Rynek papierów dłużnych Zadania banku centralnego Cel główny – stabilizacja cen Cel towarzyszący – wsparcie polityki rozwoju gospodarczego Stosuje się także inne sformułowania zadań. Statutowym celem Banku Rezerw Federalnych USA jest, odmiennie niż w Europie, „to promote effectively the goals of maximum employment, stable prices, and moderate long-term interest rates” 2 Realizacja celów – regulacja strumienia pieniądza w gospodarce Bezpośrednie znaczenie dla wzrostu ma strumień pieniądza, który dociera do podmiotów niebankowych Stopa procentowa oddziałuje na dynamikę oszczędności i popyt na kredytu Jeśli oszczędności są niedostateczne lub nadmierne, bank centralny „pompuje” lub „odsysa” pieniądz z sektora bankowego. Tą metodą, pośrednio, zwiększa lub ogranicza strumień pieniądza do przedsiębiorstw i konsumentów 3 Oddziaływanie stopy procentowej na obieg pieniądza 1. Kontrolowanie płynności sektora bankowego 2. Tzw. „sterylizacja” pieniądza wywołania napływem dewiz z zagranicy 3. Regulowanie tempa obiegu pieniądza 4 Sposoby regulacji strumieniem pieniądza zasilającego gospodarkę 1. Określanie rozmiarów rezerwy obowiązkowej 2. Emisji kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym 3. Dokonywanie tzw. operacji otwartego rynku 5 Kredyty banku centralnego Refinansowy – polega na bezpośrednim kredytowaniu banków przez bank centralny Redyskontowy – udzielany dla wsparcie bankowego dyskonta weksli Lombardowy – kredyt na ratowanie płynności banków zabezpieczany zastawem na obligacjach skarbowych 6 Operacje otwartego rynku Bezwarunkowe –sprzedaż, zakup bez jakichkolwiek warunków Warunkowe – z warunkiem odsprzedaży lub odkupu - buy-sell-back, sell-buyback - REPO (Repurchasing Agreement) - RREPO (Reverse REPO) 7 Papiery rynku pieniężnego i kapitałowego Rynek pieniężny Bony pieniężne (emituje bank centralny) Bony skarbowe (skarb państwa Bony komercyjne (jednostki gospodarcze) Rynek kapitałowy Obligacje 8 Cechy papieru dłużnego Seria papierów wartościowych – papiery identyczne w stosunku do siebie Serie papierów dłużnych określa: - zapadalność - kupon - emitent - ew. inne, dodatkowe cechy (np. zamienność, losowane premie) 9 Cena papieru dłużnego Cena nominalna – przyjmuje się ją za 100 Cena „odcinka”- najmniejsza wartość nominalna, która jest w obrocie danej serii. Są one różne. Czasem bardzo wysokie (np. 10 000 zł i więcej) lub niskei (100 zł) Rynkowa cena czysta – cena bez należnej części kuponu Rynkowa cena z kuponem Cena z k.= cena czysta + i×t/365 10 Rodzaje kuponów Papiery bezkuponowe O stałym kuponie O kuponie zmiennym - indeksowanym na inflacji - indeksowanym na WIBOR, LIBOR - inne formy indeksowania 11 Rentowność Definicja YTM – średnioroczna stopa zwrotu do zapadalności pod warunkiem nieodsprzedawania Między ceną (P) a rentownością (R) zachodzi relacja i t /T i 100 P t / T k n t / T 1 R t / T k 1 (1 R) (1 R) n 12 cena Cena a rentowność rentowność 13 rentowność Rentowność a zapadalność 2,5 10 15 20 25 lata 14 rentowność Reverse Yield Curve 2,5 10 15 20 25 lata 15 Duracja Uproszczona definicja – okres zwrotu zainwestowanych środków w papier dłużny Pełna definicja - ważona suma zdyskonto-wanych wpływów, wynikających z posia-dania obligacji, utrzymywanych aż do jej zapadnięcia – do ceny czystej 16 Ogólny wzór na durację Jeśli rentowność wynosi y, kupon I, a zapadalność n lat, t- czas do pierwszej płatności kuponu, to ważona kolejnymi latami (i) z okresu n duracja D będzie miała postać). n D I (1 y ) t I i (1 y ) n n100(1 y ) n i 1 n I (1 y ) n 100(1 y ) n i 1 17 Duracja - obliczanie Załóżmy, że rentowność (Y) wynosi 5% Niech kupon I=6, zapadalność n=4 lata Duracja D będzie miała w tym przypadku postać 6 (1 5%)1 2 6 (1 5%)2 3 6 (1 5%)3 4 6 (1 5%) 4 4 100 (1 5%) 4 D 6 (1 5%)1 6 (1 5%)2 6 (1 5%)3 6 (1 5%) 4 100 (1 5%) 4 D=3,69 Wynik ten można zinterpretować następująco: zwrot zainwestowanych pieniędzy w obligację czteroletnią o kuponie 6% i rentowności 5% nastąpi po 3,69 roku 18 Od czego zależy duracja a) Zapadalność. Im dalszy termin zapadalności, tym wyższa duracja b) Rentowność. Jeśli rentowność rośnie, duracja się skraca. c) Kupon. Im niższy kupon, tym duration większa d) Częstotliwość płacenia kuponu. Im większa, tym duracja krótsza 19 Zależność duracji od kuponu 7 rok spłata kapitału 7 rok płatności odsetkow e 1 rok 2 rok 3 rok duration 1 4 rok 5 rok 6 rok 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rok 6 rok duration 2 20 Duracja a rentowność Modyfied duration duration MD 1 rentown. zmiana ceny (%)= MDzmiana rentowności (%) 21 cena Duracja i convexity c1 błąd w ynikający z convexity co rentow ność r1 ro n convexity t (t 1) zdyskont. przych. t 1 t 1 y 2 cena.czysta.obligacji zmiana ceny’= 0,5 convexity (zmiana rentowności)2 zmian ceny = zm.ceny określona duration + zm.ceny określona convexity 22 Ryzyka związane z obligacją Ryzyko stopy procentowej – możliwy wzrost stopy procentowej powoduje spadek wartości rynkowej obligacji Ryzyko kredytowe – ryzyko inwestora określone możliwością niewypłacenia nominału lub należnych odsetek Ryzyko płynności – niebezpieczeństwo niedopuszczalnie długiego okresu zanim uda się sprzedać po racjonalnej cenie 23 Rodzaje obligacji Według zapadalności – bony (bills), obligacje (notes1, bonds) Według emitenta - skarbowe (skarb państwa) - komunalne (samorządy) - komercyjne (bankowe, przedsiębiorstw) Obligacje hipoteczne (banki hipoteczne) Eurobonds (w innej walucie niż kraj emitenta) Junk bonds (o wysokim dyskoncie) Nietypowe formy papierów dłużnych (zamienne na akcje, z warrantem, losowo wykupywane przed zapadnięciem) Certificat of deposit – specyficzna forma papierów dłużnych 1W nazewnictwie amerykańskim obligacje o zapadalności od 1 do 5 lat 24 Rodzaje obligacji cd. Według emitenta rentowność Skarbowe Komunalne Hipoteczne Bankowe Przedsiębiorstw płynność Kuponu Stałokuponowe K. indeks WIBOR’em Zmiennokuponowew e Zerokuponowe K. indeks. inflacją 25 Rodzaje obligacji cd. Wg waluty obligacji W wal. krajowej Eurobond Specyficzne Zamienne Junk bond Wykup. periodycznie Starego typu listy z. Certificat of Deposit 26