 firm. Wskaźniki Projektu „Polski Most Krzemowy” obejmują3: A. Wskaźniki rezultatu: Zawarcie, przynajmniej trzech umów gospodarczych przez uczestników projektu (przedsiębiorców, którzy wzięli udział w trzecim etapie Projektu - wyjeździe do Stanów Zjednoczonych). Zakładany termin osiągnięcia wartości wskaźnika – 2017 r. Wprowadzenie zmian w systemie zarządzania, marketingu, sprzedaży, produkcie/usłudze przez co najmniej dziesięciu przedsiębiorców (uczestników drugiego lub drugiego i trzeciego etapu Projektu). Zakładany termin osiągnięcia wartości wskaźnika – 2015 r. Liczba wypracowanych dobrych praktyk z zakresu zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych. Zakładana wartość wskaźnika 1 (jeden), zakładany termin osiągnięcia wartości wskaźnika – 2015 r. B. Zakładane przez projektodawcę interwencji wskaźniki produktu: Liczba przeprowadzonych szkoleń otwierających: 2 szkolenia/ zakładany rok realizacji 2014/2015; Łączna liczba zrealizowanych godzin szkoleniowych (w ramach szkoleń otwierających): 16 (2 szkolenia razy 8 godzin każde)/ zakładany rok realizacji 2014/2015; 3 Zgodnie z aktualizacja wskaźników z dnia 23.04.2015 r. - aneks nr POIG.06.02.01.-00-002/13-01 do umowy z dnia 26.08.2013 r. dofinansowanie nr POIG.06.02.01.-00-002/13-00 projektu systemowego Polski Most Krzemowy w ramach VI osi priorytetowej polska gospodarka na rynku międzynarodowym POIG, 2007-2013. 4 Liczba przeszkolonych przedsiębiorców (w ramach szkoleń otwierających). Założono, że liczba przeszkolonych przedsiębiorców wyniesie 72/ zakładany rok realizacji 2014/2015; Liczba zorganizowanych obozów szkoleniowych bootcamp. Założono, że zostaną zorganizowane 2 obozy szkoleniowe/ zakładany rok realizacji 2014 (1 obóz szkoleniowy) oraz 2015 (1 obóz szkoleniowy); Liczba uczestników obozów szkoleniowych bootcamp. Założono, że w roku 2014 liczba uczestników bootcamp wyniesie 37, a w roku 2015 liczba przedsiębiorców biorących udział w bootcamp miała wynieść 23; Liczba przedsiębiorców uczestniczących w programie akceleracyjnym na terenie Stanów Zjednoczonych. Przyjęto, że w roku 2015 z programu akceleracyjnego skorzysta 36 przedsiębiorców; Publikacja na temat dobrych praktyk z zakresu zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych. Założono, że w roku 2015 powstanie 1 publikacja. II. CELE EWALUACJI Zlecane badanie ma charakter ewaluacji ex-post. Jego głównym celem jest dokonanie oceny osiągnięcia wskazanych celów programu oraz wskaźników produktu i rezultatów Projektu. Zgromadzona wiedza stanowić będzie podstawę do wypracowania rekomendacji, mających na celu wskazanie pożądanych form i kierunków interwencji publicznych związanych z promocją międzynarodową polskich MŚP, w tym ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw działających w branżach nowoczesnych technologii na wybranych rynkach. 1. Cel główny ewaluacji Celem głównym badania ewaluacyjnego jest: A. Ocena stopnia realizacji celów projektu, w tym osiągnięcia wskaźników rezultatu i produktu; B. Odtworzenie teorii Projektu – czy konstrukcja projektu (założenia, zasoby, sposób realizacji, itp.) umożliwiały osiągnięcie zakładanych celów projektu? C. Ocena realizacji projektu; D. Ocena wpływu projektu na beneficjentów (w jakim obszarze zaszły zmiany, jaki był ich charakter, itp.). E. Wypracowanie zaleceń dla podobnych projektów w ramach PO IR 2014 – 2020 oraz innych programów –finansowanych ze środków publicznych. 5 2. Cele szczegółowe ewaluacji Wykonawca udzieli w raporcie końcowym z ewaluacji odpowiedzi na poniżej sformułowane pytania badawcze, które zostały ułożone w cztery bloki tematyczne. Niektóre pytania sformułowane zostały jako pytania do rozstrzygnięcia, jednak odpowiedź na nie powinna zostać każdorazowo uzasadniona analizą wyników badania oraz zawierać wyjaśnienie obserwowanych zjawisk. A. Ocena stopnia realizacji celów projektu, w tym osiągnięcia wskaźników rezultatu i produktu. 1. Czy osiągnięto założone cele projektu oraz wartości towarzyszących im wskaźników (rezultatu i produktu), a jeżeli nie, to które cele projektu oraz wartości wskaźników nie zostały osiągnięte i dlaczego? B. Odtworzenie teorii Projektu - czy konstrukcja projektu (założenia, zasoby, sposób realizacji, itp.) umożliwiały osiągnięcie zakładanych celów projektu? 1. Czy Projekt został zaplanowany w sposób umożliwiający osiągnięcie zakładanych celów, tj. rozwoju polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa, zwiększania udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, ułatwiania przedsiębiorcom dostępu do kompleksowych, wysokiej jakości usług w zakresie internacjonalizacji działalności gospodarczej, promocji Polski jako miejsca realizacji inwestycji wśród wiodących amerykańskich firm z branż nowych technologii reprezentowanych w Dolinie Krzemowej oraz Zatoki San Francisco. 2. Czy zaplanowane zasoby zapewniały możliwość realizacji celów projektu oraz osiągnięcie wartości wskaźników? 3. Jak wyglądała realizacja projektu? Czy napotkano na jakieś problemy, a jeżeli tak to czego one dotyczyły, z czego wynikały, na jakim etapie występowały i jak sobie z nimi radzono? Obszary tematyczne analizy: uwarunkowania prawne, w ramach których poruszali się realizatorzy projektu, środki finansowe, w tym ich alokacja na poszczególne działania, komunikacja marketingowa i rekrutacja w tym: działania związane z pozyskaniem i współpracą z ekspertami, mentorami (polskimi i zagranicznymi) działania związane z rekrutacją przedsiębiorstw do udziału w programie, ocena pracy ekspertów i mentorów (polskich i zagranicznych), 6 ocena współpracy pomiędzy ekspertami i przedsiębiorcami oraz koordynatorami projektu. 4. Jak kształtowała się struktura beneficjentów pod względem reprezentowanych przez nich: typów branż wysokich technologii (informatyka, teleinformatyka, ICT, nanotechnologie, biotechnologie, technologie środowiskowe, aeronautyka i technologie kosmiczne, inteligentne budownictwo, produkcja sprzętu medycznego oraz farmaceutyków), wielkości przedsiębiorstwa, stażu rynkowego (wiek firmy), udziału eksportu w całkowitej sprzedaży, lokalizacji, formy prawnej, itp.? C. Ocena realizacji projektu; 1. Skąd beneficjenci czerpali wiedzę o projekcie (skuteczność poszczególnych kanałów komunikacji marketingowej wykorzystywanych na etapie rekrutacji) oraz co zdecydowało o przystąpieniu do projektu? 2. Czy przed przystąpieniem do Projektu beneficjenci posiadali doświadczenie w korzystaniu ze środków unijnych, a jeżeli tak to z jakiego wsparcia korzystali i jak często (z jakich Programów korzystali, w jakim celu, ile projektów współfinansowanych ze środków unijnych zrealizowali)? 3. Czy na etapie aplikowania do projektu wystąpiły jakieś trudności, jeżeli tak to jakie? Czy wniosek był składany samodzielnie, czy korzystano ze wsparcia innych podmiotów (osoby fizyczne / osoby prawne) i jak oceniają współpracę z tymi podmiotami? 4. Czy wystąpiły jakieś trudności na I, II lub III etapie udziału w projekcie, a jeżeli tak to jakie? Na ile stwierdzone trudności były konsekwencją systemu realizacji projektu (np. zbyt małe finansowanie, zbyt rygorystyczna ocena wniosków), a na ile leżały po stronie przedsiębiorców (bariery merytoryczne, finansowe, wystąpienie zdarzeń, których nie przewidziano na etapie składania wniosku o udział w Projekcie itp.)? 5. Jak przedsiębiorcy oceniają udział w poszczególnych etapach projektu oraz współpracę z mentorami/ekspertami? Jak współpracę z przedsiębiorcami oceniają mentorzy i eksperci? D. Ocena wpływu realizacji projektu na beneficjentów (w jakim obszarze zaszły zmiany, jaki był ich charakter, itp.); 1. Czy/jak udział przedsiębiorstw w poszczególnych komponentach (etapach) projektu wpłynął na działalność gospodarczą i funkcjonowanie firmy? W ilu przedsiębiorstwach uczestniczących w Projekcie doszło do zmian (np. w systemie zarządzania, marketingu, sprzedaży, produkcie/usłudze)? Na czym polegają te zmiany? Czy zmiany te można obserwować zarówno wśród firm, które brały udział we wszystkich etapach Projektu, jak również wśród firm, które brały udział jedynie w I lub I i II etapie Projektu? 7 2. W jakich obszarach (branża, produkt/usługa) doszło do zawarcia umowy z amerykańskimi partnerami? Na jaki typ współpracy decydowały się przedsiębiorstwa (import, eksport, transfer technologii, wspólne badania, joint-venture i inne)? Jaki typ przedsiębiorstw reprezentują firmy partnerskie (branża, wielkość, długoś działania na rynku)? 3. Czy liczba podpisanych umów o współpracy z amerykańskimi partnerami może się zmienić w najbliższym czasie (sytuacje, w których w ramach projektu nie doszło do podpisania umowy, ale toczą się w tej sprawie rozmowy)? W jakich obszarach (branża, produkt/usługa) może dojść do zawarcia umów o współpracy i jakiego typu ma to być współpraca (import, eksport, transfer technologii, wspólne badania, joint-venture i inne)? 4. Czy pomimo braku zawarcia umowy z amerykańskimi partnerami udało się nawiązać z nimi nieformalne kontakty? Jeżeli tak, to z kim (branża, wielkość, długość działania na rynku) i czego dotyczą te kontakty (np. wymiana doświadczeń, niesformalizowana współpraca biznesowa – planowanie przyszłych przedsięwzięć, itp.)? 5. Jakie są pierwsze efekty nawiązanej współpracy między beneficjentami i amerykańskimi partnerami (niezależnie od tego, czy współpraca ma charakter formalny czy nieformalny)? Czy współpraca będzie kontynuowana, a jeżeli tak, to czy zmieni się jej zakres? Jeżeli współpraca nie będzie kontynuowana, to z jakich przyczyn? 6. Czy przedsiębiorcy chcieliby wziąć udział w przyszłych projektach o charakterze podobnym do Polskiego Mostu Krzemowego, a jeżeli tak, to jakie rynki docelowe ich interesują? F. Wypracowanie zaleceń dla przyszłych działań o zbliżonym charakterze. 1. Jakie zmiany należałoby wprowadzić w przyszłych działaniach (Polskie Mosty Technologiczne PO IR) wspierających umiędzynarodowienie i innowacyjność polskich przedsiębiorstw, w tym: zmiany w zakresie grupy docelowej (np. poszerzenie o inne branże, ograniczenia dostępu w zależności od wielkości firmy, od jej wieku), zmiany w zakresie kryteriów oceny projektów, zmiany w zakresie systemu promocji projektu (jakie narzędzia marketingowe należy wykorzystywać, jak je różnicować w zależności od typu adresata przekazu informacyjnego), zawartość merytoryczna (czy instrumenty wsparcia o ww. zakresie powinny bazować na zbliżonym/różniącym się programie merytorycznym tj. tematyce i zakresie szkolenia, konstrukcji obozu przygotowawczego (bootcamp) oraz programu akceleracyjnego), 8 organizacja Projektu (np. czy powinien zostać zachowany schemat organizacji Projektu, czy należałoby zmienić np. czas trwania poszczególnych etapów lub uzupełnić program o dodatkowe elementy itp.), środki finansowe i reguły ich wydatkowania – czy zmianie powinna ulec wartość i zakres (np. poszerzenie katalogu kosztów kwalifikowalnych) pomocy, z której mogło skorzystać przedsiębiorstwo? 2. Czy na podstawie doświadczeń wynikających z realizacji Projektu możemy wyodrębnić dobre praktyki, które mogą ułatwić wejście na rynek Doliny Krzemowej innym polskim firmom? III. ODBIORCY EWALUACJI Wyniki badania ewaluacyjnego oraz płynące z nich wnioski i rekomendacje, będą mogły zostać wykorzystane przez instytucje zaangażowane we wdrażanie i zarządzanie Programem Operacyjnym Inteligentny Rozwój, na lata 2014-2020 oraz innych rozwiązań systemowych dla instrumentów wsparcia o podobnym charakterze. Głównymi odbiorcami wyników ewaluacji będą: 1) Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (beneficjent projektu PO IG), 2) Ministerstwo Gospodarki (Instytucja Pośrednicząca PO IG i PO IR), 3) Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (Instytucja Zarządzająca PO IG i PO IR), 4) Komitet Monitorujący PO IG i PO IR (w tym przedstawiciele Komisji Europejskiej), Ponadto, odbiorcami raportu końcowego z ewaluacji będzie KE, Grupa Sterująca Ewaluacją PO IG i PO IR oraz Krajowa Jednostka Ewaluacji, a także opinia publiczna, w tym w szczególności przedsiębiorcy. IV. WYKONANIE EWALUACJI Zadaniem Wykonawcy będzie przeprowadzenie niniejszej ewaluacji w oparciu o wskazane poniżej tzw. minimum metodologiczne, uszczegółowione w ofercie Wykonawcy. Metodologia badania przedstawiona w ofercie będzie podlegała dalszym uszczegółowieniom z Zamawiającym na etapie tworzenia raportu metodologicznego, z zastrzeżeniem, że uszczegółowienia te nie mogą prowadzić do zmiany oferty. Wykonawca w ofercie przetargowej może zaproponować dodatkową propozycję metodologiczną (dodatkowe techniki, metody badawcze, dodatkowe pytania badawcze, opis dodatkowych jednostek badawczych w ramach wymaganych technik, propozycje w zakresie analiz i oceny z wykorzystaniem materiału badawczego zgromadzonego dodatkową techniką/metodą), która wniesie dodatkową wartość merytoryczną w realizację celów zamówienia. Propozycja metodologii 9 badania przedstawiona przez Wykonawcę musi umożliwić udzielenie wyczerpujących odpowiedzi na pytania badawcze wskazane przez Zamawiającego w rozdziale II Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty. 1. Metodologia ewaluacji: W ramach badania Wykonawca zrealizuje: Lp. Elementy badania (minimum metodologiczne) Minimalna liczba jednostek Desk research 1 Przegląd: 1 Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu „Polski Most Krzemowy”. Wniosków o udział w III etapie projektu „Polski Most Krzemowy” (44 wnioski) oraz innych dokumentów Projektu, które znajdują się na stronie http://mostkrzemowy.parp.gov.pl/pl/dokumenty.html. Sprawozdań merytorycznych (kwartalnych i rocznych) składanych do Instytucji Pośredniczącej oraz innych raportów z realizacji działania oraz ankiet ewaluacyjnych wśród uczestników projektu. Fiszki projektowe Polskie Mosty Technologiczne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Badanie ilościowe 2 realizowane na grupie przedsiębiorstw (beneficjentów projektu „Polski Most Krzemowy”) Łącznie w projekcie wzięły udział 72 firmy: o 12 firm wzięło udział w szkoleniu otwierającym (I etap Projektu) i nie brało udziału w kolejnych etapach Projektu. o 24 firmy wzięły udział w szkoleniu otwierającym (I etap Projektu) oraz w obozie przygotowawczym bootcamp (II etap Projektu) i nie brały udziału w wyjeździe do Stanów Zjednoczonych (III etap projektu). o 36 firm wzięło udział we wszystkich etapach Projektu. 2 3 3 1 Badanie populacyjne N= 72 Technika: CAWI /mix mode CATI/ Wymagany minimalny rr = 67% = 48 firm, Badanie jakościowe Diada IDI, TDI/Skype z: przedstawicielami PARP odpowiedzialnymi za wdrażanie Projektu (1 Diada), jeżeli realizacja diady nie będzie możliwa wówczas zostanie przeprowadzony indywidualny wywiad pogłębiony (1 IDI), przedstawicielem Wydziału Promocji, Handlu i Inwestycji w Waszyngtonie (pracownik biura akceleracyjnego) (1 TDI/Skype), ekspert/ci prowadzący szkolenia otwierające (1 TDI/Skype), zagraniczni eksperci prowadzący zajęcia podczas II etapu Projektu bootcamp (1 TDI/Skype), mentorzy/eksperci – osoby współpracujące z przedsiębiorcami, którzy wzięli udział w III etapie Projektu (wyjazd do Stanów Zjednoczonych) (4 TDI/Skype), Diada n=1 IDI n=14 TDI n=7 10 przedsiębiorcami, którzy wzięli udział w I i II etapie Projektu (4 IDI), przedsiębiorcami, którzy wzięli udział w III etapie Projektu (10 IDI) 1.1. Analiza desk research Punktem wyjścia rozpoczynającym ewaluację, będzie analiza typu desk research. Badanie desk research będzie miało charakter eksploracyjny. Jego celem będzie udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze oraz poprawne przygotowanie narzędzi badawczych, baz danych do realizacji badania, opracowaniu procedury aranżacji wywiadów bezpośrednich oraz kwestionariuszowych. Analiza powinna objąć pełną dokumentację Projektu, w tym związaną z procedurą aplikowania do projektu, udziału w III etapie Projektu. Lista materiałów, z którymi powinien zapoznać się Wykonawca została przedstawiona w tabeli powyżej. Przy czym nie jest to lista zamknięta, Wykonawca będzie ją systematycznie uzupełniał w toku realizacji badania. Podsumowaniem tego etapu badania będzie raport metodologiczny. Wykonawca przedstawi w nim wstępne wnioski z analizy danych zastanych, w tym propozycję ilościowej analizy wniosków o przystąpienie do III etapu Projektu, opis stopnia osiągania zakładanych wartości wskaźników Projektu, harmonogram realizacji badania, narzędzia badawcze do badania: 1/ jakościowego: scenariusz wywiadu z przedstawicielem/mi PARP, scenariusz wywiadu z przedstawicielem/mi WPHiI, scenariusz wywiadu z ekspertem/mi prowadzących szkolenia otwierające, scenariusz wywiadu z ekspertem/mi prowadzącymi zajęcia podczas obozów przygotowawczych bootcamp, scenariusz wywiadu z mentorami/ekspertami – doradcami, scenariusz wywiadu z przedsiębiorców, którzy wzięli udział w I i II etapie Projektu, scenariusz wywiadu z przedsiębiorców, którzy wzięli udział w III etapie Projektu, 2/ ilościowego ankieta CAWI/CATI do badania wśród przedsiębiorców uczestniczących w Projekcie. 1.2. Eksploracyjne badanie jakościowe z przedstawicielami PARP oraz przedstawicielem WPHiI Celem tego etapu badania będzie uzupełnienie wiedzy na temat realizacji Projektu, w tym pracy nad jego założeniami, wdrażaniem Projektu, zarządzaniem Projektem, współpracy z ekspertami i mentorami oraz przedsiębiorcami. Zaplanowane wywiady powinny być pierwszym etapem realizacji badania. 11 Pozwolą one odpowiedzieć przede wszystkim na pytania dotyczące postępów w realizacji Projektu, pojawiających się trudności oraz sposobów ich rozwiązywania. Ponadto na podstawie zgromadzonych informacji Wykonawca zaproponuje wprowadzenie ewentualnych zmian w narzędziach badawczych do badania jakościowego (wywiady z ekspertami, mentorami, przedsiębiorcami) oraz badania ilościowego na próbie przedsiębiorców uczestniczących w Projekcie. Zaplanowane wywiady z przedstawicielami PARP i przedstawicielem WPHiI pozwolą na uszczegółowienie, doprecyzowanie zagadnień stanowiących przedmiot ewaluacji, jak również mogą wskazać na nowe wątki, które warto uwzględnić w ewaluacji. W tej części badania zostaną wykorzystane dwie techniki badawcze: diada w przypadku badania przedstawicieli PARP oraz TDI/Skype w przypadku badania przedstawiciela WPHIiI. Jeżeli z przyczyn niezależnych od Wykonawcy nie będzie możliwości realizacji diady wówczas Zamawiający dopuszcza możliwość realizacji indywidualnego wywiadu pogłębionego (1 IDI z przedstawicielem PARP). Wymogi dotyczące realizacji badań jakościowych zostały opisane w rozdziale IV Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Wykonanie ewaluacji” podpunkt 2.1 „Wymogi dotyczące sposobu realizacji badań jakościowych”. 1.3. Badanie ilościowe na próbie przedsiębiorców uczestniczących w Projekcie Badanie ilościowe będzie miało charakter eksploracyjny. Jego celem będzie udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze wskazane w rozdziale II, pkt. 2 Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Cele szczegółowe ewaluacji”. Podstawowym celem tej części badania ewaluacyjnego będzie przygotowanie ilościowej charakterystyki przedsiębiorstw-uczestników projektu oraz przede wszystkim uzyskanie informacji na temat skali i obszarów zmian jakie zaszły/zachodzą lub mogą zajść w przedsiębiorstwach pod wpływem udziału w Projekcie. Ocenie będzie podlegała jakość, użyteczność oraz efekty zrealizowanych usług szkoleniowo doradczych. Badanie pozwoli również na analizę efektów udziału w Projekcie w zależności od zakresu uczestnictwa w Projekcie, tj. w podziale na przedsiębiorstwa, które wzięły udział wyłącznie w I etapie, wyłącznie w I i II oraz brały udział w III etapie Projektu. Analizie powinny również zostać poddane zarówno motywy przystąpienia do Projektu oraz przyczyny rezygnacji z udziału w II i/lub III rundzie Projektu. Wykonawca zrealizuje badanie z wykorzystaniem techniki CAWI (Computer Assisted Web Interviewing), jednak w celu podniesienia poziomu zwrotu w badaniu, Zamawiający dopuszcza wykorzystanie technik ankietowania telefonicznego (badania CATI – Computer Assisted Telephone Interviewing). Wprowadzenie dodatkowej techniki realizacji badania ilościowego będzie wymagało 12 akceptacji Zamawiającego i będzie możliwe jedynie w sytuacji wystąpienia istotnych problemów w realizacji badania z wykorzystaniem techniki CAWI. Szczegółowe wymogi dotyczące realizacji badania ilościowego, w tym oczekiwanej liczby zrealizowanych wywiadów zostały opisane w rozdziale IV Załącznika 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Wykonanie ewaluacji” podpunkt 2.2 „Wymogi dotyczące sposobu realizacji badań jakościowych” 1.4. Badanie jakościowe na realizowane z ekspertami i mentorami Badanie jakościowe będzie miało charakter eksploracyjny. Jego celem będzie udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze wskazane w rozdziale II, pkt. 2 Załącznika 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Cele szczegółowe ewaluacji”. W badaniu wezmą udział: Ekspert/ci prowadzący szkolenia otwierające, Ekspert/ci prowadzący zajęcia podczas obozów przygotowawczych bootcamp, Mentorzy / eksperci-doradcy stanowiący wsparcie dla przedsiębiorców w III etapie Projektu. Głównym celem tej części badania będzie: zebranie informacji pozwalających na ocenę merytorycznej konstrukcji Projektu oraz ocenę organizacji i realizacji Projektu, w tym ewentualnych problemów, jakie wystąpiły i sposobów radzenia sobie z nimi, uzupełnienie charakterystyki przedsiębiorców, którzy wzięli udział w Projekcie – poziomu profesjonalizacji biznesu, jakości i typów strategii biznesowych dotyczących wejścia na rynek Stanów Zjednoczonych, współpracy (ewentualnych problemów we współpracy) z przedsiębiorcami, którzy wzięli udział w wyjeździe do Stanów Zjednoczonych, poznanie opinii ekspertów i mentorów na temat czynników sukcesu na rynku Stanów Zjednoczonych w kontekście ewentualnej modyfikacji przyszłych działań realizowanych przez instytucje publiczne, których celem byłoby ułatwienie uruchamiania działalności (eksportu, współpracy) na terenie Stanów Zjednoczonych przez polskie przedsiębiorstwa sektora MMSP. W tej części badania zostanie zastosowana technika telefonicznych indywidualnych wywiadów pogłębionych (lub wywiadów pogłębionych za pośrednictwem Skype). Opis sposobu realizacji znajduje się w rozdziale IV Załącznika 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Wykonanie ewaluacji” podpunkt 2.1 „Wymogi dotyczące sposobu realizacji badań jakościowych” 1.5. Badanie jakościowe na próbie przedsiębiorców 13 Badanie jakościowe realizowane na grupie przedsiębiorstw będzie miało charakter eksploracyjny. Jego celem będzie udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze wskazane w rozdziale II, pkt. 2 Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Cele szczegółowe ewaluacji”. Badaniem zostaną objęte dwie grupy przedsiębiorców: uczestnicy I i II etapu Projektu (wzięli udział w szkoleniu otwierającym, oraz obozie przygotowawczym bootcamp) oraz przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w III etapie Projektu (wyjazd do Stanów Zjednoczonych). Zaprojektowane wywiady z przedsiębiorcami odbędą się na dwóch etapach: pierwszym – przed realizacją badania ilościowego – jako uzupełnienie wiedzy na temat konstrukcji, motywów udziału przedsiębiorstw w poszczególnych etapach projektu oraz wiedzy na temat realizacji Projektu. Zakładana liczba 1-2 wywiadów. drugim – po zakończeniu badania ilościowego – jako uzupełnienie wiedzy o użyteczności, jakości uzyskanego wsparcia, pojawiających się trudnościach bądź barierach występujących w trakcie realizacji programu, współpracy z ekspertami, jak również w kontekście pogłębienia wiedzy na temat efektów Projektu w tym m.in. nawiązywania współpracy z amerykańskimi podmiotami (źródła sukcesu, problemy, przyczyny porażki). W tej części badania zostanie zastosowana technika indywidualnych wywiadów pogłębionych (opis sposobu realizacji znajduje się w rozdziale IV Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Wykonanie ewaluacji” podpunkt 2.1 „Wymogi dotyczące sposobu realizacji badań jakościowych”). 2. Wymogi dotyczące sposobu realizacji badań jakościowych i ilościowych. 2.1. Wymogi dotyczące badań jakościowych w zakresie: Narzędzi badawczych Wywiady będą prowadzone na podstawie ustrukturyzowanego scenariusza. Scenariusze powinny być zbudowane z bloków tematycznych (adekwatnych do poszczególnych grup badanych oraz uwzgledniające zagadnienia wskazane w pytaniach badawczych zawartych w rozdziale II, pkt. 2 Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty „Cele szczegółowe ewaluacji” oraz zwierać pytania ułożone zgodnie z logiką „od ogółu do szczegółu”). Pytania zawarte w scenariuszach powinny być poprawne językowo, zrozumiałe dla respondentów (np. nie mogą zawierać skrótów, które wcześniej nie zostały wytłumaczone respondentom, nie mogą również zawierać języka potocznego, itp.). 14 Pytania zawarte w scenariuszach powinny umożliwiać respondentom swobodne wyrażanie swoich opinii, podzielenie się ze swoimi spostrzeżeniami (pytania nie mogą być sugerujące, tj. wymuszające na respondentach określoną wypowiedź). Sposobu realizacji badania Wykonawca skonsultuje z Zamawiającym listę podmiotów, z którymi należy przeprowadzić wywiad. Przed przystąpieniem do realizacji badania jakościowego Wykonawca przedstawi propozycję scenariuszy wywiadów. Każdorazowo scenariusz wywiadu oraz osoba przeprowadzająca wywiad muszą zostać zaakceptowane przez Zamawiającego. Wykonawca zapewni przeszkolenie zespołu realizującego wywiady pogłębione w zakresie specyfiki badania, respondentów oraz zapoznania z narzędziem badawczym. Każdorazowo przed przeprowadzeniem wywiadu Wykonawca dokona umówienia wywiadu w formie telefonicznej, bądź za pomocą poczty elektronicznej. Wszystkie wywiady powinny być rejestrowane w formie audio. Każdorazowo Wykonawca poinformuje respondenta o nagrywaniu wywiadu. W przypadku braku zgody na rejestrację, Wykonawca sporządzi notatki z przebiegu wywiadu. Na prośbę Zamawiającego Wykonawca udostępni nagrania i/lub notatki z przeprowadzonych wywiadów. Przed rozpoczęciem badania moderator-badacz przeprowadzający wywiad musi poinformować respondenta o celach badania, przewidywanej długości realizacji wywiadu zleceniodawcy, sposobie przetwarzania danych, jak również wyjaśnić z jakiego źródła pozyskał informacje kontaktowe do respondenta. Respondent powinien mieć możliwość wyboru czasu i miejsca realizacji wywiadu. Wykonawca zapewni warunki umożliwiające respondentom poufny udział w badaniu, a w szczególności zapewni warunki gwarantujące odpowiednią ilość czasu na udzielenie odpowiedzi oraz brak czynników zakłócających (np. hałas, presja ze strony przełożonych lub współpracowników). Każdorazowo po zakończeniu realizacji badania Wykonawca poinformuje Zamawiającego o zrealizowanym wywiadzie. Z każdego wywiadu Wykonawca przygotuje transkrypcję – która będzie stanowiła załącznik do raportu (który nie będzie podlegał upublicznieniu). W przypadku cytatów, które zostaną wykorzystane w raporcie, a które Wykonawca uzna, że warto 15 odanonimizować, każdorazowo Wykonawca uzyska zgodę respondenta na upublicznienie tzn. publikację pod jego nazwiskiem. Nie dopuszcza się sytuacji, w których osoba prowadząca wywiad ogranicza się jedynie do przeczytania treści pytania i wysłuchania odpowiedzi respondenta. Badacz powinien elastycznie i aktywnie reagować na pojawiające się treści oraz dążyć do pogłębienia informacji pozyskiwanych od respondenta. Sposobu przygotowania transkrypcji Transkrypcje wywiadów z obcokrajowcami muszą być sporządzone w języku angielskim i polskim. Wymagane jest sporządzenie pełnej transkrypcji, tj. spisania wszystkiego, co mówią respondenci oraz badacz. Znak akapitu oznacza, że głos zabiera nowa osoba, tj. wypowiedź jednej osoby powinna się mieścić w jednym akapicie. W sytuacjach, gdy nagranie jest słabej jakości i nie można zrozumieć wypowiadanych treści, to w nawiasie kwadratowym należy zapisać „niezrozumiałe” i wpisać czas nagrania. Istotne dla zrozumienia transkrypcji wydarzenia niewerbalne należy zapisać w nawiasach kwadratowych (np. przerwanie wypowiedzi respondenta przez czynnik zewnętrzny – dzwoni telefon i respondent odbiera, ktoś wchodzi do pokoju, w którym prowadzony jest wywiad i zaczyna rozmowę z respondentem; inne czynniki - śmiech, dłuższa pauza). Wypowiedź respondenta zaczynamy od symbolu R (w przypadku diady R1, R2). Wypowiedź badacza zaczynamy od symbolu B. Fragment poprawnej transkrypcji B: Czy napotkaliście Państwo trudności składając wniosek o dofinansowanie? R: Nie, raczej nie było trudności. B: Czyli proces aplikowania o dofinansowanie można nazwać bezproblemowym, zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym? R: Tak, [kilka sekund ciszy] chociaż teraz sobie przypominam, że mieliśmy taki mały problem ze zrozumieniem [dzwoni telefon, respondent rozmawia przez telefon]… Przepraszam, musiałam coś skonsultować. Ale wracając do tematu, był problem ze zrozumieniem instrukcji dotyczącej opisu wskaźników rezultatu. B: A co było w tej instrukcji dla Państwa niezrozumiałe? R: [niezrozumiałe 10:32]… i jeszcze nie byliśmy pewni, co do jednego elementu, ale wie Pan, ja chyba mocno zmęczona byłam, że tego nie rozumiałam [śmiech]. 16 Transkrypcje powinny być opisane w sposób umożliwiający identyfikację respondenta (bez imienia i nazwiska, wyłącznie przynależność do określonej grupy respondentów, np. przedsiębiorca uczestnik bootcamp, przedsiębiorca uczestnik Obozu Przygotowawczego, ekspert krajowy, ekspert zagraniczny, itp.). 2.2. Wymogi dotyczące badań ilościowych Wymogi dotyczące próby badania Badaniem zostaną objęte wszystkie firmy (badanie populacyjne). Wymagany minimalny response rate wynosi 67%. Łącznie w projekcie wzięły udział 72 firmy (w pierwszej rundzie łącznie wzięło udział 46 firm, a w drugiej - 26 firm) z czego: w pierwszym etapie – szkolenia dla przedsiębiorców wzięły udział 72 firmy, w drugim etapie – obozy przygotowawcze (bootcamp) wzięło udział 60 firm, w trzecim etapie – obozy akceleracyjne wzięło udział 36 firm. Wymogi dotyczące realizacja badania terenowego Przed przystąpieniem do realizacji badania ilościowego Wykonawca: przedstawi propozycję narzędzi, które muszą zostać zaakceptowane przez Zamawiającego, przedstawi skład zespołu, który będzie odpowiedzialny za realizację badania, przeprowadzi pilotaż narzędzi (minimum 5 wywiadów) oraz przedstawi Zamawiającemu do akceptacji propozycje zmian które należy wprowadzić do ankiety, udostępnieni respondentom badania CAWI kontakt telefoniczny i e-mailowy w celu zgłaszania zagadnień związanych z uczestnictwem w ankietowaniu, stworzy stanowisko help-desk mające za zadanie obsługę zagadnień zgłaszanych przez respondentów – kontakt telefoniczny ze stanowiskiem help-desk zostanie zapewniony w trakcie realizacji każdej edycji ankietowania, przynajmniej w dni robocze, w godzinach 9.00-17.00, przygotuje propozycję listu przewodniego – skierowanego respondentów oraz informacji o badaniu którą Zamawiający umieści na stronie internetowej PARP. Wszystkie ww. materiały będą podlegać akceptacji Zamawiającego, w przypadku uruchomienia badania na próbie przedsiębiorstw realizowanego techniką CATI - Wykonawca przygotuje skrypt do realizacji badania, przeprowadzi testy zgodności pytań z kwestionariuszem CAWI oraz przeprowadzi szkolenie ankieterów. Ponadto Wykonawca: zapewni odpowiednią kontrolę jakości realizowanego badania, 17 przeprowadzi przynajmniej trzy monity - w przypadku badań realizowanych techniką CAWI, co najmniej pięć prób kontaktu w przypadku uruchomienia badania z zastosowaniem techniki CATI, po zakończeniu każdego dnia ankietowania przekazywał będzie Zamawiającemu informację dotyczącą postępów realizacji próby oraz ankieterów realizujących wywiady w danym dniu badania, po zakończeniu realizacji badania ilościowego Wykonawca przekaże Zamawiającemu raport pokontrolny zawierający informacje: o czasie, zakresie i metodach kontroli oraz zbiorcze statystyki dotyczące przeprowadzonej kontroli (w tym: liczbę skontrolowanych wywiadów oraz ankieterów, liczbę wykrytych nieprawidłowości itp.), dotyczące procesu realizacji m.in.: stopień realizacji próby, opis kluczowych zagadnień i zdarzeń, statystyki dotyczące nieskutecznych prób przeprowadzenia wywiadu wraz ze sprawdzeniem wewnętrznej zgodności danych. po zakończeniu realizacji badania ilościowego Wykonawca przygotuje bazy danych, w tym również przeprowadzi tzw. „czyszczenie” danych - zmienne zostaną przekształcone w ten sposób, aby spełniały one wymóg spójności logicznej i zgodności z kwestionariuszami. Wymogi dotyczące narzędzia badawczego do badania realizowanego techniką CAWI Narzędzie będzie umożliwiać przeprowadzenie badania zgodnie z logiką ankiety. W szczególności narzędzie CAWI będzie miało: możliwość zadawania pytań otwartych, w których odpowiedź respondenta udzielana jest poprzez wpisanie tekstu w pole tekstowe; w pytaniach otwartych powinna istnieć możliwość ograniczenia długości wpisywanego tekstu, określenia dozwolonego typu tekstu (np. tylko cyfry, liczby wg przedziału, itp.), dozwolonych znaków lub wprowadzenia innych tego typu zabezpieczeń, zaproponowanych przez Wykonawcę lub Zamawiającego, możliwość zadawania pytań wielokrotnego wyboru (check box), możliwość zadawania pytań jednokrotnego wyboru (radio buttons), możliwość zadawania pytań w formie rozwijanego menu z odpowiedziami (wybór odpowiedzi z listy), możliwość wykorzystywania filtrów, pozwalających na przechodzenie pomiędzy pytaniami ankiety; filtry te powinny kontrolować (umożliwiać lub uniemożliwiać) dostęp respondenta do określonych pytań w zależności od jego odpowiedzi we wcześniejszych 18 pytaniach lub kontrolować dostęp do informacji dotyczących respondenta, zawartych w bazach danych przekazanych Wykonawcy przez Zamawiającego, możliwość wykorzystania filtrów logicznych, które w trakcie wypełniania ankiety będą umożliwiały sytuację, w której wybór przez respondenta jednej lub więcej odpowiedzi wyklucza pozostałe, możliwość nie pokazywania/wyświetlania tych pytań i odpowiedzi, do których respondent nie będzie mieć dostępu, możliwość wymuszania od respondenta odpowiedzi na zadane pytanie (brak udzielenia odpowiedzi na bieżące pytanie, powinien skutkować brakiem dostępu do następnego pytania), możliwość informowania respondenta o niewypełnionych polach odpowiedzi w danym pytaniu oraz o ogólnej liczbie wypełnionych pytań i ilości pozostałej do wypełnienia, możliwość losowego rotowania kolejności wyświetlanych odpowiedzi (kafeterii) w ramach pojedynczego pytania oraz kolejności określonych pytań w formularzu ankiety, możliwość inwersji odpowiedzi, czyli wyświetlenie odpowiedzi w pytaniu w odwrotnej kolejności. Wykonawca przygotowując narzędzie badawcze powinien uwzględnić fakt, że Zamawiający dopuszcza (w uzasadnionych sytuacjach) realizację badania ilościowego przy wykorzystaniu techniki CATI. Dlatego sposób konstrukcji ankiety CAWI (jej pytań) powinien umożliwiać jej adaptacje do CATI (zapewnienie porównywalności wyników pomiaru). Wymogi techniczne Aplikacja powinna umożliwiać administratorom narzędzia CAWI/CATI po stronie Wykonawcy: zmianę treści pytań, generowanie raportów ze stanu realizacji próby, zawierających statystyki wypełnionych formularzy ankiet, informacji o zalogowaniu się bądź nie zalogowaniu się respondenta na stronę z formularzem ankiety, częściowo wypełnionych ankiet, podgląd i edycję (modyfikację) danych zgromadzonych w bazie badania, podgląd i eksport (w formacie MS Word lub PDF) treści ankiety (zarówno wzoru czystego / niewypełnionego formularza ankiety, jak również ankiety wypełnionej lub będącej w trakcie wypełniania przez danego respondenta), eksport danych z badania razem z etykietami (Zamawiający otrzyma od Wykonawcy bazy w formacie xls lub sav), 19 importowanie danych z baz dostarczonych przez Zamawiającego w formacie xls lub txt lub w innym formacie zaproponowanym przez Zamawiającego i zaakceptowany przez Wykonawcę. Wygląd aplikacji przejrzysty i czytelny dla respondentów, komponować się będzie pod względem kolorystycznym i wizualnym z następującymi logotypami: Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, na lata 2007-2013, odpowiednie logotypy Zamawiający udostępni Wykonawcy po podpisaniu umowy. Wymagania systemowe Narzędzie CAWI musi umożliwiać respondentom poprawną pracę z ankietą: na komputerze klasy PC wyposażonym procesor Intel Pentium IV, 1,5 GHz, lub innym o podobnych parametrach 256 pamięci RAM, pod systemami operacyjnymi Windows w wersji min 2000 (SP4), GNU/Linux karnel min. 2.4, Mac OS X min 10.4, V. pod przeglądarkami: Internet Explorer, Mozzilla Firefox, Opera. DOSTĘPNOŚĆ MATERIAŁÓW I DANYCH W ramach umowy Zamawiający przekaże do dyspozycji Wykonawcy dane, które mają umożliwić mu realizację badania: Wniosek o dofinansowanie realizacji Projektu oraz sprawozdania z realizacji Projektu (kwartalne i roczne), Wnioski o przystąpienie do projektu na III etapie, karty ocen wniosków, Fiszki projektowe Polskie Mosty Technologiczne PO IR, Operat badawczy, zawierający listę firm, które wzięły udział w Projekcie. Liczba firma wynosi 72, Operat badawczy, zawierający listę ekspertów biorących udział w Projekcie oraz osób odpowiedzialnych za realizację Projektu, Operat badawczy zawierający listę mentorów (46 osób). Wykonawca wykorzysta również dokumenty dostępne na stronie www.mostkrzemowy.parp.gov.pl/. Zamawiający przewiduje również możliwość przekazania Wykonawcy dodatkowych danych i informacji, powiązanych bezpośrednio z analizowanym Projektem. Zadaniem Wykonawcy będzie ich 20 uwzględnienie w badaniu na poziomie przedstawianych wniosków i rekomendacji. Poniżej przedstawiono listę minimum materiałów źródłowych (poza wskazanymi powyżej) do wykorzystania w trakcie ewaluacji: 1) POIG, Uszczegółowienie POIG (wszystkie nowelizacje), Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie udzielania przez PARP pomocy finansowej w ramach POIG 2007-2013 (wszystkie nowelizacje) i inne dokumenty programowe ze strony www.poig.gov.pl; 2) POIR, Uszczegółowienie POIR (wszystkie nowelizacje), Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie udzielania przez PARP pomocy finansowej w ramach POIR 2014 - 2020 (wszystkie nowelizacje) i inne dokumenty programowe ze strony www.poir.gov.pl/ VI. RAPORT METODOLOGICZNY Raport metodologiczny będzie zawierał minimum następujące elementy: 1) szczegółowy opis metodologii ewaluacji; 2) wstępne wnioski z analizy danych zastanych; 3) opis logiki interwencji i założenia Projektu; 4) narzędzia badawcze przypisane dla każdej z grup badanych podmiotów: a) kwestionariusz do badania ilościowego ( realizowanego techniką CAWI) na grupie przedsiębiorstw uczestniczących w I, II oraz III etapie projektu, b) scenariusz wywiadu z przedstawicielem/ami PARP, c) scenariusz wywiadu z przedstawicielem/ami WPHiI, d) scenariusz wywiadu z ekspertem/ami prowadzących szkolenia otwierające, e) scenariusz wywiadu z ekspertem/ami prowadzącymi zajęcia podczas obozów przygotowawczych bootcamp, f) scenariusz wywiadu z mentorami/ekspertami – doradcami, g) scenariusz wywiadu z przedsiębiorców, którzy wzięli udział w I i II etapie Projektu, h) scenariusz wywiadu z przedsiębiorców, którzy wzięli udział w III etapie Projektu; 5) propozycję aranżacji badania realizowanego techniką jakościową i techniką ilościową; 6) propozycję informacji o realizacji projektu do umieszczenia na stronie internetowej PARP, która powinna zawierać przynajmniej takie informacje jak: cele badania, termin jego realizacji, zasady prowadzenia badania, w tym zachowania poufności danych; 7) listę publikacji i materiałów, która zostanie wykorzystana w badaniu; 8) propozycję struktury raportu końcowego; 21 9) szczegółowy harmonogram prac w ramach badania; 10) przypisanie prac oraz odpowiedzialności do poszczególnych członków zespołu badawczego; 11) listę osób (badaczy) odpowiedzialnych z prowadzenie badań jakościowych. Osoby te powinny charakteryzować się doświadczeniem w prowadzeniu wywiadów pogłębionych z przedsiębiorcami (co najmniej 20 zrealizowanych IDI z przedsiębiorcami). W przypadku osób prowadzących wywiady w języku angielskim wymagana jest bardzo dobra znajomość języka angielskiego oraz doświadczenie w postaci zrealizowanie co najmniej 10 IDI/TDI/Skype w języku angielskim; 12) propozycję włączenia do zespołu badawczego eksperta ds. internacjonalizacji przedsiębiorstw, który w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert był autorem lub współautorem co najmniej trzech wydanych publikacji (książek lub artykułów) poświęconych problematyce działalności polskich eksporterów lub umiędzynarodowienia działalności polskich przedsiębiorstw. Rolą eksperta w badaniu ma być wsparcie zespołu badawczego w zakresie formułowania wniosków i rekomendacji dotyczących przyszłych działań mających na celu wsparcie polskich przedsiębiorstw w wejściu na rynki międzynarodowe. Raport metodologiczny zostanie przygotowany zgodnie z poniższymi wytycznymi: raport będzie przygotowany w języku polskim; raport powinien zostać przygotowany zgodnie z Zasadami wizualizacji PARP oraz Zasadami promocji projektów w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. VII. PRZYGOTOWANIE RAPORTU KOŃCOWEGO Wykonawca przygotuje raport końcowy omawiający wyniki badań opisanych w rozdziale IV, pkt. 1.1 1.5 Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty. Opracowany przez Wykonawcę raport: syntetycznie, przekrojowo i w sposób problemowy omówi otrzymane wyniki badań, przy czym nie może on sprowadzać się do zreferowania (streszczenia) uzyskanych danych i odpowiedzi respondentów, ma odpowiadać na cele niniejszej ewaluacji w tym udzielić szczegółowych odpowiedzi na pytania badacze zawarte w II pkt. 2.A-E Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty, musi zawierać wnioski i rekomendacje (odpowiadające na zadane pytania ewaluacyjne zawarte w rozdziale. II Załącznika nr 3 do Zaproszenia do złożenia oferty), przy czym rekomendacje z ewaluacji muszą zostać przedstawione w formie pozwalającej na bezpośrednie operacyjne zastosowanie, tzn. w formie propozycji konkretnych decyzji w ramach Tabeli Rekomendacji4 4 Zintegrowanego Systemu Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami (dostępny pod adresem internetowym: http://www.ewaluacja.gov.pl/Dokumenty_ewaluacyjne/Documents/20.02.2012.rar z dnia 30 kwietnia 2015 r.). 22 oraz powinna zostać dokonana ich priorytetyzacja. Rekomendacje muszą zawierać analizę możliwości ich wprowadzenia w życie, w szczególności proponowanych zmian aktów prawnych, wytycznych, instrukcji i regulaminów, jak również propozycji zmian organizacyjnych czy instytucjonalnych systemu wdrażania, powinien zawierać nie więcej niż 100 stron maszynopisu (tj. 1800 znaków na stronę) oraz streszczenie (nie więcej niż 5 stron), będzie przygotowany w języku polskim. W raporcie Wykonawca powinien zamieścić logo Unii Europejskiej i Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz informację, że raport powstał w ramach projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, zgodnie z zasadami wizualizacji, na które wskazuje wzór umowy (Załącznik nr 2 do Zaproszenia do złożenia oferty). Wykonawca dostarczy raport w wersji elektronicznej (CD, DVD lub nośniku typu pendrive) oraz w wersji papierowej w trzech kolorowych egzemplarzach. Do raportu końcowego będą dołączone aneksy, tworzone przez Wykonawcę na bieżąco w toku realizacji niniejszego Zamówienia, w tym m.in.: szczegółowy opis metodologii zastosowanej w ewaluacji; lista dokumentów, publikacji i innych materiałów źródłowych, wykorzystanych przy ewaluacji; wykorzystane narzędzia badawcze; wyniki ilościowej analizy treści; zbiory danych do badania ilościowego realizowanego na przedsiębiorstwach; transkrypcje wywiadów5 wraz z kodowaniem; wyodrębnione wypowiedzi respondentów, które stanowiły podstawę do formułowania wniosków przez Wykonawcę6, wypowiedzi te będą pogrupowane w rozdziały odpowiadające ich wykorzystaniu w raporcie końcowym7. końcowa prezentacja wyników w polskiej wersji językowej. 5 Zamawiający zastrzega sobie prawo do przeglądu (odsłuchu) zarejestrowanych wywiadów IDI/TDI zrealizowanych przez Wykonawcę w ramach zamówienia. W związku z powyższym Wykonawca powinien również w odpowiedni sposób zabezpieczyć nagrania z przeprowadzonych wywiadów (anonimizacja respondentów, archiwizacja zebranego materiału). 6 Aneks będzie miał strukturę odpowiadającą strukturze raportu końcowego. W każdym rozdziale zostaną umieszczone wypowiedzi respondentów ilustrujące/uzasadniające treść poszczególnych rozdziałów raportu końcowego. 7 Przykładowo jeżeli w raporcie końcowym dane pozyskane w trakcie wywiadów jakościowych posłużą do formułowania wniosków w rozdziałach X, Y, Z, wówczas aneks powinien mieć również te rozdziały, z tym że będą się w nich znajdować wyłącznie wypowiedzi, które posłużyły do formułowania wniosków w raporcie końcowym. Wypowiedzi te powinny być dodatkowe opisane, zgodnie z ich treścią, np. "pozytywne opinie o projekcie", "propozycje zmian w kolejnych projektach". 23 Wykonawca przedstawi wyniki ewaluacji w formie publicznej prezentacji multimedialnej (w języku polskim) nie więcej niż na jednym spotkaniu zorganizowanym przez Zamawiającego (lub inną instytucję), np. w siedzibie PARP, na posiedzeniu Komitetu Monitorującego PO IG lub PO IR, na forum Krajowej Jednostki Ewaluacji, we wskazanym przez Zamawiającego terminie. Odpowiednie zasoby techniczno-organizacyjne na potrzeby ww. publicznej prezentacji zostaną zapewnione przez organizatora spotkania (m.in. sala, sprzęt multimedialny, itp.). VIII. HARMONOGRAM Wykonawca wykona zamówienie do dnia 10 grudnia 2015 r., zachowując następujące ramy czasowe: a. Wykonawca przedstawi Harmonogram realizacji zamówienia (w formie wykresu GANTTA) w terminie 4 dni od dnia podpisania umowy. Po przedłożeniu przez Wykonawcę Harmonogramu, Zamawiający będzie mógł zgłosić poprawki w terminie 2 dni od jego otrzymania. W terminie 2 dni od dnia otrzymania uwag od Zamawiającego, Wykonawca jest zobowiązany do ich uwzględnienia. b. W Harmonogramie przedstawiony zostanie podział obowiązków pomiędzy poszczególnych ekspertów oraz podane zostaną również dane kontaktowe do każdego z ekspertów (bezpośredni adres e-mail i telefon). c. Poniżej Zamawiający określił kamienie milowe projektu wraz z granicznym terminem ich realizacji: i. Spotkanie otwierające – w terminie do 1 tygodnia od dnia zawarcia umowy, ii. Przekazanie raportu metodologicznego – w terminie do 2 tygodni od dnia zawarcia umowy, iii. Spotkania zespołu badawczego z Zamawiającym podsumowujące poszczególne etapy realizacji badania – co najmniej 1 w toku realizacji badania, iv. Przekazanie wersji wstępnej raportu końcowego – w nieprzekraczalnym terminie do 26 listopada 2015 r., v. Przekazanie prezentacji wyników badania – w nieprzekraczalnym terminie do 10 grudnia 2015 r. d. Każdorazowo, po przedłożeniu przez Wykonawcę raportu, Zamawiający może zgłosić poprawki w terminie do 7 dni od jego otrzymania. W terminie do 7 dni od dnia otrzymania uwag od Zamawiającego, Wykonawca jest zobowiązany do ich uwzględnienia. Brak uwzględniania uwag Zamawiającego w tym terminie, skutkować będzie nałożeniem kary umownej. 24 e. Zamawiający ma prawo do żądania od Wykonawcy, na każdym etapie realizacji zamówienia informacji i wyjaśnień związanych z przebiegiem realizacji zamówienia i osiąganymi rezultatami. f. W przypadku raportu końcowego, będzie mógł on zostać zaakceptowany przez Zamawiającego nie wcześniej niż po pierwszej publicznej prezentacji wyników, dokonanej przez Wykonawcę. W ciągu 3 dni od tej prezentacji, Zamawiający zgłosi ewentualne dodatkowe uwagi do raportu. Wykonawca w ciągu 3 dni od dnia prezentacji uwzględni uwagi do raportu zgłoszone przez Zamawiającego po prezentacji oraz inne uwagi zgłoszone w trakcie prezentacji. Po akceptacji przez Zamawianego wersji elektronicznej raportu końcowego wraz z aneksami (przekazanego przez Wykonawcę pocztą elektroniczną), Wykonawca niezwłocznie dostarczy Zamawiającemu ww. opracowania na nośniku elektronicznym (CD, DVD lub pamięć typu pendrive – dot. raportu końcowego wraz z aneksami) oraz w trzech drukowanych, kolorowych (full color) egzemplarzach (dotyczy raportu końcowego bez aneksów). 25 Załącznik 3.1 Powiązanie pytań badawczych z metodami i technikami badań, określonymi w minimum metodologicznym (pogrubioną czcionką zaznaczono podstawową metodę/technikę). PYTANIA BADAWCZE Desk research Eksploracyjne badanie jakościowe z przedstawicielami PARP oraz przedstawicielem WPHiI Badanie ilościowe na próbie przedsiębiorców uczestniczących w Projekcie Badanie jakościowe na próbie ekspertów (wykładowców w ramach I, II etapu Projektu) i mentorów. Badanie jakościowe na próbie przedsiębiorców (uczestnicy I i II etapu Projektu oraz uczestnicy wszystkich etapów Projektu) X X X A. Ocena stopnia realizacji celów projektu, w tym osiągnięcia wskaźników rezultatu i produktu 1. Czy osiągnięto założone cele projektu oraz wartości towarzyszących im wskaźników (rezultatu i produktu), a jeżeli nie, to które cele projektu oraz wartości wskaźników nie zostały osiągnięte i dlaczego? X X B. Odtworzenie teorii Projektu - czy konstrukcja projektu (założenia, zasoby, sposób realizacji, itp.) umożliwiały osiągnięcie zakładanych celów projektu? 1. Czy Projekt został zaplanowany w sposób umożliwiający osiągnięcie zakładanych celów, tj. rozwoju polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa, zwiększaniu udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, X X X X X ułatwianiu przedsiębiorcom dostępu do kompleksowych, wysokiej jakości usług w zakresie internacjonalizacji działalności gospodarczej, promocji Polski jako miejsca realizacji inwestycji wśród 1 wiodących amerykańskich firm z branż nowych technologii reprezentowanych w Dolinie Krzemowej oraz Zatoki San Francisco. 2. Czy zaplanowane zasoby zapewniały możliwość realizacji celów projektu oraz osiągnięcie wartości wskaźników? 3. X X X X X X X X X X Jak wyglądała realizacja projektu? Czy napotkano na jakieś problemy, a jeżeli tak to czego one dotyczyły, z czego wynikały, na jakim etapie występowały i jak sobie z nimi radzono? Obszary tematyczne analizy: uwarunkowania prawne w ramach, których poruszali się realizatorzy projektu, środki finansowe, w tym ich alokacja na poszczególne działania, komunikacja marketingowa i rekrutacja w tym: działania związane z pozyskaniem i współpracą z ekspertami, mentorami (polskimi i zagranicznymi) działania związane z rekrutacją przedsiębiorstw do udziału w programie, ocena pracy ekspertów i mentorów (polskich i zagranicznych), 2 ocena współpracy pomiędzy ekspertami i przedsiębiorcami oraz koordynatorami projektu. 4. Jaka kształtowała się struktura beneficjentów pod względem reprezentowanych przez nich: typów branż wysokich technologii (informatyka, teleinformatyka, ICT, nanotechnologie, biotechnologie, technologie środowiskowe, aeronautyka i technologie kosmiczne, inteligentne budownictwo, produkcja sprzętu medycznego oraz X X X X X X X X X farmaceutyków), wielkości przedsiębiorstwa, stażu rynkowego (wiek firmy), udziału eksportu w całkowitej sprzedaży, lokalizacji, formy prawnej, itp.? C. Ocena wpływu realizacji projektu 1. Skąd beneficjenci czerpali wiedzę o projekcie (skuteczność poszczególnych kanałów komunikacji marketingowej wykorzystywanych na etapie rekrutacji)? oraz co zdecydowało o przystąpieniu do projektu? 2. Czy przed przystąpieniem do Projektu beneficjenci posiadali doświadczenie w korzystaniu ze środków unijnych, a jeżeli tak to z jakiego wsparcia korzystali i jak często (z jakich Programów korzystali, w jakim celu, ile projektów współfinansowanych ze środków unijnych zrealizowali)? 3 3. Czy na etapie aplikowania do projektu wystąpiły jakieś trudności, jeżeli tak to jakie? Czy wniosek był składany samodzielnie, czy korzystano ze wsparcia innych podmiotów (osoby fizyczne / osoby prawne) i jak X X X X X X X X X X X X X X X X oceniają współpracę z tymi podmiotami? 4. Czy wystąpiły jakieś trudności na I, II lub III etapie udziału w projekcie, a jeżeli tak to jakie? Na ile stwierdzone trudności były konsekwencją systemu realizacji projektu (np. zbyt małe finansowanie, zbyt rygorystyczna ocena wniosków), a na ile leżały po stronie przedsiębiorców (bariery merytoryczne, finansowe, wystąpienie zdarzeń, których nie przewidziano na etapie składania wniosku o udział w Projekcie itp.)? 5. Jak przedsiębiorcy oceniają udział w poszczególnych etapach projektu oraz współpracę z mentorami/ekspertami? Jak współpracę z przedsiębiorcami oceniają mentorzy i eksperci? D. Ocena wpływu realizacji projektu na beneficjentów (w jakim obszarze zaszły zmiany, jaki był ich charakter, itp.); 1. Czy/jak udział przedsiębiorstw w poszczególnych komponentach (etapach) projektu wpłynął na działalność gospodarczą i funkcjonowanie firmy? W ilu przedsiębiorstwach uczestniczących w Projekcie doszło do zmian (np. w systemie zarządzania, marketingu, sprzedaży, produkcie/usłudze)? Na czym polegają te zmiany? Czy zmiany te można obserwować zarówno wśród firm, które brały udział we wszystkich etapach Projektu, jak również wśród firm, które brały udział jedynie w I lub I i II etapie Projektu? 4 2. W jakich obszarach (branża, produkt/usługa) doszło do zawarcia umowy z amerykańskimi partnerami? Na jaki typ współpracy decydowały się przedsiębiorstwa (import, eksport, transfer technologii, wspólne badania, joint-venture i inne)? Jaki typ przedsiębiorstw reprezentują firmy X X X X X X X X X X X X partnerskie (branża, wielkość, długość działania na rynku)? 3. Czy liczba podpisanych umów o współpracy z amerykańskimi partnerami może się zmienić w najbliższym czasie (sytuacje, w których w ramach projektu nie doszło do podpisania umowy, ale toczą się w tej sprawie rozmowy)? W jakich obszarach (branża, produkt/usługa) może dojść do zawarcia umów o współpracy i jakiego typu ma to być współpraca (import, eksport, transfer technologii, wspólne badania, joint-venture i inne)? 4. Czy mimo braku zawarcia umowy z amerykańskimi partnerami udało się nawiązać nieformalne kontakty z amerykańskimi partnerami? Jeżeli tak, to z kim (branża, wielkość, długość działania na rynku) i czego dotyczą te kontakty (np. wymiana doświadczeń, niesformalizowana współpraca biznesowa – planowanie przyszłych przedsięwzięć, itp.)? 5. Jakie są pierwsze efekty nawiązanej współpracy między beneficjentami i amerykańskimi partnerami (niezależnie od tego, czy współpraca ma charakter formalny czy nieformalny)? Czy współpraca będzie kontynuowana, a jeżeli tak, to czy zmieni się jej zakres? Jeżeli współpraca nie będzie kontynuowana, to z jakich przyczyn? 5 6. Czy przedsiębiorcy chcieliby wziąć udział w przyszłych projektach o charakterze podobnym do Polskiego Mostu Krzemowego, a jeżeli tak, to X X jakie rynki docelowe ich interesują? E. Wypracowanie zaleceń dla podobnych projektów w ramach PO IR 2014 – 2020 oraz innych programów operacyjnych na lata 2014 - 2020 1. Jakie zmiany należałoby wprowadzić w przyszłych działaniach (Polskie Mosty Technologiczne PO IR) wspierających umiędzynarodowienie i innowacyjność polskich przedsiębiorstw, w tym: zmiany w zakresie grupy docelowej (np. poszerzenie o inne branże, ograniczenia dostępu w zależności od wielkości firmy, od jej wieku), zmiany w zakresie kryteriów oceny projektów, zmiany w zakresie systemu promocji projektu (jakie narzędzia marketingowe należy wykorzystywać, jak je różnicować w zależności od typu adresata przekazu X X X X X informacyjnego?), zawartość merytoryczna (czy instrumenty wsparcia o ww. zakresie powinny bazować na zbliżonym/różniącym się programie merytorycznym tj. tematyce i zakresie szkolenia, konstrukcji obozu przygotowawczego (bootcamp) oraz programu akceleracyjnego)? organizacja Projektu (np. czy powinien zostać zachowany schemat organizacji Projektu, co należałoby zmienić np. czas trwania poszczególnych etapów lub uzupełnić program o 6 dodatkowe elementy itp.) środki finansowe i reguły ich wydatkowania – czy zmianie powinna ulec wartość i zakres (np. poszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych) pomocy, z której mogło skorzystać przedsiębiorstwo? 2. Czy na podstawie doświadczeń wynikających z realizacji Projektu możemy wyodrębnić dobre praktyki, które mogą ułatwić wejście na X X X X X rynek Doliny Krzemowej innym polskim firmom? 7 Załącznik 3.2. Wzór Tabeli wdrażania rekomendacji Tabela wdrażania rekomendacji Część A - rekomendacje operacyjne Lp. Tytuł raportu Wniosek (strona w raporcie) Rekomendacja (strona w raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Status: Stan wdrożenia Termin realizacji Rekomendacja (strona w raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Status: Stan wdrożenia Termin realizacji Rekomendacja (strona w raporcie) Adresat rekomendacji Sposób wdrożenia Status: Stan wdrożenia Termin realizacji Część B - rekomendacje kluczowe Lp. Tytuł raportu Wniosek (strona w raporcie) Część C - rekomendacje horyzontalne Lp. Tytuł raportu Wniosek (strona w raporcie) Wniosek – wniosek, na podstawie którego sformułowana została rekomendacja, powinien być zwięzły i jednoznaczny. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. Rekomendacja – podobnie jak wniosek powinna być zwięzła i jednoznaczna. Konieczne jest wskazanie odpowiedniej strony lub stron w raporcie końcowym z badania. Adresat rekomendacji – instytucja (instytucje) odpowiedzialna (odpowiedzialne) za wdrożenie rekomendacji. Sposób wdrożenia – syntetyczne przedstawienie sposobu wdrożenia rekomendacji. Stan wdrożenia - należy wybrać jedną z poniższych opcji: rekomendacja wdrożona w całości, rekomendacja w części wdrożona, rekomendacja do wdrożenia w całości, rekomendacja w części do wdrożenia, rekomendacja odrzucona. Termin realizacji – planowana (lub faktyczna) data wdrożenia rekomendacji (w kwartałach). Część A nie podlega monitorowaniu przez KJO. Część B uzupełniana jest przy przesłaniu rekomendacji do KJO oraz na etapie późniejszym, podczas procesu wdrażania rekomendacji z części B. Część C uzupełniana jest tylko w przypadku, gdy proponowane są rekomendacje horyzontalne i przesyłana jest do KJO jednorazowo, po zakończeniu badania. 8