RUNDA 6 RZEKI KANAŁY 4.03.2016 – 1.04.2016 I. OBLICZ 1. W pewnej miejscowości wysokość Słońca podczas górowania w dniu 21 marca jest równa 390. Słonce widoczne jest po północnej stronie nieba. Kiedy Słońce góruje nad ta miejscowością w Berlinie jest godzina 10:48 czas słonecznego. Posługując się atlasem, podaj nazwę i współrzędne tej miejscowości. /4 pkt./ 2. Źródła sanu znajdują się na wysokości 943 m n.p.m., ujście na wysokości 138 m n.p.m. Oblicz średni spadek rzeki w promilach, jeżeli długość rzeki wynosi 443 km. (Spadek rzeki [i] jest to stosunek różnicy wysokości [h] do odległości lub długości [d] np. spadek przy różnicy wysokości 1 metra na odcinku 1000 metrów wynosi 0,001, tj 1‰). /4 pkt./ 3. Korzystając z ilustracji zamieszczonej obok, wykonaj polecenia. a) Zapisz dzień i miesiąc, w którym Ziemia jest oświetlona promieniami słonecznymi tak, jak przedstawiono na ilustracji. ………………… b) Napisz, na który równoleżnik promienie słoneczne padają w tym dniu pionowo. ………………… c) Podaj nazwę pory roku, która rozpoczyna się w tym dniu na półkuli północnej. ………………… /3 pkt./ 4. Podaj, za ile godzin rozpocznie się Nowy Rok w Nowym Jorku (410N, 740W), gdy w Gdyni (540N, 180E) w noc sylwestrową bije północ. /3 pkt./ 5. Poniższe rysunki przedstawiają dzienne drogi Słońca nad horyzontem w tym samym dniu na różnych równoleżnikach. Podaj datę ………………….. oraz podpisz równoleżniki (równik, zwrotnik Raka, zwrotnik Koziorożca, koło podbiegunowe północne, koło podbiegunowe południowe, biegun). /6pkt./ II. ODPOWIEDZ A. Zapoznaj się z opisami różnych rzek świata i na ich podstawie podaj ich nazwy: 1. Rzeka w zachodnich Chinach, w Kotlinie Kaszgarskiej, płynąca północnym skrajem pustyni Takla Makan, długości 1130 km, której wody całkowicie wykorzystywane są do nawadniania lub giną w piaskach pustyni. 2. Rzeka na Ukrainie i w Mołdawii, lewy dopływ Dunaju, na długości około 700 km graniczna z Rumunią. Źródła ma w Karpatach Wschodnich (Czarnohora). 3. Rzeka w Argentynie, uchodząca do Zatoki Bahia Blanca, Stan w USA (stolica Denver), rzeka w USA uchodząca do Zatoki Kalifornijskiej oraz Wyżyna w USA - maja wspólna nazwę ………… /3 pkt./ B. Uzupełnij definicje odpowiednimi pojęciami: warstwa wodonośna, obszar bezodpływowy, ciek epizodyczny, retencja, dorzecze, dział wodny, zlewisko /3 pkt./ Obszar, z którego wody spływają do jednego ujścia rzeki, nazywa się ……………… . Przejściowe zatrzymanie wody opadowej to ……………… . Linia rozdzielająca dorzecza nazywa się ………… Zespół dorzeczy, z których wody spływają do jednego morza określa się jako……………….. . Ciek prowadzący wodę tylko wskutek obfitych, ale rzadko występujących opadów to……… ……warstwa skalna, która gromadzi w sobie i przewodzi wodę to ………………………. . Teren nie posiadający łączności wodnej z oceanem, z którego nie wypływa żaden ciek to………………….. . C. Jaki typ ujścia deltowe czy lejkowate (estuarium) posiadają wymienione rzeki? Garonna, Lena, Loara, Łaba, Niger, Tamiza, Wołga, Św. Wawrzyńca, Dunaj, Mackenzie. /5 pkt/ D. Wymień kolejno rzeki i kanały, którymi możesz najkrótszą drogą dopłynąć z Kijowa do Paryża: Dniepr…………………….-> Sekwana /5 pkt./ E. Korzystając z atlasu, odpowiedz w zlewisku jakiego oceanu położone są miasta: Cusco (Peru). Lhasa (Chiny), Kigali (Ruanda), Czyta (Rosja), Wientian (Laos), Maseru (Lesotho), Ułan Bator (Mongolia), Dawson (Kanada) /4 pkt./ F. Wymień 3 główne sposoby zasilania rzek. /3 pkt./ G. Wyjaśnij, dlaczego Wołgę nazywamy rzeka 5 mórz? /2 pkt./ H. Narysuj 2 systemy rzeczne należące do tego samego zlewiska, a następnie w odpowiednim miejscu podpisz: źródło [ź], ujście[u], zlewisko [z], prawy dopływ [p], lewy dopływ [l],miejsce, gdzie zachodzi erozja denna [ED], erozja boczna [EB], akumulacja [A], a przerywana linią zaznacz dział wodny. /5 pkt./ I. Narysuj etapy powstawania starorzecza, W którym odcinku rzeki mogą one powstawać? /2 pkt./ III. KRZYŻÓWKA W poniższym szyfrze litery zapisano liczbami, Zakodowane słowa to nazwy 8 rzek płynących na różnych kontynentach. Jakie to rzeki? /8 pkt./ 13,5,11,15,14,7 15,18,9,14,15,11,15 13,9,19,19,9,19,9,16,9 2,18,1,8,13,1,16,21,20,18,1 1,13,1,26,15,14,11,1 13,9,19,19,15,21,18,9 26,1,13,2,5,26,9 20,1,13,9,26,1 Powodzenia!