tutaj

PROCESY POZNAWCZE- ĆWICZENIA
Autor programu
Dr Aleksandra Jasielska
Rok
2
Semestr
3
Liczba godzin
30 godz. ćwiczeń
Forma zaliczenia
Zaliczenie pisemne w formie testu
Prowadzący
mgr Marta Andrałojć, mgr Łuksz Budzicz, mgr Lech Kaczmarek
Wymagania wstępne
brak
Status przedmiotu w programie
studiów
obligatoryjny
Założenia i cele:
Celem ćwczeń jest prezentacja praktyczna podstawowych paradygmatów badawczych dotyczących procesów
poznawczych i dostarczenie zintegrowanej wiedzy teoretycznej ilustrowanej badaniami na temat poznawczego
funkcjonowania człowieka. Dzięki czemu student będzie stosował i upowszechniał zasadę ścisłego, opartego na danych
empirycznych interpretowania zjawisk i procesów poznawczych w pracy badawczej i działaniach praktycznych. Będzie
także potrafił interpretować uzyskane wyniki w kategoriach mechanizmu ogólnego i różnic indywidualnych oraz
koncepcyjne opracować i zaprojektować proste eksperymenty z dziedziny procesów przetwarzania informacji. W
trakcie zajęć student będzie przestrzegał zasad etyki zawodowej ze szczególny naciskiem na postawę psychologabadacza
Treści programowe:
Ćwiczenia1.
Temat: Metody badawcze psychologii poznawczej
Przegląd metod badających zjawska poznawcze. Słabe i mocne strony kontrolowanych eksperymentów
laboratoryjnych, badań psychobiologicznych, technik samoopisowych, studium przypadku, obserwacji
naturalistycznych i symulacji komputerowych. Eksperyment jako podstawowa metoda badawcza stosowana w
psychologii poznawczej. Operacjonalizacja zmiennych. Czas reakcji i liczba błędów jako wyznaczniki sprawności
procesów przetwarzania informacji. Formułowanie i falsyfikacja hipotez badawczych.
Ćwiczenia2.
Temat: Opis rejestru sensorycznego
Charakterystyka magazynów pamięci sensorycznej. Eksperymenty Sperlinga nad magazynem informacji ikonicznej.
Badania Crowforda nad magazynem informacji echoicznej. Sprawozdanie częściowe a sprawozdanie całkowite,
maskowanie wsteczne.
Ćwiczenia3.
Temat: Badania nad reprezentacjami wybrażeniowymi
Stanowisko obrazowe w polemice na temat istoty i formy wyobrażeń. Eksperyment Sheparda i Metzler nad rotacjami
mentalnymi. Skaninng umysłowy: efekt wielkości, złożoności, odległości. Selektywna interferencja. Hipoteza
funkcjonalnej ekwiwalencji percepcjii i wyobraźni. Krytyka stanowiska obrazowego.
Ćwiczenia4.
Temat: Efekt interferencji
Charakterystyka uwagi selektywnej. Badanie efektu interferencji za pomocą klasycznego zadania Stroopa. Interpretacja
danych w kategoriach procesów automatycznych i kontrolowanych. Zależność efektu Stroopa od zdolności czytania.
Facylitacja, automatyzacja, kontrola poznawcza
Ćwiczenia5.
Temat: Przeszukiwanie pamięci krótkotrwałej
Sposoby wydobywania informacji z pamięci krótkotrwałej. Badanie charakterystyki pamięci krótkotrwałej zadaniem
Sternberga. Zależność procesu przechowywania danych w pamięci krótkotrwałej od wielkości zestawu. Przeszukiwanie
seryjne, równoległe, wyczerpujące, samokończące się.
Ćwiczenia6.
Temat: Odrębność pamięci krótko- i długotrwałej
Dowody przemawające za magazynowym modelem pamięci. Krzywa pozycyjna w zadaniu dwóch komponentów
Glanzera i Cunitza. Efekt pierwszeństwa i efekt świeżości. Powtarzanie podtrzymujące i wypracowujące. Strategie
kodowania. Amnezja.
Ćwiczenia7.
Temat: Procesy pamięciowe
Wpływ kontekstu na kodowanie i wydobywanie. Efekt specyfczności kodowania w eksperymencie Tulvinga i
Thomsona. Rola kontekstu wewnętrznego i zewnętrznego oraz wskazówek wydobycia. Pomoce mnemoniczne a
mnemotechniki.
Ćwiczenia8.
Temat: Teoria poziomów przetwarzania
Procesualne ujęcie pamięci. Operacjonalizacja poziomów przetwarzania w eksperymencie Craika i Lockharta i
eksperymencie Rogersa, Kuplera i Kirke. Koncepcja głębokości przetwarzania. Ocena modelu poziomów
przetwarzania. Elaboracja. Efekt autoreferencji.
Ćwiczenia9.
Temat: Rozumowanie dedukcyjne
Rozumowanie warunkowe w zadanu selekcyjnym Wasona i z zastosowaniem konkretnego materiału tematycznego.
Rozumowanie sylogistycze. Błędy rozumowania i ich przyczyny. Efekt atmosfery, zasada ostrożności, hipoteza
inwersji, strategia konfirmacyjna błąd afirmacji następnika, błąd negacji poprzednika, faworyzowanie konkluzji
negatywnej, faworyzowanie konkluzji szczegółowej.
Ćwiczenia10.
Temat: Rozumowanie indukcyjne
Zasady szacowania prawdopodobieństwa. Badanie rozumowania w warunkach niepewności z wykorzystaniem zadań
Tverskiego i Kahnemana. Heurystyka reprezentatywności, dostępności psychicznej, zakotwiczenia, symulacji;
złudzenie gracza, złudzenie koniunkcji, błąd pewności wstecznej, nieuwzględnanie wielkości próby.
Ćwiczenia11
Temat: Pojęcia klasyczne i prototypowe
Cechy reprezentacji pojęciowej w ujęciu klasycznym i opartym na prototypach. Uczenie się pojęć metodą różnicową
Pojęcia matrycowe w eksperymencie Lewickiego. Dowody prototypowej organzacji pojęć naturalnych wg Rosch.
Ocena typowości egzemplarzy.
Ćwiczenia12.
Temat: Inhibitory rozwązywania problemów
Przeszkody w rozwiązywaniu problemów. Problem umocowania świecy Dunckera. Nastawienie. Sztywność
intelektualna. Fiksacja funkcjonalna. Przezwyciężanie fiksacji funkcjonalnej. Problem dwóch sznurków. Rola transferu
negatywnego w rozwiązywaniu poblemu.
Ćwiczenia13.
Temat: Stymulacja twórczości
Stosowanie zasad inwetycznych. Techniki treningowe służącę atakowaniu problemów. Burza mózgów Osborna i
synektyka Gordona. Zasada odroczonej ewaluacji, zasada „ilość rodzi jakość“, zasada synergii. Myślenie przez
analogię.
Ćwiczenia14.
Temat: Bazar badań
Wybór przez studentów eksperymentu w oparciu o własne zainteresowania z puli zaproponowanej przez prowadzącego
zajęcia
Ćwiczenia15.
Temat: Kolokwium zaliczeniowe
Literatura obowiązkowa:
1.
Anderson, J. B. (1998). Uczenie się i pamięć: integracja zagadnień. Warszawa: Wyd. Szkolne i
Pedagogiczne
2.
Lewicka, M. (2000). Myślenie i rozumowanie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki,
t. 2 (s. 275-316). Gdańsk: Gdańskie Wyd. Psychologiczne.
3.
Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: GWP
4.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWydawnictwo Psychologiczne.
5.
Nęcka E., Orzechowski J. i Szymura B. (2006) Psychologia poznawcza. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
6.
Sternberg, R. J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Szkolne i Pedagogiczne.
7. Tyszka, T. (1999). Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji. Gdańsk: Gdańskie Wyd.
Psychologiczne.
Literatura uzupełniająca:
1.
Baddeley, A. (1998). Pamięć. Poradnik użytkownika. Warszawa: Prószyński i S-ka.
2.
Chlewiński, Z., Hankała, A., Jagodzińska, M. i Mazurek, B. (1997). Leksykon Omegi. Psychologia pamięci.
Warszwa: Wiedza Powszechna.
3.
Chlewiński, Z. (2007). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk. GWP (
wybrane rozdziały)
4. Jagodzińska, M. (2005). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
5.
Nęcka, E. Orzechowski, J., Słabosz, A. Szymura B. (1992). Trening twórczości. Gdańsk. GWP.
6. Nowak, A. (1997). Przestrzenne mechanizmy przetwarzania informacji. W: M. Materska i T. Tyszka (red.),
Psychologia i poznanie (s.103-128). Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
7.
Trzebiński, J. (1981). Twórczość a struktura pojęć. Warszawa: PWN.
8. Tzelgow, J. Henik, A. (1995). Kontrola zautomatyzowana i wprawa. Przypadek efektu Stroopa. Czasopismo
Psychologiczne, 1, 1-2, 7-17
Uwagi: