Warsztaty: Wyniki konsultacji spo*ecznych dotycz*cych

Europejski Komitet
Ekonomiczno–Społeczny
Dokument informacyjny
Warsztaty
Wyniki konsultacji społecznych dotyczących przeglądu dyrektywy w sprawie niebieskiej karty
EKES, 3 grudnia 2015 r.
1.
Cel dyrektywy w sprawie niebieskiej karty UE
Dyrektywa UE w sprawie niebieskiej karty została przyjęta w 2009 r. w celu ułatwienia
przyjmowania i mobilności wysoko wykwalifikowanych migrantów i członków ich rodzin poprzez
harmonizację warunków wjazdu i pobytu na terenie UE oraz przyznanie takim osobom statusu
prawnego i szeregu praw.
Jej celem jest pozyskanie z całego świata wysoko wykwalifikowanych migrantów, którzy mogą
przyczynić się do pobudzenia wzrostu gospodarczego i konkurencyjności, w szczególności
wzmocnienia unijnej gospodarki opartej na wiedzy, rozwiązywania problemu niedoborów na rynku
pracy oraz wyrównywania kosztów starzenia się społeczeństwa. Niebieska karta jest systemem
zarządzanym popytem i stymulowanym przez pracodawcę (w przeciwieństwie do stosowanych
w niektórych krajach systemów punktowych).
2.
Ocena niebieskiej karty UE
W pierwszym sprawozdaniu z wdrażania dyrektywy w sprawie niebieskiej karty1, opublikowanym
w 2014 r., Komisja Europejska wskazała szereg zagadnień, które mogą mieć negatywny wpływ na
skuteczność niebieskiej karty i zmniejszyć atrakcyjność UE w globalnej rywalizacji o wysoko
wykwalifikowanych pracowników. W sprawozdaniu tym wskazano także, że istnieją znaczne różnice
między państwami członkowskimi, jeśli chodzi o liczbę przyznanych niebieskich kart, a także ich
gotowość do przyjęcia i promowania programu. Komisja wyraziła zatem niepokój w związku
z nieprawidłowościami w transpozycji, niskim poziomem spójności, ograniczoną liczbą uprawnień
i przeszkodami na drodze mobilności wewnątrz UE.
Tymczasem przewodniczący Komisji Jean-Claude Juncker uczynił „nową politykę dotyczącą legalnej
migracji” jednym ze swoich dziesięciu priorytetów, podkreślając w szczególności potrzebę przeglądu
dyrektywy w sprawie niebieskiej karty. Celem jest sprawienie, aby Europa przyciągała wysoko
1
Komunikat z 22 maja 2015 r. dotyczący wdrożenia dyrektywy 2009/50/WE w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli
państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji („Niebieska karta UE”), COM(2014)
287 final.
EESC-2015-06254-00-01-INFO-TRA (EN) 1/4
Rue Belliard/Belliardstraat 99 — 1040 Bruxelles/Brussel — BELGIQUE/BELGIË
tel. +32 25469011 — faks +32 25134893 — internet: http://www.eesc.europa.eu
PL
wykwalifikowanych migrantów co najmniej równie skutecznie, jak inne miejsca docelowe popularne
wśród migrantów, takie jak Australia, Kanada i Stany Zjednoczone.
Oczekuje się, że w marcu 2016 r. Komisja Europejska przedstawi wniosek dotyczący zmiany
dyrektywy, jako element szerszego pakietu środków.
Proces przeglądu, w ramach którego opracowuje się zmienioną dyrektywę, obejmuje ewaluację
i ocenę skutków. Wykorzystuje się w nim konsultacje z zainteresowanymi stronami i ekspertami oraz
badania.
3.
Cel warsztatów
Celem warsztatów jest przedstawienie i omówienie wyników publicznych konsultacji na ten temat.
Dyskusja będzie miała na celu zebranie opinii na temat tego, w jaki sposób można najlepiej zaradzić
niedociągnięciom tego systemu i w jaki sposób może on się stać bardziej skuteczny i atrakcyjny.
Kluczowe pytania, na które należy odpowiedzieć:
1.
Czy UE musi przyciągać i zatrudniać pracowników z krajów nienależących do UE? Jak
możemy zagwarantować, że kandydaci z innych państw członkowskich UE mają również
możliwość obsadzenia stanowisk?
2.
W jaki sposób możemy zagwarantować, że migracja zarobkowa będzie wykorzystywana do
wypełniania niedoboru pracowników i nie będzie przyczyniała się do nieuczciwej
konkurencji w zakresie wynagrodzeń?
3.
W jaki sposób możemy pomóc w skontaktowaniu się unijnym pracodawcom i potencjalnym
pracownikom spoza UE? W jaki sposób można poprawić sposób funkcjonowania
międzynarodowego rynku pracy?
4.
Czy istniejące kanały legalnej migracji, takie jak niebieska karta UE, stanowią alternatywę
dla osób pomysłowych, przedsiębiorczych i/lub wysoko wykwalifikowanych, uciekających
przed konfliktem? Jeśli tak, w jaki sposób można wskazać takie osoby przed ich wjazdem do
UE i/lub w trakcie procedury azylowej i jak można to konkretnie przeprowadzić? W jaki
sposób można ułatwić wpuszczenie ich na terytorium UE i/lub dopuszczenie do rynku pracy?
5.
W dyrektywie (art. 3 ust. 4) wyraźnie zezwala się państwom członkowskim na stosowanie
krajowych systemów skierowanych do grupy wysoko wykwalifikowanych migrantów
równolegle z unijnym systemem niebieskiej karty. Takie zezwolenia na pobyt nie uprawniają
do pobytu w innych państwach członkowskich, jak przewidziano w niebieskiej karcie, ale
często łatwiej jest je uzyskać lub wiążą się z one z alternatywnymi uprawnieniami.
EESC-2015-06254-00-01-INFO-TRA (EN) 2/4
 Czy konieczne jest posiadanie w państwach członkowskich równoległych systemów
krajowych, uwzględniających ich konkretne potrzeby, czy też cel przyciągnięcia wysoko
wykwalifikowanych migrantów można by skuteczniej osiągnąć za pomocą jednej
ujednoliconej niebieskiej karty UE, ze względu na jej większą spójność i wartość marki?
Jeśli tak, to jakie byłyby najbardziej zasadnicze zmiany niezbędne do uczynienia
z niebieskiej karty UE atrakcyjniejszej opcji?
6.
Szereg państw członkowskich uznało potencjał zagranicznych studentów i umożliwia im –
pod pewnymi warunkami – dalszy pobyt w celu poszukiwania pracy. Na poziomie UE na
początku bieżącego miesiąca osiągnięto polityczne porozumienie, które przyznaje studentom
i naukowcom prawo pobytu co najmniej przez dziewięć miesięcy po zakończeniu studiów lub
badań naukowych w celu poszukiwania pracy. Kiedy już znajdą pracę, czy niebieska karta UE
stanowiłaby odpowiedni instrument do ich zatrzymania? Czy wymagałoby to innych
warunków (np. niższego progu wynagrodzenia) niż ma to miejsce obecnie? Czy też ułatwiony
dostęp do niebieskiej karty UE nie utrudniłby realizacji jej głównego celu, czyli zatrzymania
„najlepszych i najzdolniejszych”?
7.
Czy próg wynagrodzenia (obecnie: 1,5 - krotność średniego rocznego wynagrodzenia brutto
w danym państwie członkowskim) jest użytecznym kryterium wyboru?
 Czy powinniśmy umożliwić zastosowanie różnych progów wynagrodzenia? Np. progów
dla poszczególnych sektorów, zawodów lub niższego progu dla stanowisk, gdzie
występuje niedobór pracowników lub dla świeżych absolwentów?
8.
Uznawanie kwalifikacji nadal jest istotną przeszkodą na drodze do przyjęcia wysoko
wykwalifikowanych pracowników z zagranicy. Na chwilę obecną koncentrujemy się
zdecydowanie na kwalifikacjach formalnych (dyplomach), natomiast równoważne
doświadczenie zawodowe nie jest powszechnie uznawane podczas kwalifikacji migrantów
zarobkowych i tylko 12 państw członkowskich korzysta z tej opcji.
 Czy znają Państwo dobrze funkcjonujące i/lub innowacyjne krajowe systemy uznawania
kwalifikacji? W jaki sposób można usprawnić współpracę między władzami
imigracyjnymi, służbami zatrudnienia a organami uznającymi kwalifikacje? W jaki
sposób można ocenić i uznać odpowiednie doświadczenie zawodowe zamiast wyższego
wykształcenia?
9.
Czy Państwa zdaniem użyteczne byłoby wprowadzenie ogólnoeuropejskich przepisów
dotyczących przyjmowania przedsiębiorców? Jeśli tak, to jakich przedsiębiorców takie
przepisy powinny obejmować? Czy powinny one odnosić się do wszystkich sektorów, czy też
należy je skoncentrować na konkretnych sektorach? I jakie warunki przyjmowania należy
wybrać? Czy oprócz tych warunków przyjmowania powinien istnieć selektywny program
przeznaczony do wybierania konkretnych przedsiębiorców? Jeżeli tak, to na jakich kryteriach
należy się skupić przy selekcji? Kto powinien przeprowadzić selekcję? Jaka byłaby Państwa
EESC-2015-06254-00-01-INFO-TRA (EN) 3/4
zdaniem wartość dodana takich unijnych przepisów? W jaki sposób można ocenić potencjał
biznesowy przedsiębiorców rozpoczynających działalność? Czy w procesie przyjmowania
mogliby odgrywać jakąś rolę protektorzy przedsiębiorców (inwestorzy kapitału
podwyższonego ryzyka, anioły biznesu, podmioty stymulujące przyspieszanie działań...)?
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie:
Streszczenie dyrektywy w sprawie niebieskiej karty (w większości języków urzędowych UE):
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv:l14573
Opinia EKES-u SOC/300 w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu
podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, przyjęta w lipcu 2008 r. (we
wszystkich językach urzędowych UE):
http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.soc-opinions.14354
EESC-2015-06254-00-01-INFO-TRA (EN) 4/4