1. Podstawa sporządzenia prognozy
advertisement
MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KROŚCIENKO NAD DUNAJCEM ZAWODZIE II PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Kraków, sierpień 2008 WYKONAWCA: INSTYTUT ROZWOJU MIAST W KRAKOWIE 30-015 KRAKÓW, UL. CIESZYŃSKA 2 MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KROŚCIENKO NAD DUNAJCEM – ZAWODZIE II PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Zespół autorski: mgr Waldemar Wiatrak biegły z listy Wojewody Małopolskiego w zakresie sporządzania prognoz i ocen oddziaływania na środowisko nr 96/2000 mgr Zofia Górska Opracowanie graficzne map: mgr Ireneusz Wójcik mgr Jakub Biegun KIEROWNIK ZAKŁADU dr inż. Krzysztof Słysz DYREKTOR INSTYTUTU mgr Jerzy Adamski Spis treści: I. WSTĘP ........................................................................................................................................................... 4 2. PRZEDMIOT OPRACOWANIA ............................................................................................................................. 4 3. METODA OPRACOWANIA ............................................................................................................................... 5 4. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ....................................................................................................................... 6 II. OCENA STANU ORAZ FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA ........................................................... 6 1. 2. 3. 4. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ................................................................... 7 JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I JEGO ZAGROŻENIE .................................................................................................. 13 ODPORNOŚĆ ŚRODOWISKA NA DEGRADACJĘ I ZDOLNOŚĆ DO REGENERACJI ................................................ 16 POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU ZAGOSPODAROWANIA ................................................................................................................................. 20 III. UWARUNKOWANIA FORMALNO-PRAWNE ..................................................................................... 22 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ....................................................................................................................................... 22 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ...................................................................... 23 3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OPRACOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNEGO .............................................. 29 IV. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ............... 32 V. OKREŚLENIE POTENCJALNYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTOWANEGO PRZEZNACZENIA TERENU ...................................................................... 34 1. AKTUALNE I PROJEKTOWANE ZAGOSPODAROWANIE TERENU...................................................................... 34 2. IDENTYFIKACJA POTENCJALNYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI PROJEKTU PLANU (ZGODNIE Z UST. 2 PKT 6 USTAWY POŚ) .......................................................................................... 36 3. POTENCJALNE ZNACZĄCE SKUTKI DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROJEKTU PLANU .......... 41 VI. OCENA WPŁYWU PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I KULTUROWE 54 1. 2. 3. 4. OCENA ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH ............................................................................ 54 OCENA WARUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA TERENU WYNIKAJĄCA Z POTRZEB OCHRONY ŚRODOWISKA ..... 59 OCENA ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z USTALEŃ PLANU ................................................. 60 OCENA SKUTKÓW REALIZACJI PLANU DLA FUNKCJONOWANIA TERENÓW PRAWNIE CHRONIONYCH............ 64 VII. ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE, OGRANICZAJĄCE LUB KOMPENSUJĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................................................................................ 64 1. ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA ...................................................................... 64 2. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ PRZEDSTAWIONYCH W PROJEKCIE PLANU ....................... 65 VIII. WNIOSKI ................................................................................................................................................... 66 IX. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .................................................................. 67 LITERATURA .................................................................................................................................................... 68 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO I. WSTĘP 1. Podstawa sporządzenia prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego została wykonana w ramach prac nad planem na podstawie umowy nr ZP/342/29/2008 zawartej w dniu 07.05.2008 pomiędzy Urzędem Gminy Krościenko nad Dunajcem a Instytutem Rozwoju Miast w Krakowie. Celem opracowania jest ocena skutków dla środowiska, wynikających z realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i ewentualna weryfikacja ustaleń w projekcie planu w zakresie możliwości rozwiązań eliminujących lub ograniczających jego negatywne oddziaływanie na środowisko. Podstawą prawną dla wykonania opracowania są art. 17 ust. 4 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) oraz Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62 poz. 627, j.t. Dz. U. Nr 25 poz. 150 z 2008 r.). 2. Przedmiot opracowania Przedmiotem oceny zawartej w niniejszej prognozie są ustalenia projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II zgodnie z uchwałą Rady Gminy Krościenko nad Dunajcem o przystąpieniu do sporządzenia planu nr XXX/182/2005 z dnia 16.05.2005 r. oraz uchwałą o zmianie w tej uchwale nr XLII/260/2005 z dnia 27 września 2006 r. Dotychczasowe zagospodarowanie i użytkowanie terenu prowadzone było w oparciu o ustalenia obowiązujące w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Krościenko nad Dunajcem uchwalonym w 1992 r. Obszar Krościenko – Zawodzie II objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego położony jest na prawym brzegu Dunajca i stanowi część przedmieścia Zawodzie w Krościenku nad Dunajcem, w powiecie nowotarskim, w południowej części województwa małopolskiego. Łączna powierzchnia terenu, który jest objęty planem wynosi 77,77 ha, wielkość ta stanowi 1,3% powierzchni gminy. Objęty planem obszar znajduje się na zachodnim obrzeżu Beskidu Sądeckiego, na zboczach Stajkowej Góry stanowiącej lokalną kulminację masywu Dzwonkówki (983 m n.p.m.), która wchodzi w skład pasma Radziejowej. Stoki o nachyleniu średnio około 20 % opadają generalnie w kierunku zachodnim w stronę doliny rzeki Dunajec i jego dopływów. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 4 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 3. Metoda opracowania Prognoza została wykonana jako element procesu sporządzania planu, a informacje zawarte w opracowaniu dotyczą następujących zagadnień: analizy i oceny ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (zwanego dalej planem), analizy i oceny istniejącego środowiska przyrodniczego, kulturowego i krajobrazu na obszarze objętym planem i w jego otoczeniu, analizę działań i rozwiązań zapobiegających, ograniczających i kompensujących oddziaływania na środowisko prognozy skutków oddziaływania realizacji ustaleń planu w środowisku przyrodniczym, kulturowym i w krajobrazie, z uwzględnieniem: wpływu ustaleń planu na podstawowe elementy środowiska (np. klimat akustyczny, ukształtowanie terenu i gleba, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, roślinność), a także na jakość życia i zdrowie ludzi, - podatności poszczególnych obszarów na degradację, - ochrony terenów pełniących szczególne funkcje ekologiczne, - prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody, - ochrony terenów o wysokich walorach kulturowych i historycznych, - infrastruktury technicznej i obsługi komunikacyjnej. Przy sporządzaniu prognozy posłużono się materiałami z licznych źródeł, które są zawarte w projekcie planu, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz opracowaniu ekofizjograficznym. W szczególności w niniejszej prognozie wykorzystano materiały zebrane we wstępnej fazie opracowania miejscowego planu zagospodarowania Zawodzie II oraz Prognozę oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II opracowane przez Studio MS Sp. z o.o. w Bielsku Białej. Uwzględnione zostały również uwagi i opinie zgłoszone przez organy i instytucje uzgadniające i opiniujące projekt planu jak i ww. prognozę. W zakresie prognozowania wielkości oddziaływania na środowisko wykorzystano metody analogii, prognozowania eksperckiego, modelowania matematycznego (w zakresie hałasu: program H_DROG_W), metody interpolacyjne, arkusze kalkulacyjne i programy graficzne. W ramach współpracy z zespołem głównego projektanta prowadzone były dyskusje i konsultacje nad projektem planu celem eliminacji rozwiązań i ustaleń niemożliwych do przyjęcia ze względu na ewentualne negatywne skutki dla środowiska, lub zagrożenie dla zdrowia mieszkańców. Podczas sporządzania niniejszej prognozy nie napotkano na istotne trudności lub luki informacyjne, które uniemożliwiałyby identyfikację zagrożeń lub ocenę oddziaływania na poszczególne elementy środowiska. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 5 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Na podstawie powyższych danych i zastosowanych metod, sformułowane zostaną wnioski odnośnie rozwiązań przyjętych w planie, w aspekcie ich wpływu na środowisko oraz sprecyzowane zalecenia odnośnie sposobów minimalizacji negatywnych skutków. 4. Wykorzystane materiały Podstawą do wykonania prognozy były następujące materiały źródłowe: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Krościenko nad Dunajcem, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej – Oddział w Krakowie, 1999r. z późniejszymi zmianami. Ekofizjografia gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie, Pracownia Projektowa ”STUDIO M” Sp. z o.o., Bielsko-Biała, 2006. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – projekt do fazy uzgodnień, Pracownia Projektowa ”STUDIO M” Sp. z o.o., Bielsko-Biała, 2006. Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II, Pracownia Projektowa ”STUDIO M” Sp. z o.o., Bielsko-Biała, 2006. Ochrona środowiska po reformie administracji publicznej, PROEKO Sp. z o.o., Warszawa 1999 r. Rocznik statystyczny powiatów województwa małopolskiego 2003, Urząd Statystyczny w Krakowie. Raporty WIOŚ, WSSE. Podkład sytuacyjno – wysokościowy w skali 1:2000. Mapa hydrologiczna Polski w skali 1:200 000. Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, A. S. Kleczkowski (red.), 1988. II. OCENA STANU ORAZ FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA Podstawą części prognozy dotyczącej stanu środowiska, jak i możliwych zmian w sytuacji braku realizacji analizowanego planu jest opracowanie ekofizjograficzne wykonane dla potrzeb MPZP gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II. Poniżej w oparciu o ww. opracowanie ekofizjograficzne przedstawiono charakterystykę poszczególnych elementów środowiska terenu objętego projektem planu. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 6 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 1. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego Położenie i rzeźba terenu Według podziału na jednostki fizyczno – geograficzne (J. Kondracki, 1998) Zawodzie położone jest w obrębie: prowincji – Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincji – Centralne Karpaty Zachodnie, makroregionie – Beskidy Zachodnie, mezoregionie – Beskid Sądecki. Obszar Zawodzia znajduje się na południowych, zachodnich i północno – zachodnich miejscami stromych stokach, które opadają w kierunku doliny rzeki Dunajec oraz jego prawobrzeżnych dopływów. Rzeźba terenu jest urozmaicona, widoczne są duże deniwelacje, sięgające 155m (415-570 m n.p.m.). Warunki geologiczne Obszar Zawodzia budują utwory fliszowe trzeciorzędowe paleoceńsko-eoceńskie, które są zaliczane do formacji szczawnickiej. Warstwy szczawnickie zbudowane są głównie z łupków i piaskowców cienko- i średnioławicowych z wkładami piaskowców gruboławicowych o miąższości do 350m z licznymi zaburzeniami tektonicznymi. Piaskowce są przeławicowane licznymi miękkimi łupkami marglistymi, łupkami ilastymi lub marglisto – ilastymi. Łupki mają barwę niebieskawą, ciemnopopielatą lub zielonawą. Utwory czwartorzędowe występują tu w miejscu załamania stoku i przejścia w terasę rzeczną. Pochodzą one z okresu plejstoceńskiego zlodowacenia przedpola Karpat. Tworzą je gliny, gliny piaszczyste i gliny z rumoszem skalnym, a także utwory zwietrzelinowe. Na skutek procesów soliflukcyjnych osiągają one miąższość w dolnej części stoku do 10m. Przełom Dunajca powstał w neogenie (młodszy trzeciorzęd). W niektórych partiach obrzeżających od północy pas skałkowy miały miejsce ruchy obniżające, powodujące powstanie zapadlisk. Osadziły się w nich słodkowodne utwory miocenu i pliocenu. Współczesna rzeźba Pienin została utrwalona w młodszym trzeciorzędzie. W plejstocenie Pieniny nie zostały pokryte przez lodowce górskie ani przez lądolód skandynawski. Znalazły się w zasięgu klimatu peryglacjalnego, co miało wpływ na ukształtowanie rzeźby. Dna dolin i Kotliny Nowotarskiej były zasypywane żwirem i piaskiem niesionym przez wody z topniejących lodowców. Następowało dalsze podnoszenie Pienin. Podczas interglacjałów pokrywy żwirowe były rozcinane, a ich materiał wynoszony poza obręb gór. Pozostały po nich poziomy żwirowe na wąskich terasach zboczy dolin. Podczas następnych zlodowaceń ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 7 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dolina Dunajca była zasypywana powyżej dzisiejszego poziomu rzeki (zlodowacenie krakowskie 70-90m, środkowopolskie 40m, bałtyckie 12-25 m). Gleby Gleby obszaru objętego opracowaniem wykształciły się z piaskowcowych drobnoi średnioziarnistych warstw inoceramowych oraz hieroglifowych o spoiwie wapiennym, ilastym i marglistym. Dominują gleby brunatne: wyługowane, pseudobielicowe i glejowe. W ich składzie mechanicznym dominują gliny pylaste ciężkie, średnie i lekkie oraz piaski gliniaste mocne i lekkie. Dominującą formą użytkowania są trwałe użytki zielone – klasa bonitacyjna V i VI o niskiej przydatności rolniczej, oraz grunty orne – IV i V. Tylko w zachodniej części obszaru na terenach podstokowych występują gleby klasy III, o średniej przydatności rolniczej. Wody powierzchniowe Teren gminy położony jest w dorzeczu Wisły (zlewnia I rzędu) i Dunajca (zlewnia II rzędu), a objęty planem obszar należy do zlewni prawostronnych jego dopływów – potoków Zakijowskiego i Kozłeckiego, które odwadniają teren opracowania. Duże spadki, szybka reakcja na opady, mała retencja są cechami charakterystycznymi dla tych potoków. Stan wody i wielkość przepływów zależą w dużej mierze od gospodarki prowadzonej na zbiornikach w Niedzicy i Sromowcach Wyżnych. Wody podziemne Wody podziemne pierwszego poziomu wodonośnego występują w czwartorzędowych utworach akumulacji rzecznej oraz w utworach podczwartorzędowych pienińskiego pasa skałkowego. W utworach podczwartorzędowych występują wody szczelinowe w piaskowcach i łupkach fliszowych, ich wodonośność jest niska i przestrzennie zróżnicowana. Czwartorzędowy poziom wodonośny związany z utworami akumulacji rzecznej tworzy holoceńskie i plejstoceńskie tarasy. Zasilany jest opadami atmosferycznymi, w mniejszym stopniu wodami spływającymi ze zboczy i z wyżej morfologicznie zalegających utworów podczwartorzędowych. Zwierciadło wody podziemnej w dolinach Dunajca i Krośniczanki jest swobodne lub naporowe, a woda stabilizuje się na poziomie od 0,9 do 5,1 m p.p.t. – w dolinie Dunajca oraz na poziomie od 2,6 do 3,7 m ppt (dolina Krośniczanki). Utwory akumulacji rzecznej tworzą na obszarze Gminy zbiorniki wód podziemnych, lecz wody poziomu podczwartorzędowego mają mniejsze znaczenie użytkowe ze względu na zmienną wydajność poziomu wodonośnego, niską jakość wód w obrębie doliny Dunajca ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 8 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO wywołaną nadmierną ilością żelaza i manganu, a także związków azotu. Z kolei wody czwartorzędowe mogą występować lokalnie również w utworach pokryw zboczowych zwietrzelinowych. Charakteryzują się one zmienną miąższością i przepuszczalnością. W tych miejscach występują liczne wysięki wody, podmokłości lub mokradła. Występuje więź hydrauliczna pomiędzy ww. poziomami wodonośnymi wymienionych utworów. Miąższość strefy aeracji wynosi od 3m w pobliżu dolin rzecznych do ponad 20 m w partiach szczytowych wzniesień. Spływ wód podziemnych jest zgodny z morfologią terenu. Pod powierzchnią gminy w północno-zachodniej i północno-wschodniej jej części umiejscowione są fragmenty dwóch Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: GZWP nr 439 – zbiornik warstw (F) Magura (Gorce) i GZWP nr 438 – zbiornik warstw (F) Magura (Nowy Sącz). Wody zwykłe w gminie Krościenko są głównie typu węglanowo-wapniowomagnezowego (HCO3-Ca-Mg). Niska mineralizacja wód wskazuje na bliskie położenie stref zasilania i krótką drogę krążenia. Skutkuje to dużą ich podatnością na zanieczyszczenie z powierzchni terenu. Jakość tych wód – zalegających w utworach podczwartorzędowych – jest dobra. Są one wykorzystywane do zaopatrzenia ludności lokalnej w wodę pitną i na potrzeby gospodarcze. Wody geotermalne Gmina Krościenko leży na obszarze występowania wód geotermalnych. Jak stwierdzili specjaliści z Oddziału Podkarpackiego PAN, zasoby tych wód są znaczne. Niestety, na razie nie były wykonywane badania zasobności, głębokości zalegania wód, ich temperatury oraz możliwości ich wykorzystania. Wody te można by wykorzystać do ogrzewania budynków, stanowią one bowiem czyste, ekologiczne i odnawialne źródło energii, jak również do prowadzenia kąpieli termalnych. Stanowi to szansę dla gminy, gdyż spowodowałoby wzrost jej atrakcyjności turystycznej. Wody mineralne i lecznicze Wody mineralne w Karpatach występują we wszystkich jednostkach tektonicznych, przy czym największe ich nagromadzenie występuje w obrębie płaszczowiny magurskiej. Wody te to najczęściej szczawy wodorowęglanowe, sodowe, jodkowe, bromkowe bogate w sole mineralne i liczne mikroelementy, które w swoim składzie fizyko-chemicznym zawierają powyżej 1 g wolnego dwutlenku węgla (CO2) w 1 d m3 wody. Są to wody infiltracyjne, które wsiąkając w podłoże napotykają wyziewy dwutlenku węgla (w Polsce związane z wulkanizmem Karpat w trzeciorzędzie). Wody te po nasyceniu się CO 2, stają się bardziej aktywne chemicznie i rozpuszczają skały, w których płyną, co prowadzi do ich zmineralizowania się. W rejonie Krościenka wyróżniony został jeden obszar występowania ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 9 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO wód leczniczych, związany z utworami wulkanicznymi. W latach 1973-1993 nadzór nad ujęciami wód leczniczych w Krościenku był sprawowany przez UZG w Szczawnicy. W 1993 roku Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (decyzja z dnia 20.09.1993 r.) udzielił koncesję nr 193/93 dla Urzędu Gminy w Krościenku nad Dunajcem na eksploatację wód leczniczych ze złóż w Krościenku. Wody ze złoża w Krościenku nad Dunajcem zostały zaliczone do wód leczniczych na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16.08.1994. Według cytowanego rozporządzenia są one przeznaczone do „ogólnodostępnej kuracji pitnej w punktach czerpalnych”. Obszar górniczy Krościenka dla złoża wód leczniczych utworzony został decyzją Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa nr GOW.p/394/92 z 6 lutego 1992. Ma on powierzchnią 2,017 km 2 i położony jest w całości na terenie gminy Krościenko. Na prawym brzegu potoku Zakijowskiego znajdują się dwa udokumentowane źródła wód mineralnych „Maria” i „Dzikie”. Zlokalizowane są na terenie byłego obszaru górniczego „Krościenko”. Źródło „Maria” leży na wysokości 38m n.p.m. Jego wydajność wynosi 0,57 m3/d. Zawiera wodę typu 0,33% HCO3-Cl-Na-Ca, CO2, HBO2. Dwa metry od tego źródła znajduje się źródło „Dzikie” o wydajności 0,21 m 3/d, zawierające wodę typu 0,25% HCO3-Ca-Na, CO2, HBO2. Warunki klimatyczne Krościenko charakteryzuje się klimatem podgórskim. Średnia roczna temperatura wynosi ok. 7,5 oC, maksimum przypada na lipiec, minimum na styczeń. Występuje tu duże usłonecznienie – ok. 1600 godzin słonecznych rocznie. Średnia roczna suma opadów przekracza 700 mm i jest stosunkowo niska jak na rejon górski. Maksimum opadów przypada na czerwiec i lipiec (ok. 140 mm), minimum występuje w lutym, marcu i październiku (40 mm). Silne opady (>10,0 mm) przeważają w półroczu letnim, z wyraźnym maksimum w czerwcu (Przyroda, 1982). Analizowany teren leży wg klasyfikacji M. Hessa w zasięgu klimatu górskiego piętra umiarkowanie ciepłego o średniej rocznej temperaturze powietrza 8-6 °C obejmującego dolinę Dunajca i podnóża zboczy gór do wysokości uzależnionej od ekspozycji i wynoszącej od 550 m n.p.m. do 750 m n.p.m. Przeważają wiatry z kierunku południowo-wschodniego (12%) i zachodniego (11,8%). Dominują wiatry słabe, o prędkości do 2 m/k (40%), bardzo duży jest udział cisz (43,1%). Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 2,3 m/s, najsilniejsze są wiatry z południowego wschodu (2,8 m/s) oraz z północy i północnego zachodu (2,7 m/s). Silne wiatry występują na przełomie jesieni i zimy. Wartości wybranych elementów klimatu dla regionu dolin rzecznych i większych potoków (wg Kostarkiewicza): - średnia roczna temperatura: 6,3 – 5,5°C, - liczba dni z temperaturą minimalną: ≤ 10°C 44-43, ≤ 0 °C 123-118, - liczba dni z temperaturą maksymalną: ≤ 0°C 54-55, ≥ 25°C 27-25, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 10 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - roczna suma opadów: 700-850 mm, - liczba dni z opadem: ≥ 0,1 169 – 169 mm, ≥ 1,0 114-128 mm, ≥10,0 19-21 mm, - grubość pokrywy śnieżnej: 9,6-10,7 cm, - liczba dni z pokrywą śnieżną: 98-108, - średnia roczna prędkość wiatru: 1,6-1,7 m/s, - liczba dni z wiatrem: silnym 10,7-15,0; bardzo silnym 3,6-3,9; - liczba dni z mgłą: 56-70. Region dolin rzecznych i większych potoków charakteryzuje najwyższa średnia roczna temperatura powietrza oraz najniższa suma opadów atmosferycznych. Zimą występują tu zastoiska zimnego powietrza, inwersje termiczne, znaczne spadki temperatur i mgły. Większa jest liczba dni z przymrozkiem, natomiast z pokrywą śnieżną niska a jej grubość jest mała. Mniejsza jest również prędkość wiatru i liczba dni z wiatrem silnym. Szata roślinna Gmina Krościenko nad Dunajcem znajduje się w granicach dwóch odrębnych jednostek geobotanicznego podziału Polski. W części południowej jest Okręg Pieniński, a na pozostałych terenach, w tym na obszarze objętym planem, Okręg Beskidzki GorczańskoSądecki (Matuszkiewicz 1993). Otaczające Krościenko wzniesienia są silnie zalesione. Występują tu lasy jodłowobukowe (buczyna karpacka) piętra regla dolnego. Jako domieszka pojawia się jawor, wiąz górski i świerk. W buczynie rośnie niewiele krzewów. Na uwagę zasługuje chroniony wawrzynek wilcze łyko [Stankiewicz...,1980]. W sąsiedztwie zabudowań spotyka się łąki użytkowane pastersko. W składzie gatunkowym dominują: trawa kupkówka, kostrzewa łąkowa i rajgras wyniosły. Łąki tego typu są intensywnie nawożone i koszone regularnie dwa razy do roku [Przyroda Pienin...,1982]. Tereny objęte planem na obrzeżach pokryte są głównie łąkami, które są siedliskami na wpół naturalnymi. Ukształtowały się zgodnie z warunkami siedliskowymi, ale przy dużym wpływie człowieka poprzez koszenie i nawożenie ich. Obserwuje się zanik wielu gatunków roślin oraz sukcesję roślinności prowadzącą do tworzenia się przyszłych zbiorowisk leśnych. Należy dążyć do zachowania areału łąk ze względu na dużą ich wartość przyrodniczą, naukową i krajobrazową. Tereny objęte planem położone są w otulinie Popradzkiego Parku Krajobrazowego, charakteryzują się znaczną lesistością w górnych partiach, graniczących z obszarem opracowania, na zboczach masywu Dzwonkówki. Wszystkie lasy na terenie gminy są lasami ochronnymi. Pełnią funkcje glebochronne i wodochronne. W drzewostanach ochronnych gospodarkę leśną prowadzi się w celu ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 11 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO zachowania trwałości ekosystemu. Pozyskiwane drewno pochodzi głównie z cięć sanitarnych oraz pielęgnacyjnych. Fauna Graniczące z obszarem opracowania Pieniny są jednym z najlepiej poznanych pod względem faunistycznym regionów Polski. Stwierdzono tu występowanie około 6500 gatunków zwierząt, wśród których przeważają bezkręgowce lądowe. Znaczna część tych gatunków, szczególnie owady spotykana jest również na Zawodziu. Fauna wodna jest dość uboga ze względu na brak zbiorników wodnych, bagien, torfowisk, a wody mają szybki nurt. Istnieje wielka różnorodność siedlisk na ternach otwartych i zalesionych, a stąd duża różnorodność świata zwierzęcego. Większość zwierząt to gatunki pospolite występujące na niżu. Nie ma tu gatunków wysokogórskich. Liczniej niż na innych pasmach górskich reprezentowane są tu gatunki kserotermofilne. Objęty analizą teren zaliczany jest do głównych ciągów ekologicznych stanowiących połączenie pomiędzy Pieninami i Beskidem Sądeckim. W okolicznych lasach występuje sarna, jeleń, zając, dzik, lis i wilk. Spotyka się tu również ryjówkę górską i nornika burego. Bardzo duża jest różnorodność gatunków ptaków. W lasach pojawia się m.in. głuszec, cietrzew, jarząbek, puchacz, dzięcioł czarny. Na podmokłych łąkach nadrzecznych występuje derkacz. Wśród drzew i krzewów gnieżdżą się: sikorka, synogarlica, sroka, zięba i gawron. Obserwuje się tu dość licznie bociana białego. W wodach górnego Dunajca, w rejonie Krościenka często spotykana jest świnka (37%) oraz ukleja (29%). Dość powszechna jest brzanka (9%), strzelba potokowa (6%), kleń (5%). Występują tu również pstrąg potokowy (3%), głowacz białopłewy (3%), lipień (2%), piekielnica (2%) i certal, leszcz (1%). [Przyroda Pienin...,1982]. Surowce mineralne Na analizowanym terenie nie występują udokumentowane złoża surowców mineralnych zaliczanych do kopalin podstawowych, dla których wyznaczone zostały obszary górnicze. Wyjątkiem są złoża wód mineralnych rejonu Krościenko-Szczawnica związane z dawną działalnością wulkaniczną na tym terenie. Miejscowo w sąsiedztwie analizowanego terenu występują kopaliny pospolite takie jak kruszywo naturalne oraz gliny. Kruszywa naturalne występują głównie w dolinie Dunajca, Ochotnicy i Krośnicy w postaci żwirów, piasków i glin rzecznych budujących poszczególne poziomy teras. Obecnie nie prowadzi się ich eksploatacji. Płaty glin stanowią surowiec dla przemysłu ceramicznego, lecz ich zasoby są niewielkie, więc znaczenie gospodarcze tych ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 12 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO złóż jest małe. Jedynie w Krościenku-Potoczkach jest prowadzona eksploatacja dla potrzeb produkcji cegieł. Krajobraz Krościenko należy do nielicznych miejscowości w kraju o tak atrakcyjnym położeniu. Tu krzyżują się lub biorą swój początek liczne szlaki turystyczne biegnące po terenach trzech popularnych grup górskich - Pienin, Gorców i Beskidu Sądeckiego. Również tu, kończy się wodny szlak spływowy. Zarówno z otaczających wzgórz z licznymi polanami jak i z samego Krościenka otwierają się piękne i urozmaicone widoki na miasteczko, Pieniny i wyniosłe grzbiety beskidzkie i gorczańskie przecięte doliną Dunajca. W miejscowości tej o zabudowie małomiasteczkowej współczesne budownictwo miesza się ze starymi domkami góralskimi, zabudową XIX-wiecznych spiskich "kurortów" i nielicznymi już starymi domkami mieszczańskimi. Teren przyszłej lokalizacji oczyszczalni ścieków jest szczególnie atrakcyjny krajobrazowo, jednak o niniejszych walorach kulturalno-folklorystyczno-architektonicznych. Analizowany fragment Krościenka, tj. Zawodzie na prawym brzegu Dunajca cechuje typowe współczesne budownictwo wiejskie z nielicznymi willami. Tu zaczyna się niezwykle uroczy, szczególnie jesienią, Przełom Tylmanowski. 2. Jakość środowiska i jego zagrożenie Jakość powietrza Jakość życia w znacznym stopniu jest uwarunkowana stanem czystości powietrza. Wynika to z faktu, że powietrze jest nie tylko źródłem tlenu, ale również ma decydujący wpływ na zdrowie człowieka. Wprowadzanie do powietrza atmosferycznego substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą ujemnie wpłynąć na zdrowie ludzi, klimat, przyrodę, glebę, wodę lub spowodować inne szkody w środowisku określane są jako zanieczyszczenie powietrza. Liczba rodzajów zanieczyszczeń, jaka może występować w powietrzu, jest bardzo duża. Stan czystości powietrza w dużej mierze jest uzależniony od skali i kierunków rozwoju regionu. Wzrost zanieczyszczenia powietrza wynika zarówno z rozwoju budownictwa mieszkaniowego, jak i aktywności gospodarczej, gdyż wymuszają one wzrost zapotrzebowania energetycznego, co w konsekwencji powoduje większą emisję zanieczyszczeń. Warunki aerosanitarne tego terenu są kształtowane pod wpływem zanieczyszczeń napływających głównie z zachodu z Kotliny Orawsko-Nowotarskiej i z północnego zachodu z odległych terenów przemysłowych. Jak wynika z danych zawartych w „ Ocenie jakości powietrza w województwie małopolskim w roku 2007” opracowanej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie w strefie obejmującej teren gminy Krościenko obowiązują pomiary ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 13 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dopuszczalnego stężenia substancji określone ze względna ochronę zdrowia, ochronę roślin, ochronę obszarów strefy uzdrowiskowej. Gmina Krościenko jest gminą rolniczą o wysokim stopniu zalesienia (49,95%), brak w niej dużych zakładów przemysłowych, co powoduje, że zanieczyszczenie powietrza jest niewielkie. Główne źródła powstawania zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego stanowią: – Źródła punktowe (tzw. Niska emisja), które tworzą zbiorowe i indywidualne systemy ogrzewanie pomieszczeń. Źródła te generują zanieczyszczenia w postaci pyłu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenku węgla), – Liniowe, pochodzące ze środków transportu kołowego i powodujące zanieczyszczenia w postaci węglowodorów, tlenku węgla, pyłu i ołowiu, – Procesy produkcyjne w ramach gospodarki rolnej (zanieczyszczenia powietrza substancjami pochodzącymi z rolnictwa: zapylenie, substancje odorowe, amoniak, metan, dwutlenek węgla, tlenki azotu itp.). Na terenie gminy Krościenko nie jest prowadzony stały monitoring jakości powietrza. Najbliższe stacje monitoringowe podległe WIOŚ w Krakowie są zlokalizowane w Nowym Targu (przy ulicy Szafarskiej i Jana Kazimierza), gdzie wykonywane są badania SO2, NO2 i poziomu zapylenia. Jak wynika z klasyfikacji stref, ze względu na ochronę zdrowia sumaryczna ocena (w tym z uwzględnieniem stężeń PM10) lokalizuje powiat nowotarski w klasie C. Z tego też powodu teren powiatu został zaklasyfikowany do programów ochrony powietrza (POP). Jakość wód Wody z utworów podczwartorzędowych są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności. Gospodarstwa indywidualne korzystają z ujęć w oparciu o źródła lokalne lub studnie kopane. Stan wód powierzchniowych i podziemnych pogarsza się w wyniku zanieczyszczeń: ściekami bytowo-gospodarczymi, nieszczelnością szamb, spływem z nielegalnych wysypisk oraz wymywania zawiesiny mineralno – organicznej. Zmiany w ukształtowaniu terenu pod zabudowę mają wpływ na wielkość i kierunki spływu wód powierzchniowych. Wzrost zapotrzebowania i zużycia wody ze źródeł indywidualnych przyczynia się do obniżenia poziomu wód gruntowych przy równoczesnym zanieczyszczeniu wód odprowadzanymi bezpośrednio do nich i do gleb nieoczyszczonymi ściekami. Szczególnie dużym zagrożeniem dla wód powierzchniowych i podziemnych może być niewłaściwe przechowywanie nawozów naturalnych – składowanie obornika na gruncie oraz brak odpowiednich szczelnych zbiorników do gromadzenia i przechowywania gnojówki, gnojowicy i wód gnojowych (w tym przenikanie do gruntu i wód składników nawozowych gł. azotu i fosforu). Podstawę prawną w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych regulują przepisy Unii Europejskiej zawarte w Dyrektywie 91/676/EWG zwanej Dyrektywą Azotanową. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 14 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO W chwili obecnej szczególnie ważne w zakresie minimalizowania tego rodzaju zagrożeń są inwestycje związane z zabezpieczeniem przed przedostawaniem się do środowiska odpadów gnojowych i obornikowych, gdyż termin dostosowania do wymogów Unii Europejskiej upływa z końcem 2008 r., zgodnie zart.18 ustawy o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 991 z późn. zm.). Jakość gleb Gleby omawianego terenu nie wykazują zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Poziom zawartości kadmu, ołowiu i niklu w glebach na terenie gminy posiada charakter naturalny i wynika z budowy geologicznej i składu skał macierzystych w podłożu. Stężenie siarki w glebie wskazuje na jej pochodzenie naturalne. Pogorszenie stanu gleb ma miejsce w wyniku: – degradacji gleb na skutek: wymywania zawiesiny mineralno-organicznej przez spływy powierzchniowe wód opadowych, przez wody powodziowe, gdyż istnieje zagrożenie wystąpienia zalewu powodziowego rzeki Dunajec w części północno-zachodniej terenów objętych planem, oraz przez dopływające zanieczyszczenia komunalne i nielegalne wysypiska śmieci, – postępującego procesu odłogowania gruntu i rezygnacji z wypasu, co niekorzystnie przekłada się na kondycję gleby i siedlisk, – niwelacji i zmiany konfiguracji terenu ze względu na przygotowanie pod zabudowę, – zmniejszenia powierzchni gruntów nadających się pod uprawę raz ich rozczłonkowanie z powodu zajęcia terenu przez nową zabudowę, – zmian ukształtowania terenu wywołanych osuwaniem się mas ziemnych. Klimat akustyczny Aktualny stan klimatu akustycznego w badanym rejonie determinowany jest: – odgłosami ruchu drogowego, dochodzącego z biegnącej wzdłuż południowego fragmentu terenu drogi powiatowej Krościenko – Szczawnica (hałas komunikacyjny), – dźwiękami generowanymi na terenach zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej oraz urządzeń produkcji rolnej (hałas komunalno-bytowy), – dźwiękami środowiska przyrodniczego (ptaki, owady, szum wody w Dunajcu). Aby ocenić aktualny stan klimatu akustycznego w analizowanym rejonie wykorzystano wyniki pomiarów wykonanych podczas wizji lokalnej na tym terenie w pobliżu głównego a praktycznie jedynego źródła hałasu, tj. w pobliży ww. drogi powiatowej i w jej otoczeniu w dniu 25.06. 2008 r. (pora dzienna). Jak wynika z przeprowadzonych wówczas pomiarów, dominującym a praktycznie jedynym “składnikiem” hałasu na terenie, jest hałas komunikacyjny. Zmierzony poziom tła pomiarowego – tj. średni równoważny poziom dźwięku generowanego przede wszystkim przez hałas komunikacyjny, wyniósł w godzinach szczytu komunikacyjnego (godz. 14-16) „u źródła” (1m od krawędzi jezdni) ok. 65-67 dB(A). ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 15 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Wykonane podczas badań akustycznych badanie natężenia ruchu na tej drodze wskazuje, że natężenie ruchu wynosi tu w godzinach szczytu komunikacyjnego ok. 190 poj./godz. W strukturze ruchu dominują pojazdy lekkie Udział pojazdów ciężkich stanowi ok. 11% wszystkich pojazdów. Pole elektromagnetyczne Przez obszar objęty planem nie przebiegają linie wysokiego napięcia Roślinność Zanieczyszczenie roślin jest trudne do oceny ze względu na brak dostępnych wyników badań zanieczyszczenia substancjami chemicznymi, głównie warzyw i owoców. O możliwości skażenia można pośrednio wnioskować na podstawie ewentualnego stopnia skażenia gleb, w których rośnie testowana roślina. Zniszczenia wywołane przez wpływ imisji przemysłowych zanieczyszczeń pyłami i gazami powodują zmiany w aparacie asymilacyjnym i świadczą o wielkości wpływu tych zanieczyszczeń na roślinność. Zwiększanie się powierzchni zabudowy powoduje systematyczne zubożenie w gatunki i siedliska przyrodnicze. Ponadto naturalne zbiorowiska roślinne kurczą się w wyniku znacznego ograniczenia lub całkowitego zaprzestania prowadzenia gospodarki pasterskiej oraz rzadkiego wykaszania. Ekstensywne użytkowanie powoduje zubożenie florystyczne tych ekosystemów i powolne wkraczanie zbiorowisk zaroślowych. Zwierzęta Pogarszanie warunków bytowania zwierząt poprzez ograniczenie ich przestrzeni życiowej oraz możliwości swobodnej migracji. 3. Odporność środowiska na degradację i zdolność do regeneracji Odporność środowiska na degradację W obrębie oddziaływań destrukcyjnych człowieka na system przyrodniczy wyróżnić możemy (za Kostrowickim 1979): degradację, czyli przesunięcie systemu na niższy poziom termodynamicznoinformacyjny, degenerację, czyli rozpad zależności wewnętrznych między składnikami systemu, co powoduje zanik mechanizmów stabilizujących, dysfunkcję, czyli zmianę (najczęściej uproszczenie) sposobu przepływu materii i energii bez wyraźnych zmian struktury, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 16 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dekompozycję, czyli zmianę struktury, składu i relacji ilościowych między składowymi systemu. Skutki działań człowieka w środowisku można klasyfikować (Richling, Solon 1996) ze względu na: ich zasięg przestrzenny (punktowy, liniowy i powierzchniowy), czas ich trwania (długo- i krótkoterminowe), częstotliwość (powtarzalne, ciągłe, cykliczne, zanikające), skalę (lokalne, regionalne, globalne), charakter (skumulowane, synergiczne, przypadkowe, odwracalne lub nieodwracalne), skutki dotyczące zasobów nieodnawialnych. Pod pojęciem odporności rozumie się najczęściej taką progową wartość parametrów otoczenia systemu przyrodniczego, przy której system się nie zmienia lub zmiany są odwracalne po ustaniu zakłócenia. W ujęciu historycznym proces destrukcji przyrody przez człowieka zapoczątkowany został różnymi formami eksploatacji zasobów przyrody, w efekcie których postępowało przekształcanie jej struktury. Następnym czynnikiem przekształceń była urbanizacja obszaru, w wyniku której następowała całkowita eliminacja dzikiej przyrody z miejsc zasiedlanych przez człowieka oraz jej fragmentacja. Najpóźniej pojawiają się różnego rodzaju zanieczyszczenia, których emisja ma współcześnie zasięg transgraniczny. Wymienione czynniki antropopresji oddziaływują negatywnie na komponenty abiotyczne (litosferę, hydrosferę, pedosferę, powierzchnię ziemi i klimat) i biotyczne (wszystkich poziomów organizacji przyrody) oraz strukturę i funkcjonowanie systemu przyrodniczego. W opracowaniu ekofizjograficznym przeprowadzono szczegółową, autorską ocenę wielkości narażenia oraz wrażliwości elementów struktury ekologicznej omawianego terenu na degradację, czyli oceniono odporność tej struktury na degradację. W przypadku analizowanego terenu do elementów mało odpornych na degradację zaliczono przede wszystkim: Wody podziemne – zbiorniki wód podziemnych GZWP nr 439 oraz 438. Podłoże gruntowe – mało odporne, szczególnie na terenach o spadkach powyżej 11%. Środowisko glebowe: - mało odporne w części terenu o trudniejszych warunkach fizjograficznych, głównie o nachyleniu >11%, pozbawienie pokrywy roślinnej może wywołać wzmożony proces erozji gleb. Klimat akustyczny, Warunki mezoklimatyczne, Warunki aerosanitarne, Zbiorowiska roślinne i fauna: - chronione gatunki roślin, - zbiorowiska roślinne objęte ochroną, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 17 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - zwierzęta objęte ochroną gatunkową, - otoczenie gniazd ptaków chronionych, - ekosystemy wodne, - lasy łęgowe i zadrzewienia, - podmokłe łąki. Do elementów odpornych zalicza się: Podłoże gruntowe: - grunty antropogeniczne przekształcone mechaniczne i/lub chemicznie, - tereny o nachyleniu 0-5°, Zbiorowiska roślinne i fauna: - pastwiska, - drzewostany leśne, - trwałe użytki zielone, - zieleń urządzona, - zbiorowiska segetalne, - roślinność synantropijna, - fauna i flora synantropijna. Elementy średnio odporne to: Podłoże gruntowe: - gleby klas bonitacyjnych III – IV, - tereny o nachyleniu 5 – 11°, Zbiorowiska roślinne i fauna: - łąki wilgotne, - trwałe użytki zielone - zieleń nieurządzona, - zbiorowiska segetalne (upraw rolnych) i ruderalnych, - ogrody działkowe. Ocena zdolności środowiska do regeneracji Jak wcześniej wspomniano system przyrodniczy, posiada zdolność utrzymywania lub odtwarzania swej struktury i funkcji w warunkach zmian zewnętrznych, czyli powracania do stanu normalnego po jego naruszeniu. Lecz w przypadku wprowadzenia czynników degradujących, zdolnych do naruszenia mechanizmów homeostatycznych, następuje załamanie równowagi ekologicznej. Człowiek zazwyczaj nie jest w stanie określić poziomu natężenia sił niszczących, przy których załamanie to następuje. Stwierdza się to dopiero po reakcji przyrody na wprowadzony czynnik. Zdolność do regeneracji posiadają przede wszystkim komponenty biotyczne, a spośród abiotycznych – hydrosfera i klimat (a pozostałe są nieodnawialne). Regeneracja przyrody ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 18 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO odbywa się dzięki procesowi sukcesji i rozprzestrzeniania się gatunków. Rozpatrując analizowany obszar należy stwierdzić, że środowisko przyrodnicze nadal odznacza się zdolnością do regeneracji. Świadczą o tym obserwacje sukcesji ekologicznej. Zdolność do regeneracji najczęściej wyrażana jest długością czasu, jaki upływa między momentem ustania działania czynników odkształcających środowisko, a powrotem środowiska do stanu, który występował przed rozpoczęciem działania tych czynników. Ocena zdolności środowiska do regeneracji należy do zadań najtrudniejszych, gdyż: środowisko bardzo rzadko wraca do takiego samego stanu, jaki istniał przed wystąpieniem oddziaływań, degradacja środowiska często następuje pod wpływem synergicznego oddziaływania kilku czynników i nie można stwierdzić, który z nich odgrywa ważniejszą rolę, a wstrzymanie ich oddziaływania nie następuje jednocześnie, regeneracja przebiegająca pod wpływem czynników naturalnych (po zaniechaniu antropopresji) często wspomagana jest celowymi działaniami człowieka (np. rekultywacja) i wówczas jej tempo jest zróżnicowane, wiele procesów regeneracyjnych (odnoszących się np. do roślinności lub zasobów wód podziemnych) trwa długo i może przekraczać długość życia jednego pokolenia ludzi. Ogólnie przyjmuje się, że regeneracja w środowisku następuje wyłącznie pod wpływem procesów naturalnych. W przypadkach, gdy przyroda „nie poradzi sobie sama”, celowe działania człowieka mogą znacznie przyspieszyć regenerację środowiska. Skala czasu niezbędnego dla osiągnięcia oczekiwanego efektu regeneracji stanu danego elementu środowiska przyrodniczego, jest wyraźnie zróżnicowana. Regeneracja krótkoterminowa – do 50 lat na uzyskanie spodziewanych efektów – dotyczy: - wód powierzchniowych, - jakości stanu atmosfery, - roślinności spontanicznej i synantropijnej w obszarach osiedlowych, - roślinności pól uprawnych i łąk. Regeneracja długoterminowa – powyżej 50 lat – dotyczy: - rekultywacji gleb, - naturalnej sukcesji roślinnej. Regeneracja w skali historycznej – powyżej 100 lat – dotyczy: - samooczyszczania wód podziemnych, - detoksykacji gleb. W procesach regeneracji przyrodniczej, podstawowe znaczenie posiadają procesy przyrodnicze naturalne, jednakże w przypadku większości analizowanych elementów środowiska, niezbędne jest wykorzystanie także technicznych działań człowieka. Działania takie mogą znacząco wpływać na przyspieszenie przebiegu procesów regeneracji środowiska. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 19 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Regeneracja przyrodniczych elementów środowiska, rzadko pozwala osiągnąć stan w pełni identyczny z naturalnym, początkowym. 4. Potencjalne zmiany aktualnego stanu środowiska w przypadku braku realizacji planu zagospodarowania Aktualne zagospodarowanie terenu oraz stan poszczególnych elementów środowiska charakteryzuje się małym przekształceniem cech naturalnych oraz wysokimi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Zaniechanie realizacji planu spowoduje, że założone cele gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II, w „Studium uwarunkowań, w zakresie ochrony środowiska nie zostaną w pełni osiągnięte, a nawet powstanie możliwość regresu i pogorszenia się stanu środowiska przyrodniczego w analizowanym rejonie miasta. Do procesów najważniejszych, mających bezpośredni i pośredni wpływ na kierunki oraz intensywność niepożądanych przekształceń i degradacji środowiska należą obecnie: – presja inwestycyjna na atrakcyjne tereny turystyczne, w tym presja na te tereny związana z rozwojem transportu, ekspansją przemysłu i zabudowy mieszkaniowej, – antropopresja na tereny o dużej bioróżnorodności przyrodniczej, – przecinanie terenów elementami infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Infrastruktura, a w szczególności drogi stanowią barierę dla przemieszczających się zwierząt, zagrożenie dla ich życia lub powodują zmianę ich tras migracyjnych, – odchodzenie od tradycyjnej gospodarki rolniczej, – wzrost zapotrzebowania na tereny rekreacyjne ogólnie dostępne, w tym na tereny cenne przyrodniczo. Nadmierna penetracja terenu wiąże się z bezpośrednim niszczeniem cennych gatunków roślin, płoszeniem zwierząt, zwiększonym hałasem, zaśmiecaniem i tworzeniem się nielegalnych wysypisk śmieci. Poniżej przedstawiono potencjalne zmiany, jakie mogłyby nastąpić w poszczególnych, elementach środowiska w przypadku braku realizacji programu. ► Ochrona przyrody brak ochrony najcenniejszych przyrodniczo ekosystemów spowoduje niewątpliwie zubożenie zasobów biologicznych rozpatrywanego terenu, postępująca degradacja ekosystemów wywoła szereg nieodwracalnych zmian w ich strukturze, przede wszystkim ich uproszczenie, konsekwencją tego będą zaburzenia równowagi ekologicznej oraz zakłócenia przepływu energii i materii w ekosystemie; dotyczy to w szczególności zaniku szeregu siedlisk w wyniku ich dewastacji oraz uszkodzeń aparatu asymilacyjnego drzewostanów na skutek zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 20 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO w końcowym efekcie narastające przemiany spowodują odizolowanie przestrzenne obszarów cennych przyrodniczo, nastąpi fragmentaryzacja funkcjonujących korytarzy ekologicznych, umożliwiających dotychczas swobodny przepływ gatunków pomiędzy węzłami ekologicznymi, nastąpi zwiększenie zagrożenia zanieczyszczeniem wód podziemnych, nastąpi zwiększenie zagrożenia uruchomieniem zjawisk geodynamicznych. ► Ochrona powietrza atmosferycznego brak realizacji planu zahamuje pozytywne tendencje stopniowej poprawy stanu powietrza atmosferycznego związane z przechodzeniem na paliwa ekologiczne, a w najgorszym przypadku doprowadzi do pogorszenia się stanu jakości powietrza atmosferycznego, problemy komunikacyjne w ruchu drogowym, wzrost liczby pojazdów samochodowych przy jednoczesnym ich złym stanie technicznym zwiększy emisję niezorganizowaną, bardzo niebezpieczną dla zdrowia i życia mieszkańców, niekontrolowana, zabudowa często z systemem opalania węglem jako głównego źródła energii, brak inwestycji proekologicznych z przejściem na inne nośniki energii (gaz ziemny, propan-butan, olej opałowy) będzie powodował wzrost niskiej emisji zagrażającej topoklimatowi tego obszaru. ► Hałas brak odpowiednich zapisów dotyczących wymagań i form ochrony przed nadmiernym hałasem w zakresie emisji hałasu na terenach nowo zainwestowanych skutkować będzie pogorszeniem stanu klimatu akustycznego, ► Gospodarka wodna nastąpi pogorszenie się czystości i jakości wód podziemnych. ► Krajobraz zachwianie korzystnej dla strefy kształtowania systemu przyrodniczego, proporcji pomiędzy terenami otwartymi i zabudowy, pogłębianie chaosu w przestrzeni, osłabienie oddziaływania istniejących powiązań i relacji widokowych, pojawianie się obiektów dysharmonijnych w relacjach wewnętrznych i zewnętrznych, zakłócenie istotnych relacji widokowych. zakłócających percepcje krajobrazu Podsumowując należy stwierdzić, że w przypadku analizowanego potencjalnymi najbardziej realnymi i istotnymi zagrożeniami może być: terenu, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 21 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO niekontrolowana, ekspansja zabudowy na tym terenie, która by generowała niekorzystne zmiany w środowisku przyrodniczym i kulturowym, w tym m.in.: - pogorszenie warunków życia mieszkańców (hałas i emisja zanieczyszczeń w efekcie zwiększonego ruchu samochodów, powstawanie odpadów itp.), - wysypywanie śmieci, gruzu i odpadów, - wzrost skali oddziaływań wizualnych i krajobrazowych związanych z chaotyczną, nieuporządkowaną zabudową kubaturową, - zmniejszanie się powierzchni biologicznie czynnej terenu. III. UWARUNKOWANIA FORMALNO-PRAWNE 1. Uwarunkowania wynikające ze Studium i kierunków zagospodarowania przestrzennego uwarunkowań W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko” wyznaczono strefy i obszary polityki przestrzennej. Obszar objęty planem należy do Strefy I – „Osadniczej Krościenka” obejmującej tereny zwartej historycznej zabudowy centrum, jednorodzinnej o charakterze pensjonatowym, usług administracyjnych, publicznych, zagospodarowania dla potrzeb turystyki i wypoczynku, infrastruktury wraz z otaczającymi terenami rolnymi i zadrzewieniami. W strefie tej będą realizowane następujące zadania polityki przestrzennej: - ochrona zabytkowych walorów zabudowy, - ukształtowanie struktury przestrzennej o wysokich walorach funkcjonalnych i standardzie w oparciu o plany miejscowe, - tworzenie warunków do rozbudowy i modernizacji istniejących układów osadniczych, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb całorocznej turystyki i wypoczynku, - tworzenie warunków dla rozwoju działalności gospodarczej i usług, - ochrona przyrodniczych i krajobrazowych walorów środowiska. W granicach strefy wydziela się następujące obszary dla rozwoju osadnictwa, turystyki, rolnictwa o zróżnicowanych formach i sposobach zagospodarowania: - obszar historycznej zabudowy mieszkaniowej z usługami, - obszar zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej, rekreacyjnej, usług i rzemiosła nieuciążliwego, - obszar zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i o charakterze pensjonatowym z ograniczonym programem usług, - obszary dla rozwoju narciarstwa rekreacyjnego wraz z infrastrukturą techniczną, zespół całorocznych usług turystycznych, obszar dla rozwoju usług turystycznych i rekreacji nadwodnej, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 22 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO obszar rolniczej przestrzeni produkcyjnej o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, - obszary lasów i tereny do zalesień. W ramach wydzielonych obszarów wyodrębniono rejon koncentracji usług i rzemiosła o istotnym znaczeniu dla rozwoju przestrzennego gminy. Zagospodarowanie obszaru rolniczej przestrzeni produkcyjnej o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych wymaga: - wykluczenia zabudowy mieszkaniowej, - zakazu lokalizowania obiektów usług i rzemiosła za wyjątkiem terenu objętego planem, - wspierania dążeń do scaleń gruntów, - zachowania istniejących zadrzewień, zakrzewień śródpolnych oraz zieleni wzdłuż cieków i dróg, - przystosowania i oznakowania dróg śródpolnych dla potrzeb turystyki pieszej, konnej, rowerowej i narciarskiej. - 2. Uwarunkowania wynikające z przepisów odrębnych Zasoby przyrodnicze i ich ochrona prawna Obszar objęty planem w całości położony jest w zasięgu obszaru węzłowego 43M Beskid Sądecki o znaczeniu międzynarodowym Krajowej Sieci Ekologicznej EKONET-PL, Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (zgodnie z Rozporządzeniem nr 92/06 Wojewody Małopolskiego z dn. 24.11.2006 r.) oraz otuliny Popradzkiego Parku Krajobrazowego (PPK). Tereny te są otoczone obszarami chronionymi. Od południowego zachodu graniczą z Pienińskim Parkiem Narodowym, a od północnego wschodu z terenami Popradzkiego Parku Narodowego. W projekcie „Planu ochrony PPK” dokonano ustalenia stref funkcjonalnoprzestrzennych rozwoju społeczno-gospodarczego, które zabezpieczają prawidłowe funkcjonowanie środowiska przyrodniczego oraz ochronę zasobów kulturowych i krajobrazu. Obszar objęty planem znajduje się w strefie IV – obszarów koncentracji istniejącego osadnictwa, dla której obowiązują cele takie jak: utrzymanie historycznie ukształtowanej skali oraz przestrzennej struktury jednostek osadniczych wraz z terenami zieleni urządzonej, utrzymanie wartości zabytkowych zespołów urbanistycznych, porządkowanie zabudowy w obrębie terenów zainwestowanych, uporządkowanie gospodarki ściekowej i odpadami oraz ograniczenie wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza. Preferowane rodzaje aktywności społeczno-gospodarczej: osadnictwo, w tym baza turystyczna, usługi, turystyka i wypoczynek. W obszarze otuliny PPK obowiązują się następujące zakazy i nakazy: Zakazy: - dokonywania zmian stosunków wodnych obniżających potencjał ekologiczny ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 23 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO siedlisk, lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wypalania traw, niszczenia zadrzewień, zakrzewień śródlądowych i śródłąkowych, nadrzecznych i przydrożnych. Nakazy: - kształtowanie wspólnej przestrzeni ekologicznej w dostosowaniu do warunków górskich, - hamowania procesów degradacji i ochrony podstawowych komponentów środowiska poprzez tworzenie lepszych warunków retencji, ograniczenie wytwarzania zanieczyszczeń gazowych, pyłowych, ścieków i odpadów poprzez zmiany technologiczne, porządkowanie gospodarki ściekowej i odpadami, modernizację istniejących i realizację nieuciążliwych systemów grzewczych, zmianę sposobu użytkowania stromych stoków górskich i racjonalne stosowanie środków chemicznych w rolnictwie. Tereny zurbanizowane, użytkowane rolniczo i leśne są na terenie objętym planem przemieszane. Teren gminy obfituje w korytarze ekologiczne, które stanowią zarówno cieki, jak i lasy. Cenne pod względem przyrodniczym są ekosystemy takie jak: łąki, pastwiska, lasy oraz doliny cieków i ich najbliższe otoczenie, które przyczyniają się do zróżnicowania bioróżnorodności. Tereny te porośnięte są samorzutnie ukształtowaną w procesie sukcesji roślinnością. Natomiast gatunkami dziko występujących zwierząt objętych ochroną ścisłą i wymagających ochrony czynnej wg załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. 04.220.2237) w pobliskim paśmie Lubania występują: Ssaki ryś – Lynx lynx wilk – Canis lupus niedźwiedź – Ursus arctos żbik – Felis silvestris wydra – Lutra lutra Ptaki orzeł przedni – Aquila chrysaetos głuszec – Tetrao urogalus puchacz – Bubo bubo puszczyk uralski – Strix uralensis dzięcioł białogrzbiety – Dendrocopus leucotos sokół wędrowny – Falo peregrinus pustułka – Falco tinnunculus ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 24 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dzięcioł czarny – Dryocopus martius dzięcioł zieonosiwy – Picus canus jarząbek – Bonasia bonasia przepiórka – Coturnix coturnix bocian czarny – Ciconia ciconia bocian biały – Ciconia ciconia. Uwarunkowania wynikające z realizacji celów ochrony środowiska ustanowione na szczeblu krajowym, międzynarodowym i wspólnotowym ► Strategia Rozwoju Gminy Uchwałą Rady Gminy Nr XXVI 11/194/2000 w dniu 27 października 2000 r. przyjęto Strategię rozwoju gminy Krościenko nad Dunajcem. Ustalony i zaakceptowany społecznie główny cel gminy to: Pienińska Gmina Krościenko nad Dunajcem miejscem aktywnego całorocznego wypoczynku. Osiągnięcie głównego celu rozwoju wiąże się z realizacją celu strategicznego, który zawiera szerzej sformułowaną intencję: Wszechstronny rozwój gminy Krościenko nad Dunajcem poprzez wykorzystanie miejscowych walorów krajobrazowo-kulturowych, bazy turystycznej oraz potencjału zintegrowanej społeczności gminy. Realizacja celu strategicznego będzie osiągana przez cele operacyjne, z których najważniejszymi dla obszaru Zawodzia są: • Czyste środowisko naturalne na terenie gminy. • Wysoki poziom ładu przestrzennego. • Ochrona i kształtowanie wartości przyrody, kultury i krajobrazu decydujących o turystycznej atrakcyjności gminy. • Rolnictwo dostosowane do specyfiki gminy – baza pod usługi agroturystyczne. • Wysokie dochody z turystyki uzyskane dzięki wykorzystaniu miejscowych walorów krajobrazowych, kulturowych oraz bazy turystycznej. Jako kierunki działań dla Krościenka-Zawodzia i jego najbliższego otoczenia uznano m.in.: • Sektor – gospodarka uregulowanie stanu prawnego pod inwestycje, rolnictwo dostosowane do potrzeb agroturystyki, rozwój ekologicznego rolnictwa i produkcji zdrowej żywności, wysoki poziom usług turystycznych, udostępnianie terenów dla potrzeb budownictwa letniskowego, • Sektor – infrastruktura techniczna i komunikacja ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 25 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO skablowanie sieci energetycznych średniego i niskiego napięcia w terenach zurbanizowanych, poprawa stanu technicznego dróg, wytyczenie ścieżek spacerowych, rowerowych i tras konnych, rozbudowanie systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków, • Sektor – środowisko przyrodnicze ochrona krajobrazu (skablowanie sieci energetycznych i telekomunikacyjnych), poprawa jakości wód i powietrza, monitorowanie jakości zrzucanych ścieków, rozładowanie natężenia ruchu, zagospodarowanie ujęć wód mineralnych, zmiana systemu ogrzewania na ekologiczne, likwidacja dzikich wysypisk, • Sektor – środowisko kulturowe opracowanie katalogu budownictwa typowego dla regionu, promowanie tradycji i twórczości ludowej, opracowanie kalendarza imprez kulturalno-rozrywkowych. Wdrożenie ww. celów i kierunków działań powinno opierać się na zaangażowaniu władz, społeczeństwa, instytucji i biznesu poprzez opracowanie konkretnych projektów i scenariuszy, a następnie ich realizację. Obszar planu "Zawodzie II" objęty jest również ochronę prawną, wynikającą z przepisów odrębnych, dla terenów Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu zgodnie z rozporządzeniem nr 92/06 Wojewody Małopolskiego z dnia 24.11.2006r. ► Narodowy Plan Rozwoju Narodowy Plan Rozwoju jest kompleksowym dokumentem określającym strategię społeczno - gospodarczą Polski w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej. Dokument został przygotowany na podstawie wytycznych zawartych w Rozporządzeniu Rady Ministrów Nr 1260 z 21 czerwca 1999 r. (1260/99/WE) wprowadzającym ogólne przepisy dotyczące funduszy strukturalnych. Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Wykonując powyższy cel Polska będzie dążyć do zapewnienia ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 26 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO wysokiego poziomu ochrony środowiska, zgodnie z zapisami traktatu konstytuującego Unię Europejską oraz zobowiązaniami akcesyjnymi. Szczególną uwagę zwraca się na dwa sektory: środowisko i transport. Działania podejmowane w sferze ochrony środowiska w ramach polityki kohezji będą ukierunkowane na cele polityki ekologicznej Wspólnoty Europejskiej i dotyczyć będą: - poprawy jakości wód powierzchniowych, polepszenia dystrybucji i jakości wody do picia, - racjonalizacji gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi, - poprawy jakości powietrza. ► Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego – European Spatial Development Perspective (ESDP) Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju obszaru Unii Europejskiej przyjęta w Poczdamie w roku 1999 jest dokumentem określającym główne cele polityki przestrzennej. Dla równoważenia rozwoju przestrzennego przyjęto główne cele rozwoju, którymi są: - rozwój policentrycznego i zrównoważonego systemu urbanizacji i wzmocnienie związków zachodzących pomiędzy terenami miejskimi i wiejskimi, - promocja zintegrowanych koncepcji transportu i łączności, które umożliwiają policentryczny rozwój w obszarze UE, i które są ważnymi uwarunkowaniami procesu integracji europejskiej miast i regionów, - kształtowanie i ochrona środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego poprzez właściwe zarządzanie – przyczynia się to zarówno do zachowania jak i wzmocnienia tożsamości regionów oraz utrzymania przyrodniczego i kulturowego zróżnicowania regionów i miast w obszarze UE w wieku globalizacji. Zasoby kulturowe i krajobrazowe Na terenie opracowania nie występują obiekty wpisane do rejestru zabytków a jedynie obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków. Poniżej znajduje się ich wykaz: 1) Kaplica p.w. Oblicza Pana Jezusa, mur., pocz. XVIII w., ul. Zdrojowa 2) Dom drewn./mur., pocz. XX w., ul. Zdrojowa 22 3) Dom drewn./mur., lata 30 XX w., ul. Zdrojowa 18 4) Dom drewniany, pocz. XX w., ul. Zdrojowa 16 5) Dom murowany, ok. 1930r., ul. Zdrojowa 9 6) Dom drewn./mur., pocz. XX w., ul. Kozłeczyzna 2 7) Dom drewn./mur., pocz. XX w., ul. Kozłeczyzna 4 8) Zagroda, I poł. XX w., ul. Źródlana 6 9) Most nad rzeką Dunajec, lata 20 XX w. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 27 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Są one objęte ochroną konserwatorską, którą stosuje się w celu utrzymania i zachowania najbardziej wartościowych elementów zabytkowych, kulturowych oraz krajobrazowych regionu. W związku z tym: – obejmuje się ochroną i tworzy (w granicach działki) strefy pośredniej ochrony konserwatorskiej "B" dla obiektów uznanych za przedstawiające wartości kulturowe zawartych w wykazie w ust.2 – nakazuje się zachowanie historycznego układ dróg w przypadku realizacji nowej zabudowy oraz nawiązanie do tradycyjnych dla regionu form architektury. Uwarunkowania działalności w strefie pośredniej ochrony konserwatorskiej "B" utworzonej wokół obiektów z gminnej ewidencji zabytków są następujące: - ustala się rewaloryzację dóbr kultury, - wszelka działalność inwestycyjna i remontowa w strefie wymaga opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, - utrzymanie w niezmienionym kształcie zachowanych, zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, - wprowadzanie nowej zabudowy na zasadzie kontynuowania form nawiązujących do tradycji budowlanej regionu. ► Uwarunkowania rozwoju gospodarki rolnej z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska wyznaczone w Polsce przez Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej1 Kierunki wyznaczone w Polsce przez Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej sposób użytkowania gruntów, systemu płodozmiennego, struktury użytków rolnych, sposobu upraw roli, ochrony roślin oraz gospodarowania na trwałych użytkach zielonych, konieczności utrzymywania pokrywy roślinnej w okresie jesienno-zimowym na użytkach rolnych, co zapobiega wymywaniu azotanów do wód, sporządzania planów nawozowych dla każdego gospodarstwa, zapobiegania irygacyjnych. zanieczyszczeniu wód otwartych oraz płynących w systemach Podstawowe cele jakie powinno spełniać gospodarstwo rolne w rolnictwie zrównoważonym wg Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej to.: Cel produkcyjno-ekonomiczny: wytwarzanie określonej ilości produktów rolnych i zapewnieniu odpowiedniego poziomu dochodów rolnika. opracowanym w Instytucie Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Środowiska. Warszawa 2003 r. 1 ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 28 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Cel ekologiczny: właściwe wykorzystanie i utrzymaniu jego długookresowej równowagi. Cel społeczny: spełnienie oczekiwań pozostałych członków społeczeństwa w zakresie zachowania krajobrazu rolniczego, będącego miejscem turystki i rekreacji. zasobów środowiska naturalnego Rolnictwo zrównoważone Rolnictwo zrównoważone to inaczej produkcja wysokiej jakości żywności oraz produktów rolnych z uwzględnieniem struktury społecznej i ekonomicznej. Operuje ono głównie obiegami, które chronią i zachowują zasoby naturalne, od których uzależnione jest życie, tj. glebę, wodę, powietrze, bioróżnorodność gatunkową, jak również ograniczone zasoby naturalne. Na rolnictwo zrównoważone składa się integrowane podejście do uprawy oraz Dobra Praktyka Rolnicza. Rolnictwo zrównoważone obejmuje osiągnięcie następujących celów: długoterminowe zabezpieczenie dostaw żywności, ochrona żyzności gleby jako podstawy życia i ekonomicznej aktywności przyszłych pokoleń, efektywne zużycie surowców odnawialnych bez przekraczania zdolności ich uzyskania regeneracyjnych, ochrona surowców nieodnawialnych, ochrona oraz rozwijanie różnorodności biologicznej i obszarów wiejskich, wzrost świadomości społecznej w kwestii zagadnień rozwoju zrównoważonego. produkcji płodów rolnych o wysokich parametrach jakościowych, chowu wysoko produkcyjnych ras zwierząt, osiągnięcie równowagi ekologicznej poprzez: – istotne zmniejszenie eutrofizacjii zanieczyszczenia wód pitnych azotanami pochodzącymi z rolnictwa, – ograniczenie negatywnych efektów stosowania pestycydów, – zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami pochodzącymi z rolnictwa (zapylenie, substancje odorowe, amoniak, metan, dwutlenek węgla, tlenki azotu), 3. Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego W opracowaniu ekofizjograficznym na podstawie przeprowadzonej analizy poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz aktualnego zagospodarowania określono przyrodnicze predyspozycje do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzenne. Zgodnie z zapisami w opracowaniu ekofizjograficznym …”dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju należy szczególną uwagę zwrócić na ochronę zasobów przyrody ożywionej poprzez tworzenie prawnych form ich ochrony. Zróżnicowanie ekosystemów i ich ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 29 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dotychczasowe zagospodarowanie daje możliwość kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej, która w minimalnym stopniu oddziaływać będzie na elementy przyrodnicze. Należy jednak, za wyjątkiem wyznaczonych terenów, unikać tworzenia wielkoprzestrzennych powierzchni zabudowanych. Stanowią one wyizolowany, szczególnie ze środowiska wiejskiego, element urbanizacyjny. Wskazanym kierunkiem kształtowania struktury jest utrzymanie stylu zabudowy wiejskiej w oparciu o istniejącą tradycyjną zabudowę tego regionu z uwzględnieniem zachowanego historycznego układu zabudowy oraz układu komunikacyjnego. Dalszy rozwój zabudowy mieszkaniowej i usługowej należy poprzedzić lub prowadzić równolegle z uzupełnieniem uzbrojenia terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną i komunikacyjną. W zabudowie mieszkaniowej należy dążyć do utrzymania około 60% powierzchni działki jako terenu biologicznie czynnego, w zagospodarowaniu wykorzystując roślinność rodzimą tego regionu. Przedsięwzięcia mogące oddziaływać na środowisko nie powinny być lokalizowane na tych terenach ( z wyjątkiem sieci infrastruktury technicznej). W cyt opracowaniu ekofizjograficznym przedstawiono również uwarunkowania ekofizjograficzne. W zakresie zasobów powierzchniowych środowiska przyrodniczego oraz kształtowania zieleni przyjęto: 1) ZP – obszary określające podstawowy zasób przyrodniczy środowiska wymagający zachowania W obrębie tych obszarów znajdują się tereny leśne, przeznaczone do zalesienia, łąkowe, wody, tereny brzegowe oraz terasy zalewowe. Tereny lasów obejmują niewielkie powierzchniowo zbiorowiska leśne położone na stokach i wzdłuż cieków. Nie tworzą one zwartych kompleksów, stanowią powierzchnie rozproszone. Obszary ZP obejmują także powierzchnie łąk, głównie w dnach wąwozów i dolin rzecznych. Należy zwrócić uwagę na potrzebę zachowania ciągłości dolin i dążyć do wyprowadzenia zabudowy z tych obszarów i przywrócenia łąk i zadrzewień. Stanowią one naturalne drogi spływu wód opadowych, roztopowych oraz migracji organizmów. Zaliczamy tu także strefy tarasów zalewowych wód i ich brzegów. Stanowią one cenny przyrodniczo teren stanowiący korytarze ekologiczne oraz miejsce życia wielu dziko żyjących gatunków. Pełnią funkcje ochronne jako tereny otuliny Popradzkiego Parku Krajobrazowego. W zakresie obszarów kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej przyjęto: 2) R – obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej wskazane do wyłączenia z zabudowy łącznie z zakazem realizacji siedlisk. Wydzielenie tych obszarów zmierza do utrzymania ekosystemów pastwiskowych oraz kulturowego wypasu owiec. Obejmują one tereny pastwisk i gruntów ornych niskich klas bonitacyjnych tj. IV - VI. W zakresie obszarów zabudowanych i z możliwością zabudowy przyjęto: ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 30 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 3) OZ – obszary zabudowane budownictwem mieszkaniowym zagrodowym i jednorodzinnym. Zaznaczone na planie tereny obejmą w większości istniejącą zabudowę mieszkaniową uzdrowiskową i zagrodową. Są to zabudowania ciągnące się wzdłuż dróg lokalnych, jak też zabudowania rozproszone. Wszystkie otrzymać powinny status zabudowy mieszkaniowej z możliwością zachowania istniejącej zabudowy gospodarczej. 4) MU – obszary z możliwością przeznaczenia pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Nowe tereny przeznaczone pod zabudowę wyznaczono zgodnie z warunkami ekofizjograficznymi, z wyłączeniem terenów o dużych spadkach, zagrożonych osunięciami podłoża i podtopieniami. 5) U – obszary wskazane do zabudowy usługowej. Przewidzieć należy lokalizację na terenach mieszkaniowych rozwój różnego typu działalności usługowej głównie na potrzeby społeczności lokalnej oraz tereny usług związanych z obsługą ruchu turystycznego i wypoczynku. 6) K – obszary związane z obsługą komunikacyjną istniejących i nowo wydzielanych terenów mieszkaniowych i usługowych. Wokół drogi głównej należy założyć i utrzymać istniejące strefy zieleni, tak aby ochronić otaczające je tereny przed zanieczyszczeniem i hałasem. Z uwagi na to, iż część gruntów dotychczas użytkowanych rolniczo zamierza się przeznaczyć pod zabudowę, szczególną uwagę należy zwrócić na następujące ograniczenia wynikające z analizy ekofizjograficznej obszaru sołectwa Zawodzie: 1) z zabudowy należy bezwzględnie wyłączyć obszary zalesione i zadrzewione: – lasy tworzą ważne ekosystemy, towarzyszą obszarom źródliskowym potoków oraz stanowią miejsca retencji wód powierzchniowych, – lasy i zarośla łęgowe oraz tarasy zalewowe stanowią ważny element ekosystemu, miejsce występowania wielu gatunków chronionych; 2) z zabudowy należy bezwzględnie wyłączyć dna dolin, wąwozy, tarasy zalewowe i ich najbliższe otoczenie: – dna dolin rzecznych i tarasy zalewowe mają ogromne znaczenie dla bioróżnorodności; – stanowią drogi migracji gatunków; – są drogami spływu wód opadowych, szczególnie powodziowych; – płytki i zmienny poziom wód podziemnych utrudnia budownictwo; 3) wykluczyć z zabudowy kubaturowej tereny osuwiskowe i o predyspozycjach do ich powstawania oraz o dużych nachyleniach: – niestabilność podłoża utrudnia budownictwo, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 31 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – trudne warunki wymagałyby dużych zmian w ukształtowaniu terenu, wynikających z przemieszczania warstw powierzchniowych, 4) w celu ochrony powietrza wprowadzić zasadę używania do ogrzewania pomieszczeń urządzeń o wysokiej sprawności energetycznej i paliw proekologicznych; 5) w celu ochrony środowiska wprowadzić zakaz prowadzenia działalności szkodliwej i uciążliwej dla środowiska. IV. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego został opracowany w oparciu o ustalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz uwarunkowania i predyspozycje dla kształtowania kultury funkcjonalno-przestrzennej określone w opracowaniu ekofizjograficznym. Ustalenia planu składają się z: ogólnych ustaleń dotyczących – celu regulacji, zasad ochrony środowiska przyrodniczego, kulturowego, wyposażenia w systemy infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, ustanowionych stref ochronnych, kategorii przeznaczenia terenu, regulacji zapewniających ład przestrzenny, szczegółowych ustaleń dotyczących – przeznaczenia podstawowego i dopuszczalnego wydzielonych kategorii terenów oraz warunków kształtowania ładu urbanistycznego, form zabudowy i zagospodarowania terenów, a także zasad wyposażenia w infrastrukturę techniczną. Ustalenia ogólne obejmują m.in.: ustalenia obowiązujące na całym obszarze objętym planem dotyczą m.in.: – zasad realizacji nowej zabudowy oraz przebudowy istniejącej, – zagospodarowania terenów w obrębie obszarów o skomplikowanych warunkach gruntowych oraz na stokach o nachyleniu powyżej 11o, – zasad zagospodarowania terenów bezpośrednio i potencjalnie zagrożonych powodzią, – ochrony wałów przeciwpowodziowych i urządzeń wodnych, w zakresie ochrony i kształtowania środowiska kulturowego wskazuje się: – obiekty objęte wpisem do gminnej ewidencji zabytków, w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego krajobrazu i ładu przestrzennego wskazuje się m.in.: – zasady gospodarowania w obrębie terenu objętego planem, – strefę ochrony wartości przyrodniczych, – stanowiska roślin i zwierząt prawnie chronionych, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 32 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – wartości dopuszczalne poziomu hałasu w środowisku dla terenów MN, – zasady przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości, zasady obsługi w zakresie komunikacji, zasady wyposażenia w infrastrukturę techniczną. Ustalenia szczegółowe – tereny wyznaczone w zależności od przeznaczenia oraz warunków zabudowy i zagospodarowania W zakresie zasobów powierzchniowych środowiska przyrodniczego oraz kształtowania zieleni przyjęto: ZL, RL,ZP,ZE, US – obszary określające podstawowy zasób przyrodniczy środowiska wymagający zachowania. Zaliczono tu tereny leśne (ZL), przeznaczone do zalesienia, łąkowe (RL), wody (WS), tereny brzegowe oraz terasy zalewowe (ZE). Tereny lasów obejmują niewielkie powierzchniowo zbiorowiska leśne położone na stokach i wzdłuż cieków. Nie tworzą one zwartych kompleksów, stanowią powierzchnie rozproszone. Obszary ZE obejmują także powierzchnie łąk, głównie w dnach wąwozów i dolin rzecznych. Należy zwrócić uwagę na potrzebę zachowania ciągłości dolin i utrzymania łąk i zadrzewień. Stanowią one naturalne drogi spływu wód opadowych, roztopowych oraz migracji organizmów. Zaliczamy tu także strefy tarasów zalewowych wód i ich brzegów. Stanowią one cenny przyrodniczo teren stanowiący korytarze ekologiczne oraz miejsce życia wielu dziko żyjących gatunków. Pełnią funkcje ochronne jako tereny otuliny Popradzkiego Parku Krajobrazowego. W zakresie obszarów kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej przyjęto: R – obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej wskazane do wyłączenia z zabudowy łącznie z zakazem realizacji siedlisk. Wydzielenie tych obszarów zmierza do utrzymania ekosystemów pastwiskowych oraz kulturowego wypasu owiec. Obejmują one tereny pastwisk i gruntów ornych niskich klas bonitacyjnych tj. IV - VI. W zakresie obszarów zabudowanych i z możliwością zabudowy przyjęto: MN - obszary zabudowy mieszkaniowej: jednorodzinnej (w tym zagrodowej), Zaznaczone na planie tereny obejmą w większości istniejącą zabudowę mieszkaniową i zagrodową. Są to zabudowania ciągnące się wzdłuż dróg lokalnych, jak też zabudowania rozproszone. Nowe tereny przeznaczone pod zabudowę wyznaczono zgodnie z warunkami ekofizjograficznymi, z wyłączeniem terenów o dużych spadkach, zagrożonych ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 33 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO osunięciami podłoża i podtopieniami. U, UP, UT, UK - obszary zabudowy usługowej Zakłada się na tych terenach rozwój różnego typu działalności usługowej głównie na potrzeby społeczności lokalnej oraz tereny usług związanych z obsługą ruchu turystycznego i wypoczynku. K, KDW - obszary związane obsługą komunikacyjną istniejących i nowo wydzielanych terenów mieszkaniowych i usługowych. V. OKREŚLENIE POTENCJALNYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTOWANEGO PRZEZNACZENIA TERENU 1. Aktualne i projektowane zagospodarowanie terenu Teren objęty planem użytkowany jest rolniczo w przeważającej części obszaru, głównie jako grunty orne i sady z mniejszym udziałem użytków zielonych. Jest to obszar bardzo słabo wyposażony w infrastrukturę techniczną: Kanalizacja sanitarna i opadowa Sieć kanalizacyjna analizowanego obszaru podzielona jest na dwie zlewnie: Kanalizacja sanitarna znajdująca się po lewej stronie rzeki Dunajec, skąd ścieki kierowane są do oczyszczalni ścieków Krościenko. W skład zlewni wchodzi m. innymi niewielki fragment Krościenka Centrum (skanalizowane w 79%) Kanalizacja ogólnospławna znajdująca się po prawej stronie rzeki Dunajec (sołectwo Zawodzie, skanalizowane w 72%), skąd ścieki kierowane są bezpośrednio bez oczyszczenia do odbiornika - rzeki Dunajec. Długość kolektorów głównych „Krościenko Zawodzie" - 5100 m. Znaczna część obszaru nie jest wyposażony w żadne systemy kanalizacyjne. Aktualnie ścieki bytowo-gospodarcze na tych terenach gromadzone są w zbiornikach wybieralnych, okresowo opróżnianych, a ścieki wywożone przez specjalistyczne firmy do oczyszczalni. S i e ć e n e r g e t y c z n a – w pełni zaspakaja dotychczasowe potrzeby. Źródłem zaopatrzenia w energię elektryczną jest sieć średniego napięcia 15 kV oraz stacja transformatorowa SN/nn. S i e ć g a z o w a – brak jest sieci gazowej. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 34 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Zaopatrzenie w c i e p ł o – na całym obszarze funkcjonują lokalne indywidualne, elektryczne, gazowe lub piecowe układy ciepłownicze. Brak sieci ciepłowniczych uniemożliwia wprowadzenie centralnego systemu. Sieć t e l e k o m u n i k a c y j n a – połączenia w ruchu automatycznym i sieci telefonii komórkowej zaspakajają potrzeby abonentów indywidualnych i zbiorowych. G o s p o d a r k a o d p a d a m i – odpady odbierane są na podstawie indywidualnych umów osób prywatnych lub zakładów pracy ze specjalistycznymi przedsiębiorstwami (Zakład Gospodarki Komunalnej Krościenku n.D). K o m u n i k a c j a – obszar posiada dość dobrą dostępność komunikacyjną. Komunikacja samochodowa oparta jest na głównej ulicy Kozłeczyzna stanowiącej fragment drogi powiatowej nr K1636 Krościenko – Szczawnica oraz powiązanym z nią układzie ulic lokalnych, dojazdowych i wewnętrznych. Układ komunikacyjny zaspakaja potrzeby mieszkańców, mimo że często nie spełnia warunków technicznych, w tym stanu i jakości nawierzchni. Projekt planu zakłada wzbogacenie dotychczasowej struktury użytkowania, przyrost terenów przeznaczonych do zainwestowania oraz uwzględnienie uwarunkowań wynikających z zapisów Studium... . Projektowane zagospodarowanie terenów oraz strukturę terenów biologicznie czynnych przedstawia tab. 1. Tabela 1 Struktura przeznaczenia terenów w projekcie planu] Powierzchnia Rodzaj użytkowania ha Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Tereny usług Tereny usług publicznych Tereny kultu religijnego Tereny usług turystyki Tereny komunikacji Tereny zainwestowane Tereny lasów Tereny zadrzewień, zakrzewień Tereny rolne Tereny wód 27,05 0,53 0,12 0,015 2,44 7,78 37,94 9,15 9,77 15,70 3,138 Tereny biologicznie czynne OGÓŁEM 37,76 75,69 % 35,70 0,70 0,16 0,02 3,22 10,28 50,12 12,09 12,91 20,74 4,15 49,88 100,0 W stosunku do aktualnego zagospodarowania w ogólnym bilansie terenów przeznaczonych do zainwestowania największe zmiany dotyczą: – zwiększenia powierzchni terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wyznaczenia terenów dla rozwoju sieci infrastruktury komunikacyjnej, – rozbudowy infrastruktury technicznej umożliwiającej zachowanie standardów jakości środowiska. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 35 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 2. Identyfikacja potencjalnych skutków dla środowiska wynikających z realizacji projektu planu (zgodnie z ust. 2 pkt 6 ustawy POŚ) Planowane zmiany zagospodarowania analizowanego obszaru nie wpłyną w istotny sposób na stan środowiska przyrodniczego. Wystąpi szereg niekorzystnych czynników, które będą w różnym stopniu oddziaływać na środowisko przyrodnicze. W poniższej tabeli zebrano najistotniejsze zagrożenia wynikające z realizacji planu wraz z prognozowanym oddziaływaniem oraz jego natężeniem. Tabela 2 Identyfikacja oddziaływań i zagrożeń wynikających z realizacji planu Czynnik Prognozowane oddziaływanie i jego natężenie Oddziaływanie w stopniu mało znaczącym na obszarze planu – ze względu na stosowanie nowoczesnych, wysokosprawnych urządzeń spalających ekologiczne rodzaje paliw (gaz, olej opałowy) Technologia, możliwość wystąpienia emisja zanieczyszczeń powietrza z wystąpi układów grzewczych emisja zanieczyszczeń powietrza z wystąpi pojazdów samochodowych Wystąpi w mało znaczącym rozmiarze Emisja hałasu komunikacyjnego wystąpi głównie w bezpośrednim szlaków komunikacji drogowej emisja hałasu komunalnego wystąpi wpływ na klimat lokalny prawdopodobny przekształcenie krajobrazu przekształcenia walorów widokowych przekształcenie stosunków wodnogruntowych zanieczyszczenie wód powierzchniowych na skutek zrzutu ścieków komunalnych lokalnie wystąpią powstawanie odpadów komunalnych powstawanie odpadów niebezpiecznych ograniczenie infiltracji wód opadowych do gruntu likwidacja powierzchni biologicznie czynnej Degradacja wartości zbiorowisk roślinnych wystąpią Hałas drogowy najbardziej sąsiedztwie skoncentrowany w otoczeniu dróg oddziaływanie będzie mało znaczące – zarówno w dzień jak i w porze nocnej. oddziaływanie w stopniu mało znaczącym miejscowo w stopniu praktycznie nieodczuwalnym (generowane zmianami albedo na terenach nowo zainwestowanych) lokalnie znaczące lokalne ograniczenie zasięgu, panoram ekspozycja dominant może wystąpić Lokalne osuszenie gruntów może wystąpić obszar nie jest wyposażony w żadne zbiorcze systemy oczyszczania ścieków. Aktualnie ścieki bytowo-gospodarcze zbierane przez system kanalizacyjny są bezpośrednio odprowadzane do wód Dunajca lub też gromadzone są w zbiornikach wybieralnych, okresowo opróżnianych, a ścieki wywożone przez specjalistyczne firmy do oczyszczalni może wystąpić. Oddziaływania zależne od sprawności lokalnych systemów oczyszczania ścieków. Nastąpi wzrost ilości odprowadzanych ścieków do odbiornika zależnie od sprawności miejskiego systemu, zbierania, gromadzenia i utylizacji w założeniu nieznaczące (podlega utylizacji wg przepisów odrębnych) Znaczące w obszarach o dużym udziale powierzchni sztucznych w granicach określonych ustaleniami planu w zależności od stosowanych metod ochrony czynnej Wystąpi może wystąpić Wystąpi Wystąpi Wystąpi ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 36 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Rozpatrując wpływ planu przestrzennego zagospodarowania na środowisko przyrodnicze konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na następujące potencjalne zagrożenia: zanieczyszczenie gleb, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych, zdecydowany wzrost objętości wód opadowych odprowadzanych z powierzchni szczelnych, zanieczyszczenie powietrza, emisję hałasu, całkowite przekształcenie krajobrazu obszaru i likwidacja co najmniej w części jego walorów widokowych, co uzależnione będzie od ostatecznego kształtu urbanistycznego planowanej zabudowy, wprowadzenie w miejsce półnaturalnych zbiorowisk roślinnych sztucznie ukształtowanej zieleni urządzonej. Niezależnie od ustalonych funkcji obszaru i ich usytuowania, nie mogą one spowodować istotnego pogorszenia stanu środowiska (w stopniu naruszającym obowiązujące standardy). Zmiany zachodzące w środowisku możemy podzielić na długofalowe i krótkofalowe. Do zmian długofalowych można zaliczyć przekształcenia gruntu wynikające z zabudowy terenu, rozbudowy infrastruktury itp. Do zmian krótkofalowych możemy zaliczyć zanieczyszczenie środowiska wynikające z realizacji zaplanowanych inwestycji, będzie to głównie zwiększenie natężenia hałasu, wzrost zanieczyszczenia atmosfery, wzrost zapylenia. Największy wpływ na zmiany zachodzące w środowisku będą miały inwestycje takie jak: rozbudowa zabudowy usługowej, mieszkaniowej, rozbudowa szczelnych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków, modernizacji szlaków komunikacyjnych. Tabela 3 Porównanie skutków realizacji poszczególnych wariantów planu wariant wariant wariant „zero” przedstawiony w projekcie planu prośrodowiskowy Ukształtowanie - powierzchnie zabudowane - wzrost powierzchni zabudowanej, - ograniczenie możliwości terenu (szczelne): zabudowy dróg, parkingów (uszczelnione, utraty powierzchni kubaturowej, dróg, trwałe) biologicznie czynnych do parkingów, itp. pozostają zmniejszenie powierzchnie absolutnego minimum bez zmian biologicznie czynnej natomiast (zieleń nieurządzona, - powierzchnie biologicznie zwiększenie powierzchni zieleni nieużytki), jednoczesne czynne (zieleń urządzonej (skwery, zieleńce, zieleń maksymalne zwiększenie nieurządzona, nieużytki) przyuliczna, itp.) powierzchni zieleni bez zmian urządzonej na terenach istniejących i nowo zainwestowanych Warunki - zagrożenie wzrost udziału powierzchni - minimalizowanie zakresu hydrogeologiczne zanieczyszczeniem wód zainwestowanych prac ziemnych przy - zmiana warunków gruntowo-wodnych zainwestowaniu terenów - osuszenie gruntów przeznaczonych do - minimalizowanie zakresu prac zabudowy ziemnych przy zainwestowaniu terenów przeznaczonych do element ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 37 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO element wariant „zero” Wody powierzchniowe - pogorszenie jakości wód przy braku podłączenia do oczyszczalni ściekówj Warunki klimatyczne - brak wpływu Jakość powietrza - w zasięgu zanieczyszczeń komunikacyjnych oraz głównie ze źródeł lokalnych (komunikacja, emisja znacząca) w zasięgu hałasu komunikacyjnego (drogowego) Hałas Gleby - nie wystąpi zmniejszenie powierzchni gruntów biologicznie czynnych - ryzyko skażenia gleb Fauna, flora - brak wpływu Krajobraz - degradacja ładu przestrzennego przez brak odpowiednich zaleceń odnośnie sposobu realizacji zabudowy utrata walorów krajobrazowych wariant wariant przedstawiony w projekcie planu prośrodowiskowy zabudowy poprawienie jakości wód - zgodny z zapisem planu powierzchniowych dzięki rozbudowie zagospodarowania systemu szczelnego odprowadzania i przestrzennego lokalnego podczyszczania ścieków - zmiana klimatu lokalnego wynikające - ograniczenie ·zmian klimatu ze zwiększenia terenów lokalnego do minimum zabudowanych - wzrost albeda - wzrost emisji ciepła do atmosfery - zmiana kierunku i prędkości wiatrów - zastosowanie paliw ekologicznych - wariant prośrodowiskowy jest gazowych lub płynnych oraz zgodny z zapisem planu wysokosprawnych, nowoczesnych zagospodarowania niskoemisyjnych kotłów przestrzennego - poziom hałasu nie może przekraczać - wariant prośrodowiskowy jest dopuszczalnego poziomu hałasu dla zgodny z zapisem planu poszczególnych rodzajów terenów zagospodarowania przestrzennego - zmiana struktur fizyko-chemicznych - minimalizowanie powierzchni gleby terenów przeznaczonych do - rozbudowa szczelnego systemu zabudowy odprowadzania ścieków eliminuje - zgodny z zapisem planu ryzyko skażenia gleb wzdłuż ciągów zagospodarowania komunikacyjnych przestrzennego - wyposażenie powierzchni szczelnych, terenów komunikacji, w szczelny system odprowadzania ścieków oraz oczyszczanie ścieków deszczowych (zgodnie z przepisami szczególnymi) przed wprowadzeniem do wód lub do ziemi - równowaga środowiskowa może - zgodny z zapisem planu zostać zakłócona, zagospodarowania - możliwe zagrożenia dla szlaków przestrzennego migracyjnych zwierząt - ochrona i rewaloryzacja wartości - zgodny z zapisem planu kulturowych zagospodarowania - porządkowanie zagospodarowania przestrzennego obszaru z uwzględnieniem potrzeb ograniczenie wysokości mieszkańców i ochrony walorów zabudowy. krajobrazowych zabudowa terenów otwartych, zmniejszenie rozległości panoram widokowych W nawiązaniu do zakresu prognozy wymaganego w art. 41 ust. 2 pkt. 6 ustawy Prawa Ochrony Środowiska, powyżej przedstawiono skutki wariantów realizacji projektu planu w ujęciu wariantu odstąpienia od jego realizacji, wariantu przedstawionego w projekcie planu i wariantu najlepszego dla środowiska. Jak wynika z tabeli, wariant realizacji planu w wersji z deklarowanymi zapisami w zakresie ochrony środowiska, jest wariantem prośrodowiskowym. Uwzględniając lokalizację nowych obiektów oraz projektowane rozwiązania, oddziaływania na środowisko wynikające z etapu budowy i eksploatacji przedsięwzięcia będą miały charakter określony w tabeli 4. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 38 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Tabela 4. Charakterystyka typów oddziaływań Typ oddziaływań Etap budowy Etap eksploatacji Bezpośrednie – wzrost poziomu hałasu związanego z pracami budowlanymi (zabudowa kubaturowa, drogi infrastruktura techniczna, itp.) – pylenie z powierzchni odkrytych, miejsc składowania materiałów sypkich i obiektów w budowie, – zanieczyszczenie powietrza spalinami, – zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej – generowanie ruchu pojazdów na terenach nowo zainwestowanych, – wzrost ilości odprowadzanych ścieków opadowych z powierzchni szczelnych, – wzrost ilości wytwarzanych odpadów, – rozszerzenie strefy oddziaływania hałasu komunikacyjnego oraz „komunalnobytowego” Pośrednie Wtórne Skumulowane Krótkoterminowe Długoterminowe Stałe Chwilowe – nie występują oddziaływań lub brak znaczących – generowanie ruchu pojazdów na terenach sąsiadujących z terenami nowo zainwestowanymi – poprawienie jakości wód oraz gleb po wprowadzeniu systemu szczelnego odprowadzania ścieków – nie występują lub brak znaczących oddziaływań – nie występują lub brak znaczących oddziaływań – nie występują lub brak znaczących oddziaływań w stosunku do stanu aktualnego zagospodarowania – lokalne zmiany jakości krajobrazu, – zmiany fizykochemiczne gleb, – zanik siedlisk przyrodniczych – nie występują lub brak znaczących oddziaływań – nie występują lub brak znaczących oddziaływań – hałas budowlany, – zanieczyszczenie powietrza, – odpady budowlane, – zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej – zmniejszenie powierzchni obszarów rolniczych – zmiany ukształtowania powierzchni terenu - niewielka zmiana klimatu lokalnego – powstawanie odpadów „budowlanych” oraz - zwiększenie natężenia ruchu komunikacyjnego gruntu z wykopów. W odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska oddziaływania projektu planu przedstawiać się będą następująco: człowiek: - etap realizacji planu: oddziaływania ze względu na przeważnie nieznaczną odległość terenu budowy od istniejącej zabudowy mieszkaniowej wystąpią lokalnie oddziaływania dla mieszkańców, i okresowe pogorszenie warunków życia (hałas, wzrost zanieczyszczenie powietrza, itp.), - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, trwałe, tj. bez istotnych zmian w stosunku do stanu istniejącego; świat zwierząt: - etap realizacji planu: oddziaływania bezpośrednie, krótkookresowe, stosunkowo mało znaczące, w większości odwracalne, - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, stałe, o bardzo małym stopniu oddziaływania i określonym tylko do niektórych gatunków zwierząt (awifauna); rośliny: - etap realizacji planu: oddziaływania bezpośrednie, krótkookresowe, w większości nieodwracalne, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 39 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, stałe, o bardzo małym stopniu oddziaływania; powierzchnia ziemi i warunki gruntowo-wodne: - etap realizacji planu: oddziaływania znaczące, bezpośrednie, krótkotrwałe i nieodwracalne w obszarze zainwestowanym, - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, stałe i o małym stopniu oddziaływania; wody: - etap realizacji planu: oddziaływania pośrednie, krótkookresowe, odwracalne i o bardzo małym stopniu oddziaływania, - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, stałe; powietrze: - etap realizacji planu: oddziaływania będą bezpośrednie, krótkookresowe, odwracalne, znaczące, lecz ograniczone do terenów przeznaczonych pod zabudowę i bezpośrednio w jej otoczeniu, - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania bezpośrednie, stałe, o bardzo małym stopniu oddziaływania; hałas i wibracje: - etap realizacji planu: oddziaływania bezpośrednie, krótkookresowe, odwracalne, - etap po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania bezpośrednie, zmienne w zależności od natężenia ruchu komunikacyjnego; promieniowanie elektromagnetyczne: - etap realizacji planu i po jego zrealizowaniu: brak ponadnormatywnych oddziaływań na środowisko i zdrowie człowieka; zabytki i dobra kultury: - etap realizacji planu i po jego zrealizowaniu: brak istotnych oddziaływań; krajobraz: - etap realizacji planu: oddziaływania bezpośrednie, nieodwracalne, krótkookresowe, - etapie po zrealizowaniu głównych założeń planu: oddziaływania pośrednie, nieodwracalne, długookresowe. Przewidywane zmiany oddziaływań zewnętrznych Nieznacznie zwiększy się oddziaływanie na środowisko ruchu drogowego na istniejącej głównej arterii komunikacyjnej, tj. drodze powiatowej Krościenko - Szczawnica przebiegającej przez analizowany obszar. W okresie przyszłego użytkowania obszaru nie przewiduje się znaczących zmian stanu środowiska, jak również powstania znaczących zagrożeń wynikających z bieżącej eksploatacji, remontów lub modernizacji elementów istniejącego i projektowanego zagospodarowania obszaru. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 40 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Znaczące zagrożenia środowiskowe mogą pojawić się jedynie w sytuacjach awaryjnych (poważne awarie infrastruktury, katastrofy komunikacyjne, działania wojenne lub terrorystyczne, klęski żywiołowe itp.). 3. Potencjalne znaczące skutki z realizacji projektu planu dla środowiska wynikające Gleby Analizowany obszar nie posiada korzystnych warunków rolnych. Przeważają trwałe użytki zielone - klasa bonitacyjna V i VI (niska przydatność rolnicza), oraz grunty orne – IV i V klasa. Jedynie w zachodniej części obszaru występują gleby klasy III, o średniej przydatności rolniczej. Gleby klas I-II nie występują. Realizacja ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może powodować przekształcenia powierzchni ziemi. Związane one będą z pracami ziemnymi mającymi na celu przygotowanie terenu dla potrzeb realizacji zadań związanych z zabudową kubaturową i urządzeniami infrastruktury technicznej. Oddziaływanie bezpośrednie będzie miało charakter jednorazowy i wystąpi w momencie zajęcia terenu pod planowane zainwestowanie. W wyniku realizacji zabudowy kubaturowej i inwestycji drogowych nastąpi zmiana ukształtowania powierzchni ziemi. Ponadto występująca tutaj pokrywa glebowa zostanie zniszczona i w konsekwencji wyłączona z przyrodniczego użytkowania. Grunty związane z przebiegiem tras sieci liniowych urządzeń infrastruktury technicznej oraz wyciągu, zostaną tylko na czas budowy wyłączone z przyrodniczego użytkowania. Po zakończeniu robót budowlanych grunty te zostaną zrekultywowane i tym samym zostaną przywrócone do poprzedniego użytkowania. Konsekwencją planowanego rozwoju gospodarczego może być dalsze pogarszanie jakości gleb. Podstawowe znaczenie w zanieczyszczaniu gleb terenu Gminy posiadają lokalne źródła, tzw. niska emisja związana z zabudową mieszkaniową. Jak wynika z dotychczasowych doświadczeń na tym terenie, zanieczyszczenia nawiewane z pobliskich ośrodków mają niewielki wpływ na stan powietrza i gleb. Duży wpływ ma natomiast ruch samochodowy, który powoduje, że wzdłuż ciągów komunikacyjnych do gleby dostają się substancję pochodzące ze spalania materiałów pędnych. Są to między innymi NO2, CO, CO2 oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i benzo()piren. Powodują one degradację biologicznych właściwości gleb, skażenie wód gruntowych oraz przechodzą do łańcucha żywieniowego. W powierzchniowych poziomach gleb zatrzymywane są pierwiastki kationowe, szczególnie metale śladowe zwane popularnie metalami ciężkimi, których ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 41 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO przemieszczanie się w głąb gleby jest bardzo powolne. Nadmierna ilość tych metali niszczy naturalne właściwości gleb i stanowi zagrożenie dla roślin, zwierząt i człowieka. W odniesieniu do terenu objętego planem w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przyjęto wyłącznie lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej i pensjonatowej charakteryzującą się niskim stopniem uciążliwości dla środowiska, w tym również dla gleb. Wprowadzeniu przyjętych ustaleń planistycznych towarzyszyć będą działania w zakresie poprawy jakości środowiska glebowo – rolniczego polegające na: - ograniczeniu niskiej emisji obszarowej przez zastąpienie dotychczasowych kotłów węglowych kotłami nowej generacji o wysokiej sprawności, a także przez stosowanie innych nośników energii (gaz, olej opałowy, energia elektryczna i drewno). Tego typu działania zmniejszą w istotny sposób ilość zanieczyszczeń pyłowych osiadających na powierzchni ziemi, - podłączeniu do sieci kanalizacji sanitarnej terenów nowej zabudowy i nie skanalizowanych, co zdecydowanie zmniejszy zanieczyszczenie gleby przez wycieki z nieszczelnych osadników bezodpływowych oraz stosowaniu indywidualnych oczyszczalni ścieków. Wody powierzchniowe i podziemne Konsekwencją zamieszkiwania i prowadzenia działalności usługowej na terenach objętych ustaleniami analizowanego planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego są ścieki komunalne i opadowe. Planowane zwiększenie powierzchni terenu przeznaczonego pod zabudowę będzie się wiązało ze zwiększonym zużyciem wody i większą ilością produkowanych zanieczyszczeń oraz trwałą izolacją wód podziemnych w rejonach inwestycji. W zakresie ograniczania uciążliwości obiektów dla otoczenia wprowadza się zakaz odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do gruntu i wód powierzchniowych. Na terenach zainwestowanych obowiązuje zasada podłączania obiektów mieszkaniowych, usługowych i wytwórczo-rzemieślniczych do sieci kanalizacyjnej sukcesywnie wraz z budową systemów kanalizacji. Ścieki opadowe ujmowane z powierzchniowego odwodnienia dróg należy można odprowadzać do pobliskich cieków lokalnych za pośrednictwem odstojników oraz separatorów benzyn i olejów. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją wód i warunkami jakim powinny odpowiadać ścieki odprowadzane do śródlądowych wód płynących lub do ziemi dopuszcza się zrzut wód opadowych do wód powierzchniowych pod warunkiem, że nie zawierają odpadów stałych, a stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają: - zawiesina: 50 mg/l, - ekstrakt eterowy: 50 mg/l. Przyjęte w analizowanym planie rozwiązania są zgodne z dotychczasową polityką gminy Krościenko w zakresie porządkowania gospodarki wodno-ściekowej i spełniają wymogi ochrony środowiska. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 42 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO W przypadku sieci kanalizacji sanitarnej ujmującej ścieki bytowo-gospodarcze z terenów planowanej zabudowy mieszkaniowo-usługowej dopiero odprowadzania ścieków kolektorem do oczyszczalni w pełni rozwiązałoby problemy związane z ich oczyszczaniem i unieszkodliwianiem tak aby wyeliminować możliwość potencjalnego zagrożenia środowiska wodnego, występującego w dotychczasowym zakresie. Planowane inwestycje gospodarki wodno-ściekowej są bardzo korzystne dla środowiska wodnego omawianego terenu. Koniecznym jednak będzie zachowanie warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki po oczyszczeniu. W celu zabezpieczenia jakości wód podziemnych niezbędnym jest wykluczenie możliwości odprowadzania ścieków sanitarnych do gruntu. Pozytywny wpływ związany z rozwiązaniem dotychczasowych problemów gospodarki ściekowej przejawiał się będzie przede wszystkim poprawą jakości wód powierzchniowych i podziemnych terenu gminy. Jakość powietrza Obecnie do najważniejszych niekorzystnych zjawisk wymuszających działania w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza się: - zanieczyszczenie środowiska substancjami niebezpiecznymi w związku z ich szczególną szkodliwością dla zdrowia ludzi i środowiska (metale ciężkie: kadm, ołów, rtęć, trwałe zanieczyszczenia organiczne, a także drobne cząstki zawieszone), - zakwaszenie gleb i wód na skutek emisji dwutlenku siarki ( SO 2), tlenków azotu (NOx) i amoniaku (NH3), a następnie suchej i mokrej depozycji zanieczyszczeń, - eutrofizację ekosystemów wodnych spowodowaną m. in. poprzez wymywane związki azotu (NOx, NH3 i pochodne), - zmniejszenie się warstwy ozonowej w wyniku wzrostu zawartości w atmosferze dwutlenku węgla (CO2), metanu (CH4) i NOx, co prowadzi do niebezpiecznych zmian klimatycznych, - wzrost stężenia ozonu (O3) w przyziemnej warstwie atmosfery na skutek przemian fotochemicznych w powietrzu zanieczyszczonym m.in. tlenkami azotu oraz lotnymi związkami organicznymi, - zanieczyszczenie powietrza (wzrost stężeń SO2, NO2, CO, pyłów zawierających m.in. metale ciężkie). Oprócz szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne i zdrowie ludzi, emisje zanieczyszczeń do powietrza powodują straty gospodarcze. Stopień oddziaływania na środowisko zależy od wielu czynników oraz od odporności organizmów na zanieczyszczenia. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 43 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Również nie do pominięcia są czynniki klimatyczne takie jak: temperatura, nasłonecznienie, wilgotność powietrza czy prędkość wiatru. Żadne z zanieczyszczeń nie występuje pojedynczo, w formie wyizolowanej i większość podlega w powietrzu dalszym przemianom. Poza tym w działaniu zanieczyszczeń na organizmy żywe obserwuje się występowanie zjawiska synergizmu, tj. działania skojarzonego, wywołującego efekt większy, niżby to wynikało z sumy efektów poszczególnych składników. Analizując przyczyny takiego stanu rzeczy należy uwzględnić istniejące czynniki ekonomiczne i dostępność źródeł energii. Rodzaje i ilość podstawowych zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery wynikają przede wszystkim z rodzaju i ilości spalanych paliw ( głównie węgiel kamienny). Obowiązująca ustawa - Prawo ochrony środowiska, w zakresie ochrony powietrza, zapobiega powstawaniu źródeł emisji substancji zanieczyszczających. Określa ona dopuszczalne wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu dla jednostek organizacyjnych. Na terenach objętych planem najbardziej uciążliwa jest emisja pochodząca z zabudowy mieszkaniowej niskiej. Nie jest ona objęta regulacjami prawnymi. W celu poprawy stanu istniejącego w zakresie ochrony atmosfery należy prowadzić następujące działania: - redukcję tzw. niskiej emisji, - termorenowację budynków, - wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, - stosowanie "czystych" technologii w działalności usługowej Działania powyższe można prowadzić w różnych okresach wdrażania ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego. Na terenie opracowania wystąpią zaniedbywalnie małe (ze względu na niewielkie natężenie ruchu (poniżej 2 000 poj./dobę) uciążliwości dla powietrza spowodowane emisją zanieczyszczeń związanych z eksploatacją drogi powiatowej Krościenko - Szczawnica. Silniki spalinowe emitują gazy, które są źródłem substancji toksycznych. Najbardziej pospolitymi substancjami powstającymi wskutek pracy silników samochodowych są: - dwutlenek siarki (SO2), - tlenki azotu (NOx), - tlenek węgla (CO), - węglowodory (CnHm), - cząstki smoły i sadzy, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 44 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - aldehydy, - inne pyły. Listę substancji zanieczyszczających oraz dopuszczalne wartości stężeń tych substancji w powietrzu, obszary, na których obowiązują dopuszczalne wartości stężeń, zakres i warunki dotrzymywania dopuszczalnych wartości stężeń oraz czas obowiązywania dopuszczalnych wartości stężeń określa rozporządzenie Ministra Środowiska (z dnia 06.06.2002r., Dz.U. Nr87 poz.796) w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu. ► Ogólna charakterystyka zanieczyszczeń komunikacyjnych – samochodowych Zanieczyszczenie powietrza w otoczeniu drogi oprócz czynników bezpośrednio związanych z emisją spalin takich jak: struktura rodzajowa pojazdów, szybkość i płynność ruchu pojazdów, stan techniczny pojazdów, obciążenie silnika, skład chemiczny paliwa, zależy również pośrednio od wielu innych czynników, z których najważniejsze to: sposób usytuowania drogi w terenie (na poziomie gruntu, w wykopie, po nasypie), ukształtowanie drogi, zagospodarowanie otoczenia drogi (ekrany, pasy zieleni), warunki klimatyczne (prędkość i kierunek wiatru, stan równowagi atmosfery). Silniki spalinowe emitują przede wszystkim: węglowodory, acetylen, aldehydy, tlenki azotu i węgla, a także związki siarki oraz pewne ilości silnie toksycznego benzo(a)pirenu. Etylina jest źródłem emisji pyłów zawierających 30% związków ołowiu. Obok zanieczyszczeń pyłowych i gazowych związanych ze spalaniem paliw, drogi stanowią również źródło zanieczyszczeń pyłowych pochodzących ze ścierania powierzchni asfaltowych i ogumienia. ► Przewidywane oddziaływanie emisji komunikacyjnych (samochody) Emisja zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych ulega znacznym fluktuacjom w ciągu doby, wraz ze zmianami natężenia i warunków ruchu, warunków dyspersji zanieczyszczeń itp. W nocy jest bardzo mała, a w godzinach szczytu osiąga wartość maksymalną. Podwyższone stężenia zanieczyszczeń występują w pobliżu głównych ciągów komunikacyjnych, tj. głównie wzdłuż drogi powiatowej Krościenko - Szczawnica. Pośredni wpływ realizacji planu wiązać się będzie ze wzrostem stężeń zanieczyszczeń gazowych na ulicach lokalnych. Ze względu na charakter i funkcje planowanego zainwestowania, stosunkowo niewielki będzie udział najbardziej toksycznej „zimnej emisji” pochodzącej z rozruchu i nagrzewania silników po dłuższym (gł. nocnym) postoju. Należy podkreślić, że ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 45 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO wszystkie wspomniane typy zanieczyszczenia mają charakter lokalny i występować będą tylko na terenie stanowiącym własność użytkowników poszczególnych działek. Dominujący udział w emisji zanieczyszczeń na tym terenie będzie mieć, tak jak dotychczas emisja komunikacyjna związana z funkcjonowaniem istniejącego głównego ciągu komunikacyjnego drogi Krościenko - Szczawnica. Według analizy planowanego zagospodarowania terenu szacowana prognoza ruchu kołowego (2025 r.) na głównej drodze (Krościenko – Szczawnica) przedstawia się następująco: Tabela 5 Prognoza ruchu komunikacyjnego na drodze Krościenko – Szczawnica (prognoza na rok 2025) – godzina szczytu komunikacyjnego (poj. rz./h) Typ pojazdu Droga powiatowa Krościenko - Szczawnica Samochody osobowe 245 Samochody ciężarowe 5 Suma 250 W przyszłym obciążeniu ruchu pojazdów będącym podstawą dla określenia skutków oddziaływań środowiskowych sieci komunikacyjnej przyjęto jako docelowe natężenie ruchu dla umownego horyzontu czasowego, tj. roku 2025 r. – tab. 6. W związku z brakiem danych prognostycznych odnośnie zróżnicowania ruchu w ciągu doby, średniogodzinne natężenie ruchu pojazdów w czasie 16 godzin dnia, oszacowano za pomocą wzoru: Q1h = Qdob x 0,87 x 1/16 [ poj. rz./h ] Natomiast średniogodzinne natężenie ruchu pojazdów w czasie 8 godzin nocy, wyznaczono za pomocą wzoru: Q1h = Qdob, x 0,13 x 1/8 [ poj. rz./h ] gdzie: Qdob – wartość natężenia dobowego ruchu w pojazdach rzeczywistych. Tym samym wartości strumienia ruchu w poszczególnych okresach doby wynoszą: Tabela 6 Przeciętne warunki ruchowe na drodze Krościenko - Szczawnica w ciągu doby /stan prognozowany/ Warunki ruchowe. Średniodobowe natężenie ruchu (poj./dob.) Krościenko – Szczawnica 2 500 Sredniogodzinne Średniogodzinne Udział pojazdów natężenie ruchu natężenie ruchu ciężkich dzień (poj./h) noc (poj./h) (%) 136 41 2 ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 46 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Analizując warunki ruchowe przedstawione w tabelach 6 jak i 7 wynika, że ruch na tym najbardziej obciążonym fragmencie sieci komunikacyjnej obszaru „Zawodzie II” szacuje się na ok. 250 poj./h – w godzinie szczytu komunikacyjnego (tab. 6). Natomiast przeciętny ruch samochodów na tym odcinku ocenia się na niespełna ok. 140 poj./h – w dzień i 41 poj./h - w ciągu nocy. W związku z powyższym w dalszej części prognozy dokonano analizy oddziaływania emisji zanieczyszczeń powietrza dla tego ciągu komunikacyjnego – jako potencjalnie najbardziej „uciążliwego” dla otoczenia. Obliczenia wielkości emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych z ulicy wykonano stosując wskaźniki emisji opracowane w analizie zanieczyszczeń komunikacyjnych wykonanej przez: AIRBE S.c. Jerzy Burzyński, Joanna Niedziałek oraz PPiPST ALTRANS Stanisław Albricht, Maciej Górnikiewicz2. Podstawą do wyznaczenia poziomu emisji zanieczyszczeń: CO, HC i NO 2 była analiza warunków ruchu i parametrów sieci dróg. Analizę uciążliwości wykonano przyjmując m.in. następujące założenia: – wskaźnik emisji jednostkowej dla stanu docelowego zgodnie z wymogami normy EURO IV, tj. dla większości samochodów produkowanych obecnie3, – najgorszy okres pod względem zanieczyszczenia powietrza, będzie w porze dziennej nie wyliczano więc odrębnych wskaźników emisji dla pory nocnej. Tabela 7 Oszacowane emisje zanieczyszczeń powietrza z pojazdów na analizowanej drodze Krościenko - Szczawnica stanowiącej główny ciąg komunikacyjny terenu objętego planem /stan prognozowany na rok 2025/ Odcinek Krościenko Szczawnica Emisja zanieczyszczeń [w kg/h] NO2 CO 0,08 0,17 HC 0,05 ► Przewidywany wpływ komunikacji (samochody) na stan jakości powietrza po realizacji planu zagospodarowania przestrzennego Zgodnie z praktyką prognozowania, założono że miarą oddziaływań spalin samochodowych z analizowanego odcinka na otoczenie będą stężenia głównej substancji zawartej w spalinach pojazdów, tj. dwutlenku azotu – NO2 dlatego też dla tej substancji dokonano pełnej analizy, w tym graficznej. Wykonanej w 2003 r. dla potrzeb „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa”. 3 Oznacza tzn. „margines bezpieczeństwa”, ponieważ już wkrótce większość samochodów będzie produkowana zgodnie z normą EURO V, a w latach 20. XXI wieku... wyższą. 2 ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 47 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Orientacyjne obliczenia przewidywanego stanu zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem azotu po zrealizowaniu zapisów planu wykonano w oparciu o obliczenia symulacyjne 4. Przeprowadzona analiza wskazuje, że po zrealizowaniu głównych założeń planu (stan docelowy na 2025 r.) oddziaływanie głównego ciągu komunikacyjnego w tym rejonie, a więc drodze powiatowej Krościenko – Szczawnica, na jakość powietrza będzie sięgało maksymalnie, do odległości maksymalnie 10 m od krawędzi jezdni – nie powodując jednak przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń (Di = 200 g/m3). Oddziaływanie pozostałych arterii komunikacyjnych będzie znacznie mniejsze i generalnie nie przekroczy pasa rozgraniczającego. Rozkład obliczonych wartości percentyla 99,8 NO2 po obu stronach najbardziej obciążonego ruchem odcinka ww. drogi powiatowej zarówno w terenie otwartym jak i zabudowanym ilustrują poniższe rysunki. Zakładany docelowo wzrost ilości samochodów na istniejącej drodze powiatowej w stosunku do obecnego natężenia ruchu pojazdów nie wywoła proporcjonalnego wzrostu stężeń, a uwzględniając stałą poprawę emisji jednostkowych z pojazdów prognozowane stężenia mogą być nawet niższe. Rozkład percentyla P99,8 NO2 w otoczniu drogi powiatowej Krościenko - Szczawnica warość percentyla w ug/m3 70 (wg prognozy ruchu na rok 2025) 60 50 40 30 20 10 jezdnia 39 9, 5 37 9, 5 35 9, 5 34 4, 5 33 5, 5 32 4, 5 31 4, 5 30 4, 5 30 0 29 5, 5 28 5, 5 27 5, 5 26 5, 5 25 5, 5 24 5, 5 23 5, 5 22 5, 5 21 5, 5 20 5, 5 0 odległość w m P 99,8 w terenie otwartym Obliczenia prognozowanych stężeń substancji w powietrzu wykonano zgodnie z załącznikiem nr 4: referencyjne metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu – Dz. U. z dnia 8 stycznia 2003 r.). Wszystkie obliczenia wykonane zostały programem komputerowym EK100W wersja 4.5. firmy ATMOTERM w Opolu, będącym częścią Systemu Wspomagania Zarządzania Ochroną Środowiska SOZAT oraz posiadającym atest Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie. 4 ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 48 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 50 Rozkład percentyla P99,8 NO2 w otoczniu drogi powiatowej Krościenko - Szczawnica (wg prognozy ruchu na rok 2025) warość percentyla w ug/m3 45 40 35 30 25 20 15 10 5 20 0 21 0 22 0 23 0 24 0 25 0 26 0 27 0 28 0 29 0 30 0 31 0 32 0 33 0 34 0 35 0 36 0 37 0 38 0 jezdnia 39 0 40 0 0 odległość w m P 99,8 w terenie zabudowanym Należy zaznaczyć, że w sytuacji, gdyby nie następowały zmiany emisji na skutek stopniowej wymiany parku pojazdów, wzrost emisji zanieczyszczeń z prognozy przyrostu ilości samochodów na 2025 r. w przypadku istniejącej drogi, byłby kilkukrotnie wyższy w stosunku do stanu obecnego. Uwzględniając korektę zmian emisji jednostkowej, dzięki wprowadzeniu do ruchu nowych i wycofywaniu starych pojazdów, przyrostu emisji nie będzie (nastąpi nawet poprawa jakości powietrza) – za wyjątkiem terenów aktualnie oddalonych od istniejących dróg. Klimat akustyczny Na klimat akustyczny terenu objętego projektem planu wpływ ma i nadal będzie miał przede wszystkim hałas komunikacyjny, w tym głównie ruch samochodowy na sieci przebiegających przez ten teren lub w jego pobliżu. Przewiduje się, że zmiana klimatu akustycznego występować będzie również okresowo podczas realizacji inwestycji budowlanych, a po ich zakończeniu będzie związana głównie z ich eksploatacją. Hałas w fazie budowy generować będą głównie pracujące maszyny, urządzenia budowlane, a po jej zakończeniu będzie związany z funkcją powstałych obiektów. ► Przewidywany stan klimatu akustycznego po realizacji planu zagospodarowania przestrzennego Jak już wspomniano w grupie źródeł decydujących o wpływie ustaleń planu na warunki klimatu akustycznego obszaru „Zawodzie II”, tj. bezpośrednich źródeł hałasu znajdą się: źródła liniowe – komunikacyjne (samochody). Ź r ó d ł a l i n i o w e: k o m u n i k a c j a samochodowa Zarówno drogi zewnętrzne (istniejące i projektowane) dojazdowe do analizowanego terenu jak i sieć dróg wewnętrznych, stanowią liniowe źródła emisji hałasu ze względu na ilość i charakter równocześnie działających źródeł punktowych (w funkcji czasu), emitować ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 49 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO będzie hałas ciągły o zmiennych wartościach poziomu dźwięku. Ten rodzaj oddziaływań akustycznych na środowisko będzie ściśle związany z parametrami ruchowymi (strukturą i natężeniem ruchu pojazdów samochodowych, prędkością ruchu, kulturą jazdy itp.) oraz parametrami dróg (rodzaj, w tym cechy fizyczne i chemiczne, stan nawierzchni - techniczny, wilgotność, geometryczne ich parametry itp.). Głównym źródłem liniowym hałasu pozostanie, tak jak do tej pory, droga powiatowa Krościenko - Szczawnica. Projekt planu przewiduje również rozbudowę sieci dróg wewnętrznych. Jednak ze względu na niewielki prognozowany ruch kołowy na drogach wewnętrznych (50 – 150 poj./h – w godzinie szczytu komunikacyjnego) terenu objętego projektem planu, będą one mieć drugorzędne znaczenie jako źródło hałasu. Ź r ó d ł a p o w i e r z c h n i o w e – zakłady Na analizowanym obszarze nie ma i nie będzie dużych zakładów, które na skutek emisji hałasu oddziaływałyby szkodliwie na otoczenie. ► Przewidywane oddziaływania hałasu Występowanie oddziaływań akustycznych związanych z realizacją ustaleń planu może się wiązać z oddziaływaniem źródeł komunikacyjnych (tj. bezpośrednich źródeł liniowych), jakim będzie ruch samochodów. Wpływ hałasu na środowisko, w tym na człowieka, zależy od czasu ekspozycji działania hałasu, jego charakterystyki jako funkcji częstotliwości, a także od cech osoby, na którą oddziałuje hałas. Obliczenia wykonano programem H_DROG_W dla Windows wersja 4.x. Program ten służy do prognozowania poziomu dźwięku w bezpośrednim otoczeniu dróg na podstawie danych teoretycznych lub empirycznych. Przez dane empiryczne rozumie się zmierzone poziomy hałasu w odległości jednego metra od krawędzi jezdni. Wynik bezpośrednich pomiarów hałasu zastępuje symulacja komputerowa wykonana w oparciu o dane dotyczące struktury ruchu analizowanych odcinków dróg takie jak średnia prędkość potoku ruchu, procent pojazdów ciężkich i natężenie ruchu pojazdów. Wyniki analizy dostępnych materiałów i obliczeń pozwalają stwierdzić, że funkcjonowanie w tym rejonie drogi Krościenko - Szczawnica jest i nadal będzie głównym źródłem emisji hałasu komunikacyjnego w analizowanym rejonie. Na granicy z terenami zabudowy mieszkaniowej położonymi wzdłuż tej drogi najwyższe wartości równoważnego poziomu dźwięku LDN przekroczą dopuszczalny poziom 60 dB – w dzień (do ok. <10 m) oraz poziom 50 dB – w nocy (do ok. < 20 m). Z uwagi na niewielki zasięg oddziaływań akustycznych nie przewiduje się potrzeby zmniejszenia strefy niekorzystnych oddziaływań, a tym samym konieczności zastosowanie ekranów akustycznych lub innych środków ochrony przed hałasem komunikacyjnym. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 50 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujace W przypadku analizowanego terenu podstawowym potencjalnymi nieistotnymi źródłami tego rodzaju są przebiegające przez tereny linie średniego napięcia 15 kV, (docelowo zakłada się sukcesywną likwidację napowietrznych linii elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych poprzez zmianę ich na sieci kablowe), brak jest natomiast linii wysokich napięć 220 i 110 kV które stanowią główne źródło promieniowania elektromagnetycznego. Jedynie w przypadku tego rodzaju linii energetycznych dla ochrony przed oddziaływaniem pola elektromagnetycznego oraz dla potrzeb eksploatacji tych linii wymagane jest zachowanie wzdłuż nich pasa terenu wolnego od zabudowy, w obie strony od osi linii. W celu ochrony przed negatywnym oddziaływaniem pól na ludzi i środowisko określone zostały wartości dopuszczalne natężenia, jakie mogą występować na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową: składowa elektryczna 1 kV/m, składowa magnetyczna 60 A/m (Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z 2003 r.), na podstawie, których wyznaczone zostały strefy techniczne, dla których obowiązują szczególne warunki zagospodarowania. Rośliny, zwierzęta, ekosystemy Warunki środowiskowe oraz działalność gospodarcza mają decydujący wpływ na szatę roślinną analizowanego obszaru. Pozostaje ona pod wpływem zarówno czynników geologicznych, wodnych oraz klimatyczno - glebowych. W następstwie występujących oddziaływań zanieczyszczeń powietrza, wody, gleb oraz przeobrażeń rzeźby powierzchni ziemi obserwuje się negatywne przeobrażenia środowiska przyrodniczego. Konsekwencją tego jest obniżenie aktywności biologicznej i zubożenie ekosystemów rolnych i leśnych. Przejawia się ono obniżaniem zasobów materii organicznej, zmianą odczynu gleb, zmianą proporcji podstawowych składników glebowych, a także zmianą składu gatunkowego flory i fauny. Zagrożeniem dla ekosystemów analizowanego terenu może być ich nieracjonalna eksploatacja przy stałym wpływie zanieczyszczeń, co w konsekwencji prowadzi do niszczenia populacji roślin i zwierząt, jak i też degradacji siedlisk. Stąd też w każdym przypadku należy szczegółowo analizować bezpośrednie i pośrednie skutki planowanej działalności gospodarczej. Ma to szczególne znaczenie ze względu na położenie obszaru w bezpośrednim sąsiedztwie Popradzkiego Parku Krajobrazowego oraz w Południowomałopolskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. W celu ochrony zasobów przyrodniczych uwzględniono również przepisy dotyczące Popradzkiego Parku Krajobrazowego oraz Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Plan zakłada utrzymanie otwartych przestrzeni łąk i pastwisk z ich naturalną szatą roślinną. Niezbędne będzie ich użytkowanie kośne, które pośrednio przyczyni się do wzrostu bioróżnorodności. Zróżnicowanie ekosystemów i ich przyszłe zagospodarowanie daje możliwość kształtowania struktury funkcjonalno - przestrzennej, która w minimalnym stopniu oddziaływać będzie na elementy przyrodnicze. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 51 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Krajobraz Krajobraz ulega ciągłym przemianom. Odbywają się one za sprawą sił przyrody lub powodowane są przez ludzi. Krajobrazy ukształtowane wyłącznie lub głównie przez siły natury przeplata się z krajobrazem kulturowym – rolniczym, wyrażającym się równowagą pomiędzy gospodarką a środowiskiem. Wskazane jest zachowanie jego rolniczego charakteru. Zaznaczyć należy konieczność podjęcia działań w celu utrzymania różnorodności siedlisk. Wzbogacenie krajobrazu i lepsze warunki środowiska można osiągnąć np. poprzez zwiększenie areału lasów. Istnieje też możliwość zachowania i przywrócenia do krajobrazu elementów kulturowych (wypas owiec). Krajobraz gminy zawiera wiele elementów psujących jego estetykę np. niestylowa i chaotyczna zabudowa. Wprowadzenie elementów antropogenicznych do krajobrazu naturalnego może spowodować dalszą dysharmonię. Dlatego też projektowany plan uwzględnia ochronę walorów widokowych i właściwą ekspozycję cennych elementów krajobrazu. Działa w kierunku: ochrony istniejących cennych wizualnie elementów i obszarów oraz odpowiedniego wyeksponowania ich w krajobrazie, zwraca szczególną uwagę na zachowanie indywidualności i specyfiki środowiska wizualnego wynikającego z uwarunkowań przyrodniczych i kulturowych, poprawy stanu środowiska wizualnego obszarów tego wymagających. Ze względu na walory krajobrazowe, przyrodnicze i uwarunkowania historyczne wprowadzenie nowej zabudowy oraz zmiany dotychczasowego sposobu użytkowania będzie odbywać się z zachowaniem lokalnych uwarunkowań architektonicznych dostosowanych do walorów krajobrazu. Istotnymi dla krajobrazu będą ustalenia planu dotyczące ograniczenia wysokości budynków mieszkalnych, budynków na terenach usług, usług publicznych i turystycznych itp., koloru ich elewacji oraz ich maksymalnej powierzchni w stosunku do powierzchni działki budowlanej, jak również odsetek powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do wielkości działki. Zapewnią one harmonię nowo powstającej zabudowy i ukształtowania od dawna istniejących układów osadniczych. Należy podkreślić, że każda ocena wpływu planowanego zagospodarowania terenu (w tym np. rodzaj użytkowania, zakładana wysokość zabudowy itp.) na krajobraz jest bardzo złożona, jako że każda tego typu ocena ma częściowo subiektywny charakter, zależny od osobniczych odczuć i upodobań. Ogólnie należy stwierdzić dobry stan zachowania walorów krajobrazowych na analizowanym obszarze. Krajobraz kulturowy przeważającej części w zasadzie nie zmienia się. Zmiany środowiska jakie towarzyszą działalności ludzi na tym terenie wynikają ze zbyt małej dbałości o szczegóły zagospodarowania terenu. Najintensywniej przebiegają zmiany w ukształtowaniu powierzchni. Utrwalenia i zabezpieczeń wymagają skarpy zarówno naturalne jak i powstałe w konsekwencji rozwoju zabudowy. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 52 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Zauważyć należy możliwość wykorzystania walorów krajobrazu do rozwoju sportów zimowych i funkcji rekreacyjnych. Wszelkie dalsze zmiany muszą przebiegać w sposób harmonijny i prowadzić do utrwalania krajobrazu kulturowego. Z uwagi na istniejące uwarunkowania lokalizacyjne, charakter zabudowy, formy architektonicznej zabudowy kubaturowej winny być dopasowane do otaczających oraz uwzględniać ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych. Przy zachowaniu tego wymogu zawartego w planie wpływ ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na krajobraz będzie minimalny. Ryzyko wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska Ustalenia planu dotyczące zabezpieczeń przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko, eliminują możliwość powstawania zagrożeń związanych z projektem planu. Źródłem zagrożeń może być zaniechanie lub niepełna realizacja ustaleń planu w dziedzinie zapewnienia wymaganej jakości środowiska terenów mieszkaniowych. Teren objęty opracowaniem znajduje się w strefie bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia powodzią ze strony Dunajca. Poprawę skuteczności zabezpieczenia terenu przed powodzią i jej negatywnymi skutkami należy realizować poprzez budowę wałów przeciwpowodziowych chroniących m.in. oczyszczalnię ścieków i północne tereny Zawodzia przewidziane do zabudowy i bulwary. Zmniejszenie zagrożenia powodziowego na terenie gminy odbywa się również w wyniku redukcji fali wezbraniowej przez zespół zbiorników Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyżne oraz stosowanie systemu ostrzegania na wypadek awarii zapory. Nadzwyczajne zagrożenie, jakie mogą wystąpić, to również zagrożenia związane z transportem drogowym. Przewożone surowce lub substancje niebezpieczne mogą przedostać się do środowiska w gazowym lub ciekłym stanie skupienia, w wyniku rozszczelnienia się np. autocysterny. Niekontrolowany wyciek przewożonych substancji będzie niebezpieczny dla zdrowia i życia ludzi oraz wpłynie na zanieczyszczenie wód i powietrza atmosferycznego. Kolejną przyczyną, która może spowodować poważne zagrożenie dla środowiska jest ryzyko powstania pożaru, spowodowane bądź to nieostrożnym, nieracjonalnym lub też świadomym postępowaniem człowieka, które spowoduje nieocenione straty zarówno materialne, a także zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska naturalnego. Wystąpienie na tym terenie poważnych awarii wydaje się mało prawdopodobne, jednakże nie można wykluczyć możliwości wystąpienia innych nadzwyczajnych zagrożeń dla środowiska lub klęsk żywiołowych. Możliwość regeneracji środowiska po ich wystąpieniu związana będzie z ich charakterem i stopniem degradacji środowiska. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 53 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO VI. OCENA WPŁYWU PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I KULTUROWE Zagrożenia środowiskowe wynikają z istniejącego i projektowanego zagospodarowania terenu są potencjalnie związane głównie z działalnością człowieka. Dotyczą one wszystkich elementów środowiska a w przypadku terenu objętego projektem planu wynikają z przyjętych ustaleń w zakresie przeznaczenia terenów, w tym pod: – zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, obiekty usługowe, – rozbudowę infrastruktury technicznej. 1. Ocena rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych Zgodność projektowanego użytkowania i zagospodarowania terenów z warunkami określonymi w opracowaniu ekofizjograficznym Ocenę zgodności z projektem planu przedstawiono dla wszystkich kategorii przeznaczenia terenu za wyjątkiem infrastruktury komunikacyjnej istniejącej i projektowanej. Tabela 8. Zgodność projektowanego zagospodarowania terenu z uwarunkowaniami określonymi w ekofizjografii Ustalenia planu Strefy funkcjonalno-przestrzenne 1 Zgodne Częściowo zgodne Niezgodne KD - - MN R, RL U UP UT UK R Osadnicza Krościenka ZL RL RZ W WS 2 3 4 5 Osadniczo-rolnicza MN Pienińskiego Parku Narodowego Leśna Popradzkiego Parku Krajobrazowego Leśna Pasma Lubania ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 54 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Z powyższej tabeli wynika, że ustalenia planu w większości uwzględniają uwarunkowania określone w Ekofizjografii dla poszczególnych obszarów. Uwzględniają one uwarunkowania wynikające z położenia w obrębie Parku, a także w terenach bezpośredniego i pośredniego zagrożenia powodziowego. Jako zgodne z ustaleniami planu przyjęto również taki sposób zagospodarowania, który wzbogaca predyspozycje funkcjonalno-przestrzenne lub stanowi zachowaną rezerwę terenów pozostającą w dotychczasowym użytkowaniu. W przypadku ustaleń częściowo zgodnych, dotyczy to terenów już zainwestowanych, na których ustalenia planu sankcjonują dotychczasowe zagospodarowanie i użytkowanie. Zgodność z przepisami prawa dotyczącymi ochrony środowiska Przy sporządzaniu niniejszego opracowania uwzględniono przepisy odrębne dotyczące ochrony środowiska, przyrody, planowania przestrzennego, ochrony dóbr kultury itp. Wśród obowiązujących norm prawnych, które mają szczególne znaczenie w prognozie i projekcie planu uwzględniono m.in.: – Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717) z późniejszymi zmianami – Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz.627) jt. Dz.U. Nr 25, poz. 150 z 2008 r. – Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.628) z późniejszymi zmianami – Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz.1085) z późniejszymi zmianami – Ustawa z dnia 25 sierpnia 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. Nr 89, poz.414) z późniejszymi zmianami – Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz.1229) z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 239, poz. 2019 tekst jednolity) z późniejszymi zmianami – Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 – tekst jednolity) – Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz.U. Nr 72, poz.747) z późniejszymi zmianami – Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z 13 września 1996r. (Dz.U. Nr 132 poz. 622) z późniejszymi zmianami – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. Nr 197 poz. 1667) – Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 87, poz. 796) ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 55 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 3 września 1998r. w sprawie metod obliczania stanu zanieczyszczenia powietrza dla źródeł istniejących i projektowanych (Dz.U. Nr 122, poz. 805) – Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy odprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 168, poz. 1763) – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 maja 1999 r. w sprawie warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących mienie komunalne (Dz.U. Nr 50, poz. 501) – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć, mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r. zmieniające w/w rozporządzenie – (Dz. U. Nr 92, poz. 769) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniające w/w rozporządzenia – (Dz.U. Nr 158, poz. 1105) Plan respektuje w całości wymienione powyżej przepisy związane z ochroną środowiska na terenach zamieszkania i przebywania ludzi, zgodnie z Prawem ochrony środowiska. Dotyczy to ustalenia standardów klimatu akustycznego, pola elektromagnetycznego i jakości ziemi oraz wykluczenia w obszarach mieszkaniowych i w ich bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji instalacji stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii oraz magazynowania i składowania substancji niebezpiecznych. Plan wprowadza wymóg oczyszczania wytwarzanych na terenie ścieków i utylizację odpadów. Ocena skuteczności ochrony różnorodności biologicznej Na terenie objętym opracowaniem przewiduje się nieznaczne zwiększenie terenów zabudowanych, głównie o zabudowę mieszkaniową. Spowoduje to zmniejszenie terenów zielonych, a co za tym idzie zmiany w składzie roślinności i w świecie zwierząt. Planowane zmiany dotyczące zagospodarowania terenu i ustalenia planu dość skutecznie chronią zbiorowiska roślinne występujące w obrębie terenu objętego planem. Jako pewne zagrożenie dla różnorodności biologicznej należy uznać fragmentację i ograniczenie powierzchni terenów rolniczych, dolesień oraz zieleni przez projektowany przebieg układu dróg lokalnych związanych obsługą terenów nowo zainwestowanych. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 56 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Ocena proporcji pomiędzy terenami o różnych formach użytkowania Obszar objęty zmianą planu został wyznaczony w Studium... głównie jako strefa osadnicza. Porównując ww. bilans struktury użytkowania należy stwierdzić, że nastąpi niewielki wzrost terenów zainwestowanych głównie dla potrzeb zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W zapisie planu dla poszczególnych terenów określone zostały zasady i standardy zagospodarowania (tab.9). Tabela 9. Warunki zagospodarowania terenów obiekty gospodarcze, usługowe budynki mieszkalne Kąt nachylenia połaci dachowych w stopniach Minimalna powierzchnia biologicznie czynna w% Minimalna powierzchnia działki w m2 Przeznaczenie podstawowe Wysokość zabudowy MN 700 60 3545 11 7 U - 40 3545 10 - UP - 20 2045 13 - UT - 20 2045 13 - W celu zachowania proporcji w zagospodarowaniu działek określone zostały: - minimalne wielkości działek, - minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, - wysokości zabudowy, - kąt nachylenia połaci dachowych, co ze względu na sposób zagospodarowania tego obszaru należy uznać za korzystne zapisy. Również jako korzystne zapisy należy uznać: - wyznaczenie maksymalnej nieprzekraczalnej i obowiązującej linii zabudowy, - obowiązek zapewnienia dostępu do drogi publicznej, - obowiązek zapewnienia miejsc parkingowych, - ograniczenia koloru elewacji i rodzaju materiału jej wykonania, - zalecenia dotyczące materiału wykonania ogrodzenia. Proponowana w ustaleniach planu struktura funkcjonalno-przestrzenna jest zgodna z: - aktualnym zagospodarowaniem, - potrzebami funkcjonalnymi obszaru Krościenko – Zawodzie i jego mieszkańców, - wymaganiami ochrony środowiska przyrodniczego. Ocenę funkcjonalno-przestrzenną terenów z uwzględnieniem stopnia oddziaływania na środowisko przedstawia tab. 10. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 57 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Tabela 10. Ocena struktury funkcjonalno-przestrzennej Kategoria terenów I Stopień oddziaływania na środowisko Symbol i przeznaczenie w planie Ocena rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych, zagospodarowania, zagrożeń dla środowiska tereny, na których przewiduje się zachowanie, wzbogacanie istniejących wartości środowiska oraz wzbogacenie i urządzenie nowych terenów zieleni wysokiej ZL – tereny rozwiązanie funkcjonalno-przestrzenne i warunki zagospodarowania korzystne dla środowiska: zachowanie istniejących terenów biologicznie czynnych, zapewnienie naturalnej retencji dla wód powierzchniowych i gruntowych, ochrona przeciwpowodziowa, zachowanie istotnych walorów krajobrazowych, wykształcenie nowych zbiorowisk roślinnych, w formie zieleni publicznej, zachowanie i zwiększenie różnorodności biologicznej, poprawa warunków klimatyczno-zdrowotnych. lasów, RL – tereny rolnicze z możliwością zalesienia WS – tereny wód powierzchniowych R – tereny warunków rolnicze ZP, ZE – tereny zieleni II Tereny niezagospodarowane, biologicznie czynne, na których wprowadza się nowe funkcje MN III tereny, na których adaptuje się istniejące zagospodarowanie oraz tereny, na których wprowadza się zmieniony sposób zagospodarowania przestrzeni przy jednoczesnym wprowadzeniu szansy dla podniesienia jakości funkcjonowania środowiska i ochrony krajobrazu tereny, na których adaptuje lub przewiduje się działalność usługową (usług komercyjnych ogólnomiejskich) przy jednoczesnym utrzymaniu i adaptacji w zagospodarowaniu istniejącej zieleni wysokiej tereny, dla których przewiduje się funkcje, które mogą potencjalnie negatywnie oddziaływać na środowisko MN IV V – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej U, UP, UT, UK – tereny usług KD– tereny dróg publicznych rozwiązanie funkcjonalno-przestrzenne i warunki zagospodarowania w niewielkim stopniu konfliktowe dla środowiska: sposób zagospodarowania typowy dla dzielnic miasta o zabudowie jednorodzinnej, ograniczenie wielkości i typu zabudowy, uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, wielkość działek gwarantująca duży udział powierzchni biologicznie czynnej, wzbogacenie walorów krajobrazowych – wykształcenie nowych zbiorowisk roślinnych, w formie zieleni o charakterze zieleni ozdobnej, towarzyszącej zabudowie mieszkaniowej. rozwiązanie funkcjonalno-przestrzenne i warunki zagospodarowania neutralne, lub w niewielkim stopniu konfliktowe dla środowiska: wzbogacanie, uporządkowanie czy odtworzenie istniejących lub zdegradowanych wartości, wzbogacenie różnorodności biologicznej, utrzymanie wielkości działek gwarantujących duży udział powierzchni biologicznie czynnej, wzbogacenie walorów krajobrazowych – wykształcenie nowych zbiorowisk roślinnych, w formie zieleni o charakterze zieleni ozdobnej, towarzyszącej zabudowie mieszkaniowej, uwzględnienie w zagospodarowaniu ponadnormatywnego hałasu, wprowadzenie zasad akustyki architektoniczno-budowlanej dla obiektów i pomieszczeń wymagających komfortu akustycznego. rozwiązanie funkcjonalno-przestrzenne i warunki zagospodarowania neutralne, lub w niewielkim stopniu konfliktowe dla środowiska: utrzymanie wielkości działek gwarantujących duży udział powierzchni biologicznie czynnej, uwzględnienie w zagospodarowaniu ponadnormatywnego hałasu, wprowadzenie zasad akustyki architektoniczno-budowlanej dla obiektów i pomieszczeń wymagających komfortu akustycznego rozwiązanie funkcjonalno-przestrzenne i warunki zagospodarowania – uciążliwości liniowe: minimalizacja zagrożeń poprzez wprowadzenie zieleni przyulicznej, kanalizacji deszczowej, nawierzchnie przepuszczalne na ulicach dojazdowych, pieszo-jezdnych. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 58 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 2. Ocena warunków zagospodarowania z potrzeb ochrony środowiska terenu wynikająca Aktualny stan środowiska oraz zmiany w zagospodarowaniu, jakie wiążą się z realizacją ustaleń planu wymagają uwzględnienia potrzeb wynikających z ochrony środowiska i prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody. Zagrożenia i ochrona przeciwpowodziowa Teren objęty opracowaniem znajduje się w strefie potencjalnego zagrożenia powodzią ze strony Dunajca. Obszar narażony na niebezpieczeństwo powodzi (obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią), wyznaczony jest na podstawie strefy wezbrania powodziowego Q 1% określonej w sporządzonym przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie "Studium określającym granice obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią na terenach nieobwałowanych w zlewni górnego Dunajca do ujścia Popradu". W zapisie ustaleń dla poszczególnych kategorii uwzględniono możliwość zalania lub podtopienia tych terenów stawiając m.in. wymogi konstrukcyjne dla obiektów i budowli. Ochrona zasobów wód Objęty planem obszar należy do zlewni prawostronnych dopływów Dunajca – potoków Zakijowskiego i Kozłeckiego, które odwadniają teren opracowania. Potoki te charakteryzują się dużymi spadkami, szybką reakcją na opady oraz małą retencja. Na prawym brzegu potoku Zakijowskiego znajdują się dwa udokumentowane źródła wód mineralnych „Maria” i „Dzikie”. W granicach obszaru występują wody podziemne pierwszego poziomu wodonośnego w czwartorzędowych utworach akumulacji rzecznej oraz w utworach podczwartorzędowych pienińskiego pasa skałkowego. Wody z utworów podczwartorzędowych są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności. Pod powierzchnią gminy w północno – zachodniej i północno – wschodniej jej części umiejscowione są fragmenty dwóch Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: GZWP nr 439 – zbiornik warstw (F) Magura (Gorce) i GZWP nr 438 – zbiornik warstw (F) Magura (Nowy Sącz). W projektowanym zagospodarowaniu zostały uwzględnione potrzeby ochrony jakości zasobów wodnych, utrzymania retencji i alimentacji wód podziemnych. Dla terenów obiektów zaopatrzenia w wodę poprzez: - zakaz lokalizacji zabudowy niezwiązanej z funkcją wiodącą, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 59 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - utrzymanie istniejących obiektów, dopuszcza się ich remonty, rozbudowę i przebudowę, - zasady funkcjonowania obiektów zgodnie z przepisami odrębnymi. Dla terenów wód powierzchniowych (rzeki, potoki) ustala się możliwość prowadzenia prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym. Dla terenów graniczących z ciekami: a) wyznacza się pas ochronny o szerokości min. 15m liczony od górnej krawędzi skarpy brzegu, w którym wprowadza się zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych, b) wprowadza się zakaz grodzenia w odległości mniejszej niż 10m liczonej od górnej krawędzi skarpy brzegu w celu umożliwienia swobodnego dostępu do wód w ramach powszechnego korzystania z wód oraz umożliwienia robót remontowych i konserwacyjnych w korytach cieków. Warunki geologiczno-inżynierskie a realizacja inwestycji Warunki posadowienia obiektów zależą w pierwszym rzędzie od stopnia podatności gruntu na powstawanie grawitacyjnych ruchów masowych oraz od nachylenia stoków i właściwości technicznych gruntów. Ze względu na warunki i cechy podłoża budowlanego lokalnie zaobserwowano obszary złożonych, bądź skomplikowanych warunkach gruntowo-wodnych - tereny osuwiskowe. Ponadto z uwagi na położenie części przedmiotowego terenu (część południowo - zachodnia i zachodnia) w obszarze potencjalnego zagrożenia powodzią wprowadzono rozwiązania konstrukcyjno - techniczne zabezpieczające przed oddziaływanie wód. Zalesianie gruntów Ustalenia planu przewidują zalesienie na niezalesionych terenach R (RL). Wpłynie to korzystnie na znaczenie ekologiczne tych terenów, m.in. poprzez poprawę retencji, ograniczenie erozji gleb, stabilizację zboczy oraz cenny przyrost ogólnej powierzchni lasów, które to stanowią najwyżej zorganizowane zbiorowiska roślinne, spełniające najwyższe funkcje przyrodnicze. 3. Ocena zagrożeń dla środowiska wynikających z ustaleń planu Oddziaływania na terenie objętym projektem planu Ustalenia planu uwzględniają dotychczasowe zagospodarowanie, z którym związane jest istniejące zagrożenie dla środowiska. Na mapie „Prognozy...” wskazane zostały tereny, których aktualne zagospodarowanie stwarza konflikty: niewielkie – do tej grupy zaliczone zostały tereny położone wzdłuż drogi Krościenko Szczawnica znajdujące się pod wpływem hałasu komunikacyjnego o natężeniu ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 60 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO powyżej 50 dB w ciągu nocnej pory doby (LAeqN) oraz znajdujące się pod wpływem zanieczyszczeń komunikacyjnych oraz tereny osuwiskowe duże – tereny zagrożone zalanie wodami powodziowymi. Prognoza oddziaływania na środowisko wynikająca z ustaleń planu odnosi się zarówno do pozytywnych jak i negatywnych skutków. W zakresie pozytywnych skutków, jako korzystne docelowe zmiany zagospodarowania oceniono (mapa): – wprowadzenie rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami i porządkowanie gospodarki ściekowej (zakaz odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do gruntu i wód powierzchniowych), – wprowadzenie proekologicznych rozwiązań w zakresie zaopatrzenia w ciepło (stosowanie technologii i paliw o niskiej emisji zanieczyszczeń), – zachowanie znacznej (do min. 60% na terenach MN) powierzchni niezabudowanej jako powierzchni biologicznie czynnej, – zachowanie cieków wodnych wraz z zespołami roślinności stanowiącymi elementy obudowy biologicznej dolin cieków wodnych, – ochrona małych zespołów i zadrzewień śródpolnych ze względu na ich rolę przeciwerozyjną i ekologiczną, – ochrona przeciwerozyjna gleb poprzez wprowadzenie trwałego pokrycia roślinnego (łąki, zadrzewienia) na terenach o spadkach powyżej 15% i na terenach ruchów masowych gruntu i osuwisk. Równocześnie jako korzystne docelowe zmiany w zagospodarowaniu uznano zapisy w ustaleniach planu dotyczące: – wymagań dla zabudowy mieszkaniowej dotyczące wielkości działki, kubatury, wysokości i intensywności, a zwłaszcza w centralnej i zachodniej części terenu z uwagi na wysoki poziom wód gruntowych, – różnych form zagospodarowania wydzielonych obszarów, – zasad obsługi w zakresie infrastruktury technicznej minimalizujące negatywne oddziaływania proponowanego zagospodarowania, – ochrony walorów krajobrazu i dóbr kultury. W zakresie negatywnych skutków oddziaływań na środowisko przyrodnicze oceniono konflikty ustalone planem z cechami środowiska w trzystopniowej skali od dużych do ich braku (nie występują). Są to zagrożenia: duże – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, usług na obszarach zagrożonych zalaniem wodami powodziowymi; niewielkie – do tej grupy zaliczone zostały tereny położone wzdłuż drogi Krościenko Szczawnica które znajdą się pod wpływem hałasu komunikacyjnego o natężeniu ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 61 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO powyżej 50 dB w ciągu nocnej pory doby (LAeqN) oraz znajdujące się pod wpływem zanieczyszczeń komunikacyjnych. Do tej grupy zaliczono również tereny zagrożone ruchami masowymi, nie występują – to pozostałe obszary, dla których określone w projekcie planu przeznaczenie nie stwarza istotnych konfliktów. Do nieuniknionych skutków negatywnych ustaleń planu wynikających, m.in. z potrzeb rozwoju analizowanego obszaru Zawodzie II należy zaliczyć: – ograniczenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej na glebach IV klasy bonitacyjnej, – uszczelnienie powierzchni gruntów, m.in. przez zabudowę, drogi, która spowoduje zmiany obiegu wody, zmniejszenie zasilania gruntowego, zwiększenie spływu powierzchniowego, – pogorszenie warunków akustycznych, a głównym źródłem hałasu będzie układ komunikacyjny (istniejąca droga powiatowa z siecią dróg lokalnych, dojazdowych itp.), – wzrost poziomu zanieczyszczeń powietrza pochodzących z ogrzewania budynków i ruchu pojazdów, – stworzenie barier technicznych dla migrujących zwierząt wzdłuż dróg i ciągów zabudowy. Jakakolwiek działalność gospodarcza może wiązać się z potencjalnym zagrożeniem dla środowiska, jednak bezpośrednie uciążliwości mogą być ograniczone przez rozwiązania techniczno-organizacyjne. Natomiast uciążliwości pośrednie ograniczane są ustaleniami planu, w związku z tym ważna jest jego realizacja w zakresie budowy dróg, rozbudowy systemów kanalizacyjnych, wprowadzania ogrzewania ekologicznego, segregowania odpadów stałych w miejscach ich powstawania, rozwoju zieleni, w tym zieleni o funkcji izolacyjnej. Zagrożenie dla środowiska może, więc wynikać przede wszystkim z braku kompleksowej realizacji ustaleń planu. Zasięg oddziaływań wynikający z realizacji planu Z przeprowadzonej w prognozie oceny zasięgu oddziaływań na tereny sąsiednie wynika, że w stosunku do aktualnego zagospodarowania i użytkowania terenu nie nastąpią istotne zmiany. Ustalenia planu: – wprowadzają nowe formy zagospodarowania, – utrwalają istotne funkcje o znaczeniu lokalnym i regionalnym, – porządkują przestrzeń i dotychczasowy sposób zagospodarowania terenów. W tabeli 11 przestawiona została prognoza oddziaływania na sąsiednie tereny, w której określony został charakter oddziaływań: – korzystny – w przypadku gdy ustalenia planu lub zagospodarowanie poza jego granicami mają jednostronny korzystny wpływ wynikający z pełnionych funkcji zgodnych z warunkami środowiska przyrodniczego, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 62 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – obojętny – gdy projektowane funkcje zagospodarowania na terenie objętym planem i poza jego granicami są takie same albo o zbliżonym charakterze lub stanowią ich uzupełnienie, – mało korzystny – w przypadku gdy projektowane zagospodarowanie stwarza konflikty z cechami środowiska przyrodniczego lub obniża standard życia mieszkańców, – bardzo niekorzystny – istnieje duży konflikt z cechami środowiska przyrodniczego, obniżający standard życia mieszkańców, wymagający działań z zakresu jego ograniczenia, – skrajnie niekorzystny – w przypadku gdy ustalenia planu lub zagospodarowanie poza jego granicami mogą spowodować nieodwracalne skutki w środowisku, bądź jego degradację mimo podjęcia działań w zakresie ich ograniczenia. Tabela 11 Oddziaływanie ustaleń projektu planu na obszary otaczające – prognoza skutków realizacji planu Zagospodarowanie terenów w otoczeniu (stan aktualny i projektowany) Projekt planu zabudowa jedno- tereny zieleni Tereny orne tereny lasów rodzinna tereny komunikacji MN — — O MK — U - - MK - - O --- UP MK UT ZL ZE ZP KD… Rodzaj oddziaływania: MK O K O – korzystne O – obojętne MK – mało korzystne BN – bardzo niekorzystne – brak SN – skrajnie niekorzystne – brak — – brak związku między kategoriami terenów Z uwagi na charakter terenów sąsiednich, oddziaływania charakteryzują się bardzo małymi kontrastami, typowymi dla obszarów podmiejskich o charakterze rolniczym. Na mapie prognozy pokazane zostały relacje wzajemnych oddziaływań, w których uwzględnione zostały te formy zagospodarowania, które ze względu na charakter oddziaływań mają wpływ na sąsiednie tereny. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 63 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 4. Ocena skutków realizacji planu dla funkcjonowania terenów prawnie chronionych Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Zapisy projektu planu uwzględniają ustalenia i zakazy wynikające z funkcjonowania obszarów o cennych wartościach przyrodniczych. W planie uwzględniono przepisy dotyczące funkcjonowania i ochrony występujących tu form dziedzictwa przyrodniczego: – otulina Popradzkiego Parku Krajobrazowego – Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu Projekt planu, również uwzględnia w dużym stopniu zalecenia wynikające z zasad ochrony środowiska, należy ocenić bardzo pozytywnie. Jego uchwalenie w projektowanej formie stworzy istotny instrument do zachowania i rozwoju bioróżnorodności występującej na opracowywanym obszarze, a także na terenach przyległych. Projekt planu wprowadza nakazy ochrony zwartych obszarów leśnych, wprowadza zakaz wylesień i wyrębów zupełnych oraz niszczenia istniejącego drzewostanu. Wprowadza obowiązek ochrony małych zespołów i zadrzewień śródpolnych. Projekt wprowadza również zapis dotyczący zachowania powierzchni niezabudowanej zgodnie z ustaleniami dla wydzielonych kategorii terenów, jako powierzchni biologicznie czynnych. Ochrona dziedzictwa kulturowego i krajobraz W zapisach projektu planu wprowadzono zapis dotyczący:: – ochronę zabytków, – obowiązku kształtowania form architektonicznych obiektów, w tym ograniczenia wysokości zabudowy oraz spadku dachu, stosownie do określonego przeznaczenia terenu. VII. ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE, OGRANICZAJĄCE LUB KOMPENSUJĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 1. Rozwiązania eliminujące negatywne oddziaływania W projekcie planu zawarte są rozwiązania eliminujące i ograniczające oddziaływanie na środowisko: w zakresie ochrony przyrody, kultury i krajobrazu: – ochrona widoku i walorów krajobrazu, – zachowanie istniejących wartości przyrodniczych, krajobrazowych i ochrony zieleni, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 64 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – na terenach przeznaczonych do zainwestowania zachowanie znacznych powierzchni biologicznie czynnych, – zakaz wznoszenia wielkogabarytowych urządzeń reklamowych, – sukcesywna likwidacja napowietrznych linii elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych poprzez zmianę ich na sieci kablowe. w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych: – wprowadzenie rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej kanalizacja, – odprowadzanie wód opadowych z terenów ulic, parkingów i innych obiektów do sieci kanalizacji deszczowej wyposażonej w urządzenia podczyszczające (zgodnie z przepisami odrębnymi), w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami: – zalecenie stosowania mediów grzewczych oraz rozwiązań technicznych minimalizujących, tzw. „niską emisję” zanieczyszczeń do powietrza poprzez stosowanie niskoemisyjnych paliw ekologicznych oraz wysokosprawnych, nowoczesnych technologii ich spalania, w zakresie ochrony przed hałasem: – w celu ograniczenia negatywnego wpływu hałasu na zdrowie ludzi zaleca się wprowadzenie do planu zapisu o zakazie lokalizowania na tych terenach instalacji mogących znacząco pogorszyć klimat akustyczny. – wszelkie wentylatory i klimatyzatory powinny być lokalizowane wewnątrz budynków, a jeśli nie pozwalają na to rozwiązania budowlane, nie mogą powodować przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Powinny być ponadto lokalizowane w taki sposób, by w jak najmniejszym stopniu oddziaływać na tereny zabudowy mieszkaniowej i usług publicznych (nauka), 2. Rozwiązania alternatywne w projekcie planu do rozwiązań przedstawionych Ustalenia planu uwzględniają uwarunkowania określone w Studium... i Ekofizjografii… zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i zagrożenia powodziowego. Zagospodarowanie tego obszaru jest wynikiem głównie uwarunkowań przyrodniczych. Wraz z przemianami gospodarczymi zagospodarowanie i użytkowanie tych terenów ulega stałym przekształceniom. W ustaleniach planu uwzględnione zostały aktualne tendencje w zmianach sposobu użytkowania zwłaszcza w zakresie: – ochrony przeciwpowodziowej, – ochrony wartości przyrodniczych i krajobrazowych, – zachowania i ochrony terenów wód powierzchniowych, ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 65 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – minimalizacji przeznaczenia terenów pod zabudowę przy jednoczesnym udrożnieniu systemu komunikacyjnego. W związku z powyższym w prognozie nie wskazuje się alternatywnych rozwiązań w stosunku do projektowanego zagospodarowania tych terenów. VIII. WNIOSKI Ustalenia zawarte w projekcie planu stwarzają możliwość zagospodarowania terenu obszaru „Zawodzie II” dla potrzeb związanych miedzy innymi z: zabudową mieszkaniową, usługową, terenów zieleni, terenów urządzeń sieci kanalizacyjnej, komunikacji (dróg, usług komunikacyjnych itp.), zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, przy ograniczonym wpływie na środowisko przyrodnicze. Prognoza oddziaływania na środowisko nie wykazała prawdopodobieństwa powstania znaczących zagrożeń w związku z realizacją ustaleń projektu planu. Rozmieszczenie przestrzenne planowanych rodzajów użytkowania terenów jest w pełni zgodne z uwarunkowaniami studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego i ekofizjograficznymi. W zakresie projektu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego badanego obszaru, ocenia się pozytywnie: – wymagania dotyczące ładu przestrzennego, w tym zasad kształtowania zabudowy, – zróżnicowanie form zagospodarowania wydzielonych terenów, – zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej minimalizujące negatywne oddziaływania proponowanego zagospodarowania, – zasady obsługi komunikacyjnej, zapewniające dobrą dostępność do poszczególnych terenów, – ochronę krajobrazu i dóbr kultury, – wprowadzenie zieleni o funkcjach ekologicznych i ochronnych. Prognoza ujawniła natomiast możliwe mało korzystne dla środowiska przyrodniczego skutki realizacji niektórych elementów ustaleń planu. Do nich należą m.in.: – uszczuplenie areału powierzchni biologicznie czynnych (przeznaczonych pod planowaną zabudowę), – zwiększenie emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenach proponowanych do zabudowy, a pochodzących ze spalania paliw. Zminimalizowanie tej tzw. „niskiej emisji” zapewni zapis w ustaleniach planu wymogu wykorzystywania paliw niskoemisyjnych oraz stosowania nowoczesnych, ekologicznych urządzeń o niskim poziomie emisji zanieczyszczeń (np. kotły z dopalaniem gazów, z katalizatorem spalin, z systemem sterowania procesem spalania itp.), ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 66 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – prognozowane niewielkie pogorszenie warunków akustycznych, ponieważ głównym źródłem hałasu jest i będzie nadal rozwijający się ruch samochodowy, głównie na drodze powiatowej Krościenko - Szczawnica. Strefa uciążliwości hałasu komunikacyjnego ograniczy się jednak z reguły do pierwszej linii zabudowy. Przewiduje się również zwiększenie emisji hałasu („komunalno-bytowego”) do środowiska na terenach proponowanych do zabudowy. IX. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Zawodzie II” położonego w gminie Krościenko nad Dunajcem. Podstawowym celem prognozy, opracowywanej równocześnie z projektem planu jest poszukiwanie i wskazanie możliwości rozwiązań planistycznych najkorzystniejszych dla stanu środowiska, poprzez identyfikację i ocenę najbardziej prawdopodobnych wpływów na abiotyczne, biofizyczne i zdrowotne komponenty środowiska określonego obszaru, jakie może wywołać realizacja dyspozycji przestrzennych zawartych w projekcie planu. Prognozę wykonano zgodnie z aktualnie obowiązującymi wymaganiami zapisanymi w Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. nr 62, poz. 627 z późn. zm.). W projekcie tego planu wyznaczono nowe tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, usługi – w tym publiczne i komercyjne oraz zieleni urządzonej i o funkcjach ekologicznych, tereny infrastruktury technicznej, tereny komunikacji (samochodowej), itp.. Realizacja planu w proponowanej wersji będzie miała ograniczony wpływ na środowisko przyrodnicze. Niewielki negatywny wpływ będzie miało nieuchronne uszczuplenie areału powierzchni biologicznie czynnych (w tym gruntów ornych klas IV -V). Wzrost zanieczyszczenia powietrza i poziomu hałasu nie będzie stopniu przekraczał wartości normatywnych i tym samym nie będzie zbyt uciążliwy dla mieszkańców tej części gminy Krościenko n. Dunajcem. W celu zminimalizowania oddziaływania na środowisko, przewidziano w projekcie planu między innymi: odprowadzanie wód opadowych z powierzchni szczelnych (ich podczyszczanie – wymaganych przepisami szczególnymi), ochrona powierzchni biologicznie czynnych przed zabudową, wyznaczenie wysokich wartości (maksymalnie nawet do 60%) minimalnych wskaźników powierzchni biologicznie czynnych koniecznych do zachowania na terenach nowo zainwestowanych, tworzenie terenów zieleni urządzonej itp. ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 67 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Krościenko nad Dunajcem – Zawodzie II – PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Rozwój obszaru objętego projektem planu jest nieunikniony, jednak zwiększenie terenów przeznaczonych do zainwestowania nie powinno wywołać negatywnych skutków dla środowiska. Projekt planu spełnia te wymagania, zachowując najważniejsze walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe tego obszaru. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski; PWN, Warszawa. J. Malinowski - Budowa geologiczna Polski, PIG (1991) W. Szafer, K. Pawłowski - Szata roślinna Polski, PWN (1972) M. Książkiewicz, J. Samsonowicz, E. Ruhle - Zarys geologii Polski, WG (1965) W. Strojny - Pieniny, WP (1987) M. Hess - Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich, Zeszyty Naukowe UJ PG 11, Kraków L. Kostarkiewicz - Stosunki mezoklimatyczne Pienińskiego Parku Narodowego i jego obrzeża oraz prognoza przypuszczalnych zmian klimatu po wybudowaniu zapory wodnej na Dunajcu w Czorsztynie - Niedzicy, Ochrona Przyrody R.42 ZOP PAN, PWN, Warszawa Atlas środowiska geograficznego Polski, IGiPZ PAN, Warszawa (1994) ___________________________________________________________________________ Instytut Rozwoju Miast 68
