żywienie

Zasady prawidłowego
żywienia i wady
żywieniowe
„Polak głodny to Polak zły”. Chyba każde dziecko zna to
przysłowie. Tylko czy aby na pewno złość i radość była
nieodłącznym rezultatem pełnego żołądka? Jest w tym trochę
prawdy. Musimy jednak pamiętać, aby ten nasz żołądek nie
był przeciążony. Proces trawienia nie jest wcale taki obojętny
dla naszego organu.
„Polska kuchnia to kuchnia tłusta”. Od niedawna dopiero
zaczynamy zwracać uwagę na to co jemy, w jakich ilościach i
jak łączymy ze sobą. Zapewne każdy pamięta szlachcica, który
jadąc po Danii, czy Włoch, oburzał się gdy na obiad podano
mu trawę (czyli sałatę).
Nasi zachodni sąsiedzi zdecydowanie wcześniej przyswoili
sobie zwyczaj zdrowego jedzenia (zresztą jak też sprawy
higieny i jeszcze wiele innych). Od wieki wieków ludzie byli
chudzi, grubsi, puszyści i niestety tłuści. Coraz częściej
zdarzają się w Polsce przypadki bardzo dużej nadwagi, już
chorobliwej. Dla dobra naszego organizmu powinniśmy
zachowywać prawidłową wagę. Pomagają nam w tym różne
diety. Skuteczne, czy mniej, ale zawsze popularne. Równo z
dietami w parze powinny iść ruch, brak stresu, a w
skrajnych przypadkach nawet leki. Trzeba o tym pamiętać,
nie sama dieta czyni cuda.
Jak prawidłowo karmić swój organizm, aby mu pomóc,
a nie zaszkodzić?
Warto pamiętać, że zdrowe pożywienie to takie, które dostarcza
organizmowi wszystkich niezbędnych składników mineralnych, a przy
tym zapewnia odpowiednią liczbę kalorii. Podstawą zasadą
zrównoważonej diety jest między innymi duże urozmaicenie
spożywanych pokarmów, co sprzyja zachowaniu właściwych proporcji
między białkami, tłuszczami i węglowodanami. Natomiast
nieracjonalny sposób odżywiania może przysporzyć nam jedynie
niepotrzebnych zmartwień i przyczynić się do powstania różnych
schorzeń lub nawet poważnych chorób jak, np.: nowotwory,
osteoporoza, choroby jelita grubego, choroby sercowo-naczyniowe,
udar mózgu, otyłość, schorzenia układu nerwowego.
Jak temu zapobiec??
JAKIE SĄ PODSTAWOWE ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA?
- Spożywane posiłki powinny być jak najbardziej urozmaicone
- Należy pamiętać, aby w naszym jadłospisie znalazły się produkty
zbożowe (pieczywo ciemne, płatki, kasze, makarony), produkty
mleczne - niskotłuszczowe (mleko, ser biały, jogurty, kefiry),
produkty wysokobiałkowe (ryby, drób, mięso) oraz warzywa i owoce.
- Posiłki należy spożywać regularnie i powinno ich być co najmniej
trzy w ciągu dnia o umiarkowanej wielkości - w tym koniecznie
śniadanie, które przygotowuje organizm do nowego dnia.
- Należy unikać spożywania posiłku bezpośrednio przed snem.
- Podstawą energetyczną każdego jadłospisu powinny być produkty
zbożowe.
- Nielimitowane może być spożycie warzyw i w mniejszym stopniu owoców.
-Należy spożywać chude gatunki mięsa oraz takie produkty, jak: ryby,
jaja, nasiona roślin strączkowych.
- Woda mineralna oraz naturalne soki z owoców i warzyw to kolejne
ważne składniki zdrowej diety.
- Należy ograniczyć spożywanie słodyczy i tłuszczów zwierzęcych, gdyż
są to produkty wysokoenergetyczne i bogatotłuszczowe.
- Ograniczenie spożycia soli kuchennej. Sód zawarty w soli podnosi
ciśnienie krwi oraz sprzyja powstawaniu raka żołądka.
- Prawidłowo zestawione posiłki złożone z wszystkich grup
pokarmowych.
- Eliminacja bądź redukcja do minimum białego cukru z diety. Cukier
nie dość, że nie dostarcza żadnych istotnych składników odżywczych,
to wypiera wartościowe związki ze spożywanego pokarmu. Cukier jest
główną przyczyną próchnicy zębów, osłabia układ odpornościowy i
sprzyja powstawaniu otyłości i doprowadza do chorób krążenia.
- Picie dużych ilości wody między posiłkami. Optymalna ilość to sześć
szklanek dziennie. Wodę należy pić nie później niż 15 minut przed
posiłkiem i nie wcześniej niż trzydzieści minut po posiłku. Im mniej
płynów podczas posiłków tym lepiej.
- Zasada nie przejadania się i powolnego spożywania pokarmów
- Zapewnienie żołądkowi odpoczynku pomiędzy posiłkami.
- Spożywanie kolacji na 2-3 godziny przed snem, co stwarza lepsze
warunki dla odpoczynku całego organizmu. Gwarancją zdrowego i
głębokiego snu jest pusty żołądek.
- Regularne spożywanie posiłków z zachowaniem 5-6 godzinnej
przerwy.
- Odpowiedni wybór tłuszczów. Oleje roślinne są bezsprzecznie
lepsze niż tłuszcze zwierzęce, ponieważ zawierają one przeważająco
więcej tłuszczów nienasyconych, które nie przyczyniają się
bezpośrednio do podwyższenia cholesterolu, a nawet go obniżają.
BEZPIECZEŃSTWO DLA ZDROWIA W ROZMAITOŚCI
SPOŻYWANYCH PRODUKTÓW
Musimy pamiętać, że nie ma takiego produktu, który zawierałby wszystkie
niezbędne składniki odżywcze (jest ich około 60) w odpowiedniej ilości i
proporcji. Stąd też żywieniowcy podzielili produkty spożywcze na grupy:
Produkty wchodzące w skład poszczególnych grup mają zbliżona zawartość
składników odżywczych. Są to:
- produkty zbożowe - (obejmujące wszystkie rodzaje pieczywa, mąki,
makarony, kasze) stanowią źródło węglowodanów, witamin z grupy B, białka
roślinnego i błonnika;
- produkty nabiałowe (mleko, kefir, jogurt, twarogi) - dostarczają nam
najlepiej przyswajalnego wapnia, wysokowartościowego białka, witaminy B2;
- mięso, ryby, jaja, sery i suche nasiona strączkowe, które zawierają białko o
wysokiej wartości odżywczej oraz witaminy z grupy B;
- tłuszcze stanowiące główne źródło energii, niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych (NNKT) oraz witamin A, D, E, K;
- warzywa i owoce - najbogatsza składnica różnorodnych witamin i
składników mineralnych.
A więc, bezpieczeństwo dla zdrowia polega na tym, aby codziennie jeść
produkty z każdej grupy.
Głównymi źródłami
węglowodanów są:
pieczywo, owoce i
słodycze
UTRZYMANIE NALEŻNEJ MASY CIAŁA CHRONI PRZED
CHOROBAMI PRZEMIANY MATERII
Wieloletnie badania naukowe i epidemiologiczne udowodniły, że
otyłość sprzyja wybitnie powstawaniu wielu chorób, szczególnie
nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy, miażdżycy - a w efekcie chorobie
niedokrwiennej serca, czy naczyń mózgowych.
U kobiet otyłość jest szczególnie niebezpieczna. Kilkakrotnie częściej
obserwuje się u nich wzrost zapadalności na raka piersi i macicy.
Również wzrost masy ciała sprzyja występowaniu kamicy
pęcherzykowej, co dotyczy w podobnym stopniu obu płci. Nie
zapominajmy również, że otyłość uznawana jest za chorobę
metaboliczną. Wiedza obecnie pozwala rozpoznawać tzw. otyłość
brzuszną, która szczególnie groźna jest u mężczyzn, gdyż sprzyja ww.
chorobom, zwłaszcza na podłożu miażdżycowym. Pamiętajmy, więc, że
utrzymując należną masę ciała sami po części wpływamy na nasze
zdrowie.
CIEMNE PIECZYWO JEST BOGATSZE W WITAMINY,
SKŁADNIKI MINERALNE I BŁONNIK POKARMOWY NIŻ
PIECZYWO BIAŁE
Wartość odżywcza przetworów zbożowych, mąki i kasz zależy nie tylko
od rodzaju ziarna, lecz przede wszystkim od stopnia jego przemiału.
Podczas przemiału ziarna na mąkę części zewnętrzne, bogate w
składniki odżywcze zostają odrzucone do otrąb. Im mąka i pieczywo są
bielsze, a kasza drobniejsza, tym mniej zawierają witamin, szczególnie
witaminy E, składników mineralnych, niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych (NNKT) oraz błonnika, czyli włókna roślinnego.
W mąkach bardzo białych zawartość np. witaminy BI i PP zmniejsza się
prawie dziesięciokrotnie, witaminy B2 zaś trzykrotnie.
MLEKO JEST NAJWAŻNIEJSZYM ŹRÓDŁEM WAPNIA W
DIECIE
Wapń jest głównym składnikiem mineralnym kości i zębów, znajduje
się w surowicy krwi, jest potrzebny do prawidłowego krzepnięcia
krwi, a także do prawidłowej czynności serca. W przypadku
niedoboru wapnia w pożywieniu organizm wykorzystuje wapń
z własnych kości - następuje wówczas odwapnienie objawiające się
kruchością i łamliwością kości. Wapń jest niezbędny do prawidłowego
rozwoju kości, do wzrostu, dlatego też zapotrzebowanie na ten
składnik u dzieci i młodzieży oraz kobiet ciężarnych i karmiących jest
znacznie większe niż u ludzi dorosłych. Proponowane 2 szklanki
mleka chudego (niskokalorycznego) pokrywa to zapotrzebowanie.
RYBY - ZDROWSZYM ŹRÓDŁEM BIAŁKA NIŻ MIĘSO
Białka zajmują szczególne miejsce w budowie i stałej odnowie
organizmu.
Zawartość białek w mięsie ryb jest zbliżone do tej, jaka występuje
w mięsie zwierząt. Białko ryb jest bardziej lekko-strawne, a jego
skład aminokwasowy jest zbliżony do zapotrzebowania człowieka
Istotna różnica polega również na zawartości tłuszczów. Tłuszcz rybi
zawiera znaczną ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym
także niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT)
omega-3 i omega-6. Uważa się, iż kwasy omega-3 odgrywają istotną
rolę w profilaktyce miażdżycy. Z tego powodu zalecamy jedzenie 2-3
razy w tygodniu ryb, głównie morskich.
DUŻO WARZYW I OWOCÓW ZAPEWNIA ORGANIZMOWI
WYSTARCZAJĄCĄ ILOŚĆ WITAMINY C, BETA-KAROTENU,
MINERAŁÓW I BŁONNIKA POKARMOWEGO
Są głównym źródłem makro- i mikroelementów, witamin,
naturalnych kwasów, związków zapachowych, pektyn oraz błonnika,
czyli włókna roślinnego. Błonnik pokarmowy nie należy wprawdzie
do składników odżywczych, lecz jest on nam potrzebny ze względu na
swą ważną rolę w regulacji ruchów perystaltycznych przewodu
pokarmowego i procesów przemiany materii.
Warzywa i owoce są jedyną grupą produktów spożywczych
dostarczających człowiekowi witamin C (kwas askorbinowy),
a ponieważ nie jest ona magazynowana w organizmie, trzeba ją
spożywać codziennie i to w dość dużych ilościach. Warzywa i owoce są
także jedynym źródłem prowitaminy A czyli beta-karotenu oraz kilku
witamin z grupy B.
OGRANICZENIE SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW ZWIERZĘCYCH I
OBFITUJĄCYCH W CHOLESTEROL JEST NIEODZOWNYM
WARUNKIEM PROFILAKTYKI MIAŻDŻYCY I CHORÓB Z NIĄ
ZWIĄZANYCH.
Ograniczenie spożywania tłuszczów zwierzęcych i produktów
obfitujących w cholesterol jest nieodzownym warunkiem profilaktyki
miażdżycy, a tym samym zawału serca. Tłuszcze zwierzęce bogate w
nasycone kwasy tłuszczowe podnoszą stężenie cholesterolu w surowicy
i zwiększają krzepliwość krwi. Ponadto bogata w tłuszcze zwierzęce dieta
sprzyja otyłości oraz niektórym nowotworom.
Źródła tłuszczów zwierzęcych
Źródła tłuszczów roślinnych
UNIKANIE SŁODYCZY CHRONI PRZED PRÓCHNICĄ ZĘBÓW
I UŁATWIA UTRZYMANIE NALEŻNEJ MASY CIAŁA
Cukier nie dostarcza żadnych niezbędnych składników odżywczych, a
jego bogate źródło energii wypiera z żywienia produkty zawierające
te składniki. Szkodliwość cukru dla organizmu polega na jego
szybkiej przemianie w tłuszcz odkładający się w tkankach.
Spożywając bez ograniczeń słodkie produkty (cukier, ciasta, słodkie
napoje itp.) można bardzo szybko utyć.
Ponadto cukier i słodycze przyczyniają się do rozwoju próchnicy
zębów stanowiąc doskonałe podłoże dla rozmnażania się bakterii.
Pamiętajmy, że słodycze spożywane między posiłkami hamują apetyt,
a to może prowadzić do niedoborów żywieniowych.
MNIEJ SOLI - MNIEJSZE ZAGROŻENIE NADCIŚNIENIEM
TĘTNICZYM
Jednakże przeciętnie zjadamy 30 razy więcej soli niż potrzebuje nasz
organizm. Zapotrzebowanie organizmu na sól kuchenną waha się
średnio ok. 0,5 g/dobę, natomiast przeciętnie spożywamy ok. 15 g/dobę.
Ten nadmiar spożycia nie jest obojętny dla naszego zdrowia. Prowadzi
to do nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu. Badania ostatnich lat
wykazały dużo większą zapadalność na raka żołądka u osób nadmiernie
spożywających sól kuchenną. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca
ograniczenie spożycia soli do 6-7 g/dziennie, co oznacza l płaską
łyżeczkę do herbaty.
NIE PICIE ALKOHOLU JEST ROZSĄDNIEJSZE OD UMIARU W
SPOŻYCIU, A NADMIAR RUJNUJE ZDROWIE
W zdrowym żywieniu nie powinno być miejsca na alkohol,
który jest bogatym źródłem energii, wywiera działanie
toksyczne i nie zawiera żadnych składników pokarmowych.
Wpływ alkoholu na niektóre narządy
SKŁADNIKI ŻYWIENIOWE
Prawidłowe żywienie powinno zawierać wszystkie podstawowe
składniki pokarmowe, budulcowe, energetyczne i regulujące. Składniki
te służą do budowy nowych i odbudowy zużytych komórek. Stanowią
też źródło energii niezbędnej do pracy mięśni oraz różnych czynności
narządów wewnętrznych. Spełniają również funkcje tzw. regulatorów
warunkujących prawidłowe funkcjonowanie ustroju człowieka.
Według tego podziału do składników budulcowych zaliczamy witaminy
i sole mineralne.
Sprawne funkcjonowanie organizmu człowieka zależy przede
wszystkim od systematycznego dostarczania mu pożywienia
zawierającego w odpowiednich ilościach składniki.
Ze względu na ich funkcję dzielimy na następujące grupy:
Składniki budulcowe, do których należą przede wszystkim
białka, złożone z aminokwasów, niektóre związki mineralne, oraz
pewne tłuszcze i węglowodany. Są one potrzebne głównie do budowy
komórek i tkanek;
Składniki energetyczne, to jest tłuszcze i węglowodany oraz
białka nie wykorzystane do innych celów. Składniki te są konieczne do
działania narządów wewnętrznych, do takich funkcji organizmu jak:
oddychanie, wydzielanie gruczołów, do utrzymania ciepłoty ciała, do
pracy mięśni.
Składniki regulujące, do których należą przede wszystkim
witaminy i niektóre składniki mineralne. Wchodząc w skład wieku
enzymów i koenzymów, składniki te warunkują prawidłowe procesy
przemiany materii i energii., niezbędne to utrzymania komórek i
tkanek we właściwym stanie usprawniając takie procesy jak:
wapnienie kości, krzepnięcie krwi, wytwarzanie ciał odpornościowych.
Głównymi źródłami białek zwierzęcych są: mleko i jego
przetwory oraz mięso, drób i ryby
Główne źródła białek roślinnych
Piramida zdrowego żywienia
Dawno zostało udowodnione, że prawidłowe żywienie jest warunkiem
zdrowia. Regeneruje organizm, zapobiega groźnym chorobom,
pomaga w prawidłowym wzroście dzieci i młodzieży. Racjonalne
żywienie ma nie tylko wpływ na zdrowie i rozwój ciała ale przyczynia
się także do kształtowania odporności psychicznej, silnej woli, pogody
ducha, spokoju, odwagi – a więc cech związanych z układem
nerwowym.
Produkty spożywcze zostały podzielone na 4 grupy ze względu na ich
wartości odżywcze:
1. Mięso, ryby, drób, podroby, jaja, tłuszcze, słodycze;
2. Mleko i jego przetwory: twarogi, sery twarde, topione, kefiry,
jogurty;
3. Warzywa i owoce;
4. Produkty zbożowe.
Piramida zdrowego żywienia
Najczęściej powinniśmy spożywać produkty zbożowe:
ciemne pieczywo, kasze, płatki zbóż, kukurydzę, ryż,
makaron. Należy je jeść codziennie po 5-12 porcji.
Równie często powinniśmy jadać owoce i warzywa,
szczególnie zielone. Mleko i jego przetwory: jogurty,
kefir, sery, powinniśmy jadać każdego dnia po 3-4
porcje. Mięso i zamienniki takie jak: jaja, ryby,
rośliny strączkowe (fasola, groch, soja) jeden – dwa
razy w tygodniu.
Dieta śródziemnomorska – to najzdrowszy sposób
odżywiania; charakteryzuje się ona wyselekcjonowanym
spożyciem mięsa, jaj i cukru. Dominującym tłuszczem
jest oliwa z oliwek. Stosuje się dużą ilość czosnku, ziół.
W diecie tej jest mało produktów zwierzęcych, a dużo
roślinnych. Jest to model zdrowego odżywiania, którego
podstawą są: ser biały, owoce i warzywa, w tym dużo
strączkowych, pieczywo, makarony, kasze i inne ziarna
zbóż oraz ziemniaki. Dieta zawiera także sery i jogurty.
Dzienna racja pokarmowa
Przyjmowane pokarmy powinny całkowicie zaspokoić ilościowe i
jakościowe zapotrzebowanie energetyczne ustroju. Zależnie od rodzaju
wykonywanej przez człowieka pracy i wielkości zapotrzebowania
energetycznego, liczba posiłków może wahać się od 3-5. Długie przerwy
między posiłkami są niepożądane. Do szkoły lub pracy nie należy
wychodzić na czczo. Posiłki powinny być spożywane zawsze o tej samej
porze dnia, bezpośrednio po przygotowaniu, w stanie świeżym.
Całodzienny posiłek powinien dostarczyć wszystkich składników
pokarmowych. W jadłospisie należy uwzględnić dwa lub trzy rodzaje
warzywa, w tym jeden w postaci surówki. Jeść należy powoli, bez
pośpiechu, przed połknięciem pokarm należy dokładnie przeżuć
i połykać w małych ilościach. Przy jedzeniu należy zachować spokój,
unikać nadmiernych wzruszeń i stresów oraz nie czytać. Ważną rolę
odgrywa prawidłowe przygotowanie posiłków, ponieważ powoduje,
iż jedzenie jest smaczne i sprawia wiele przyjemności.
Śniadanie
śniadanie
Drugie
Obiad
Kolacja
Do zaleceń związanych z przechowywaniem i
postępowaniem z żywnością:
Zaliczyć można: mycie rąk, mycie wszystkich produktów pod bieżącą
wodą, czystość urządzeń i garnków, przechowywanie żywności
w niskiej temperaturze (w lodówce, zamrażarce), sprawdzanie na
opakowaniu daty przydatności do spożycia, nie jadanie surowych
mięs, ryb itp. Pojemniki na żywność powinny mieć specjalne
pojemniki.
Jeśli chodzi żywność to należy unikać substancji nadających kolor
(barwników) – w Polsce dopuszczonych jest 11; unikać produktów
słodzonych sacharyny oraz emulgatorów (pozwalających na
połączenie np. tłuszczu i wody), gdyż powodują one odwapnienie
kości.
Należy także unikać produktów, o których wiemy, że są produkowane
w oparciu o hormony, enzymy, mączki kostne oraz antybiotyki.
Hormony takie podawane dzieciom w pożywieniu mogą przyśpieszyć
ich dojrzewanie.
A jak się odżywiamy?
- spożywamy więcej kalorii niż jesteśmy w stanie spalić,
- jemy tłusto i słodko, pijemy za mało czystej wody, a korzystamy w nadmiarze z
używek
- kupujemy również zbyt dużo żywności wysoce przetworzonej, półproduktów i dań
gotowych zawierających barwniki, substancje zapachowe i smakowe, przeciwutleniacze
i stabilizatory oraz szereg innych konserwantów ukrytych pod symbolem E.
- żywimy się w barach typu fast food, jadamy zbyt mało owoców, warzyw i błonnika.
- Większość konsumowanych na co dzień produktów mlecznych, mięsnych i roślinnych
nie jest wyrobem ekologicznym, ale masową produkcją powstałą przy użyciu nawozów,
środków ochrony roślin, antybiotyków i hormonów wzrostu.
- Pożywienie, którego funkcją jest dostarczanie wszystkich niezbędnych składników
odżywczych koniecznych do wzrostu i odnowy komórek i które stanowią źródło energii
zasilającej organizm, przynosi niestety, wraz z wodą pitną, aż 90% wszystkich trucizn,
jakie dostają się do naszego organizmu.
- Nie bez znaczenia jest też fakt nadużywania leków i parafarmaceutyków.
-Polacy biją światowy rekord w ilości zażywanych tabletek przeciwbólowych !
Lekarstwa zapisywane przez lekarzy różnych specjalności i na różne choroby,
a stosowane jednocześnie, wchodzą ze sobą w interakcje, jak również wywołują skutki
uboczne np. uczulenia.
Wady żywieniowe
Niedożywienie ilościowe, to zbyt niska podaż energii,
pokarmowej, która wystarcza na pokrycie spoczynkowej
przemiany materii, natomiast jest zbyt mała na dodatkowe
wydatkowanie związane z aktywnością fizyczną i umysłowa.
Prowadzi to do powstawania deficytu energetycznego
w organizmie. Proces ten w początkowym okresie nie zawsze
powoduje objawy chorobowe, w związku z wyzwoleniem się
mechanizmu adaptacyjnego, polegającego na obniżeniu tempa
spoczynkowej przemiany materii. Wyrazem zewnętrznym
takiego stanu jest ubytek masy ciała. Niedobory kaloryczne
przeciągające się w czasie stanowią przyczynę niedożywienia
ludzi.
Niedożywienie jakościowe
Przewlekle niedobory niektórych składników odżywczych stanowią
zagrożenie dla zdrowia człowieka. Skutki zdrowotne zbyt niskiej podaży
niektórych składników z żywnością, to m.in.:
- niedokrwistość z niedoboru żelaza, obserwowana szczególnie w populacji
dzieci, młodzieży (głównie żeńskiej) i kobiet ciężarnych na skutek
niedostatecznego spożycia produktów dostarczających żelazo, witaminę B12
oraz folianów
-wole endemiczne - spowodowane zbyt niską zawartością jodu w glebie
i wodzie, a tym samym małej jego zawartości w żywności produkowanej na
terenach, gdzie jest jego niedobór, ponadto przyczyną tego jest nie
stosowanie w żywieniu soli kuchennej jodowanej, która pozwala zapobiegać
niedoborom
przewlekłe zaparcia - spowodowane zbyt małą podażą błonnika
pokarmowego w dziennej racji pokarmowej
- subkliniczne stany niedoboru witamin - głównie witaminy C (szczególnie
sezonowej na skutek małego spożycia warzyw i owoców, czy niedobory
witamin antyoksydacyjnych obserwowane np. u osób z nadwagą i otyłością
- zaburzenia gospodarki lipidowej na skutek niskiego spożycia jedno- i
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przy zbyt dużej ilości tłuszczów
nasyconych.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza
- podłużne prążkowanie płytek paznokciowych
łamliwość paznokci
Niedokrwistość z niedoboru żelaza
Objawy na skórze i błonach śluzowych
Nieracjonalne, niezbilansowane żywienie oraz niewłaściwa jakość
zdrowotna
spożywanej żywności mogą w mniejszym lub większym stopniu stać
się przyczyną wielu chorób i odchyleń w stanie zdrowia. Aktualnie
szacuje się, że istnieje ponad 80 jednostek chorobowych wynikających
z nieprzestrzegania prawidłowej diety lub spożywania żywności
o niewłaściwych parametrach zdrowotnych. Choroby te określa się
jako choroby lub zaburzenia zdrowia na tle wadliwego żywienia lub
jako choroby dietozależne. Należą do nich m.in.:
- choroby układu krążenia, w tym głównie:
choroba niedokrwienna serca,
zawał mięśnia sercowego, choroba nadciśnieniowa, udary mózgu,
- niektóre choroby nowotworowe, jak np.: rak sutka u kobiet, rak
gruczołu krokowego u mężczyzn, rak żołądka, rak jelita grubego,
Choroby przewodu pokarmowego
OWRZODZENIE ŻOŁĄDKA
Choroby przewodu pokarmowego
RAK WĄTROBY
Choroby przewodu pokarmowego
RAK ŻOŁĄDKA
Choroby przewodu pokarmowego
RAK DWUNASTNICY
- otyłość i nadwaga,
- niektóre choroby układu trawiennego, jak np.:stany zapalne
woreczka żółciowego, kamica żółciowa, niektóre choroby trzustki,
przewlekłe zaparcia, uchyłkowatość jelit, próchnica zębów,
poalkoholowa marskość wątroby,
- cukrzyca insulinoniezależna,
- osteoporoza,
- niedokrwistość z niedoboru żelaza,
- wole endemiczne na tle niedoboru jodu,
- zaburzenia w rozwoju układu nerwowego wywołane niedoborem
kwasu foliowego,
- hiperlipidemie,
- dna moczanowa.
- niektóre choroby degeneracyjne układu ruchowego,
- niedobory wysokości i masy ciała (szczególnie u dzieci i młodzieży)
- opóźnienie wzrastania i dojrzewania fizjologicznego dzieci i
młodzieży,
- subkliniczne stany niedoboru wielu witamin, głównie
antyoksydacyjnych,
- obniżenie odporności ogólnoustrojowej i zwiększenie podatności na
zakażenia.
Z nieprawidłowym i nieprawidłowo rozłożonym w czasie żywieniem
jest związane także obniżenie zdolności do koncentracji uwagi,
wydajności pracy, a także osłabienie możliwości przyswajania wiedzy i
uczenia się.
Do zaburzeń związanych z nieprawidłowym żywieniem
zalicza się również:
- zatrucia i zakażenia pokarmowe oraz choroby zakaźne przenoszone
drogą pokarmową,
- ostre, podostre lub przewlekłe reakcje organizmu na obecność
niektórych substancji toksycznych i obcych w żywności (pestycydy,
pozostałości leków weterynaryjnych, azotany i azotyny, metale
szkodliwe dla zdrowia itp.),
- odczyny alergiczne na obecność substancji dodatkowych
dozwolonych do stosowania do żywności.
Mówiąc o niekorzystnych skutkach nieprawidłowego żywienia,
należy pamiętać również o uzależnieniach od używek (alkohol,
kawa, tytoń) i ich zgubnym wpływie na zdrowie, szczególnie ludzi
młodych.
Aktualne wyniki badań stanu zdrowia społeczeństwa oraz dane
epidemiologiczne z terenu całego kraju wskazują, iż wymienione
choroby i odchylenia w stanie zdrowia dotyczą ok. 20-25% (10
min) ludności w Polsce. Tak więc sytuację należy uznać za wysoce
niepokojącą. Konieczne wydaje się podejmowanie skutecznych
działań mających na celu wyeliminowanie lub chociażby
ograniczenie tych niekorzystnych zjawisk. Jednym z tego typu
działań powinno być prowadzenie szeroko zakrojonej żywieniowej
promocji zdrowia oraz intensyfikacja działalności oświatowej i
edukacyjnej.
Uzmysłowienie sobie zagrożeń, jakie dla człowieka niesie
współczesny świat i tego jak bardzo my sami, poprzez własne
wybory, wpływamy na jakość egzystencji własnej i naszych bliskich
jest często pierwszym krokiem na drodze do zmian. Świadomość
prowadzi do pragnienia zmiany życia na lepsze, a wola do decyzji
i konsekwencji działania.
Warto więc odrzucić nałogi, oczyścić i odżywić ciało, zrzucić
nadwagę i zmienić nawyki. Zysk gwarantowany!
Ważnym i uzupełniającym składnikiem dla zdrowia są witaminy,
niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, chronią
ustrój człowieka przed różnymi schorzeniami, wzmagają obronność
skóry przed szybkim zniszczeniem.
Na zakończenie warto pamiętać o podstawowej
zasadzie, że żywienie jest podstawową biologiczną
potrzebą organizmu i dlatego wcale nie jest obojętne,
co jemy, w jakich ilościach i kiedy. Są to, bowiem
czynniki decydujące o naszym samopoczuciu,
sprawności fizycznej i umysłowej, czyli o naszym
zdrowiu!
PRZYGOTOWAŁA
MAŁGORZATA PROKOP
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ